Մանրամասն որոնում (արխիվ)
18.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » «Ինձ հա­մար «մութ ու ցուրտ տա­րի­ներ» աս­վա­ծը իմ ազ­գի ապ­րած ա­մե­նա­հե­րո­սա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջանն է»

«Ինձ հա­մար «մութ ու ցուրտ տա­րի­ներ» աս­վա­ծը իմ ազ­գի ապ­րած ա­մե­նա­հե­րո­սա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջանն է»

«Ինձ հա­մար «մութ ու ցուրտ տա­րի­ներ» աս­վա­ծը իմ ազ­գի ապ­րած ա­մե­նա­հե­րո­սա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջանն է»
11.02.2020 | 03:57

«Ի­րա­տե­սի» հյուրն է հան­րա­յին ռա­դիո­յի «Ապ­րե­լու բա­նաձև» ու հա­մա­նուն հան­րա­գի­տա­րա­նա­յին հրա­տա­րա­կու­թյան խմ­բա­գիր, զոհ­ված ա­զա­տա­մար­տիկ Ա­շոտ Չա­խո­յա­նի մայ­րը՝ ԳՈ­ՀԱՐ ՄԱՐ­ՏԻ­ԿՅԱ­ՆԸ:

-Տա­րի­նե­րի հեռ­վից գնա­հա­տե­լով ձեր ան­ցած ճա­նա­պար­հը, ինչ­պես կներ­կա­յաց­նեք այ­սօ­րը՝ որ­տե­ղից ուր ենք հա­սել: Մի քա­նի խոս­քով պատ­մեք Ձեր ներ­կա­յիս գոր­ծու­նեու­թյան մա­սին։
-Ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ա­ռա­ջին փոր­ձերս ա­րել եմ 1-ին դա­սա­րա­նում, երբ ար­դեն սո­վո­րել էի բո­լոր տա­ռե­րը։ Ե­րա­զում ո­տա­նա­վոր­ներ էի հո­րի­նում։ Մի օր արթ­նա­ցա ու խոս­տո­վա­նե­ցի մայ­րի­կիս։ Նույն ե­րե­կո­յան իմ մահ­ճա­կա­լի մոտ դր­ված պա­հա­րա­նի վրա հայ­տն­վե­ցին թուղթն ու մա­տի­տը, որ հո­րի­նած­ներս հանձ­նեմ թղ­թին։ Բայց դա կարճ տևեց։ Ի­րա­կան աշ­խա­տանքն ար­դյունք տվեց 5-րդ դա­սա­րա­նում, երբ ես մի պիես հո­րի­նե­ցի, ու այն բե­մադ­րե­ցինք հա­մա­դա­սա­րան­ցի­նե­րով։ Փոր­ձի պա­հին ե­կան «Պիո­ներս­կա­յա պրավ­դա» թեր­թի լրագ­րող­ներն ու մեր նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը հայ­տն­վեց միու­թե­նա­կան մա­մու­լում։ Հե­տո՝ ԵՊՀ, հե­տո՝ աշ­խա­տանք Հայ­կա­կան սո­վե­տա­կան հան­րա­գի­տա­րա­նի խմ­բագ­րու­թյու­նում, հե­տո ար­դեն՝ շուրջ 50 տա­րի, Հա­յաս­տա­նի հան­րա­յին ռա­դիո­յում՝ նախ ման­կա­պա­տա­նե­կան հա­ղոր­դում­նե­րի խմ­բագ­րու­թյու­նում, հե­տո ար­դեն սկս­վեց ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան կյան­քիս 2-րդ շր­ջա­նը։ Ես ա­կա­մա դար­ձա Ար­ցա­խյան ա­զա­տա­մար­տի տա­րե­գիրն ու 20-րդ դա­րա­վեր­ջի մեր հաղ­թա­նա­կը կեր­տած քա­ջա­զուն հա­յոր­դի­նե­րի (և ոչ միայն հայ) սխ­րան­քի պատ­մի­չը։
-Դուք էլ, շատ շնոր­հա­շատ մտա­վո­րա­կան­նե­րի նման, ան­ցաք մութ ու ցուրտ տա­րի­նե­րի մի­ջով. ի՞նչ կար­ծի­քի եք այն ժա­մա­նա­նակ­նե­րի ու ներ­կա­յիս հե­ռուս­տա­տե­սու­թյան մա­սին, ի՞նչ կար­ծի­քի եք հե­ռուս­տա­հա­ղոր­դում­նե­րի մա­սին և ի՞նչ են տա­լիս դրանք հա­սա­րա­կու­թյա­նը:
-Ինձ հա­մար «մութ ու ցուրտ տա­րի­ներ» աս­վա­ծը իմ ազ­գի ապ­րած ա­մե­նա­հե­րո­սա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջանն է։ Ժա­մա­նա­կաշր­ջան, երբ մենք այն­քան միաս­նա­կան էինք, որ սա­րեր շուռ կտա­յինք ու «շուռ տվե­ցինք»՝ դառ­նա­լով ա­զատ, ան­կախ ու հաղ­թա­նա­կած։
-Հայ­րե­նա­սի­րա­կան ինչ­պի­սի հա­ղոր­դա­շա­րի պա­կաս ու­նի ներ­կա­յիս սե­րուն­դը կամ ռա­դիոուն­կն­դի­րը։
-Ներ­կա­յիս սե­րուն­դը հա­յոց պատ­մու­թյու­նը, հա­յոց եր­կի­րը, հա­յին ու նրա տե­սա­կը ճա­նա­չե­լու և սի­րե­լու խն­դիր ու­նի։
-Ի՞նչն է տա­րան­ջա­տում մեր մտա­վո­րա­կան­նե­րին։
-Օ-օ-օ՜…շատ բան։ Մենք բո­լորս շա՜տ խե­լա­ցի ենք և ցա­վոք՝ քիչ ենք մի­մյանց լսում, գնա­հա­տում, մի­մյանց ար­ժա­նին մա­տու­ցում։
-Ի՞ն­չը կա­րող է միա­վո­րել մեր մտա­վո­րա­կան­նե­րին։
-Միա­վոր­վե­լու կա­րի­քը չկա։ Մտա­վո­րա­կան­նե­րը պետք է բազ­մա­գույն, բազ­մա­զան ու բազ­մա­բույր ծաղ­կեփն­ջի նման լի­նեն։ Իսկ միա­վոր­ման միակ պա­հը հա­սու­նա­նում է, երբ թշ­նա­մին չո­քում է մեր դռա­նը։
- Ին­չի՞ վրա է բևե­ռաց­ված մեր հա­սա­րա­կու­թյու­նը, ի՞նչ ո­րակ է ձևա­վո­րում ար­վես­տը։
-Այ­սօր՝ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան վրա, և դա շատ գնա­հա­տե­լի է։ Մենք դա­րա­կազ­միկ փո­փո­խու­թյան շե­մին ենք հայ­տն­վել և մեծ, ան­չափ մեծ է մտա­վո­րա­կան­նե­րի դերն այս պա­հին. ե­կել է ներ­քին կյան­քում «սրե­րը պա­տյան դնե­լու ժա­մա­նա­կը»։ Մեզ աղտ ու կեղ­տից մաքր­ված կյանք է պետք։ Հատ­կա­պես նրանց, ով­քեր փոր­ձում են հպարտ ապ­րել այն երկ­րում, ո­րի խա­ղաղ ու ստեղ­ծա­գործ կյանքն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար ի­րենց կյանքն են նվի­րա­բե­րել մեր փայ­փա­յած, գուր­գու­րած ու սիր­ված զա­վակ­նե­րը։ Մեզ գուր­գու­րել Է պետք մեր զա­վակ­նե­րի փո­խա­րեն։ Իսկ դրա ա­մե­նա­վառ դրսևո­րումն այն կլի­նի, որ երկ­րում պահ­պան­վի խա­ղա­ղու­թյու­նը, ա­մեն մեկն իր գործն ա­նի ազն­վո­րեն ու մո­ռա­նա, որ եր­կի­րը ոչ թե թա­լա­նե­լու, այլ շե­նաց­նե­լու հա­մար է։ Ոչ ոք ոս­կի­ներն իր հետ չի տա­նում այս աշ­խար­հից։
-Ինչ­պես կբ­նու­թագ­րեք «Ապ­րե­լու բա­նաձև» ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան հա­ղոր­դա­շարն ու հա­մա­նուն մա­տե­նա­շա­րը:
-Այն ես չէ, որ պետք է գնա­հա­տեմ։ Այն գնա­հա­տում են իմ ռա­դիոլ­սող­ներն ու ըն­թեր­ցող­նե­րը, ո­րոնց հա­մար այս աշ­խա­տան­քը ոչ թե պատ­մու­թյուն է սխ­րանք գոր­ծած հե­րոս­նե­րի, այլ հա­յի տե­սա­կի, նրա նա­խաս­տեղծ լի­նե­լու և աշ­խար­հին քա­ղա­քակր­թու­թյուն պարգևե­լու մա­սին։ ՈՒ նաև այն մա­սին, որ հա­յը, ե­թե կռ­վում է հա­նուն հայ­րե­նի­քի, ան­գամ քչա­քա­նակ, ի զո­րու է հաղ­թե­լու բազ­մա­քա­նակ թշ­նա­մուն։ Եվ դա փաստ­ված է նաև իմ «Ապ­րե­լու բա­նաձևում»։
-Ինչ­պե՞ս եք ընտ­րում ձեր մա­տե­նա­շա­րի ու հա­ղոր­դա­շա­րի հե­րոս­նե­րին: Ար­դյո՞ք ներ­կա­յիս սե­րուն­դը լավ է ճա­նա­չում մեր օ­րե­րի հե­րոս­նե­րին։
-Հե­րոս­ներն ի­րենք են ինձ ընտ­րում ու «պար­տադ­րում», որ գրեմ բո­լո­րի մա­սին, քան­զի նրանց շնոր­հիվ ըն­թեր­ցող­ներն ու ռա­դիոլ­սող­նե­րը մտո­վի շր­ջում են պատ­մա­կան Հա­յաս­տա­նով մեկ ու ճա­նաչ­ւոմ այն, ին­չը կոչ­վում է հայ­րե­նիք։ Հայ­րե­նիք, որն իր մեջ նե­րա­ռում է նաև կա­րո­տյալն ու կո­րու­սյա­լը։
-Ինչ­պի­սի՞ հատ­կու­թյուն­նե­րով է նշա­նա­վոր­վում ու դրսևո­րում ի­րեն իս­կա­կան հայ­րե­նա­սե­րը;
-Բառն ինքն ար­դեն ա­մեն ինչ ա­սում է՝ սի­րել հայ­րե­նի­քը, բայց կա մի շատ կարևոր «ման­րուք»։ Հայ­րե­նի­քը չեն սի­րում մի­մյանց ա­տե­լով։ Մեր բո­լոր բաց­թո­ղում­ներն ու ան­դառ­նա­լի կո­րուստ­ներն սկս­վե­ցին այն պա­հից, երբ գլուխ բարձ­րաց­րին ա­գա­հու­թյունն ու սկս­վեց ան­միա­բա­նու­թյու­նը։ Ժա­մա­նա­կին կորց­րինք ծո­վից ծով Հա­յաս­տա­նը, Շու­շին… Օ՜, ցավս ա­հագ­նա­ցավ… Հի­մա ե­կել է ե­ղա­ծը պահ­պա­նե­լու և շե­նաց­նե­լու ժա­մա­նա­կը:
-Որ­քա՞ն հա­ճա­խ եք մաս­նակ­ցում կամ կազ­մա­կեր­պում հայ­րե­նա­սի­րա­կան հան­դի­պում­ներ, և ինչ­պի­սի՞ բնույթ են կրում դրանք։
-Թեև բազ­մազ­բաղ ու ծան­րա­բեռն­ված եմ ան­չափ (պատ­ճա­ռը պարզ է), բայց եր­բեք չեմ խու­սա­փում հան­դի­պում­նե­րից։ Եվ զրույցս այս պա­հին ու­զում եմ ընդ­հա­տել մի շատ գո­վե­լի փաստ ար­ձա­նագ­րե­լով։ Դա կպատ­մի այն մա­սին, թե որ­քա­նով էր անհ­րա­ժեշտ «Ապ­րե­լու բա­նաձևի» ծնուն­դը։ Ինչ­պես ա­մեն տա­րի որ­դուս՝ դե­պի Ան­մա­հու­թյուն սա­վառ­նե­լու օ­րը՝ հուն­վա­րի 31-ին, մենք ըն­տա­նյոք, հա­րա­զատ­նե­րով ու Ա­շո­տիս ըն­կեր­նե­րով գնում ենք նրա զո­րա­մաս, որ­տեղ Ա­շոտ Չա­խո­յա­նի Փառ­քի ան­կյու­նում դր­ված գրա­պա­հա­րա­նում զգաստ զին­վոր­նե­րի պես շար­ված են «Ապ­րե­լու բա­նաձև» մա­տե­նա­շա­րի 12 հա­տոր­նե­րը։ Գր­քե­րը զին­վոր­ներն այն­քան են ձեռ­քից ձեռք անց­կաց­րել, որ դրանք հասց­րել են մաշ­վել։ Դա իմ աշ­խա­տան­քի ա­մե­նա­մեծ գնա­հա­տա­կանն է։
-Մի քա­նի խոս­քով պատ­մեք ձեր ա­ռա­ջի­կա ծրագ­րե­րի մա­սին:
-2019-ին տպագ­րու­թյան պատ­րաս­տե­ցի «Ապ­րե­լու բա­նաձևի» 13-րդ հա­տո­րը՝ ստ­վա­րա­ծա­վալ մի աշ­խա­տանք, որ­տեղ ամ­փոփ­ված են Կո­տայ­քի մար­զի ա­զա­տա­մա­րա­տիկ­նե­րի սխ­րան­քի պատ­մու­թյուն­նե­րը՝ կր­կին շա­ղախ­ված հա­յոց բազ­մա­դա­րյա պատ­մու­թյան փաս­տագ­րում­նե­րով։
Փաս­տեր, ո­րոնց ի­մա­ցու­թյու­նը կօգ­նի հա­յին՝ հայ մնալ ու հպար­տա­նալ իր հայ­կա­կան ծա­գու­մով։
Այս տա­րի մի նվի­րա­կան ե­րա­զանք ու­նեմ՝ հնա­րա­վո­րինս ըն­դար­ձակ ներ­կա­յաց­նել սխ­րան­քի այն պատ­մու­թյու­նը, ո­րով հե­րո­սա­ցան հա­յոց նո­րաս­տեղծ բա­նա­կի ե­զա­կի գն­դի՝ հա­տուկ նշա­նա­կու­թյան գն­դի մար­տիկ­նե­րը, հրա­մա­նա­տար­նե­րից սկ­սյալ։ Այն­տեղ ներ­կա­յա­նա­լու են ապ­րող ու ան­մա­հա­ցած հե­րոս­նե­րը, ո­րոնք Ար­ցա­խյան ա­զա­տա­մար­տի ա­կունք­նե­րից սկ­սյալ ներգ­րավ­վել են ա­զա­տագ­րա­կան դա­րա­կազ­միկ այդ պայ­քա­րին և ան­նա­խա­դեպ ու ե­զա­կի՝ ռազ­մար­վես­տի դա­սագր­քում ամ­փոփ­վե­լու ար­ժա­նի սխ­րանք­նե­րի, հմ­տու­թյան, հնա­րամ­տու­թյան ու խե­լամ­տու­թյան շնոր­հիվ ա­պա­հո­վել են Քար­վա­ճա­ռի 2-րդ ու վերջ­նա­կան ա­զա­տագ­րու­մը։
-Ձեր մա­տե­նա­շա­րը կամ հա­ղոր­դա­շա­րը լույս ըն­ծա­յե­լիս ինչ­պի­սի՞ տպա­վո­րու­թյուն­նե­րով եք վե­րա­դառ­նում զոհ­ված ա­զա­տա­մար­տիկ­նե­րի ըն­տա­նիք­նե­րի հետ հան­դի­պում­նե­րից հե­տո:
-ՈՒ­զում եմ մի գաղտ­նիք բա­նալ։ Երբ ես տևա­կան զրույ­ցից հե­տո վե­րա­դառ­նում եմ տուն ու ամ­փո­փում տպա­վո­րու­թյուն­ներս, աշ­խար­հի եր­ջա­նիկն եմ հա­մա­րում ինձ, քան­զի հե­րոս­նե­րի հա­րա­զատ­նե­րը, բո­լո­րը ինձ ճա­նա­պար­հում են ժպի­տով ու խնդ­րում՝ կր­կին այ­ցե­լել։ Այդ պա­հին ար­դեն նրանց աչ­քե­րում ար­ցունք­ներ չեն լի­նում։ Շատ կու­զեի, որ բո­լորն ապ­րեին այն­պես, որ կա­րո­ղա­նա­յին հե­րոս­նե­րի ծնող­նե­րի աչ­քե­րից մաք­րել ար­ցունք­ներն ու դեմ­քը ժպի­տով ո­ղո­ղել։
-Որ­քա՞ն հա­ճա­խ եք լի­նում զո­րա­մա­սե­րում. զին­ծա­ռա­յող­նե­րի ար­ձա­գան­քը ձեր հան­դի­պում­նե­րի մա­սին:
-Ես ա­մեն օր ու ա­մեն վայր­կյան եմ զո­րա­մա­սե­րում՝ իմ «Ապ­րե­լու բա­նաձև» մա­տե­նա­շա­րի 12 հա­տոր­նե­րով, ո­րոնք նվի­րում եմ զո­րա­մա­սե­րին, գրա­դա­րան­նե­րին, դպ­րոց­նե­րին, իսկ անձ­նա­կան շփում­ներս ա­ռա­վել հա­ճա­խա­կի են Ա­շո­տիս զո­րա­մա­սի՝ հա­տուկ նշա­նա­կու­թյան գն­դի մար­տիկ­նե­րի հետ, ո­րոնց հետ յու­րա­քան­չյուր հան­դի­պում դառ­նում է հայ­րե­նա­սի­րու­թյան դաս, և ո­րոնց ըն­թաց­քում ա­ռա­վել եմ հա­մոզ­վում, որ մեր երկ­րի խա­ղա­ղու­թյու­նը վս­տա­հե­լի ձեռ­քե­րում է։ Նրանց միայն փայ­փա­յել, կո­փել է պետք ու ճիշտ դաս­տիա­րա­կել։ Դաս­տիա­րա­կել՝ բա­նա­կա­յին կյան­քի օ­րենք­նե­րով։
-Խոսք` ուղղ­ված մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րին։
ՈՒ­զում եմ, որ մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րը միա­նան իմ պատ­րաս­տա­կա­մու­թյանն ու միա­սին կեր­տենք այն եր­կի­րը, որ­տեղ ե­րա­զել են ապ­րել մեր պա­պե­րը, հայ­րերն ու այն զա­վակ­նե­րը, ո­րոնք նվի­րա­բե­րե­ցին կյան­քը հա­նուն հայ­րե­նի­քի։
Զրույ­ցը՝
Գա­րիկ Ա­ՎԵ­ՏԻ­ՍՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 2600

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Մերձավոր Արևելքում էսկալացիայի խորացումը կարող է էապես փոխել տարածաշրջանային (ներառյալ Հարավային Կովկասը) տրանսպորտային-լոգիստիկ համակարգը...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.