«Մարդ, որն իր երաժշտությամբ կարողացավ փոխել աշխարհը»

Փետրվարի 17-ին «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում «Երուսաղեմի յոթ դարպասները» մեծակտավ ստեղծագործությամբ կեզրափակվի լեհ մեծանուն կոմպոզիտոր և դիրիժոր ՔՇԻՇՏՈՖ ՊԵՆԴԵՐԵՑԿՈՒՆ նվիրված քառօրյա փառատոնը: Աշխարհի տարբեր երկրներում նշվելու է կոմպոզիտորի 85-ամյակը: Միջոցառումների շարքը սկսվել է Երևանից:

Մշակույթի նախարար ԱՐՄԵՆ ԱՄԻՐՅԱՆԻ խոսքով՝ մաեստրոյին ոչ թե պատվում ենք նրա հայկական արմատների, այլ համաշխարհային մեծության համար. «Քշիշտոֆ Պենդերեցկին համաշխարհային մեծության աստղ է, մարդ, որն իր երաժշտությամբ կարողացավ փոխել աշխարհը, մարդ, որն իր արվեստով գունավորեց մեր կյանքն ու ապագան»: Նախարարը մեջբերեց նաև Պենդերեցկու հարցազրույցներից մի հատված, որտեղ երաժիշտն ասել էր, թե իր ստեղծագործության վրա լրջագույն ազդեցություն են ունեցել Բախը և Կոմիտասը, նշել նաև, որ զարմանալի, յուրահատուկ երևույթ է, երբ կոմպոզիտորը նաև հերոս է, իսկ Կոմիտասը հենց այդպիսին էր:

Քշիշտոֆ Պենդերեցկին ասաց, որ միշտ էլ տիկնոջ հետ մեծ սիրով է գալիս Հայաստան, լսում բարձր մակարդակով կատարվող հիանալի երաժշտություն, հանդիպում հրաշալի մարդկանց հետ և զգում իրեն ինչպես իր տանը: Միայն ցավում է, որ հայերեն չգիտե: Խոսելով հայկական թեմաներով իր ստեղծագործությունների մասին՝ կոմպոզիտորը նշեց, որ հայկական արմատներ ունի՝ տատը Սպահանից է։ Հիշատակեց նաև Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթով գրված իր «Սաղմոս 3» ստեղծագործությունը:
Ժամանակակից երաժշտարվեստի զարգացման մասին խոսելով՝ ասաց, որ ոչ ոք միանշանակ չի կարող ասել, թե ապագայում երաժշտությունը ինչպիսի զարգացում կունենա: Երաժշտություն սկսել է գրել 6-7 տարեկանից, 1960-ականներին ավանգարդ արվեստը լիովին փոխել է նրա երաժշտությունը: Հետագայում շրջվել է դեպի դասական երաժշտություն՝ փորձելով այն մեկ-երկու քայլ առաջ տանել:

Անդրադառնալով «Իրատեսի»՝ «Ինչպե՞ս եք գնահատում համագործակցությունը երևանյան կոլեկտիվների հետ» հարցին` մաեստրոն ասաց, որ ամեն անգամ Հայաստանում ունկնդրում է իր գործերը. «Հրաշալի դիրիժորներ ունեք, որոնց ղեկավարությամբ ներկայացվում են իմ ստեղծագործությունները, և ես նրանց շատ շնորհակալ եմ դրա համար»:
Ինչ վերաբերում է առաջիկա ծրագրերին, կոմպոզիտորն ասում է, որ տարեկան մոտ 60 կոնցերտ է գրում և խոստովանում, որ ծրագրերը բավականին շատ են։
Պենդերեցկուն նվիրված փառատոնի չորս համերգների ընթացքում ներկայացվել է նրա սիմֆոնիկ և կամերային երաժշտությունը, ստեղծագործություններից շատերը Հայաստանում կատարվել են առաջին անգամ:

Պենդերեցկու փառատոնն իր շուրջն էր համախմբել հայաստանյան տարբեր կոլեկտիվներ. ելույթ ունեցան Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը (գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր՝ Սերգեյ Սմբատյան), Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը (գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր՝ Էդուարդ Թոփչյան), «Հովեր» պետական կամերային երգչախումբը (խմբավար՝ Սոնա Հովհաննիսյան), ինչպես նաև արտասահմանից ժամանած անվանի մենակատարներ։
Վաղը փառատոնի եզրափակիչ համերգի ընթացքում Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը, Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի երգչախումբը, Հայաստանի պետական կամերային երգչախումբը, Երևանի պետական կամերային երգչախումբը կներկայացնեն Սիմֆոնիա թիվ 7՝ «Երուսաղեմի յոթ դարպասները» մեծակտավ ստեղծագործությունը. մենակատարներ՝ Իվոնա Հոսսա (սոպրանո), Կարոլինա Սիկորա (սոպրանո), Մալգորզատա Պանկո (մեցո-սոպրանո), Ալեքսանդր Կունախ (տենոր), Պյոտր Նովացկի (բաս), Սլավոմիր Հոլանդ (ասմունք)։

Փառատոնն անցկացվում է ՀՀ նախագահի տիկին Ռիտա Սարգսյանի հովանու ներքո։ Հոբելյանական փառատոնը ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ կազմակերպել են Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը, Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը, «Երևանյան հեռանկարներ» միջազգային երաժշտական փառատոնը։

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ