Այցելություն Սուրբ Հովհան Օձնեցի կաթողիկոսի շիրիմին

Ապրիլի 17-ը Հովհաննես Իմաստասեր կաթողիկոսի հիշատակի օրն էր: Իսկ դա նշանակում է, որ ուխտագնացություն էր կատարվելու դեպի Արդվու Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի, ուր թաղված է նա: Այս տարին բացառություն չէր, առավել ևս այն շարունակում էր մնալ հոբելյանական, քանի որ սկզբունքորեն եզրափակվում էին նրա գահակալության 1300-ամյակին նվիրված միջոցառումները, որոնք ողջ տարվա ընթացքում անցկացնում էր թեմը` Մայր աթոռ սուրբ Էջմիածնի, Լոռու մարզպետարանի, Օձունի գյուղապետարանի (Արդվին այս տարածքում է), «Լոռվա ձոր» հայրենակցական միության և այլ համագործակցողների հետ: Դրանք քայլեր էին, որոնց նպատակն էր հանրահռչակել մի հոգևոր գործչի, որին ամեն մի հայ ավելի մոտիկից պետք է ճանաչի, քանի որ նրա կյանքի սրբությունն ու մաքրությունը կենդանության օրոք իսկ նրան սրբի ու հրաշագործի համբավ բերեցին: Եվ պատահական չէ, որ նրա այդ կերպարն առկա է և գրականությունում, և նկարչության մեջ, անգամ քանդակագործությունում:

Քանդակը, որը տեղադրվել է Սուրբ Հովհաննես եկեղեցու բակում, դարձյալ գրավիչ է:
Ուխտավորները հասնում են նոր տեղադրված արձանի մոտ, և սկսվում է հոգևոր արարողությունը` Գուգարաց թեմի առաջնորդ Սեպուհ արքեպիսկոպոս Չուլջյանի գլխավորությամբ:
Ներքև է սահում սպիտակ ծածկոցը, և վեր է հառնում Հովհան Իմաստասերի կերպարը` ինչ-որ տեղ որպես կաթողիկոսի, գուցե և ճգնավորի, երբ նա հանուն իր երկրի միասնականության թողեց կաթողիկոսական գահը և հայտնվեց Արդվի գյուղի այս հատվածում` իր հոգևոր եղբայրների հետ: Սրբազան հայրը ներկայացնում է Հովհան Օձնեցի Իմաստասերի կյանքը և գործը:

Շարունակելով իր խոսքը՝ սրբազան հայրն ասաց, որ նրա համար կարևորը ազգային միասնությունն էր, հանուն որի գնաց աննախադեպ զոհողությունների՝ հրաժարվելով գահից:
Հովհան Օձնեցի Իմաստասեր հայոց հայրապետը, շնորհիվ իր հավասարակշռված քաղաքականության, հաջողությամբ դիմակայեց Հայաստանի վրա մեծ ազդեցություն ունեցող բյուզանդական և արաբական երկու հզոր պետությունների հարուցած դժվարություններին: Նա, շուրջը համախմբելով իշխաններին և եկեղեցականներին, անզիջում պայքար մղեց քաղկեդոնականության, պավլիկյան և երևութական աղանդի ու հերձվածների դեմ` նախ և առաջ Հայաստանը մաքրելով ազգը երկպառակտող ու թուլացնող արտաքին ու ներքին թշնամիներից: Հարկ է կարծել, որ Հովհան Օձնեցու պայքարն աղանդավորական շարժումների և քաղկեդոնականության դեմ մեծ նշանակություն ունեցավ հայ եկեղեցու դավանանքի ազգայնացման գործընթացը որակական նոր աստիճանի հասցնելու գործում:
Այնուհետև ուխտավորներին դիմեց «Լոռվա ձոր» հայրենակցական միության նախագահ Սերգո Երիցյանը, ընդգծելով, որ այսօր արժանահիշատակ օր է, քանի որ ոչ միայն մեզ հիշեցնում է Հովհան Օձնեցի կաթողիկոսի մասին, այլև մղում է բոլորիս դասեր քաղելու նրա կյանքից ու գործունեությունից:

«Որքան մեզանից հեռանում է Հովհան Օձնեցի Իմաստասեր կաթողիկոսը, այնքան նրա կարիքը մենք ավելի ու ավելի ենք ունենում, որովհետև սովորեցնում էր դավանել այն արժեքները, որոնք ազգային են և կարող են պահել ու փայփայել ազգային միասնությունը,- ընդգծեց Սերգո Երիցյանը:- Ե՛վ մենք, և՛ գալիք սերունդները պետք է լավ ճանաչենք նրա թողած հարուստ ժառանգությունը` և՛ աստվածաբանության, և՛ երաժշտության, և՛ առասպելաբանության, և՛ բանահյուսության բնագավառներում, մի խոսքով, կյանքի բոլոր այն ոլորտներում, որոնցում իր հետքն է թողել մեծ հոգևոր, ես կասեի` հոգևոր, բայց և պետական ու ազգային գործիչը»:

Այնուհետև ուխտավորներին են ներկայացվում այն աշխատանքները, որ կատարվում են այստեղ, մասնավորապես` զանգակատան նորոգման հետ կապված, որը թույլ կտա այն փրկել քանդումից: Սրբազան հայրն ասում է, որ բարերար Վահե Կարապետյանը, որն ԱԺ պատգամավոր Կարեն Կարապետյանի որդին է, համաձայնել է, որ կատարվող նորոգումներն իրենց առնչությունն ունենան նաև մյուս երկու եկեղեցիներին, որոնցից մեկում ամփոփված է սրբադասված Ամենայն հայոց կաթողիկոսը:
«ՈՒրախ եմ, որ Կարապետյաններն արձագանքեցին իմ խնդրանքին և այսօր մենք ունենք նորոգվող զանգակատուն,- ասում է սրբազան հայրը:- Հաջորդ քայլերն էլ կլինեն: Եկեղեցին իր ցանկապատը պետք է ունենա` տարածքային հարթությունը և ամբողջականությունը: Եկեղեցուն կից գերեզմաններ կան, միշտ չէ, որ դրանք պահպանում են եկեղեցու գրավչությունը: Այս մասին էլ պետք է մտածել: Ի՞նչ անել, որ մեկը չխանգարի մյուսին։ Մտահղացում կա Արդվա եկեղեցու տարածքում տեղադրելու Հայրապետական գավազան` դարձյալ Հովհան Օձնեցի Իմաստասեր կաթողիկոսի հիշատակին: Այն այստեղ նոր կարևոր խորհրդանիշ կավելացնի: Այլ կառուցապատումների կարիք էլ կա։ Բայց ամեն ինչ հերթով»:
Սրբավայրը հետաքրքիր է ուխտավորների համար, որոնցից մեկն էլ գլխավորել է Արգավանդի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ Գրիգոր քահանա Հովհաննիսյանը, ում համար ևս այս այցելությունը շատ կարևոր է:

Մեր ուխտավորները շատ տեղերում են եղել, բայց լսելով բոլոր պատմությունները` նրանք հասկացան, որ եզակի ուխտագնացության են եկել և այս ճամփորդությունը երբեք չեն մոռանա: Արդվու Սուրբ Հովհաննես եկեղեցու շրջակայքում ուխտավորները խումբ-խումբ իրենց տպավորություններն էին կիսում, ձգտում հիշել իրենց ընթերցածը: Մյուսները ճաշակում են մատուցվող մատաղը, մի խումբ երիտասարդներ էլ ծաղիկներ են խոնարհում Հովհան Օձնեցի Իմաստասեր կաթողիկոսի արձանին, երրորդներն էլ շտապում են «Օձի պորտ» հրաշագործ աղբյուր` ջուր խմելու և հրաշագործ ջրից տանելու:

«Մեր գյուղի համար սա մեծ տոն է,- ասում է բնիկ արդվեցի Արմենակ Վահրամյանը,- մենք շնորհակալ ենք այն բոլոր ջանքերի համար, որ համբերատար գործադրում է թեմի առաջնորդ Սեպուհ սրբազանը։ Ինչպես կարելի է մտածել, որ այս վայրում կարող է հանքավայր լինել և ջնջել դարերի հիշատակը։ Դա մենք թույլ չենք տա։ Մեր գյուղը պատմական բնակավայր է և կապված է շատ ազնվական ընտանիքների հետ։ Այդ մասին շատ հետաքրքիր պատմություններ կան»։

Կարինե ՏԻՏԱՆՅԱՆ
Արդվի-Երևան

Լուսանկարներ

Մեկնաբանություններ