Հայաստանն ու Ադրբեջանը լրագրողներ են փոխանակել

Ադրբեջանն ու Հայաստանը լրագրողների խմբերի այցերով են փոխանակվել: Հայկական պատվիրակությունում կար և չճանաչված ԼՂՀ-ից լրագրող: Երկու երկրների լրագրողների փոխայցերը կայացել են գաղտնիության և անվտանգության ապահովման բարձր պահանջներով: Հայ ու ադրբեջանցի լրագրողները բանավիճել են Ղարաբաղի հարցով, քննարկել են ազգային խոհանոցն ու խաղաղության ճանապարհներ են որոնել: Նոյեմբերյան այցերը առաջինն են 2001-ից: Դա հազվադեպ նախաձեռնություն է երկու երկրների քաղաքացիների, ոչ թե պաշտոնական անձանց մակարդակով՝ կազմակերպված Բաքվից ու Երևանից՝ առանց միջազգային հկ-ների մասնակցության: Լրագրողների փոխանակության մասին պայմանավորվել են ԱԳ նախարարները՝ ԵԱՀԿ միջնորդությամբ: Ադրբեջանի լրագրողները եղել են նաև Լեռնային Ղարաբաղում, որտեղ նրանց ընդունելության պատասխատուն ԼՂՀ ԱԳՆ-ն էր: Երկիրները ուղիղ հաղորդակցություն չունեն, այդ պատճառով փոխանակման վայր էր դարձել Թբիլիսին: Նոյեբերի 18-ին Թբիլիսիից հայ լրագրողները թռել են Բաքու, մեկ օր առաջ 3 ադրբեջանցիներ եկել են Հայաստան ու Արցախ: Այցի արդյունքներով ԵԱՀԿ ամփոփիչ հայտարարությունը արգելափակեց Ադրբեջանի ԱԳ-ն՝ առանց պատճառները ներկայացնելու: Տուն վերադառնալուց առաջ լրագրողները հանդիպեցին նոյեմբերի 21-ին, Թբիլիսիում, ԵԱՀԿ նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկը լրագրողներին ներկայացրեց հայտարարության տեքստը, որի հրապարակումը Ադրբեջանն արգելակեց՝ դա անանունության պայմանով հաստատել են դիվանագիտական աղբյուրները: Ադրբեջանի ԱԳՆ մամլո քարտուղարը ստացել ու չի պատասխանել հայտարարության ճակատագրի մասին BBC-ի հարցումին: Չի պատասխանել նաև ԵԱՀԿ-ն:

Ղարաբաղյան կոնֆլիկտի չափումներից մեկը տեղեկատվական պատերազմն ու տրոլինգն է, երկու երկրների ազգայնականներն էլ միմյանց նկատմամբ քաղաքակրթական գերազանցության մասին են հայտարարում: Այս համապատկերում լրագրողների խոսքը ընդգծված զուսպ է: «Հիանալի երկիր է: Մենք զբոսնել ենք Երևանի սրտում, նորմալ, խնամված քաղաք է»՝ BBC-ին պատմել է «Թրենդի» գլխավոր խմբագիր Էլչին Վալիևը: «Շանթ» հեռուստաընկերության մեկնաբան Արտյոմ Երկանյանի խոսքով՝ վերջին երկու տասնամյակում Բաքուն ավելի գեղեցիկ ու հարուստ է դարձել: Երկու խմբերն էլ ճանապարհորդել են թիկնապահների հետ: Երեք հայ լրագրողներին ուղեկցել են 12-40 թիկնապահ՝ պատմել է Երկանյանը: Հայաստանում ադրբեջանցի լրագրողների համար թիկնազորի անհրաժեշտությունը պատճառաբանվել է, որ «ապրիլյան կռիվներում զոհվածների մեջ շատ էին երևանցիները»:

Խոսքը 2016-ի ապրիլին ռազմական կոնֆլիկտի մասին է: Արցախի հանրային հեռուստաընկերության լրագրող Էդգար Էլբակյանը BBC-ին պատմել է, որ իր համար այցի նպատակն էր հասկանալ՝ որքան են հակահայկական ու միլիտարիստական դիսկուրսները, որ կարդում ենք ադրբեջանական ԶԼՄ-ներում, արդյունավետ ու կենսունակ: Երբ խոսքը կոնֆլիկտի էության մասին է՝ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի, կոմպրոմիսի հիմքերի բացակայությունը դառնում է ակնհայտ: «Բաքվում ղեկավարվում են տարօրինակ միֆերով ու լեգենդներով» Ղարաբաղի մասին՝ գտնում է այցի մասնակից, Մեդիամաքս գործակալության գլխավոր խմբագիր Դավիթ Ալավերդյանը: Իր ռեպորտաժի վերջում հայ լրագրողը հավաստել է, որ այցը միայն ամրապնդել է իր համոզմունքը, որ Ղարաբաղը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում: «Հայերը ուժեղ կարծրատիպեր ունեն ադրբեջանցիների վերաբերյալ» ասել է 1news.az-ի թղթակից Էլշան Ռուստամովը: Նա գտնում է, որ Հայաստանում Ադրբեջանի մասին աղավաղված տեղեկատվություն են ստանում: Նա խոստացել է ընթերցողներին, որ «ոչ մի ադրբեջանցի երբեք չի համաձայնի հայկական երկրորդ պետության ստեղծմանը ադրեբեջանական հողերի վրա»: Արտյոմ Երկանյանը այս բանավեճերը երկրորդական է համարում: «Մենք նոր հարցեր չենք տվել և չենք ստացել նոր պատասխաններ: Այցի բուն փաստը և հասարակության արձագանքը շատ ավելի կարևոր է, քան խոսակցության առարկան»՝ գտնում է Երկանյանը:

Չնայած տարաձայնություններին, այցի արդյունքներով՝ լրագրողները համաձայնեցին, որ «որ երկու կողմերը խաղաղության կողմնակից են»՝ պատմել է Տրենդի գլխավոր խմբագիր Էլչին Վալիևը: ԼՂՀ-ի հասարակական հեռուստատեսության լրագրող Էդգար Էլբակյանը հավելել է, որ սոցցանցերում նախաձեռնությունը քննադատել են: Պատասխանելով քննադատությանը՝ լրագրողը հայտարարել է, որ Հայաստանի ազգային շահերից է բխում Ադրբեջանի ուսումնասիրությունը: Մարդկային մակարդակում նա կարևոր է համարում «հումանիտար կապեր հաստատելը՝ ծանոթություններ, շփումների փոխանակում, գրագրություն Ֆեյսբուքում»: «Կոնֆլիկտն ինչ-որ ժամանակ լուծվելու է, հավերժական կոնֆլիկտներ չկան, -ասել է Էլբակյանը:- Անկախ երբ և ինչպես է լուծվելու, մենք ստիպված ենք հարևան լինել»:
BBC

Հ.Գ. Սոցցանցերում ինչ էլ գրեն ու չգրեն՝ ԵԱՀԿ նախաձեռնությամբ լրագրողների փոխանակմանը պետք է հաջորդեն այլ խմբերի փոխայցեր, քայլ առ քայլ՝ հաղթահարելով միմյանց նկատմամբ թշնամանքն ու անվստահությունը: Պատահական չէ, որ Ադրբեջանը արգելափակել է այցի արդյունքներով հայտարարությունը՝ դա ուղղակի ազդանշան է ԵԱՀԿ-ին, թե որ երկրում ինչ մթնոլորտ ու ինչ ընկալումներ կան խաղաղության ու պատերազմի մասին:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ