«Մենք խրախուսում ենք կողմերի միջև խաղաղության գործընթացը և հուսով ենք հասնել կայուն խաղաղության Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև: Հարավային Կովկասում խաղաղությունը կարևոր է տարածաշրջանի բնակիչների, սևծովյան տարածաշրջանի և ընդհանրապես անդրատլանտյան անվտանգության համար»,- Բաքվում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ մամուլի ասուլիսում ասել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Սթոլտենբերգը:                
 

«Քա­ղա­քա­կան դաշ­տը, ա­յո, ձգում է պա­տա­հա­կա­նու­թ­յուն­նե­րին և պրո­վո­կա­տոր­նե­րին»

«Քա­ղա­քա­կան դաշ­տը, ա­յո, ձգում է պա­տա­հա­կա­նու­թ­յուն­նե­րին և պրո­վո­կա­տոր­նե­րին»
13.12.2019 | 00:08

Նա­խընտ­րա­կան Ար­ցա­խում քա­ղա­քա­կան զար­գա­ցում­ներն օր օ­րի ակ­տիվ ըն­թացք են ստա­նում։ Հս­տակ ուր­վագծ­վում է, թե ով­քեր են ցան­կա­նում դառ­նալ Ար­ցա­խի ա­պա­գա նա­խա­գահ։ Քա­ղա­քա­կան տար­բեր ու­ժեր այս ըն­թաց­քում վե­րա­կազ­մա­վոր­ման բուռն գոր­ծըն­թաց­նե­րի մեջ են, Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյունն էլ ա­մեն կերպ փոր­ձում է ներգ­րավ­ված լի­նել դրան­ցում և իր սե­փա­կան թեկ­նա­ծուն ու­նե­նալ։ Նա­խընտ­րա­կան ի­րա­վի­ճա­կի և ար­ցա­խյան հիմ­նախ­նդ­րի վեր­ջին զար­գա­ցում­նե­րի շուրջ զրու­ցե­ցինք Ար­ցա­խի պահ­պա­նո­ղա­կան կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ ԴԱ­ՎԻԹ ԲԱ­ԲԱ­ՅԱ­ՆԻ հետ։

-Ինչ­պի­սի՞ն է նա­խընտ­րա­կան ի­րա­վի­ճակն Ար­ցա­խում։
-Դեռևս պաշ­տո­նա­կան քա­րո­զար­շա­վը չի մեկ­նար­կել, բայց բա­վա­կան ակ­տիվ գոր­ծըն­թաց­ներ են տե­ղի ու­նե­նում։ Սա բնա­կան է, քա­նի որ 2019-2020 թթ ընտ­րու­թյուն­նե­րի շր­ջան էր, տե­ղի ու­նե­ցան ՏԻՄ ընտ­րու­թյուն­ներ։ Բա­ցի այդ, 2017-ի սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րից հե­տո ստեղծ­վեց մի ի­րա­վի­ճակ, երբ խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րում այլևս չի գոր­ծե­լու մե­ծա­մաս­նա­կան ընտ­րա­հա­մա­կար­գը, ո­րին, կար­ծում եմ, Ար­ցա­խը դեռ պատ­րաստ չէ։ Սա հան­գեց­րեց մի վի­ճա­կի, երբ ի­րենց որևէ կու­սակ­ցու­թյու­նում չտես­նող մար­դիկ զրկ­վե­ցին քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րում ներգ­րավ­ված լի­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նից, դրան զու­գա­հեռ ստեղծ­վե­ցին նոր կու­սակ­ցու­թյուն­ներ։ Այս հան­գա­ման­քով է պայ­մա­նա­վոր­ված նաև ներ­քա­ղա­քա­կան կյան­քի այ­սօր­վա ակ­տի­վու­թյու­նը։ Ար­դեն 26-ից ա­վե­լի կու­սակ­ցու­թյուն կա Ար­ցա­խում։ Ի­հար­կե, պարզ է, որ ոչ բո­լորն են ժա­մա­նա­կի քն­նու­թյու­նը բռ­նե­լու։
-Այ­սօր­վա քա­ղա­քա­կան ակ­տի­վու­թյու­նը պայ­մա­նա­վոր­ված չէ՞ նաև այն հան­գա­ման­քով, որ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­ներն էլ մեծ շա­հագ­րգ­ռու­թյուն­ներ ու­նեն Ար­ցա­խի ընտ­րու­թյուն­նե­րում։
-Չեմ կար­ծում, բայց ժա­մա­նա­կի ներ­քա­ղա­քա­կան տրանս­ֆոր­մա­ցիա­նե­րը, բնա­կա­նա­բար, ի­րենց ազ­դե­ցու­թյունն ու­նե­ցել են։ Ընդ­հա­նուր մթ­նո­լորտն է փոխ­վել, նոր փուլ ենք թևա­կո­խել։
-Ձեր կու­սակ­ցու­թյունն ի՞նչ ձևա­չա­փով է ընտ­րու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու, ար­դեն կա՞ ո­րո­շա­կիու­թյուն։
-Գրե­թե 50 տո­կո­սով ո­րո­շել ենք, որ խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րին ա­ռան­ձին ենք մաս­նակ­ցե­լու։ Նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ էլ շու­տով կհայ­տա­րա­րենք մեր տես­լա­կա­նի մա­սին։
-Այ­սօր ար­դեն մա­մու­լում շր­ջա­նառ­վում են նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու­նե­րի ա­նուն­ներ՝ Մա­սիս Մա­յի­լյան, Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյան։ Ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք նրանց մա­սին և ինչ­պի­սի՞ն պի­տի լի­նի Ար­ցա­խի ա­պա­գա նա­խա­գա­հը։ Օ­րի­նակ, Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը հայ­տա­րա­րել է. «Ա­նըն­դու­նե­լի է Ղա­րա­բա­ղում ու­նե­նալ քծ­նող նա­խա­գահ, ով հնա­զան­դո­րեն տուրք է տա­լիս որևէ մե­կի, նե­րա­ռյալ Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տի քմա­հա­ճույք­նե­րին: Այդ ո­րակ­նե­րը հա­տուկ են տկար և թույլ ան­ձե­րին, իսկ այդ­պի­սի «ա­ռաջ­նոր­դու­թյու­նը» կա­րող է ա­ղե­տա­լի հետևանք­ներ ու­նե­նալ Ար­ցա­խի հա­մար: Այն­տեղ պետք են պա­տե­րազ­մով կոփ­ված խի­զախ ա­ռաջ­նորդ­ներ: Հու­սամ՝ ղա­րա­բաղ­ցի­նե­րի ընտ­րու­թյու­նը հենց այդ­պի­սին կլի­նի»:
-Նախ` չեմ ցան­կա­նա այդ թեկ­նա­ծու­նե­րին որևէ ո­րա­կում տալ։ Եր­կու­սին էլ վա­ղուց լավ ճա­նա­չում եմ, ու­նեն ան­ցած ճա­նա­պարհ, և՛ ու­ժեղ, և՛ թույլ կող­մեր։ Մեր կու­սակ­ցու­թյան դիր­քո­րո­շումն է՝ մենք որևէ մե­կին թշ­նա­մի չենք դի­տար­կում, բայց նաև ոչ մե­կի կցոր­դը չենք, չենք ե­ղել եր­բեք ու չենք լի­նե­լու։ Մեր կու­սա­կից­ներն ի­րենց ճա­նա­պար­հը հար­թել են աշ­խա­տան­քի, մտա­վոր նե­րու­ժի, բա­րո­յա­կան նկա­րագ­րի շնոր­հիվ։ Մեզ այս կամ այն պաշ­տոն չեն վս­տա­հել սի­րուն աչ­քե­րի կամ ծա­նոթ-բա­րե­կամ սկզ­բուն­քով, դրա հա­մար էլ վաս­տա­կել ենք մեր ժո­ղովր­դին ճշ­մար­տու­թյունն ա­սե­լու, նրանց աչ­քե­րին ու­ղիղ նա­յե­լու ի­րա­վուն­քը։ Իշ­խա­նա­կան հա­մա­կար­գը պետք է հա­մալր­ված լի­նի ազ­նիվ, ան­բիծ մարդ­կան­ցով։ Ցան­կա­ցած ան­մա­քուր երևույթ թու­լաց­նե­լու է ոչ միայն գոր­ծող իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին, այլև պե­տու­թյու­նը։ Պաշ­տո­նյան պի­տի նաև բարձր պրո­ֆե­սիո­նալ ո­րակ­ներ ու­նե­նա. ե­թե մար­դը լի­նի ազ­նիվ, մա­քուր, պրո­ֆե­սիո­նալ, վա­րե­լու է ճիշտ ու ար­դյու­նա­վետ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն։
-Որ­տե­ղի՞ց կա­րե­լի է պե­ղել այդ­պի­սի մարդ­կանց։
-Ես այն կար­ծի­քին չեմ, որ քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը կեղ­տոտ բան է։ Կեղ­տոտ մար­դիկ են քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը կեղ­տո­տում։ Ե՛վ Հա­յաս­տա­նում, և՛ Ար­ցա­խում կա նոր­մալ սե­րուցք։ Ե­թե այդ­պի­սի մար­դիկ չու­նե­նա­յինք, չէինք կա­րող պա­տե­րազ­մում հաղ­թել, ծանր ար­հա­վիրք­նե­րից ա­պա­քին­վել, ան­կախ այն հան­գա­ման­քից, որ քա­ղա­քա­կան դաշ­տը, ա­յո, ձգում է պա­տա­հա­կա­նու­թյուն­նե­րին և պրո­վո­կա­տոր­նե­րին։ Բայց միան­շա­նակ է, որ քա­ղա­քա­կան դաշ­տում կա ա­ռողջ կո­րիզ։ Ե­թե այս տե­սա­կի մար­դիկ լի­նեն Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյու­նում, ա­մեն ինչ շատ լավ կլի­նի։ Մենք չպետք է մեկս մյու­սի նկատ­մամբ թշ­նա­մա­նանք, մենք մր­ցա­կից­ներ ենք, բայց թշ­նա­մի­ներ չենք։ Մայր Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խյան Հա­յաս­տա­նի միջև չեն կա­րող լի­նել հա­կա­մար­տու­թյուն ու հա­կա­սու­թյուն։ Մենք մի եր­կիր ենք՝ եր­կու պե­տու­թյուն։ Սա մեր «հոր տու­նը» չէ, որ քմա­հա­ճույք­նե­րով ա­ռաջ­նորդ­վենք, պի­տի լի­նենք միաս­նա­կան, ստեղ­ծենք եղ­բայ­րա­կան մթ­նո­լորտ։ Ան­շուշտ, կա­րող են լի­նել տա­րա­կար­ծու­թյուն­ներ, բայց չպի­տի լի­նի թշ­նա­մանք։
-Այս շր­ջա­նում բա­վա­կան հե­տաքր­քիր է Ար­ցա­խի նա­խա­գահ Բա­կո Սա­հա­կյա­նի դիր­քո­րո­շու­մը, նա ոչ մի թեկ­նա­ծուի դեռ նա­խա­պատ­վու­թյուն չի տվել։ Ին­չու՞ է լռում Բա­կո Սա­հա­կյա­նը։
-Ե­թե Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հը չի վե­րըն­տր­վում, ու­րեմն նա, ըստ Սահ­մա­նադ­րու­թյան, պար­տա­վոր է լի­նել թա­փան­ցիկ, ար­դար ընտ­րու­թյուն­նե­րի ե­րաշ­խա­վոր՝ որևէ մե­կին ա­ռա­վե­լու­թյուն չտա­լով։ Ճիշտ չէ վա­ղօ­րոք այս կամ այն թեկ­նա­ծուին հա­վա­նու­թյուն տա­լը, նա իր դիր­քո­րո­շու­մը կհայտ­նի քվեախ­ցում։ Սա օ­րեն­քի պա­հանջ է, ոչ թե քմա­հա­ճույք։ Թա­գա­վո­րու­թյուն չէ, որ նա­խա­գահն ա­սի, թե իր իշ­խա­նու­թյու­նը ժա­ռան­գում է այս կամ այն մար­դուն։
-Անդ­րա­դառ­նանք նաև ար­ցա­խյան հիմ­նախ­նդ­րին, Բրա­տիս­լա­վիա­յում Հա­յաս­տա­նի և Ադր­բե­ջա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար­նե­րի 3-ժա­մա­նոց հան­դի­պու­մից հե­տո, այդ­պես էլ հան­րու­թյա­նը չներ­կա­յաց­վեց, թե ին­չի մա­սին էին բա­նակ­ցել։ Փո­խա­րենն օ­րերս «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ Հով­հան­նես Ի­գի­թյա­նը հայ­տա­րա­րել է, թե Փա­շի­նյա­նը դեմ չէ, որ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցի նաև Ղա­րա­բա­ղի, այս­պես կոչ­ված, «ադր­բե­ջա­նա­կան հա­մայն­քը»։ Սա մտա­հո­գու­թյուն­նե­րի ա­ռիթ չի՞ տա­լիս։
-Մենք հս­տակ պի­տի տա­րան­ջա­տենք Ղա­րա­բա­ղի «ադր­բե­ջա­նա­կան հա­մայն­քի» մաս­նակ­ցու­թյու­նը բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին և այդ հա­մայն­քը որ­պես կողմ դի­տար­կե­լը։ Բա­նակ­ցա­յին կողմ դառ­նա­լուն բո­լորս դեմ ենք, դա հնա­րա­վոր չէ, ո­րով­հետև այդ հա­մայն­քը «ֆեյք» հաս­կա­ցու­թյուն է, պար­զա­պես հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն է, ո­րի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը, ի դեպ, ոչ մի առն­չու­թյուն չու­նի տե­ղա­հան­ված մարդ­կանց հետ։ Իսկ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը կա­յա­ցած պե­տու­թյուն է, ո­րի կար­գա­վի­ճա­կը ար­ձա­նագր­վել է մի­ջազ­գա­յին բազ­մա­թիվ փաս­տաթղ­թե­րով։ Այս եր­կու­սը հա­վա­սա­րեց­նելն ու մի տո­ղի մեջ դնելն անհ­նա­րին է, ան­թույ­լատ­րե­լի, ու որևէ մե­կը դա չի կա­րող ա­նել։ Սա կն­շա­նա­կի հա­յոց պե­տա­կա­նու­թյան ար­ցա­խյան հատ­վա­ծի ա­պա­մոն­տա­ժում։ Չեմ կար­ծում, որ Հա­յաս­տա­նի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը դրան կգ­նա։ Ադր­բե­ջանն ա­նընդ­հատ այս գոր­ծո­նը շա­հար­կում է, բայց այդ հա­մայն­քը չի կա­րող ա­ռան­ձին կողմ ներ­կա­յա­նալ, նրանք ա­ռա­վե­լա­գույ­նը կա­րող են լի­նել Ադր­բե­ջա­նի պատ­վի­րա­կու­թյան ան­դամ, ինչ­պես, օ­րի­նակ, այդ եր­կի­րը կա­րող է իր պատ­վի­րա­կու­թյու­նում նե­րա­ռել Տան­զա­նիա­յից 4 հո­գու։ Ի՞նչ է, սրան պի­տի դե՞մ լի­նենք, ու­զում են, թող նե­րա­ռեն, դա ի­րենց գործն է, բայց նրանք եր­բեք չեն կա­րող հա­վա­սար­վել Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան հետ։ Չեմ պատ­կե­րաց­նում ան­գամ, որ հնա­րա­վոր է բա­նակ­ցա­յին նման սցե­նար, չենք էլ ու­զում դրան հա­վա­տալ։
-Հա­յաս­տա­նում ո­րոշ շր­ջա­նակ­ներ կար­ծում են, որ այ­սօր Փա­շի­նյա­նը Տեր-Պետ­րո­սյա­նի «փու­լա­յին» տար­բե­րա­կով է փոր­ձում հիմ­նախն­դի­րը լու­ծել։ Դուք այդ տպա­վո­րու­թյունն ու­նե՞ք։
-Այդ­պի­սի նմա­նու­թյուն չեմ տես­նում, փու­լա­յին տար­բե­րակն առ­հա­սա­րակ փակ հարց է ար­դեն։ Ե­ղել է մի քա­նի տար­բե­րակ՝ փու­լա­յին, փա­թե­թա­յին, ո­րոնք, ըստ էու­թյան, տա­պալ­վել են Ադր­բե­ջա­նի կող­մից։
-Այ­սօր «Լավ­րո­վի պլանն» է, կար­ծես, շա­հարկ­վում։
-Չեմ կար­ծում, որ կա ա­ռան­ձին «Լավ­րո­վի պլան»։ Փու­լա­յին տար­բե­րա­կը կա­րող է միայն մեկ դեպ­քում մեզ հա­մար ըն­դու­նե­լի լի­նել. ե­թե ա­ռա­ջին փու­լում Ադր­բե­ջա­նը և Ար­ցա­խը մի­մյանց ճա­նա­չեն, հս­տա­կեց­նեն սահ­ման­նե­րը, ո­րից հե­տո անց­նեն այլ հար­ցե­րի։ Սա` որ­պես ա­ռա­ջին քայլ։ Սա կա­րե­լի է ան­գամ կո­չել «քայ­լա­յին», ոչ թե «փու­լա­յին» տար­բե­րակ։ Սրա­նից հե­տո միայն պի­տի սկ­սել բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը։ Բայց Ադր­բե­ջա­նը «փու­լա­յինն» այլ կերպ է պատ­կե­րաց­նում, ի­մա՝ ար­ցա­խյան պե­տա­կա­նու­թյան աս­տի­ճա­նա­բար ա­պա­մոն­տա­ժում և Ադր­բե­ջա­նի գե­րիշ­խա­նու­թյան հաս­տա­տում։ Սա ա­նըն­դու­նե­լի է, ին­չի մա­սին բազ­միցս ենք խո­սել։ Քայլ առ քայլ պի­տի լուծ­ման գնալ, ոչ թե փու­լա­յին տար­բե­րա­կով, ին­չը Ադր­բե­ջա­նի տե­սան­կյու­նից նշա­նա­կում է Ար­ցա­խի կոր­ծա­նում։
-Եր­բեք էլ Ադր­բե­ջա­նը հայ­կա­կան կող­մի որևէ տար­բե­րա­կի, քայ­լի հետ եզ­րեր չի գտել, միշտ իր նկր­տում­ներն է ա­ռաջ քա­շել։ Այ­սօր Նի­կոլ Փա­շի­նյանն այս ի­րա­վի­ճա­կում հայ­տա­րա­րում է, թե հիմ­նախ­նդ­րի լու­ծու­մը պի­տի Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի, Ադր­բե­ջա­նի ժո­ղո­վուրդ­նե­րին ըն­դու­նե­լի լի­նի։ Սա ի­րա­կա­նու­թյան մեջ հնա­րա­վո՞ր է պատ­կե­րաց­նել։
-Փոխ­հա­մա­ձայ­նու­թյա­նը հաս­նում են տար­բեր ձևե­րով։ Ա­ռա­ջին տար­բե­րա­կում մե­կը պարտ­վում է, և նրան չեն էլ հարց­նում` դրան հա­մա­ձա՞յն է, թե՞ ոչ։ Իսկ ցան­կա­լի տար­բե­րակն այն է, որ ժո­ղո­վուրդ­նե­րի միջև պատ­մա­կան հաշ­տու­թյուն կնք­վի, ո­րը տա­րի­ներ, տաս­նա­մյակ­ներ է պա­հան­ջում։ Ա­ռանց սրա հնա­րա­վոր չէ կար­գա­վո­րու­մը։ Բայց թե ինչ­պի­սի կար­գա­վո­րում կլի­նի, այս պա­հին դժ­վար է ա­սել, քա­նի որ Ադր­բե­ջա­նի կող­մից ոչ մի քայլ չենք տես­նում։ Այդ եր­կիրն ամ­բող­ջո­վին ներ­ծծ­ված է հա­յա­տյա­ցու­թյամբ։
Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 8958

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ