Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Եթե Ռուսաստանը ցանկանա, Արցախի հարցը կլուծվի այնպես, ինչպես Ղրիմի հարցը»

«Եթե Ռուսաստանը ցանկանա, Արցախի հարցը կլուծվի այնպես, ինչպես Ղրիմի հարցը»
24.07.2018 | 01:32

Նիկոլ Փաշինյանն իր ասուլիսում, ղարաբաղյան հակամարտությանն անդրադառնալով, բաց տեքստով դիմեց Ռուսաստանին. «ՌԴ-ն որպես գերտերություն ունի հնարավորություն թույլ չտալ պատերազմի վերսկսումը մեր տարածաշրջանում: Եվ ես չեմ կարող հավատալ, որ Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանը իր լծակները չի օգտագործի տարածաշրջանում պատերազմի վերսկսումը թույլ չտալու համար: Ես չեմ հավատում դրան: Ես չեմ կարող հավատալ, որ Ռուսաստանը թույլ կտա պատերազմ կամ չի օգտագործի իր լծակներն Ադրբեջանին սադրանքից հետ պահելու համար»: Այս և Ռուսաստանի հանդեպ վերջին շրջանի որդեգրած քաղաքականության շուրջ զրուցեցինք քաղաքագետ ԼԵՎՈՆ ՇԻՐԻՆՅԱՆԻ հետ:

-Ի՞նչ է նշանակում Փաշինյանի հայտարարությունը, այսինքն՝ այսուհետ հակամարտության գոտում ցանկացած ռազմական գործողության պատասխանատուն Ռուսաստա՞նն է:
-Լևոնա-ռոբերտա-սերժական իշխանությունների ձևավորած կարծրատիպերը կոտրվում են, այսինքն` չպետք է սողալ, որովհետև անարդյունավետ է: Այնքան սողացին, մինչև ապրիլյան պատերազմը եղավ: Հիմա հստակ վարչապետի շուրթերով հայտարարվում է մի բան, որը բացարձակ ճշմարտություն է: Եթե Ռուսաստանը չցանկանա, ոչ միայն Ադրբեջանը չի կարող հարձակվել, այլև այդ արհեստական, սուտ պետությունն էլ չի լինի: Եթե Ռուսաստանը ցանկանա, Արցախի հարցը կլուծվի այնպես, ինչպես Ղրիմի հարցը: Ընդ որում, Արցախի հարցն ավելի արդար է, քան Ղրիմինը: Ինչու՞ է վարչապետն առանց ավելորդ խաղիկների, պարզ այս մասին ասում, որովհետև ունի ողջ հայության վստահության քվեն: Ասել է՝ նա իրեն շատ պինդ է զգում: Թավշյա հեղափոխությունը բարոյական արժեք է, որն ազդակ դարձավ աշխարհին: Նախորդ բոլոր ղեկավարները սովոր չէին ճիշտ խոսքին և ռուսներին սովորեցրել էին, որ իրենց հետ ինչպես ուզեն, վարվեն՝ ի հաշիվ մեր աղքատության ու մեր արյան: Այս հեղափոխությունը վերադարձրեց մեր բարոյական արժեքները, երբ ճշմարտություններն ուղիղ կարող ենք ասել: Չգիտես ինչու, տարածված կարծիք է, թե հայերը դիվանագիտություն չեն կարող վարել: Տխմարություն է: Առևտրական ժողովուրդը միշտ լավ դիվանագետ է լինում: Հիմա վարչապետը ճշմարտությունը հրապարակավ ասում է, որ եթե պատերազմ լինի, ուրեմն սանձազերծողը Ռուսաստանն է:
-Այդ մասին հաճախ են տարբեր վերլուծաբաններ ասում, բայց մի բան է, երբ քաղաքական հարթակից է այն հնչում, մեկ այլ բան, երբ իշխանության գլուխն է այդ մասին ոչ դիվանագիտորեն ձևակերպում: Սա ուղիղ հարված չի՞ ընկալվի:
-Հրաշալի է, որ վարչապետը բաց տեքստով այդ մասին ասաց: Քաղաքական իրատեսության տեսանկյունից շատ ճիշտ հայտարարություն է, որով ռուսական կողմին չի վիրավորում, բայց առաջին պլան է մղում մեր ազգային շահերը:
-Մեր անվտանգությունը բոլոր թելերով կապված է այդ երկրի հետ, մեր երկրի պաշտպանվածության առումով մտահոգիչ իրավիճակ չի՞ կարող ստեղծվել:
-Այդպես չէ, որ բոլոր թելերով կապված ենք: Այ, հիմա վերադարձ է լինում: Մենք վերադառնում ենք մեր ինքնիշխանության ու անվտանգության վերականգնմանը: Ռուսաստանի հետ կառուցում ենք փոխգործակցված հարաբերություններ և դառնում ենք իսկական դաշնակիցներ՝ թաղելով նախորդ իշխանություններին՝ իրենց որդեգրած քաղաքականությամբ:
-Անհանգստություն չկա՞, որ Ռուսաստանը հենց մատնանշած լծակները գործի կդնի, ու սահմանում կունենանք անկանխատեսելի իրավիճակ:
-Ռուսաստանը կարող է քայլեր անել ոչ մեկի կարծիքը հաշվի չառնելով, բայց նաև Ռուսաստանը զգուշանում է, քանի որ գործ ունի ողջ հայության հետ: Տարիներ շարունակ տարբեր ցանցերի ու մարդկանց միջոցով մեր մեջ փորձել են ռուսահպատակություն դաստիարակել: Հիմա մենք վերադառնում ենք մեր ակունքներին, Արտաշես Մեծագործի պատկերացումներին, որ Հայաստանը պետություն է և վերջ: Իսկ Ռուսաստանն այս պահին նման քայլի չի գնա: Մենք ուզում ենք այդ երկրի հետ բարեկամություն, բայց ինչպես հավասարը հավասարի հետ:
-Փանիկ գյուղում տեղի ունեցածը շատերը համարում են Հայաստանում առկա հակառուսական տրամադրությունների պատասխան կամ ակնարկ: Համամի՞տ եք:
-Այո, Ռուսաստանն այստեղ բնավորություն է ցույց տալիս, շանտաժ է անում: Այլապես ինչպես է պատահում, Աստրախանից Սիրիա ուղիղ խփում են, իսկ իրենց քթի տակի գյուղի տեղը շփոթել էին, ու տանկերն այլ տեղ էին գնացել: Հեռադիտակ, հեռախոս չունեի՞ն: Խայծ էր, որը կերան վարչապետով, իշխանության անդամներով ու վերլուծաբաններով: Առաջիններից եմ եղել, որ ասել եմ՝ սա Ռուսաստանի կողմից Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը խախտելու, ինքնիշխանության դեմ արած քայլ է, որով հայ ժողովրդի դիմադրությունն են փորձում:
-Հետաքրքիր է, որ վարչապետն այն որակեց սադրանք, ԱԱԾ տնօրենն ու պաշտպանության նախարարը` անփութություն ու սխալմունք: Ինչը տարաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք է տվել:
-Չեմ մեկնաբանում մյուսների ասած խոսքերը, ինձ համար հիմք է կառավարության ղեկավարի որակումը, որովհետև նա է պետության դիրքորոշումը ներկայացնում: Իսկ պաշտպանության նախարարն առավել կարևոր հայտարարություն է արել: Իմ հարցազրույցներում անընդհատ ասել եմ, որ պետք է վերանայել հայ-ռուսական միջպետական պայմանագրերը: Հիմա այդ մասին խոսում է նաև Դավիթ Տոնոյանը:
-Կարծես Ռուսաստանի հետ քաղաքականության վերանայում ենք անում, Դուք այդ տպավորությունն ունե՞ք:
-Ընդգծված քաղաքականություն չի էլ եղել, որ մի հատ էլ վերանայենք: Սերժը կախվել է Պուտինի քուղերից, ժողովուրդը գնացել է կոլապսի: Շատ էական հարց է, որ բոլորը պետք է հասկանան՝ մենք պետք է Ռուսաստանի հետ ունենանք փոխգործակցված հարաբերություններ:
-Ի դեպ, Հայաստանում շատերը մտահոգություն են հայտնում, որ Ռուսաստանի հետ ճակատ ճակատի տալը կարող է լավ հետևանքների չբերել՝ հիշեցնելով Վրաստանի և ՈՒկրաինայի օրինակը, որոնք հողեր կորցրին: Ասել է՝ մենք էլ վտանգի տակ ենք դնում Ղարաբաղը: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այս տեսակետը:
-Մեր դեպքում Ադրբեջանն է բան կորցնելու: Ի վերջո, պետք է այդ ստրկական հոգեբանությունից դուրս գանք: Ապրիլյան պատերազմին մենք կռվել ենք: Հարավային Օսիայում վրացական բանակը կռվե՞լ է ռուսների դեմ, կամ Ղրիմից ուկրաինական զորքը փախչու՞մ էր ռուսներից: Անգամ մեկ մարդ չմահացավ Ղրիմում: Հայկական բանակը ապրիլին ռուսական սադրանքը Ադրբեջանի կատարմամբ տապալել է: Դրանք ընդհանրապես համեմատելու օրինակներ չեն, թող վերջ տան այս շահարկումներին: Այս անգամ վստահ եմ, եթե որևէ նման սադրանքի դիմեն, մենք Կուր-Արաքսը ստեղծելու ենք, այս անգամ կորցնողը հաստատապես Ադրբեջանն է լինելու: Բայց վստահ եմ, որ ռուսական կողմը չի գնա սադրանքների:


Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 7233

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ