Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Չգիտեմ՝ էներգետի՞կ տարածաշրջան ենք, թե՞ ընտրյալ ազգ, բայց ինչ-որ վերին ուժ մեզ միշտ փրկել է կործանումից»

«Չգիտեմ՝ էներգետի՞կ տարածաշրջան ենք, թե՞ ընտրյալ  ազգ, բայց ինչ-որ վերին ուժ մեզ միշտ փրկել է կործանումից»
30.11.2018 | 00:37

«Իրատեսի» հյուրը երգչուհի, հեղինակ-կատարող, բանաստեղծ ՍՐԲՈՒՀԻ ՍՏԱՄԲՈԼՑՅԱՆՆ է:


-Սրբուհի՛, Ձեզ ուղղվելիք հարցաշարը կազմելիս աչքովս ընկավ Ձեր ֆեյսբուքյան պրոֆիլում զետեղված մի լուսանկար՝ Դալայ լամայի խոսքով. «Մարդիկ ստեղծվել են, որ սիրվեն: Իրերը ստեղծվել են, որ օգտագործվեն: Աշխարհը քաոսի մեջ է, որովհետև ամեն ինչ հակառակն է»: Հավատու՞մ եք, որ երբևէ կդադարի նյութի պաշտամունքի դարաշրջանը:
-Կարծում եմ, որ նյութի դարաշրջանը մոտենում է իր ավարտին և մենք մտնում ենք հոգևորի, հոգևոր ու մտավոր արժեքների դարաշրջան: Թե՛ քաղաքական դաշտում, թե՛ արվեստում, գրեթե ամենուր նշմարվում են այդ փոփոխությունները: Նոր, ուրիշ գիտակցությամբ երեխաներ են ծնվում: Աշխարհը փոխում է իր ուղեգիծը, դա անխուսափելի է: Պարզապես կուզեի, որ էլ ավելի արագ ընթանար այդ գործընթացը, որ ինքս էլ հասցնեի ապրել այդ աշխարհում:
-Չարի ու բարու հավերժական հակամարտությունը ի՞նչ հարաբերակցության մեջ է Հայաստան աշխարհում՝ ըստ Ձեզ: Մենք՝ քրիստոնյա երկրի մեր կարգավիճակով, առավելապես պաշտպանվա՞ծ ենք չարի գերակայությունից, թե՞ այն, իբրև իր փորձությունների տարածք, հատկապես մեզ է ընտրել ու օգտագործում:
-Դժվարանում եմ հարաբերակցության մասին խոսել, բայց և չէի էլ ուզի քրիստոնեական տեսանկյունից այն դիտարկել: Չգիտեմ՝ էներգետի՞կ տարածաշրջան ենք, թե՞ ընտրյալ ազգ, բայց ինչ-որ վերին ուժ մեզ միշտ փրկել է կործանումից: Հիմա առավել լարված ու կարևոր շրջանում ենք, մեր, որպես ազգի, լինելության եզրագծին: Էնպես եմ զգում, որ այդ վերին պաշտպանը հիմա մեզ է թողել ընտրությունը, մենք պիտի ընտրենք մեր ապագան - ազգային` հոգևոր, մշակութային կամ …

-Ձեր ստեղծագործական ուղուն հետևում եմ հայտնի «Տիրամոր գովքը» երգի կատարումից սկսած, որի երաժշտության հեղինակն է Ձեր մայրը՝ Աստղիկ Ստամբոլցյանը, տեքստինը՝ Խոյլի Վարդանը: Այս երգը միջնադարյան շարականների շունչն է բերում: Ինչպե՞ս է հնարավոր 20-րդ դարում ստեղծագործել ու մատուցել այնպես, որ այդքան մերձ ու հարազատ լինես դարավոր արմատներիդ:
-Ստեղծագործությունը կամ ձեռքով է կերտվում, կամ ծնվում: Այս երգը ծնվել է: Զարմանալի է, բայց այն թվերին, երբ առաջին անգամ մեծ լսարանին ներկայացրինք այս գործը, հոգևոր երգը արգելքի տակ էր: Անգամ ռեժիսոր Հրանտ Մովսիսյանը վախ էր ապրում, որ տեսահոլովակը եթեր հեռարձակել թույլ չեն տա: Բայց ոչ միայն թույլ տվեցին հեռարձակել, այլև օրվա մեջ մի քանի անգամ էին ցուցադրում: Մտահոգություն ունեի, որ հաճախակի ցուցադրությունը կձանձրացնի: Ոչ միայն չձանձրացրեց, այլև մինչ օրս ապրում է, կատարվում: Ծնված երգ էր, հավատով երգված, առանց արհեստական վոկալ փաթեթավորման: Բոլորս միայն հոգով էինք երգում: Ծնվեց, որովհետև պետք է ծնվեր: Որովհետև 88 թիվն էր հասունանում, որովհետև հոգևոր զարթոնք էր պետք:
-Զարմանալի բան կատարվեց մեր տանը. մայրս, որ հոգևոր երաժշտության շնչով էր ապրում, իրեն հայտնի բոլոր շարականներից, չգիտես ինչպես, նախընտրեց այս երգը և աղոթելիս միշտ երգում էր: Անգամ օտարության մեջ գտնվող իր որդուն՝ եղբորս, այդ երգի՝ իր կատարման ձայնագրությունն էր ուղարկել: Երգում էր, բնականաբար, ոչ թե որպես երգ, այլ որպես աղոթք: ՈՒ ինքս էլ իմ մի պատմվածքի առանցքում այս երգը դրեցի. այն նվիրված է 2016-ի քառօրյա պատերազմի նահատակներին:
-Հուզեցիք այդ խոստովանությամբ:

-Վահագն Ստամբոլցյանի դերակատարությունը հայ արվեստի տարեգրության մեջ դժվար է մի քանի բառով բնութագրել: Իսկ Վահագն Ստամբոլցյան հորը հնարավո՞ր է: Կա՞ այնպիսի հակիրճ բանաձև, որով կբնորոշեք բացառիկ այդ անձնավորությանը:
-Նա միայն իմ հայրը չէր, իմ ամենամտերիմ ընկերն էր, ամենամեծ ուսուցիչը, հարազատ հոգի, մարդ, որն ինձ հասկանում ու զգում էր անվեհապահորեն, անգամ մեծ հեռավորությունից: Երբ քաղաքում էր լինում, առավոտներն ինձ արթնացնում էր, ու մենք միասին գնում էինք Զանգվի ձոր՝ արևածագը դիմավորելու: ՈՒշադրությունս սևեռում էր երկնքին, ամպերին, ծառերին, քարերին, ջրին, բոլոր ձայներին… ՈՒզում էր, որ այդ հանճարեղ երաժշտությունն ու պատկերները լսեի ու տեսնեի, զգայի: Մենք գաղտնիքներ երբեք չենք ունեցել, բացատրությունների կարիք երբեք չի եղել: Զարմանալի ու ոչ երկրային կապ էր: Անբացատրելի կապ էր…

-Ձեր կապը բնության հետ ակնառու է տնամերձ այգու ֆանտաստիկ լուսանկարների շնորհիվ: Տպավորություն է, որ մի մեծ պլանտացիայի տիրուհի եք: Ստեղծագործական աշխատանքը տուժու՞մ է, թե՞ շահում բնության հետ այդքան սերտ շփումից. նկատի ունեմ այն հանգամանքը, որ այդպիսի խնամված այգու տիրուհին ոչ քիչ ժամանակ պիտի հատկացնի դրա խմանքին:
-Չէ՜, այգիս շատ փոքր է, բայց ժամանակ, այո՛, խլում է: Վերջին շրջանում քիչ եմ ստեղծագործում: Երևի մի քիչ հիասթափվել ու ընկճվել եմ այսօրվա մեր մշակութային քաոսից, մուսաներիս վիրավորել: Հույս ունեմ՝ կներեն ինձ մի օր ու կվերադառնան: Հիմա հին բժշկությունն է ձգում: Հենց այդ պատճառով եմ այգով, բնական հողագործությամբ տարվել: Բուժական օճառներ եմ պատրաստում և նրանց մեջ օգտագործվող բուսական հումքն իմ այգում եմ աճեցնում, որ վստահ լինեմ:

-Դուք երգչուհի եք, հեղինակ-կատարող, բանաստեղծ, տեսաբան: Ո՞ր շնորհն է գերակա Ձեր նկարագրում:
-Ես ինձ երգչուհի եմ զգում: Նոր երգերի ընտրության պակասից սկսեցի ինքս ինձ համար գրել, դարձա հեղինակ-կատարող: Իսկ մնացածը հոբիներ են, վիճակներ, գումար վաստակելու ձև և ոչ ավելին:
-Ձեր բանաստեղծությունների անկեղծությունն ուղղակի կլանում է ընթերցողին, բայց ինձ համար դրանք ունեն մեկ այլ առանձնահատուկ որակ՝ անսպասելիությունը, քնարական ասելիքի նովելային հանգուցալուծումը: Դուք անակնկալների սիրահա՞ր եք:
-Ինչ գալիս է՝ գրում եմ: Ես ինձ բանաստեղծ չեմ համարում: Պարզապես չեմ ամաչում զգացմունքներիս ազնիվ մեկնաբանությունից: Եկածը չեմ շտկում: Բանաստեղծությունն ինձ համար հոգևոր ու զգացմունքային վիճակների արտահայտություն է, այն էլ միայն ֆեյսբուքյան էջի համար: Երբեք չեմ մտածել տպագրվելու մասին, չնայած առաջարկներ բազմիցս եղել են: Իսկ անակնկալներ սիրում եմ… իմ կյանքում կարևոր ոչինչ գծագրված չի եղել: Ամեն ինչս է անակնկալ եղել:
-Սրբուհի՛, Դուք երջանկության բանաձևը արտածում եք ինքնայրումի սխեմայով.
«Ինձ հանգցրին… դառա փլված, կիսամարմին, կիսամուր…
Քանի կա հույս, այրվեք մինչև ոսկորները, մինչ մրուր:
Երջանկության ճանապարհին չկա ոչ մի ուղեցույց,
Միայն այրվող կանթեղի մեջ թող յուղ խառնեն, ոչ՝ սառույց»:
Երջանիկ մարդիկ ինքնաբավ են թվում, ինքնայրումը և ինքնաբավությունը համադրելի՞ են:
-Ժամանակին ինչ-որ արհեստածին, հասարակական նորմեր պահպանում էի: Բայց հասունանալու հետ հասկանում ես, որ անկախ ամեն ինչից, պետք է լիովին ապրել: Լիովին սիրել, լիովին տառապել, լիովին նվիրվել, շնորհակալ լինել ամեն վայրկյանից, օրվանից, Աստծուց՝ այլևս երբեք չկրկնվող զգացմունքների ու զգացողությունների համար: Կիսատությունը, ամեն ինչում, նեղում է մարդուն, անհասկացություն թողնում: Ֆիլմի վերջն է, չէ՞, կարևոր: Իսկ ինքնաբավությունը լիարժեք երջանկություն չի կարող ապահովել: Ես կարող եմ և չշփվել: Ստեղծագործելու համար ինձ ոչինչ պետք չէ, համացանցն էլ բավարարում է իմ գրքի, երաժշտության, ինֆորմացիայի պահանջը: Կարող եմ, բայց երջանիկ զգալու ամենակարևոր բաղադրիչը մարդն է, նրա ջերմությունը, վերաբերմունքը, նրա հետ շփումը, նրա սերը: Հա՛, ամենակարևորը սերն է, հենց մարդու՛ սերը՝ երջանկությունը լիաժեք ապրելու համար: Մարդուն մարդ է պետք: Առանց սիրո ոչինչ էլ չի լինում, չի արարվում: Առանց սիրո ամեն ինչ անիմաստ է դառնում: Ես հաճախ եմ ինքնայրվում, բայց ամեն օր, անպայման, արևի հետ նորից ծնվում եմ, որ նորից ապրեմ։

Զրույցը վարեց
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 3242

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ