«Չունենալով գնողունակ քաղաքացի` մենք հարցականի տակ ենք դնում տնտեսության զարգացումը»

Այն, որ կառավարությունը և ԱԺ իշխանական մեծամասնությունը մերժեցին իրենց ընդդիմադիր գործընկերների առաջարկը՝ վերանայել հարկերը և իջեցնել վառելիքի ԱԱՀ-ի դրույքաչափը, կանխատեսելի էր: Գնաճի նվազման խնդիրը չլուծեցին նաև ԱԺ-ում կազմակերպված լսումները, ավելին, այդ ընթացքում որոշ ապրանքների գները նորից բարձրացան: Այսինքն, քաղաքական ուժերը հավաքվեցին, խոսեցին, համոզեցին, ընդդիմացան, բայց, ինչպես միշտ, ժողովուրդը չշահեց: ՈՒրեմն ինչի՞ համար էր այս ամենը՝ հարցրինք ԱԺ պատգամավոր, «Ծառուկյան» խմբակցության անդամ ՍԵՐԳԵՅ ԲԱԳՐԱՏՅԱՆԻՆ:

-Այո, էական արդյունք չգրանցվեց, և մեր նախաձեռնությունը` վերանայել հարկային քաղաքականությունը, ևս չընդունվեց: Սակայն դա չի նշանակում, որ մենք չպետք է նախաձեռնությամբ հանդես գայինք, բոլոր դեպքերում, պառլամենտական քաղաքական ուժը պետք է ունենա իր հստակ տեսակետը և հնարավոր ամեն բան անի՝ սոցիալական լարվածությունը մեղմելու համար: Այն, ինչ առաջարկում է կառավարությունը գնաճի զսպման և հարկային փոփոխությունների առումով, ունի զուտ կոսմետիկ բնույթ և չի կարող էականորեն նպաստել գնաճի կանխմանը: Մեր՝ «Ծառուկյան» դաշինքի ծրագիրը նախատեսում է թոշակների և աշխատավարձերի բարձրացում, ինչն ինքնանպատակ չէ: Շատ լավ գիտակցելով, որ հարկային օրենսգրքի փոփոխություններից հետո ապրանքների գները բարձրանալու են, մեր ծրագրով նախատեսել էինք կանխարգելիչ միջոցառումներ՝ աշխատավարձերի, թոշակների բարձրացում: Եթե դա իրականացվեր, ապա այսօրվա գնաճն այդչափ զգալի չէր լինի մեր քաղաքացիների համար: Ստեղծված իրավիճակում խնդրի լուծման երկու տարբերակ եմ տեսնում. կամ պետք է գները չբարձրացնել, կա՛մ գնաճի համեմատ բարձրացնել եկամուտները, որպեսզի ունենանք գնողունակ քաղաքացի և կարողանանք աշխատեցնել տնտեսությունը: Չէ՞ որ տնտեսության ակտիվացումը պայմանավորված է նաև գնողունակությամբ: Այժմ մարդկանց գնողունակությունն իջել է, իսկ ապրանքների գները բարձրացել են:
-Կառավարության հավաստմամբ` իրենք ևս ցանկանում են բարձրացնել թոշակներն ու աշխատավարձերը, սակայն այս պահին այդ հնարավորությունը չունեն: Դուք ասում եք, որ հնարավոր է բարձրացնել թոշակներն ու աշխատավարձերը՝ ինչպե՞ս:
-Ասեմ, այն հարկատեսակների շեմը, որ բարձրացրել են, դրանցից բյուջե լրացուցիչ կմուտքագրվի մոտ 100 մլրդ դրամ: Կառավարությունը, քանի դեռ այդ գումարը ամբողջությամբ չի հավաքագրել, չի ցանկանում գնալ թոշակների և աշխատավարձերի բարձրացման: Սակայն, քանի որ գների բարձրացումը նախատեսված մուտքերից առաջ ընկավ, կարծում եմ` այդ հարցը կարելի է որոշակիորեն լուծել արդեն 2018-ի հուլիսից: Այսինքն, նախատեսված 100 մլրդ դրամի մուտքի կեսը՝ 50 մլրդ դրամը, պետք է հունիսի վերջին հավաքագրված լինի, հետևաբար հուլիսի 1-ից կարելի է կենսաթոշակը բարձրացնել, ասենք 2,5 հազար դրամով՝ ծախսելով հավաքագրված 50 մլրդ դրամի 10 %-ը: Դասագրքային ճշմարտություն է` եթե գները բարձրանում են, բնակչությանը պետք է փող տալ, որ այդ ապրանքը գնվի: Սա պարզ տնտեսագիտություն է, մենք սա ենք առաջարկում:
-Ձեր այդ առաջարկը իշխանության հետ ներքին բանակցություններում ընդունվու՞մ է:
-Անկեղծ ասած, նման բանակցություններ չեն եղել: Միևնույն ժամանակ կարծում եմ, որ իսկապես ժամանակն է` բանակցությունների միջոցով հասնելու այդ հարցի լուծմանը: Չունենալով գնողունակ քաղաքացի` մենք հարցականի տակ ենք դնում տնտեսության զարգացումը:
-Ի դեպ, տնտեսության ակտիվացման տեմպի մասին: Պաշտոնապես նշվել է, որ տնտեսությունը 7,7 %-ով ակտիվացել է: Մի կողմից, իհարկե, նկատվում է ներդրումների ակտիվացում էներգետիկայի, ճանապարհաշինության ոլորտներում, սակայն, եթե հաշվի առնենք հարկերի բարձրացումը, գնաճը և ԿԲ-ի կողմից դրամի վերաֆինանսավորումը, ապա ակնհայտ է, որ սրանք այն գործոններն են, որոնք ոչ ֆիսկալ առումով, սակայն ուղղակիորեն ազդեցություն են ունենալու տնտեսության աճի վրա՝ պետբյուջե ներգրավելով լրացուցիչ միջոցներ: Հիմա, ըստ Ձեզ, տնտեսության ակտիվացումը պայմանավորված է ուղղակի ներդրումների աշխուժացմա՞մբ, թե՞ այնուհանդերձ, վերը նշված երկրորդ գործոնով:
-Այստեղ պետք է հաշվի առնել նաև երրորդ գործոնը՝ կարողացել են լրացուցիչ հարկեր հավաքագրել տնտեսության մոնոպոլ դաշտից: Այսինքն, եթե 2016-ին ստվերը պայմանականորեն կազմել է 45 %, ապա 2017-ին այն հասել է 32 %-ի: Ստվերից լրացուցիչ մուտքեր են ապահովվել պետբյուջե:
-Դե, եթե կարողացել են ստվերից գումարներ բերել, դա լավ է:
-Ես կողմ եմ դրան, սակայն պետք է նկատենք, որ դա անսպառ աղբյուր չէ: Տնտեսական աճի ապահովման հաջորդ ուղղությունը, կարծում եմ, ապրանքների դիվերսիֆիկացիան է: Տնտեսական աճն ապահովվել է հիմնականում հանքահումքային ռեսուրսների շնորհիվ: Ո՞րն է այստեղ խնդիրը. վերցնենք Քաջարանի պղնձամոլիբդենային գործարանը և պայմանականորեն ընդունենք, որ 2017-ին ընկերության արտահանումը 25 %-ով աճել է: Եթե այս թիվը միջինացվի, ապա կստացվի, որ Հայաստանի տնտեսության աճը ավելացել է 1 %-ով: Արդյո՞ք այդ գումարները ներգրավվելու են մեր տնտեսության մեջ։ Իհարկե ոչ: Որովհետև նման կազմակերպության սեփականատերերը օտարերկրյա քաղաքացիներ են, ինչը նշանակում է, որ այդ շահույթը գնալու է նրանց: Այդ իսկ պատճառով տնտեսական էֆեկտը փոքր է լինելու, քանի որ այդ գումարները, որոնք առաջացրել են տնտեսական աճ, չեն ներդրվելու մեր տնտեսության մեջ: Որպեսզի տնտեսական աճը լինի շարունակական, ապրանքային շուկաների առնվազն 50 %-ը պետք է ազատականացված լինի:
-Վատ չէր լինի, այդպիսով եկամտի վերաբաշխում կլիներ ժողովրդի շրջանում:
-Ինձնից առաջ ընկաք, այո: Կլուծվի մարդկանց աշխատատեղերի հարցը, սոցիալական լարվածությունը կնվազի: Մենք սա հուշում ենք կառավարությանը: Մենք մեկս մյուսի թշնամին չենք, այլ ընդամենը ցանկանում ենք, որ մեր երկրում տնտեսական աշխուժություն տիրի, որպեսզի մարդը կարողանա իր հայրենիքում եկամուտ ստանալ:
-Ամեն դեպքում, ըստ Ձեզ, 2017-ի տնտեսական աճը հարկերի բարձրացման շնորհի՞վ է արձանագրվել:
-Կարծում եմ` դա տնտեսության ակտիվացման շնորհիվ չէ, այլ հարկերի, գների բարձրացման արդյունքում ստացել են տնտեսության ակտիվացման էֆեկտ: Սա, ցավոք, ժամանակավոր է և չի ապահովի կառավարության նախանշած տնտեսական կայունության հիմքը:
-Ապրիլից հետո կառավարման համակարգի փոփոխություններն այդ խնդիրները կլուծե՞ն: Սովորաբար ընտրությունից ընտրություն մարդիկ հույս են կապում նոր նախագահի, իսկ այս դեպքում` վարչապետի հետ: Ըստ Ձեզ, գումարելիների տեղափոխությունից այս դեպքում գումարը կփոխվի՞:
-Զարգացումների հետևյալ պատկերն եմ տեսնում. եթե մինչ այս ներկա և նախկին վարչապետները ներկուլիսային զրույցներում նշում էին, որ իրենք ազատ չեն իրենց գործողություններում, չունեն ինքնուրույնություն, ապա կառավարման համակարգի փոփոխությունն այդ պատճառաբանությունը վերացնում է: Նոր սահմանադրությամբ վարչապետն ունի շատ լայն լիազորություններ, հետևաբար, հենց նա է պատասխանատու տնտեսության զարգացման համար: Կառավարման համակարգի փոփոխությունը հավասարակշռելու է ԱԺ-ի, նախագահի և կառավարության ինստիտուտները, և որևէ մեկն իր պարտականությունները չկատարելու դեպքում չի կարող մեղադրել երրորդ ուժին:

Զրուցեց Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ