«Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ, որը միտումնավոր փլուզում է հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ։ Այժմ Հայաստան են ուղարկվում զինվորականներ Նորվեգիայից, Կանադայից և ԱՄՆ-ից՝ ԵՄ առաքելությունը վերածելով ՆԱՏՕ-ի առաքելության»,- «Известия»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։                
 

«Տարիների ընթացքում մենք երկրին հեղինակություն ենք բերել, որն այսօր մեր աչքի առաջ փլվում է»

«Տարիների ընթացքում մենք երկրին հեղինակություն ենք բերել, որն այսօր մեր աչքի առաջ փլվում է»
20.11.2018 | 13:35

Մինչ ցուցակների հրապարակումն ակտիվ քննարկվում էր այն հարցը, որ ՀՀԿ-ն ռեբրենդինգի է ենթարկվում և նոր դեմքերով է քաղաքական պայքարի մեջ մտնելու։ Սակայն ստացվեց ճիշտ հակառակը կամ ինչպես միշտ, ոչ միայն նույն դեմքերով են ներկայացել հանրությանը, այլև շատ հաճախ քննադատության թիրախում եղած անձերով, միակ բացառությունը Դավիթ Շահնազարյանն է, որն անակնկալ էր ՀՀԿ ցուցակում։ Ցուցակի և այլ խնդիրների մասին զրուցում ենք ՀՀԿ կանանց խորհրդի նախագահ ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԻ հետ, որը ցուցակի 8-րդ հորիզոնականում է։

-Ինչու՞ ռեբրենդինգ չեղավ այսպիսի ցուցակը մրցունա՞կ է, երբ այդ «հին» դեմքերի աշխատանքը հանրությունն արդեն տեսել է և տեղը տեղին քննադատել։
-Հասարակության տարբեր շրջանակներում ռեբրենդինգի ընկալումը տարբեր է։ Իրողությունը փոխվել է, մենք իշխանություն չենք, և շատ կարևոր է, որ ընտրություններից հետո մեր ցուցակի այն մարդիկ, որոնք ներկայացված կլինեն խորհրդարանում, շատ ուժեղ, պատրաստված, քաղաքականապես գրագետ լինեն։ Նախորդ խորհրդարանում կարող էինք մեզ թույլ տալ, որ այդ կազմում առնվազն 10-ը կարող էին աշխատել, բայց այսօր դրա իրավունքը չունենք։ Այսինքն, պետք է հստակ գիտակցել, որ ԱԺ-ում ՀՀԿ խմբակցությունը պետք է լինի շատ հասուն, փորձառու և գրագետ, որպեսզի կարողանանք հակազդել, մեր խոսքը լսելի դարձնել։ Այսօր կանգնած ենք չափազանց մեծ մարտահրավերների առջև, մեզ շատ անհանգստացնում են երկրի արտաքին հարաբերությունները, տարածաշրջանային խնդիրները։ Տարիների ընթացքում մենք երկրին հեղինակություն ենք բերել, որն այսօր մեր աչքի առաջ փլվում է։ Այս առումով պետք է փաստել՝ պատգամավոր դառնալը հեշտ չէ, կարող է տասը կամ քսան տարի նստես խորհրդարանում, բայց այդպես էլ պատգամավոր չդառնաս։ Իսկ պատգամավոր դառնում է այն քաղաքական գործիչը, որը կարողանում է և՛ արտաքին հարաբերություններում իրեն դրսևորել, և՛ օրենսդիր լինել, և՛ լրագրողների հետ աշխատել, և՛ հասարակության հետ կապը պահել ու մարդկանց խոսքը տեղ հասցնել։ Անկախ ինչ ընտրակարգով ես պատգամավոր, անպայման հասարակության հետ կապը պետք է ամուր լինի։
-Ասացիք, որ այսօր լուրջ անհանգստացած եք արտաքին մարտահրավերներով։ Այս օրերին նաև Ձեր կուսակիցներն են բարձրաձայնում, որ խորհրդարան գնալու առաջին նախապայմանը արտաքին սխալ քայլերից իշխանություններին հեռու պահելն է։ Երկրի անվտանգությանը սպառնացող ի՞նչ խնդիրներ են ձեզ անհանգստացնում։
-Բազմաթիվ են դրանք։ Վերջինը Բելառուսի ԱԳՆ խոսնակի հայտարարությունն էր, որը շատ բացասական ազդեցություն կարող է ունենալ մեր երկրի վարկանիշի վրա։ Այն մարդիկ, ովքեր քաղաքականությամբ չեն զբաղվում, բացարձակ այլ ենթատեքստեր են տեսնում, իբր Նիկոլ Փաշինյանը համաձակ քայլ է արել կամ ինքնուրույնության է դրսևորել, սակայն այս գեոպոլիտիկ միջավայրում շատ դժվար է կառուցել հարաբերություններ արտաքին աշխարհի հետ և շատ հեշտ է այն փչացնել՝ ընդամենը մեկ խոսքով, մեկ քայլով։ Տարիների ընթացքում մենք ամեն ինչ արել ենք, որ բոլոր այն բանաձևերը, այն փաստաթղթերը, որոնք մեր երկիրը տարբեր միջազգային կառույցներում ներկայացրել է, բարենպաստ լինեն մեզ համար, մեր անվտանգությունը չվտանգեն, իսկ Արցախը բոլորիս համար ամենաառաջնայինն է։ Ամերիկացի դիվանագետի վերջին հայտարարությունները, ռուսների հետ մեր հարաբերությունները, Իրանի հետ կապված Փաշինյանի հայտարարությունը, որը մեր ներդրումային դաշտի վրա կարող է խիստ բացասաբար անդրադառնալ, մեր զարգացմանը խոչընդոտում են, դրանք մեր ինքնուրույնությանը չեն նպաստում։ Ամենևին։ Աշխարհում դիվանագիտական հարաբերությունները կառուցվում են դիվանագիտական լեքսիկոնով, այդ միջավայրում, այդ ոճով։ Որևէ մեկը չի կարող պարծենալ, թե հաթաթա տալով կամ ինչ-ինչ խնդիրներ առաջ տանելով, որոնք բոլորովին կապ չունեն դիվանագիտության հետ, կարող է հարցեր լուծել։ Այս հանգամանքն է մեզ շատ անհանգստացնում։
-ՀԱՊԿ-ում ստեղծված իրավիճակի համար միայն Հայաստանի իշխանությու՞նն է մեղավոր, թե՞ այդ կառույցում էլ կան բազում խնդիրներ։
-Ադրբեջանը, որ Ռուսաստանի հետ շատ մեծ տնտեսական ծրագրեր է իրականացնում, իր դիվանագիտական հարաբերություններն է կառուցում ՀԱՊԿ-ում՝ ելնելով մեր ունեցած խնդիրներից։ Այս ամենը կարող է ճակատագրական լինել մեզ համար, որովհետև այս տարիներին մենք ռուսների հետ մեր հարաբերությունները կառուցել ենք որպես ռազմավարական դաշնակից, ԱՄՆ-ի և եվրոպական երկրների հետ հարաբերություններում ևս երբևէ հավասարակշռությունը չենք խախտել։ Մենք այնպիսի երկիր չենք, որ նման շռայլություն կարող ենք մեզ թույլ տալ։ Նախկինում մտածում էի, որ պատգամավոր եղած մարդը, որ հիմա վարչապետ է, խորհրդարանական դիվանագիտության որոշակի փորձ ունի, տարբեր պատվիրակությունների հետ է աշխատել, պետք է որ այսպիսի ճանապարհով չգնար։ Ինձ շատ զարմացնում ու անհանգստացնում է այն ձևը, որով նա մեր երկիրն է ներկայացնում, իսկ առավել շատ մտահոգում են Արցախի հետ կապված զարգացումները, որովհետև մեծ է հնարավորությունը, որ կարող ենք վտանգի առջև կանգնել, և մեզ ճակատագրական լուծումներ պարտադրեն։
-Ասում են, որ հենց Արցախի խնդրով է պայմանավորված Դավիթ Շահնազարյանին ձեր ցուցակի 3-րդ հորիզոնականում «ամրագրելը»։
-Որոշակի տրամաբանություն այդտեղ կա, հատկապես հաշվի առնելով Շահնազարյանի անցած ճանապարհը, նախորդ տարիներին հանրությունը քաջածանոթ է նաև այդ հարցում նրա տեսակետներին։ Կարծում եմ, մեր ցուցակի տասնյակում մարդիկ են, ովքեր արտաքին հարաբերություններում աշխատանքի շատ մեծ փորձ ունեն։ Այո, նաև դա է պատճառը, որ Դավիթ Շահնազարյանը մեր ցուցակում է։
-Իսկ Արտաշես Գեղամյա՞նը։ Ի դեպ նրա ներկայությունը, այն էլ տասնյակում, ռեբրենդինգի ձգտող կուսակցությանը կրկին տարավ դեպի հին «ակունքներ»։
-Բոլորս այս անգամ ներկայացված ենք նաև մեծամասնականով, այսինքն, ցուցակի առաջին համարից մինչև վերջինը ռեյտինգային ընտրակարգով առաջադրվելու ենք։ Չեմ ցանկանում որևէ մեկի փաստաբանը լինել, հորդորում եմ հարցն ուղղել, այդ քաղաքական գործիչներին։
-ՀՀԿ-ն ինչպիսի՞ ընդդիմություն է լինելու։ Ե՛վ խորհրդարանական ուժերը, և՛ իշխանության ներկայացուցիչները պնդում են, որ ՀՀԿ-ից ընդդիմություն «դուրս չի գա»։ Այսինքն, անգամ ընդդիմություն դառնալու հարցում են ձեզ կասկածում, ինչու՞։
-Ընդհանրապես քաղաքագիտական նորմերին հակասում է, երբ քաղաքական ուժը մինչ ընտրությունը որոշում է, թե ինքը որ դիրքերից է հանդես գալու, որովհետև, ըստ ստացած ձայների է որոշվում` ով է ընդդիմություն, ով՝ իշխանություն։ Պարզապես մեզ մոտ ոչ ստանդարտ իրավիճակ է։ Մենք արդեն 7 ամիս է իշխանությունը հանձնել ենք, բոլորը տեսել են, թե ինչպես ենք հանրությանը ներկայանում։ Քաղաքագիտական, դասական առումով ՀՀԿ-ն կայացած կուսակցություն է, և այսօր մեզ քննադատել քաղաքական մի կուրսի մեջ, որը պետք է մենք տանենք, չի կարելի։ Ասել՝ ես ընդդիմություն եմ, և պաշտպանել իշխանությանը, վարչապետին, աբսուրդ է։ Այսօր շատ ուժեր հենց դա են անում։ Կարող եմ հասկանալ, որ Նիկոլ Փաշինյանին 7 ամիսն էլ չի բավարարել ու դեռ ՀՀԿ-ի հետ է կռիվ տալիս, ինչը քարոզարշավին էլ լավ դրսևորվելու է, բայց որ քաղաքական մյուս ուժերն էլ են ՀՀԿ-ն թիրախ ընտրել, զարմանալի է։ Սա նշանակում է, որ մենք կայացած ուժ ենք, բոլորին անհանգստացնում ենք, այսինքն, զբաղեցնելու ենք այն տեղը, որի հավակնությունները շատերն ունեն։ Եթե ինչ-որ մեկին ընդդիմություն են կարգում, նա պետք է առաջին հերթին իշխանությանը քննադատի, ոչ թե այն ուժին, որն արդեն իշխանությունը հանձնել է։ Քաղաքականապես հասուն գործիչներն իրենց նման բան թույլ չեն տա։ Իսկ թե ինչու ենք մենք մեզ համարում ընդդիմություն, որովհետև այս իշխանություններին ամենաշատը մենք ենք քննադատում, որովհետև սխալներն այնքան բացառիկ ու տեսանելի են մեզ համար, որ դրանց մասին լռելու իրավունք չունենք։ Այսօր որպես ընդդիմադիր, ես ինձ շատ ավելի հարմարավետ եմ զգում, քանի որ նախկինում, լինելով իշխանական թևի ներկայացուցիչ, որոշ առումով տեսակետ հայտնելու կաշկանդվածություն եմ ունեցել։ Այսօրվա իշխանության սխալները ինձ ոչ թե ուրախացնում են, այլ անհանգստացնում։ Ցանկացած քաղաքական գործիչ, որը մտահոգ է իր երկրի ապագայով, չի կարող այս ամենից լավ զգալ։ Նիկոլ Փաշինյանն ամեն ինչ արեց այս ամիսներին, որ ներդրումները զրոյանան, տնտեսությունը վայրէջք կատարի։ Ովքեր չեն ցանկանում այս ամենը տեսնել, հետագայում իրենց մաշկի վրա են դա զգալու։ Սա տեսնելով, ՀՀԿ-ն իրավունք չուներ լռելու ու չմասնակցելու ընտրություններին։
-Քարոզարշավին ի՞նչ մարտավարություն եք ընտրելու, մտավախություն չկա՞, որ որևէ բան քննադատելիս կարող են ձեզ մեղադրել, թե ինչու ժամանակին ինքներդ չեք արել, երբ իշխանություն էիք։
-Չկա մտավախություն, այս ամիսների ընթացքում էլ շատ են քննադատել։ Ընտրությունների այս հապճեպության հետ կապված անհանգստություն կա։ Անկեղծ կլինեմ, ես շոկի մեջ հայտնվեցի, երբ իմացա, որ ռեյտինգայինով պետք է առաջադրվեմ։ Նախկինում մարդիկ այդ մասին վեց-յոթ ամիս առաջ էին տեղեկանում, համապատասխան աշխատանքներ էին ծավալում։ Դա միայն քարոզարշավով հնարավոր չէ, դա ենթադրում է հասարակության հետ երկարատև աշխատանք։ Իսկ հիմա Նիկոլ Փաշինյանը մեզ փաստի առաջ կանգնեցրեց, բոլորն անակնկալի եկան։ Հասկանալի է, թե ինչու է իրեն այս հապճեպությունը պետք, բայց դա որևէ ուժի ձեռնտու չէ, քանի որ 20 օրվա մեջ հնարավոր չէ իրականացնել մի բան, որը ամիսների աշխատանք է ենթադրում։ Հասկանալի է, որ քարոզարշավին նրանք շարունակելու են իրենց մեթոդաբանությունը, մենք չենք կարող նրանց բերել գաղափարական բանավեճի դաշտ։ Պարզապես, որպես քաղաքակիրթ երկիր, կցանկանայի, որ այդ կեղտոտ տեխնոլոգիաները չկիրառվեն, որովհետև մեզ նայում են երիտասարդներ, և փորձի շարունակականության առումով կարող է այդ ամենը շատ բացասական ազդեցություն ունենալ։
-Այսինքն, ՀՀԿ-ն քարոզարշավին ընտրելու է պաշտպանվելու՞, թե՞ հարձակվելու մարտավարությունը, հասկանալով, որ բոլորի թիրախում է լինելու։
-Այո, մենք թիրախում ենք լինելու, բայց այնքա՜ն բան ունենք ասելու, քանի որ չափազանց մեծ սխալներ կան։ Ես այն մարդկանցից եմ, որ մեր իշխանության ժամանակ էլ թերությունները մատնանշել եմ, բայց դրանք այնքան փոքր են այսօրվա սխալների համեմատ։ Նկատի ունեմ և՛ արտաքին վտանգները, և՛ ներքին սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը, որը մեծ քայլերով անկում է ապրում։ Վերջինի պարագայում չի կարելի մանիպուլյացիաներ անել, տնտեսագետները կոնկրետ թվեր են հրապարակում, որ չի կարելի պարտակել կամ չտեսնելու տալ։
-Ի դեպ, այս առումով մեզանում շատ հետաքրքիր իրավիճակ է ստեղծվել. երկրի տնտեսական վիճակը ոչ մի բեկում չի արձանագրել, մարդկանց կենսամակարդակը նույնն է, բայց, ի տարբերություն ՀՀԿ-ի իշխանության ժամանակների, այսօր մարդիկ չեն դժգոհում։
-Պատմությունն ամեն ինչ իր տեղը կդնի, բոլորի դերակատարումը հետագայում տեսանելի կլինի։ Այսօր սևի ու սպիտակի բաժանման մեջ այն մարդիկ, ովքեր մեզ հետ են, մտածող մարդիկ են, կարողանում են վերլուծել իրադրությունը։ Կարծում եմ, այս ընտրություններին բնակչության մասնակցությունը մեծ պետք է լինի, իրենք են այս հեղափոխությունն արել և պետք է կոնկրետ վերլուծեն իրավիճակը, ընտրեն այն մարդկանց, որոնց ուզում են տեսնել խորհրդարանում։ Այս ռեյտինգային ընտրակարգը հանգիստ ժամանակահատվածում շատ ավելի լավը կարող էր լիներ։ Մարդիկ պետք է հասկանան, որ ընտրում են կոնկրետ մարդկանց, որովհետև, եթե Նիկոլ Փաշինյանի անվան տակ վաղը խորհրդարան տանեն ում ասես, թող չզարմանան` նրանց աշխատանքը տեսնելով։ Հետո համեմատության մեջ կտեսնեն, ով է ՀՀԿ-ն, ովքեր են մյուս քաղաքական ուժերը։ Մենք պրոֆեսիոնալների խումբ ենք, ՀՀԿ-ն մշտապես շատ պատրաստված պատգամավորներ է ունեցել։ Ցանկանալ ունենալ որակյալ խորհրդարան ու չընտրել պրոֆեսիանալների, գրագետների, անտրամաբանական է։
-Ո՞վ է այսօր ՀՀԿ-ի ընտրողը։
-Այն մարդիկ, ովքեր գրագետ են, իրողությունները համադրում են, վերլուծում են։ Մարդիկ, ովքեր ամիսներ առաջ հեղափոխության կողմնակիցն են եղել, հիմա փոխել են իրենց տեսակետը, քանի որ տեսել են խոսքի ու գործի տարբերությունը։ Սա թիմի խնդիր չէ, այլ մեկ մարդու, որը մենիշխանության է ձգտում։ Այդ մարդը ժամանակին ինչի դեմ որ պայքարել է, ինչ խնդիրներ առաջ է տարել, այսօր լրիվ հակառակն է անում։ Եթե մարդու խոսքը և գործը հակասում են իրար, նա չի կարող երկրի համար բարենպաստ որոշումներ կայացնել։
-Որքա՞ն է խորհրդարանում ՀՀԿ-ի հայտնվելու հնարավորությունը։
-Այս ամիսների ընթացքում մեր հնարավորություններն աճել են, նույնիսկ այն պարագայում, որ այդքան սև փիառ եղավ մեր դեմ, կիրառեցին կեղտոտ տեխնոլոգիաներ։ Մենք երբեք նույն տրամաբանության մեջ չենք պատասխանել նրանց։ Մեր համակիրները շատ են։ Բոլոր ընտրություններում քարոզարշավի ժամանակ շատ անակնկալներ են լինում։ Այս ընթացքը ցույց կտա, թե ում ձայները կաճեն։ Կարծում եմ, մենք մեր հաստատուն տեղն ունենալու են ԱԺ-ում։
-Վերջում նաև մի նախագծի մասին, որը արդեն լուծարված խորհրդարանում բուռն բանավեճերի առիթ տվեց։ Դուք այդ նախագծի համահեղինակ եք, որով առաջարկվում էր կաթողիկոսին պետական պաշտպանություն տրամադրել, ինչը մերժեց կառավարությունը։ Նախ` ինչու՞ նման նախաձեռնությամբ հանդես եկաք, հետո էլ ձեր գործընկերները դրա չընդունվելը խայտառակություն բնութագրեցին։ Համամի՞տ եք։
-Նախագիծը նախապատմություն ունի։ Հուլիսին տեղի ունեցան անընդունելի իրադարձություններ Վեհարանում, կաթողիկոսի դեմ։ Մեր խմբակցության մի քանի պարգամավոր այդ առնչությամբ տարբեր նախագծեր մշակեցին, որոնցից մեկի հեղինակը ես էի և Գալուստ Սահակյանը, մյուսին՝ Միհրան Հակոբյանը։ Քանի որ բովանդակային առումով նման էին իրար, և որպեսզի նույն խմբակցությունից տարբեր նախագծեր չլինեն, առաջարկեցի միավորել դրանք։ Ինչ վերաբերում է նախագծի չընդունմանը, դա ոտնձգություն է մի ողջ ինստիտուտի հանդեպ։ Հայ առաքելական եկեղեցին մեր երկրի կարևոր հենասյուներից մեկն է։ Բանակի, եկեղեցու և ընտանիքի հանդեպ ոտնձգությունը համարժեք է դավաճանության։ Եթե այս երեք հենասյուները չպահենք, որպես պետություն լուրջ խնդիրների առաջ ենք կանգնելու։ Եթե այդ ամիսներին չլիներ նման ոտնձգություն եկեղեցու հանդեպ, այսպիսի նախագծի անհրաժեշտություն չէր լինի։ Շատ քննադատություն հնչեց, բայց այս պահանջն օդից չի ընկել, կոնկրետ դեպքով է պայմանավորված։ Հիմա մենք պե՞տք է պաշտպանենք մեր եկեղեցին, թե՞ ոչ։ Եթե 20 հոգով 100 հազար հոգու աղմուկ են բարձրացնում, ներխուժում են Վեհարան, չգիտես ինչով են զբաղվում, այս ամենը պե՞տք է անհանգստացնի այն մարդկանց, ովքեր հայ առաքելական եկեղեցու հետևորդ են։ Մենք որևէ մեկի հավատի իրավունքը չենք ոտնահարել, բայց չենք ուզում, որ ոտնահարվի նաև մեր առաքելական եկեղեցին, ոտնահարվի մեր տաճարը, որը մեր ազգի գոյության, պահպանության երաշխիքն է։ Ինձ շատ վիրավորեց ու զայրացրեց կառավարության նիստում նախագծի ներկայացման ու մերժման ժամանակ այդ հրճվանքն ու ծիծաղը։ Մարդիկ, որոնք այնտեղ նստած են, պետք է դրա կարևորությունը հասկանային։ Կարծում եմ, այս նախագծի գոյությունը, որը թեև չանցավ խորհրդարանում, պետք է զսպի նման քայլերի դիմողներին, կամ նորից պահանջ կառաջանա նոր խորհրդարանում նոր օրինագծով ներկայանալու։
-Իշխանության ներկայացուցիչները հակադարձում են` եթե կաթողիկոսը հանրության մեջ շրջել չի կարող, դա իր խնդիրն է։
-Նախ մենք կոնկրետ մարդուն չենք պաշտպանում, այլ կաթողիկոսի ինստիտուտը, մեր հոգևոր ղեկավարին որևէ ոտնձգությունից ենք պաշտպանում։ Ի միջի այլոց, շատ վատ նախադեպ եղավ, երբ երեխաներին ներգրավեցին քաղաքական այս պայքարի մեջ և սկսեցին, որպես ապստամբողներ, մերժողներ ներկայացնել։ Հիմա դպրոցներում փոքր խնդրից մեծ բողոքներ են առաջանում, որոնք հիմք չունեն։ Վաղը-մյուս օրը, եթե երեխան ցանկանա ծնողի վրա ձեռք բարձրացնել, հնարավոր է չկարողանանք ծնողին էլ պաշտպանել։ Տեղի է ունենում բարոյահոգեբանական խեղում։ Ոմանց զայրացնում է «ավանդական» բառը, բայց դրա տակ ես հասկանում եմ հայ ընտանիքը, եկեղեցին, բանակը։ Եթե դրանք կորցնում ենք, պետությունն էլ ենք կորցնում։ Եթե կան մարդիկ, որ դա չեն հասկանում, մշտապես պետք է ասել, որպեսզի նրանց հեղհեղուկ գաղափարներն իրականություն չդառնան։

Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 3790

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ