Մանրամասն որոնում (արխիվ)
18.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » Հա­յաս­տա­նի և Այսր­կով­կա­սի շուրջն ան­հան­գիստ է

Հա­յաս­տա­նի և Այսր­կով­կա­սի շուրջն ան­հան­գիստ է

Հա­յաս­տա­նի և Այսր­կով­կա­սի շուրջն ան­հան­գիստ է
24.09.2019 | 00:25
Եվ ա­հա օ­գոս­տո­սի վեր­ջին օ­րե­րից մի օր Իս­րա­յե­լի վար­չա­պետ Բե­նիա­մին Նե­թա­նյա­հուն հրա­պա­րա­կավ գլուխ գո­վեց, որ իս­րա­յել­ցի­ներն Ի­րա­քի տա­րած­քում ոչն­չաց­րել են «ի­րան­ցի­նե­րին և ի­րա­նա­կան բա­զա­նե­րը»։ Նրա խղ­ճին թող­նենք «ի­րան­ցի­նե­րի» մա­սին սու­տը։ Նրան պար­զա­պես անհ­րա­ժեշտ էր գո­նե ինչ-որ բա­նով ամ­րապն­դել իր ռազ­մա­շունչ հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներն այն մա­սին, որ Իս­րա­յե­լը միա­նում է Պար­սից ծո­ցում ստեղծ­վող ռազ­մա­ծո­վա­յին «Պա­հա­պան» պա­հա­կա­նա­վախմ­բին, ինչ­պես նաև Ի­րա­նի հաս­ցեին իր խոս­տում­ներն ու սպառ­նա­լիք­նե­րը։ Ճշ­մար­տու­թյու­նը պարզ­վեց շատ հեշտ։ Ի­րա­քյան «Ալ- Խաշդ աշ-Շաա­բի» ժո­ղովր­դա­կան աշ­խար­հա­զո­րի հրա­մա­նա­տա­րու­թյու­նը օ­գոս­տո­սի 21-ին հայ­տա­րա­րեց, որ Իս­րա­յե­լը հար­վա­ծել է ի­րենց ռազ­մա­կան պա­հեստ­նե­րին։ Իսկ այժմ՝ ու­շադ­րու­թյուն, Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­ներ։
«Ալ- Խաշդ աշ-Շաա­բիի» հրա­մա­նա­տա­րի տե­ղա­կալ Ա­բու Մու­խան­դի­սը հայ­տա­րա­րել է, որ Ի­րա­քը ռմ­բա­կոծ­վել է Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քից իս­րա­յե­լա­կան չորս ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­նե­րի կող­մից։ Մու­խան­դիսն ա­սել է. «Ա­մե­րի­կա­ցի­ներն այս տա­րի իս­րա­յե­լա­կան չորս ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ են տե­ղադ­րել Ադր­բե­ջա­նում։ Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը խլաց­նում են ցան­կա­ցած այլ ինք­նա­թիռ­նե­րի, նե­րա­ռյալ Ի­րա­քի ՌՕՈՒ-ի ինք­նա­թիռ­նե­րը, է­լեկտ­րո­նա­յին հա­մա­կար­գե­րը»։ Մու­խան­դիսն ըն­դգ­ծել է, որ իր շարժ­ման տրա­մադ­րու­թյան տակ են Ադր­բե­ջա­նում տե­ղա­կայ­ված իս­րա­յե­լա­կան ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­նե­րի վեր­թի­ռի, վայ­րէջ­քի և գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մա­սին բո­լոր տվյալ­նե­րը, և «Ալ- Խաշդ աշ-Շաա­բին» ցան­կա­ցած օ­տար ինք­նա­թիռ, ո­րը կթռ­չի իր շտաբ­նե­րի ու բա­զա­նե­րի վերևով ա­ռանց Ի­րա­քի կա­ռա­վա­րու­թյան թույ­լտ­վու­թյան, կդի­տար­կի որ­պես «թշ­նա­մա­կան նշա­նա­կետ» և կգոր­ծի հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար։
Լու­ծու­մը պարզ է. «Ալ- Խաշդ աշ-Շաա­բիի» կազ­մա­վո­րում­ները 80-90 տո­կո­սով բաղ­կա­ցած են շիա­նե­րից, և նրանց ակ­տի­վո­րեն օգ­նում են ի­րան­ցի ռազ­մա­կան խոր­հր­դա­կան­նե­րը։ Աշ­խար­հա­զո­րը սեր­տո­րեն կապ­ված է ի­րա­նա­կան ԻՀՊԿ-ի հետ, եր­բեմն էլ գոր­ծակ­ցում է նրա հետ։ Ա­հա թե ին­չու Իս­րա­յե­լը, «Ալ- Խաշդ աշ-Շաա­բիի» շտաբ­նե­րին ու պա­հեստ­նե­րին հար­վա­ծե­լով, փոր­ձում է պա­տե­րազ­մի օ­ջա­խը Սի­րիա­յից տե­ղա­փո­խել Ի­րաք՝ Ի­րա­նի սահ­ման­նե­րին ա­վե­լի մոտ։ Հաշ­վի առ­նե­լով, որ ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­ներն Ադր­բե­ջան տե­ղա­փո­խե­լու հար­ցում ԱՄՆ-ը օգ­նել է Իս­րա­յե­լին, մենք կա­րող ենք են­թադ­րել, որ այդ ա­մե­նը Վա­շինգ­տո­նի ու Թել Ա­վի­վի՝ Ի­րա­նի դեմ ուղղ­ված հե­տա­խու­զա­կան-քայ­քա­յիչ հա­մա­տեղ գոր­ծո­ղու­թյան բա­ղադ­րիչ մա­սե­րից է։ Պա­տա­հա­կան չէ, որ օ­գոս­տո­սի 24-ին հա­ղոր­դում ե­ղավ, որ Ի­րա­նի ԱԳ նա­խա­րար Ջա­վադ Զա­րիֆն այ­ցե­լե­լու է Բա­քու, չնա­յած այ­ցի ժամ­կե­տը դեռ ո­րոշ­ված չէ։ Չեմ կաս­կա­ծում, որ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի հիմ­նա­կան թե­ման լի­նե­լու է Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քից Ի­րա­քին հասց­ված հար­ված­նե­րի մի­ջա­դե­պը։ Չէ՞ որ ե­թե ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­ներն Ի­րաք գնա­յին Ի­րա­նի օ­դա­յին տա­րա­ծու­թյամբ, ա­պա կխփ­վեին այն­պես, ինչ­պես վեր­ջերս Պար­սից ծո­ցի շր­ջա­նում Ի­րա­նը խփեց ԱՄՆ-ի ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թի­ռը։ Իս­րա­յե­լը, փաս­տո­րեն, հայ­տա­րա­րեց, որ դա ե­ղել է իր գոր­ծո­ղու­թյու­նը։ Ադր­բե­ջա­նը լռում է։ Հա­մա­ցան­ցում քն­նար­կում են, թե հնա­րա­վո՞ր է նման բան։ Քն­նար­կում­նե­րի ադր­բե­ջա­նա­մետ և իս­րա­յե­լա­մետ մաս­նա­կից­նե­րը հայ­տա­րա­րում են, որ ի­րաք­ցի շիա­նե­րի պն­դում­նե­րը ստա­հոդ են։ Միևնույն ժա­մա­նակ Թուր­քիա­յի նա­խա­գահ Էր­դո­ղանն այ­ցե­լեց Ռու­սաս­տան, և ինձ հա­մար պարզ է, որ նա փոր­ձել է հա­մո­զել Պու­տի­նին, որ նա «զս­պի» ի­րան­ցի­նե­րին ու շիա­նե­րին, որ­պես­զի Սի­րիա­յում ոչ ոք չխ­փի թուր­քե­րին, Ի­րա­քում Իս­րա­յե­լին դա­վա­ճա­նա­բար պաշտ­պա­նե­լու հա­մար Ան­կա­րա­յից ոչ ոք «հա­տու­ցում» չպա­հան­ջի։ Կա­րող եմ միայն ա­վե­լաց­նել, որ օ­գոս­տո­սի 23-ին հան­դի­պում եմ ու­նե­ցել Հա­յաս­տա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նու­թյու­նում, և իմ զրու­ցա­կից­նե­րը հաս­տա­տել են (ա­նուն­ներ չեմ տա), որ իս­րա­յե­լա­կան ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­ներն Ի­րա­քի վրա հար­ձակ­վել են հենց Ադր­բե­ջա­նից։ Ա­նուն­ներ չեմ տա։ Ճիշտ է, մենք չսկ­սե­ցինք ճշ­տել, թե հենց որ տա­րած­քից, տվյալ դեպ­քում այդ հարցն ա­մե­նա­կարևո­րը չէ։ Հե­տաքր­քիր կլի­ներ ի­մա­նալ, թե Ի­րա­նին ու նրա դաշ­նա­կից­նե­րին ինչ գին կվ­ճա­րեն հան­ցա­գոր­ծու­թյան մաս­նա­կից­նե­րը՝ Թուր­քիան և Ադր­բե­ջա­նը։ Իսկ Հա­յաս­տա­նը պետք է հաշ­վի առ­նի, որ Ի­րա­նի դեմ պայ­քա­րում դաշ­նա­կից­նե­րը նաև Հա­յաս­տա­նի թշ­նա­մին են, հաշ­վի առ­նե­լով, թե իս­րա­յե­լա­կան ա­նօ­դա­չու ինք­նա­թիռ­նե­րի օգ­նու­թյամբ բաք­վե­ցի­ներն Ար­ցա­խում ին­չեր են ա­րել հա­յե­րի դեմ 2016 թ. ապ­րի­լի քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մում։
Նա­խորդ նյու­թե­րից մե­կում թեթևա­կի նշել էի, որ ա­նո­րոշ ժա­մա­նա­կով հե­տաձգ­վել է Պու­տին-Ռո­հա­նի-Իլ­համ Ա­լիև ե­ռա­կողմ ձևա­չա­փով հան­դի­պու­մը, դրա փո­խա­րեն Պու­տի­նը և Ռո­հա­նին կայ­ցե­լեն Հա­յաս­տան՝ մաս­նակ­ցե­լու, պաշ­տո­նա­կան ձևա­կերպ­մամբ, ԵԱՏՄ գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վին։ Կար­ծում եմ, որ կյան­քի ի­րա­վունք ու­նի նաև Պու­տին-Ռո­հա­նի-Ա­լիև հան­դիպ­ման չե­ղարկ­ման պատ­ճա­ռի մա­սին իմ տար­բե­րա­կը, որ դա ար­վել է Ի­րա­նի պնդ­մամբ։ Թեհ­րանն այդ ձևով հաս­կաց­նում է Ադր­բե­ջա­նին, որ Ի­րանն այս ան­գամ լուռ չի նա­յե­լու, թե Ադր­բե­ջանն ինչ­պես է ստո­րա­քար­շու­թյուն ա­նում ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի ա­ռաջ։ Բա­ցառ­ված չէ, որ Ի­րա­քի շիա­նե­րի նկատ­մամբ իս­րա­յել­ցի­նե­րի կա­տա­րած հան­ցա­գոր­ծու­թյան մեղ­քի մի մա­սը կդր­վի Իլ­համ Ա­լիևի վրա։
Հե­տո «G-7»-ի շր­ջա­նա­կում գա­գաթ­նա­ժո­ղով կա­յա­ցավ Ֆրան­սիա­յում։ Բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի ըն­թաց­քում և հատ­կա­պես գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վից հե­տո Ֆրան­սիա­յի նա­խա­գահ Է­մա­նուել Մակ­րո­նը և ԱՄՆ-ի նա­խա­գահ Դո­նալդ Թրամ­փը ա­պա­տե­ղե­կատ­վու­թյուն էին տա­րա­ծում, թե իբր Ի­րա­նի նա­խա­գահ Ռո­հա­նին «պատ­րաստ է բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի» Վա­շինգ­տո­նի հետ, այն էլ՝ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի կող­մից Ի­րա­նին պար­տադր­վող օ­րա­կար­գով։ Ա­մե­նա­տար­բեր եր­կր­նե­րում, այդ թվում՝ Հա­յաս­տա­նում և Ռու­սաս­տա­նում, տաս­նյակ ծա­խու լրագ­րող­ներ ա­սես սպա­սում էին ազ­դան­շա­նի «G-7»-ի գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վից։ Ի­րար խոսք կտ­րե­լով՝ նրանք սկ­սե­ցին տե­ղե­կատ­վա­կան դաշտ նե­տել ի­րենց «վեր­լու­ծու­թյուն­ներն» ու հոդ­ված­ներն այն մա­սին, թե ինչ­պի­սին կլի­նի հան­դի­պու­մը, և ինչ զի­ջում­նե­րի կգ­նա Ի­րա­նը։
Մեկ ան­գամ ևս հի­շեց­նեմ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, որ օ­գոս­տո­սի 23-ին Երևա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նա­տա­նը ես ան­ձամբ հան­դի­պել եմ մի շարք դի­վա­նա­գետ­նե­րի հետ։ Հա­վա­տաց­նում եմ, որ Թեհ­րա­նը ԱՄՆ-ի հետ որևէ բա­նակ­ցու­թյան, որևէ զի­ջմա­ն չի գնա, մինչև Վա­շինգ­տո­նը չըն­դու­նի իր պար­տու­թյու­նը և չկա­տա­րի Ի­րա­նի կոշտ պայ­ման­նե­րը։ Որ­պես­զի ոչ մե­կը Հա­յաս­տա­նում կամ ար­տա­սահ­մա­նում ինձ չմե­ղադ­րի ա­նա­պա­ցույց հայ­տա­րա­րու­թյան հա­մար, ներ­կա­յաց­նեմ ա­մե­նա­վեր­ջին նո­րու­թյուն­նե­րը Թեհ­րա­նից։ Ինչ­պես օ­գոս­տո­սի 28-ին հայտ­նել է «Թեհ­րան թայմս» պաշ­տո­նա­թեր­թը, նա­խա­գահ Ռո­հա­նին պետ­հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան ու­ղիղ ե­թե­րում հայ­տա­րա­րել է. «Ե­թե որևէ մեկն ու­զում է պար­զա­պես լու­սան­կար­վել Հա­սան Ռո­հա­նիի հետ, ա­պա դա անհ­նար է, քա­նի դեռ նրանք չեն հա­նել բո­լոր կոշտ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը և չեն հար­գել Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի ի­րա­վունք­նե­րը։ Մեր ու­ղին ա­զատ է։ Մենք կվե­րա­դառ­նանք, ե­թե նրանք վե­րա­դառ­նան ի­րենց պար­տա­վո­րու­թյուն­նե­րին։ Մենք ձգ­տում ենք խն­դիր­նե­րը լու­ծել տրա­մա­բա­նա­կան ու­ղիով։ Մեր վար­քի փո­փո­խու­թյու­նը նրանց նկատ­մամբ, ով­քեր պատ­ժա­մի­ջոց­ներ են մտց­րել և տն­տե­սա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյուն սկ­սել Ի­րա­նի դեմ, կսկս­վի այն ժա­մա­նակ, երբ նրանք զղ­ջան։ Նրանք պետք է վե­րա­դառ­նան ի­րենց պար­տա­վո­րու­թյուն­ներին ու փո­խեն այն սխալ ու­ղին, ո­րով գնա­ցել են։ Նրանք պետք է ծա­ռա­յեն խա­ղա­ղու­թյան ու մի­ջազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան շա­հե­րին։ Նրանք պետք է ճա­նա­չեն ի­րան­ցի­նե­րի ի­րա­վունք­նե­րը, հար­գեն Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը և իս­լա­մա­կան հա­մա­կար­գը»։ Ի­րա­նի և ԱՄՆ-ի հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում որևէ փո­փո­խու­թյուն չի լի­նի ա­ռանց բո­լոր պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը հա­նե­լու և Վա­շինգ­տո­նի հա­կաի­րա­նա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը փո­խե­լու, եզ­րա­փա­կել է Ռո­հա­նին։
Որ­պես Ի­րա­նի նա­խա­գա­հի ա­սա­ծի լրա­ցում նշեմ, որ օ­գոս­տո­սի 28-ին Ի­րա­նի փոր­ձա­գետ­նե­րի ա­սամբ­լեա­յի նա­խա­գահ, մեծ ա­յա­թո­լահ Ահ­մադ Ջան­նա­թին հայ­տա­րա­րել է, որ Ի­րա­նը կշա­րու­նա­կի իր հր­թի­ռա­յին ծրա­գի­րը և «ա­վե­լի ա­րագ տեմ­պե­րով, քան ա­ռաջ»։ Այդ շատ ազ­դե­ցիկ գոր­ծի­չը հաս­տա­տել է, որ «Ի­րա­նը եր­բեք չի դա­դա­րեց­նի անհ­րա­ժեշտ ռազ­մա­կան ու պաշտ­պա­նա­կան տեխ­նի­կա­յի ու զեն­քի ար­տադ­րու­թյու­նը՝ չնա­յած թշ­նա­մի­նե­րի դի­մադ­րու­թյա­նը»։ Դրա­նից մեկ օր ա­ռաջ Ի­րա­նի ա­տո­մա­յին է­ներ­գիա­յի կազ­մա­կեր­պու­թյան ղե­կա­վար Աք­բար Սա­լե­հին հայտ­նել էր աշ­խար­հին, որ Ի­րա­նը շա­րու­նա­կում է մի­ջազ­գա­յին խա­ղաղ ծրա­գիրն ա­ռանց կանգ առ­նե­լու. «Մենք կշա­րու­նա­կենք ըն­թա­նալ դե­պի մեր մի­ջու­կա­յին նպա­տակ­նե­րի ի­րա­գոր­ծու­մը։ Մենք եր­բեք կանգ չենք ա­ռել և կանգ չենք առ­նի»։ Նույն օ­րը Ի­րա­նի խոր­հր­դա­րա­նի պատ­գա­մա­վոր­նե­րը ստո­րագ­րում էին մի հայ­տա­րա­րու­թյան տակ, ո­րում դա­տա­պարտ­վում և ար­գել­վում էր ցան­կա­ցած բա­նակ­ցու­թյուն ԱՄՆ-ի հետ։ Պա­տա­հա­կան զու­գա­դի­պու­թյուն է, թե ոչ, բայց հենց այդ տագ­նա­պա­լի օ­րե­րին Ի­րանն իր նո­րա­գույն «Մո­բին» թևա­վոր հր­թի­ռը ցու­ցադ­րեց Ռու­սաս­տա­նում 2019 թ. բաց­ված մի­ջազ­գա­յին օ­դա­տիե­զե­րա­կան ցու­ցա­հան­դե­սում։ Այն ու­նի ռա­դիո­տե­ղո­րոշ­վե­լու ցածր հա­տույթ, օժտ­ված է ռա­դիո­տե­ղո­րոշ­ման բարձր ու­նա­կու­թյամբ, կա­րող է զին­վել մինչև 120 կգ կշ­ռող մար­տագլ­խիկ­նե­րով, քա­շը 670 կգ է, ա­րա­գու­թյու­նը՝ 900 կմ/ժ, թռիչ­քի բարձ­րու­թյու­նը՝ 13,5 կմ, թռիչ­քի հե­ռա­վո­րու­թյու­նը՝ 450 կմ։
Այս­պի­սով, պայ­թել է Մակ­րո­նի ու Թրամ­փի ստա­հոդ «տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը», թե իբր ի­րա­նա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հա­մա­ձայ­նել են ԱՄՆ-ի պա­հանջ­նե­րին։ Այժմ «գն­դակն ԱՄՆ-ի կի­սա­դաշ­տում է», և ԱՄՆ-ը պետք է. 1) վե­րաց­նի բո­լոր պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը, 2) վե­րա­դառ­նա Ի­րա­նի հետ 2015 թ. հու­լի­սին կնք­ված մի­ջու­կա­յին հա­մա­ձայ­նագ­րի շր­ջա­նակ, 3) կա­տա­րի այդ հա­մա­ձայ­նագ­րով Թեհ­րա­նի ա­ռաջ ստանձ­նած բո­լոր պար­տա­վո­րու­թյուն­նե­րը, ա­ռա­ջին հեր­թին՝ Ի­րա­նին վե­րա­դարձ­նի նրա սա­ռեց­ված բազ­մա­մի­լիարդ բան­կա­յին մի­ջոց­նե­րը։ Միայն դրա­նից հե­տո Ի­րա­նի հոգևոր ա­ռաջ­նորդ, ա­յա­թո­լահ Խա­մե­նեին հնա­րա­վոր է մտա­ծի՝ ար­ժե՞ բա­նակ­ցու­թյուն­ներ վա­րել ԱՄՆ-ի հետ, թե՞ ոչ։
Այս­տեղ ո­րոշ տե­ղե­կու­թյուն­ներ հայտ­նեմ մեր երկ­րից։ Օ­գոս­տո­սի վեր­ջին Հա­յաս­տա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար Զոհ­րաբ Մնա­ցա­կա­նյա­նը, ե­լույթ ու­նե­նա­լով դես­պան­նե­րի ու դի­վա­նա­գի­տա­կան ներ­կա­յա­ցուց­չու­թյուն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րի` Երևա­նում անց­կաց­վող հա­վա­քույ­թում, հս­տակ նշեց մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նի անվ­տան­գու­թյան եր­կու հիմ­նա­կան սպառ­նա­լիք։ Ես պն­դում եմ, որ նրա հն­չեց­րած թե­զե­րը վե­րա­բե­րում են ոչ միայն Հա­յաս­տա­նի անվ­տան­գու­թյա­նը, թեև Մնա­ցա­կա­նյա­նը ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նի սպառ­նա­լիք հա­մա­րեց միայն ադր­բե­ջա­նա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հա­յա­տյաց քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը, ել­նե­լով այն տե­սան­կյու­նից, որ Բա­քուն սպառ­նում է և՛ Հա­յաս­տա­նին, և՛ Ար­ցա­խին։ Բայց Մնա­ցա­կա­նյա­նը երևի չէր հի­շում, կամ ձևաց­նում էր, թե չի հի­շում, որ Ադր­բե­ջանն օ­կու­պաց­րել է վրա­ցա­կան Դա­վիթ Գա­րե­ջի ուղ­ղա­փառ վտան­գը, ին­չը լար­վա­ծու­թյուն է ստեղ­ծում վրաց-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­մա­նին։ Այ­սինքն, կաս­կա­ծից դուրս է, որ Բաք­վի ագ­րե­սի­վու­թյու­նից տու­ժում են ոչ միայն հա­յե­րը, այլև ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նը։ Իսկ թե ին­չու է մեր նա­խա­րա­րը հա­մա­րում, որ Թուր­քիա­յի նույն­պի­սի հա­կա­հայ­կա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն ըն­դա­մե­նը «լուրջ վտանգ է ստեղ­ծում Հա­յաս­տա­նի անվ­տան­գու­թյան հա­մար», և միայն Հա­յաս­տա­նի, ինձ հա­մար հա­նե­լուկ է մնում։
Բայց ե­կեք հա­մա­ձայ­նենք, որ Ադր­բե­ջա­նը լկ­տիա­նում է նաև Վրաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում, ո­րով­հետև, ինչ­պես ա­սաց նաև Մնա­ցա­կա­նյա­նը, Թուր­քիան «ան­վե­րա­պա­հո­րեն ա­ջակ­ցում է Ադր­բե­ջա­նին». Հա­յաս­տա­նի ԱԳ նա­խա­րա­րը նկա­տի ու­ներ Ար­ցա­խի հար­ցում Ան­կա­րա­յի ա­ջակ­ցու­թյու­նը։ Բայց ես ա­ռա­ջար­կում եմ տես­նել, որ Բա­քուն չէր հա­մար­ձակ­վի զավ­թել վրա­ցա­կան վան­քը, ե­թե հա­մոզ­ված չլի­ներ, որ թուր­քերն ի­րեն կա­ջակ­ցեն նաև այդ հար­ցում։ Ճիշտ կլի­ներ, ե­թե Հա­յաս­տա­նը եր­բեք ու ոչ մի պա­րա­գա­յում Թուր­քիան չան­ջա­տի Ադր­բե­ջա­նից։ Այս­պի­սով, գու­մա­րե­լով Մնա­ցա­կա­նյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը և մեր դա­տո­ղու­թյուն­նե­րը, Հա­յաս­տա­նի ցան­կա­ցած քա­ղա­քա­ցի կա­րող է եզ­րա­կաց­նել, որ Հա­յաս­տա­նի և ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նի անվ­տան­գու­թյան սպառ­նա­լի­քը Թուր­քիա-Ադր­բե­ջան զույգն է։ Թե­ման սուր ու հրա­տապ է, մա­նա­վանդ որ սեպ­տեմ­բե­րի 2-6-ին Բաք­վում անց­կաց­վում էին հա­մա­կարգ­չա­յին օ­ժան­դա­կու­թյամբ հրա­մա­նա­տա­րաշտա­բա­յին զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ («Eternity-2019») Ադր­բե­ջա­նի, Թուր­քիա­յի և Վրաս­տա­նի զին­ծա­ռա­յող­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյամբ։ Այս­պես, թե այն­պես, այդ ե­ռա­կողմ զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը, այլևայլ խն­դիր­նե­րից բա­ցի, հա­կա­հայ­կա­կան բնույթ են կրե­լու։ Մենք կա­րող ենք չհաս­կա­նալ, թե ին­չու Վրաս­տա­նը, Ադր­բե­ջա­նին զի­ջե­լով իր վան­քը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, շա­րու­նա­կում է մաս­նակ­ցել Թուր­քիա­յի և Ադր­բե­ջա­նի հա­կա­հայ­կա­կան ձեռ­նար­կում­նե­րին։ Բայց ի­րա­վունք չու­նենք չտես­նե­լու, որ Վրաս­տանն ար­դեն վա­ղուց, պատ­կե­րա­վոր ա­սած, ան­կախ Վրաս­տա­նը չէ, այլ ի­րա­կա­նում ինչ-որ մե­կի գա­ղութն է կամ օ­կու­պաց­ված տա­րած­քը։ Այն­պես որ, ե­կեք մեզ չհան­գս­տաց­նենք այն կեղծ թե­զով, թե վրա­ցի­նե­րը մեր բա­րի դրա­ցի­ներն են։ Ա­վաղ, ոչ վեր­ջին տա­րի­նե­րին, հատ­կա­պես 2008-ից հե­տո։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 3986

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Մերձավոր Արևելքում էսկալացիայի խորացումը կարող է էապես փոխել տարածաշրջանային (ներառյալ Հարավային Կովկասը) տրանսպորտային-լոգիստիկ համակարգը...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.