Սիրիան հրթիռակոծվեց, ինչ կլինի հետո

Իր քաոսով հայտնի Սպիտակ տանը Սիրիայում ենթադրյալ քիմիական հարձակման պատասխանը նախապատրաստում էին ոչ բնորոշ շրջահայացությամբ` գրում է The Washington Post-ը: Այդ թվում` Թրամփի համար մի քանի ճեպազրույցներ արեցին ազգային անվտանգության թեմայով: Բայց չորեքշաբթի առավոտյան նա ամեն ինչ շրջեց գլխիվայր իր թվիթով` Ռուսաստանին «հանձնարարելով» պատրաստվել, որովհետև ԱՄՆ հրթիռները «կթռչեն` գեղեցիկ, նոր ու խելացի»: Սպիտակ տան խորհրդականները զարմացան այդ ուղերձից ու համարեցին «տագնապալից» ու «զգետնող»: Նրանք արագ վերակառուցվեցին ու Պենտագոնի ղեկավարության հետ շարունակեցին Թրափի համար նախապատրաստել գործողությունների տարբերակներ Սիրիայում` ասես ոչինչ չէր եղել: Բայց պոռթկումը Twitter –ում վկայում է, որ նախագահը գործում է իմպուլսիվ, առանց հստակ ռազմավարության: «Ստացվում է, որ բոլորն ամեն առավոտ արթնանում են ու զբաղվում են իրենց տեսածով: Աստված իմ, Թրամփի աշտարակն է այրվում: Աստված իմ, նրանք խուզարկել են Մայքլ Կոենի օֆիսը: Աստած իմ, մենք պատրաստվում ենք ռմբակոծել Սիրիան: Մարդիկ արձագանքում են կատարվողին, իսկ ռազմավարական, իրադարձություններից առաջ անցնող մտածողություն չկա»` ասաց Սպիտակ տան Արևմտյան թևի բարձրաստիճան մի պաշտոնյա: Նախագահը հատկապես զայրացած էր, երբ երկուշաբթի ՀԴԲ-ն խուզարկություններ արեց նրա անձնական փաստաբան Կոենի տանը, գրասենյակում ու հյուրանոցի համարում: Նա փորձում կանխել մաքսատուրքերի հնարավոր տնտեսական հետևանքները հատկապես գյուղատնտեսության համար և անընդհատ ջանում է վերանայել ազատ առևտրի մասին Հյուսիսամերիկյան համաձայնագիրը: Թրամփին անակնկալի բերեց Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Պոլ Ռայանի անսպասելի թոշակի գնալը, որ նշանակում է ավելի մեծ խառնաշփոթ Հանրապետական կուսակցությունում` միջանկյալ ընտրությունների նախօրեին: Պաշտոնյաների խոսքով` չհաշված չորեքշաբթիի թվիթը, Սիրիայի հարցով քննարկումները բացառություն էին` համեմատած Սպիտակ տանը տիրող քաոսի հետ: Մամլո քարտուղար Սառա Սանդերսը հաղորդեց, որ Թրամփը շարունակում է ուսումնասիրել ռազմական հարվածի տարբերակները և նրա թվիթը չպետք է մեկնաբանել իբրև ծրագրվող գործողությունների հայտարարություն: Սենատի միջազգային հարցերով հանձնաժողովի ներկայացուցիչ Բոբ Կորկերը հայտարարեց, որ դեռ չի լսել Թրամփից կամ աշխատակազմի այլ աշխատակիցներից Սիրիայի առաջիկա գործողությունների մասին:

«Պատկերացում չունեմ: Առայժմ ինձ թվում է, որ օդ են տատանում,-ասաց Կորկերը:-Հետո տեսա, մենք պատրաստվում ենք համագործակցել Ռուսաստանի հետ` անմիջապես երբ պատրաստվում էինք նրան ռմբակոծել: Ի՞նչ է դա նշանակում: Ցավոք, վարչակազմը այնքան հայտարարություններ է արել, որ երբեք չի կատարվել ու չի մշակվել»: Ընդհանրապես Սիրիայում ԱՄՆ-ի հետագա գործողությունների հարցադրումը վարչակազմին բաժանել է: Սպիտակ տանն ու Պենտագոնում մարտի վերջին ապշել էին Թրամփի հայտարարությունից, որ ԱՄՆ զորքերը «շատ շուտով» կհեռանան Սիրիայից: Թրամփը օգնականներին ասել էր, որ ցանկանում է` զինվորները Սիրիայից 48 ժամում դուրս գան` անհնար ժամկետ, որ տագնապեց Պենտագոնին և ստիպեց պաշտոնյաներին նետվել նրան տարհամոզելու: Իվերջո, Մետիսն ու մյուսները համոզեցին Թրամփին զինվորականներին 6 ամիս տալ, որ ոչնչացնեն ԻՊ-ից մնացած զինյալներին: Բարձրաստիճան պաշտոնյաները նախագահին նկարագրում են իբրև պոռթկուն մարդ, որ տանել չի կարողանում իր խորհրդականների խորհուրդները: «Նախագահը որոշում է ընդունում կամ հայտարարություն է անում, իսկ հետո ղեկավարությունը` Մետիսը, Պոմպեոն, Քելին կամ մեկ ուրիշը գալիս ու ասում են նրան` մենք դա չենք կարող անել: Երբ համոզել չի հաջողվում, մենք քաղաքական գործընթացը վերաձևում ենք, որ համապատասխանի նախագահի ասածին»` բացատրել է վարչակազմի բարձրաստիճան ներկայացուցիչը: «Սպիտակ տան օգնականներն արդեն հաշտվել են իրողությանը, որ գործնականում չեն վերահսկում Թրամփի գործողությունները: Դրա փոխարեն նրանք ամեն պահ պատրաստ են հարթել կամ կոծկել: Թրամփն իրոք ինքն իր աշխատակազմի ղեկավարն է, հաղորդացկության տնօրենը և քաղաքականության գիտակը,- ասել է Հանրապետական կուսակցության ռազմավարությամբ զբաղվող մասնագետը, որ հաճախ է լինում Սպիտակ տանը:-Նա երգում է Ֆրենկ Սինատրայի երգը` «Ես ամեն ինչ կանեմ ինձ նման»:
The Washington Post

Հ.Գ. Մինչ բոլորը սպասում են, որ Թրամփը նոր թվիթ կգրի, ԱՄՆ 12 ռազմանավից բաղկացած հարվածային խումբն ուղևորվել է Սիրիա: Դեպի Եվրոպա և Միջին Արևելք է ընթանում հսկա «Հարի Թրումեն» ավիակիրը, որը 90 ինքնաթիռ է տեղափոխում, նրան ուղեկցում են 5 ականակիր նավ և հածանավ: Միջերկրական ծովում են գտնվում ևս չորս ականակիր նավեր` «Տոմահավկ» 60 հրթիռներով զինված «Դոնալդ Քուք»-ը, «Պորտեր»-ը, «Քարնի»-ն և «Լաբուն»-ը՝ երկու միջուկային սուզանավերի հետ: Հարվածային խմբի հետ է նաև «Հեսսեն» գերմանական արագընթաց հածանավը։

Ապրիլի 14-ին Երևանի ժամանակով 4-ին ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան ավիահարվածներ են հասցրել Սիրիային` թիրախների, որոնք, ենթադրաբար կապված են քիմիական զենքի արտադրության հետ: ԱՄՆ զինված ուժերի ներկայացուցիչ գեներալ Ջոզեֆ Դանֆորդը հայտնել է, որ թիրախներին էին Դամասկոսում գիտական ուսումնասիրությունների կենտրոնը, որը զբաղվում է քիմիական և կենսաբանական զենքի ստեղծմամբ, քիմիական զենքի պահեստը Հոմսից արևմուտք և մեկ այլ պահեստ ու հրամանատարական կետ Հոմսի մոտ: Պենտագոնի ղեկավար Ջեյմս Մեթիսը նշել է, որ սա առայժմ մեկ անգամյա գործողություն էր, որը շատ հզոր ուղերձ էր: Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թերեզա Մեյը և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը հաստատել են իրենց երկրների մասնակցությունը գործողությանը: Ռուսաստան ասել է, որ ավիահարվածներն անպատասխան չեն մնա:
ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և մեծ Բրիտանիայի՝ Սիրիային հասցրած հրթիռային հարվածները տևել են 50 րոպե` հաղորդում է «Էլ Մայադին» հեռուստաալիքը՝ վկայակոչելով սիրիական ռազմական աղբյուրին։ Սիրիայի ՀՕՊ-ը զգալի թվով հրթիռներ է խոցել։ Պենտագոնի ղեկավար Ջեյմս Մեթիսը հայտարարել է, որ ապրիլի 14-ին Սիրիայի հասցրած հարվածի կրկնությունը կախված է Դամասկոսի գործողություններից։ «Դա կախված կլինի նրանից, թե պարոն Ասադը կորոշի՞ հետագայում ևս քիմիական զենք օգտագործել։ Այժմ դա մեկանգամյա հարված է, և ես վստահ եմ, որ ուժեղ հաղորդագրություն է»,-ասել է Մեթիսը։

ԱՄՆ-ը Դամասկոսը հրակոծել է «Տոմահավկ» թևավոր հրթիռներով` հաղորդում է Reuters-ը։ Հարձակմանը միացել են Կիպրոսի բազայից ժամանած Մեծ Բրիտանիայի ռազմաօդային ուժերի կործանիչները։ Նախնական տվյալներով՝ հրթիռակոծվել են Բազրեհ շրջանը, որտեղ գտնվում են գիտական կենտրոնները և Դամասկոսի օդանավակայանը։ Հետևանքների մասին դեռ ոչինչ հայտնի չէ։ Սիրիական լրատվամիջոցները հայտնում են Կիսվա քաղաքում 13 թևավոր հրթիռ որսալու մասին։ «Սիրիայի ՀՕՊ ուժերը հետ են մղում ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի հարվածները»,-ասվում է հաղորդագրությունում։ ԱՄՆ պետքարտուղարի թեկնածու Մայք Փոմփեոն Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի լսումների ժամանակ ասել է, որ Ռուսաստանի հանդեպ կոշտ քաղաքականության կողմնակից է, պատժամիջոցներն էլ չեն հանվի, քանի դեռ «Մոսկվան չի փոխել վարքագիծը»: «Վլադիմիր Պուտինը դեռ մինչ վերջ չի գիտակցել մեր ուղերձները, մենք պետք է շարունակենք աշխատել այդ ուղղությամբ: Բայց խոսքը միայն սանկցիաների մասին չէ: Այս վարչակազմը վերնայել է միջուկային զինանոցն ու քաղաքականությունը և Ռուսաստանին զգուշացրել՝ կշարունակենք զարգացնել զսպման ուժերը»:

Այլ արձագանքներ առայժմ չկան: ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի ու Ֆրանսիայի համատեղ հարձակման հետևանքները դեռ պարզվում են, ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը անպատասխան չի թողնի հարվածը, եթե խոցված լինեն ռուսական տեխնիկան կամ զինուժը: Փաստորեն` կոնֆլիկտի զարգացումը կանխել հնարավոր չեղավ: Ավելի ճիշտ` Դումայում քիմիական ենթադրյալ հարձակման պատրվակով` առանց սպասելու ՔԶԱԿ-ի ուսումնասիրության արդյունքներին, Սիրիայի հրթիռակոծումը Արևմուտք-Ռուսաստան դիմակայության ռազմական դրսևորում է: Թուրքիան փորձում է խաղալ և արևմտյան, և ռուսական դաշտում, Իրանը Սիրիայի հետ է:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ