Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Փա­շի­ն­յանն այ­սօր էլ չու­նի ի­րա­կան «փո­ղոց», դա ըն­դա­մե­նը վիր­տուալ տա­րածք է»

«Փա­շի­ն­յանն այ­սօր էլ չու­նի ի­րա­կան «փո­ղոց», դա ըն­դա­մե­նը վիր­տուալ տա­րածք է»
06.03.2020 | 01:03

Կո­րո­նա­վի­րու­սի թե­ման այն­քան է հա­մա­կող­մա­նի քն­նարկ­վել, որ թվում է, թե էլ բան չկա ա­սե­լու։ Այ­սու­հան­դերձ, Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­ներն ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի պատ­րա՞ստ են, ու­նա՞կ են դի­մա­կա­յե­լու նման մար­տահ­րա­վեր­նե­րի։ Այս և այլ հար­ցեր ուղ­ղե­ցինք «Պո­լի­տէ­կո­նո­միա» հե­տա­զո­տա­կան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն ԱՆԴ­ՐԱ­ՆԻԿ ԹԵ­ՎԱ­ՆՅԱ­ՆԻՆ։

-Այս կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ոչ միայն ար­տա­կարգ, այլև սո­վո­րա­կան վի­ճակ­նե­րին պատ­րաստ չէ,- նշեց Թևա­նյա­նը։- Կո­րո­նա­վի­րու­սի հետ կապ­ված պատ­մու­թյու­նը կր­կին բա­ցա­հայ­տեց այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի դի­լե­տան­տիզ­մը՝ հեր­թա­կան ան­գամ ցու­ցա­նե­լով, որ Հա­յաս­տա­նում կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գե­րը չեն աշ­խա­տում։ Փա­շի­նյանն այս ըն­թաց­քում հե­տաքր­քիր հայ­տա­րա­րու­թյուն ա­րեց, ա­սաց, որ գնում է դե­ղատ­ներ՝ հաս­կա­նա­լու՝ դի­մակ­ներ կա՞ն, թե՞ ոչ։ Սա ֆան­տաս­տիկ հայ­տա­րա­րու­թյուն էր։ Նա խոս­տո­վա­նեց, որ հա­մա­կարգ գո­յու­թյուն չու­նի, և ինքն ան­ձամբ պետք է զբաղ­վի այդ հար­ցով։ Պե­տա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րի աշ­խա­տե­լու դեպ­քում դա իր խն­դի­րը չպետք է լի­ներ։ Կախ­ված ի­րա­վի­ճակ­նե­րից՝ երկ­րի վար­չա­պետն աշ­խա­տում է դա­տա­խազ, դա­տա­վոր, քա­ղա­քա­պետ, ԺԷԿ-ի պետ, գլ­խա­վոր հա­մա­ճա­րա­կա­բան, վի­ճա­կա­գիր։ Վի­ճա­կագ­րա­կան տվյալ­ներն ա­ռա­ջի­նը Փա­շի­նյա­նի է­ջում են հայ­տն­վում, հե­տո՝ հա­մա­պա­տաս­խան ծա­ռա­յու­թյան պաշ­տո­նա­կան կայ­քում։ ՈՒ­նենք հետևյալ պատ­կե­րը. ճչա­ցող վեր­նագ­րի շր­ջա­նակ­նե­րում մեկ հո­գին կա­ռա­վա­րում է եր­կիրն այն­պես, ինչ­պես սե­փա­կան խմ­բագ­րու­թյու­նը, որ­տեղ ևս նեղ ըն­տա­նե­կան կա­ռա­վա­րում էր։ Հի­մա էլ իր մեր­ձա­վոր­ներն ինչ-որ բա­ներ են ա­սում, ին­չը հե­տա­գա­յում դառ­նում է քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն։ Այս վի­րու­սի պատ­մու­թյու­նը ցույց տվեց, թե ինչ­քան խո­ցե­լի է մեր եր­կի­րը։ Պատ­կե­րաց­նու՞մ եք՝ ռազ­մա­կան դրու­թյան դեպ­քում ով­քեր են լի­նե­լու ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նող­նե­րը և ինչ­պի­սի է­մո­ցիո­նալ, հա­կա­սա­կան, ի­րա­կա­նու­թյա­նը չհա­մա­պա­տաս­խա­նող ո­րո­շում­ներ կա­րող են լի­նել։
-Ի՞նչն է պատ­ճա­ռը, որ Փա­շի­նյա­նը ցան­կա­նում է բո­լո­րի ա­նե­լիքն իր վրա վերց­նել, գու­ցե չի՞ վս­տա­հում իր կա­ռա­վա­րու­թյան ան­դամ­նե­րին։
-Դա, նախ և ա­ռաջ մտա­ծո­ղու­թյան խն­դիր է, պայ­մա­նա­վոր­ված է հո­գե­բա­նա­կան կա­ռուց­ված­քով։ Դա փաս­տում է նաև այն մա­սին, որ տո­տա­լի­տար անձ­նա­վո­րու­թյուն է և չի վս­տա­հում իր թի­մա­կից­նե­րին։ Այս­պես կոչ­ված, հե­ղա­փո­խու­թյունն էլ մեկ հո­գու հե­ղա­փո­խու­թյուն էր, այ­սինքն, մեկ դե­րա­սան կար այդ հե­ղա­փո­խու­թյան մեջ։ Հի­մա մեկ դե­րա­սա­նի թատ­րո­նը շա­րու­նակ­վում է, ա­նընդ­հատ հայ­տա­րար­վում են թշ­նա­մի­ներ, հեր­թա­կան ան­գամ ա­սաց, որ պե­տա­կան հա­մա­կար­գում կան ներդ­րում­նե­րին խո­չըն­դո­տող­ներ։ Սա նշա­նա­կում է, որ ա­նընդ­հատ քա­վու­թյան նո­խազ­նե­րի փնտր­տուք պետք է լի­նի, ին­չը տե­ղա­վոր­վում է «չեն թող­նում, որ աշ­խա­տի» եզ­րույ­թի շր­ջա­նակ­նե­րում։
-Հատ­կա­պես վեր­ջին շր­ջա­նում Փա­շի­նյա­նը շատ է խո­սում դա­վա­ճան­նե­րի մա­սին։ Դա­վա­ճան­ներ՝ ի­րա­վա­պահ հա­մա­կար­գում, մինչ այդ դա­վա­ճան­ներ կա­յին նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի մեջ, դրա­նից ա­ռաջ պե­տա­կան ա­պա­րատն էր հե­ղա­փո­խու­թյա­նը դի­մադ­րում, ի վեր­ջո, այս մտասևե­ռումն ու՞ր է տա­նե­լու։
-Ոչ մի ար­տա­սո­վոր բան չկա դրա­նում, այդ ա­մենն ամ­բող­ջո­վին տե­ղա­վոր­վում է ժան­րի կա­նոն­նե­րի մեջ։ Երբ «Հո­ղը՝ գյու­ղա­ցուն, գոր­ծա­րա­նը՝ բան­վո­րին» հռ­չա­կագ­րե­րով բոլշևիկ­նե­րը ե­կան իշ­խա­նու­թյան, դրախտ խոս­տա­ցան հա­սա­րա­կու­թյա­նը, բայց գի­տեին, որ խա­բում են, ու ի­րենց միայն իշ­խա­նու­թյունն էր պետք, իսկ պո­պու­լիս­տա­կան լո­զունգ­ներն ըն­դա­մե­նը օգ­նում էին այդ ցան­կու­թյունն ի­րա­գոր­ծե­լու հար­ցում։ Կյան­քը գնա­լով ոչ թե լա­վա­ցավ, այլ վա­տա­ցավ։ Այս պայ­ման­նե­րում պետք է հո­րին­վեին թշ­նա­մու կեր­պար­ներ, որ չէին թող­նում նրանց աշ­խա­տել։ Սկզ­բում ցա­րա­կան­ներն էին, բուր­ժուա­նե­րը, է­սէռ­նե­րը, կա­դետ­նե­րը, հե­տո հե­ղա­փո­խու­թյան ներ­սի մար­դիկ՝ տրոց­կիստ­նե­րը, բու­խա­րի­նա­կա­նե­րը, զի­նովևա­կան­նե­րը։ Հի­մա նույ­նը, շատ ա­վե­լի գավառական դրսևո­րում­նե­րով, տես­նում ենք մե­զա­նում։ Բլեֆ է, թե չեն թող­նում, որ աշ­խա­տեն կամ կան վնա­սա­րար­ներ։ Այս գա­ղա­փա­րը հա­տուկ է տո­տա­լի­տար հա­մա­կար­գե­րին։ Ինչ­պես հան­րու­թյա­նը բա­ժա­նե­ցին «սևե­րի» ու «սպի­տակ­նե­րի», այն­պես էլ իշ­խա­նու­թյան ներ­սում են այդ­պես վար­վում։ Սա ա­ռա­ջին հեր­թին վատ նշան է իշ­խա­նու­թյան ներ­սի մարդ­կանց հա­մար։ Դա­վա­ճան­նե­րի փնտր­տու­քը հան­գեց­նե­լու է այն բա­նին, որ Փա­շի­նյանն ար­դեն իր նեղ շր­ջա­պա­տում է սկ­սե­լու դա­վա­ճան­ներ փնտ­րել։ Սկզ­բում՝ կու­սակ­ցու­թյու­նում, հե­տո՝ խմ­բակ­ցու­թյու­նում, կա­ռա­վա­րու­թյու­նում, և օ­ղակն աս­տի­ճա­նա­բար ա­վե­լի կնե­ղա­նա։ Բո­լոր տե­ղե­րում կլի­նեն դա­վա­ճան­ներ, որ­պես­զի թատ­րո­նի գլ­խա­վոր հե­րո­սը ցույց տա, որ բո­լորն ի­րեն խան­գա­րում են, որ ա­պա­հո­վի ամ­բոխ­նե­րի եր­ջան­կու­թյու­նը։ Նոր բան չէ՝ ե­թե չկա հաց, պետք է տե­սա­րան ա­պա­հո­վել։ Ժան­րի կա­նոն­նե­րի հա­մա­ձայն, մեկ դե­րա­սա­նը շատ հա­ճախ ի­րեն «հա­մես­տո­րեն» հա­մե­մա­տում է Հի­սու­սի, բարձր ու վեհ կեր­պար­նե­րի հետ։
-Այ­սօր «դա­վա­ճան» կա­ռույց է դիտ­վում նաև ՍԴ-ն իր գոր­ծող կազ­մով։ Ըն­դա­մե­նը մարդ­կանց աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­նե­լու հա­մար հան­րաք­վե հայ­տա­րար­վեց, սա­կայն իշ­խա­նու­թյու­նը չի շտա­պում ակ­տիվ քա­րոզ­չու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նել. ին­չու՞։
-Ի­րենք մտա­ծում էին, որ քա­րո­զար­շավն էլ սև-սպի­տա­կի շր­ջա­նա­կում կի­րա­կա­նաց­նեն։ Դա չս­տաց­վեց, քա­նի որ հա­կա­ռակ կող­մը լրիվ այլ մար­տա­վա­րու­թյուն ընտ­րեց՝ բոյ­կո­տեց ու չմաս­նակ­ցեց այդ գոր­ծըն­թա­ցին։ 650 հա­զար ձայն ա­պա­հո­վելն անհ­նար է, ե­թե չլի­նեն ընտ­րա­կեղ­ծիք­ներ։ Սրան գու­մար­վել Է կո­րո­նա­վի­րու­սը, ո­րը ստի­պե­լու է մարդ­կանց զուտ անձ­նա­կան դր­դա­պատ­ճառ­նե­րով չգ­նալ ընտ­րա­տե­ղա­մաս։ Կար­ծում եմ, ի­րենց ներ­սում մտմ­տում են տար­բե­րակ, թե ինչ­պես հան­րաք­վեից հրա­ժար­վեն. այդ­պես Մար­տի 1-ի եր­թը չե­ղար­կե­ցին, հաս­կա­նա­լով, որ քիչ մարդ է մաս­նակ­ցե­լու այդ եր­թին։ Ան­մի­ջա­պես հայ­տա­րա­րե­ցին, թե վի­րուս կա, և չե­ղարկ­վում է եր­թը, այ­նինչ, այս իշ­խա­նու­թյու­նը վա­ղուց ցույց է տվել, որ ի­րենք թքած ու­նեն մարդ­կանց ա­ռող­ջու­թյան վրա, ե­թե ի­րենց շա­հը պա­հան­ջի, վի­րու­սի գնով էլ երթ կա­նեն։ Տե­սան, որ վար­չա­կան ռե­սուր­սով ան­գամ հնա­րա­վոր չէ թվա­քա­նակ ա­պա­հո­վել, ստիպ­ված հայ­տա­րա­րե­ցին, թե վի­րու­սի պատ­ճա­ռով են չե­ղար­կում։ Սա ըն­դա­մե­նը պատր­վակ էր այդ մի­ջո­ցա­ռու­մից հրա­ժար­վե­լու հա­մար։
-Կար­ծում եք՝ հան­րաք­վե՞ն էլ նույն պատր­վա­կով կա­րող է չե­ղարկ­վել։
-Ե­թե 650 հա­զար ձայն ընտ­րա­կեղ­ծիք­նե­րով չա­պա­հո­վեն, չի բա­ցառ­վում, որ վի­րու­սի պատ­ճա­ռով դա ևս չե­ղարկ­վի։ Չցան­կա­նա­լով խո­րա­նալ ի­րա­վա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րի մեջ, կար­ծում եմ, կա­րող են նման ո­րոշ­ման հան­գել։ Իսկ քա­րո­զար­շա­վը ակ­տիվ չէ, ո­րով­հետև հա­կա­ռակ կող­մը չկա։ Մյուս կող­մից էլ, «Ա­յո»-ի ա­պա­հո­վու­մը բա­ցար­ձակ կապ չու­նի քա­րոզ­չու­թյան հետ, դա վար­չա­կան լուռ աշ­խա­տանք է պա­հան­ջում, որ­պես­զի այդ­քան ձայն ա­պա­հո­վեն։ Դրա հա­մար գոր­ծի են դր­վել քա­ղա­քա­պե­տա­րան­նե­րը, մարզ­պե­տա­րան­նե­րը, գյու­ղա­պե­տա­րան­նե­րը, թա­ղա­յին, օ­լի­գար­խիկ շր­ջա­նակ­նե­րը։ Այս ու­ժե­րը, մինչ իշ­խա­նու­թյան գա­լը, գո­ռում-գո­չում էին, թե ընտ­րա­կեղ­ծիք­ներ են ե­ղել։ Բայց ե­կան իշ­խա­նու­թյան, ու ընտ­րա­կեղ­ծի­քի մեկ դեպք բա­ցա­հայտ­ված չէ, որևէ քրեա­կան գործ այդ ա­ռու­մով հա­րուց­ված չէ։ Խո­սում էին կեղծ անձ­նագ­րե­րի մա­սին, դրա առն­չու­թյամբ ոչ հեր­քում ե­ղավ, ոչ էլ հաս­տա­տում։ Հերք­ման դեպ­քում պի­տի նե­րո­ղու­թյուն խնդ­րեին, որ նախ­կի­նում ստել են, իսկ հաս­տատ­ման դեպ­քում պետք է քրեա­կան գոր­ծեր հա­րուց­վեին։ Որևէ բան չի ար­վել, որ ընտ­րա­ցու­ցակ­նե­րը մաքր­վեն։ Այ­սինքն, ե­թե այս­պի­սի բա­ներ ե­ղել են, պի­տի բա­ցա­հայտ­վեին, ե­թե ձայն չեն հա­նում, նշա­նա­կում է՝ ժա­ռան­գել են ոչ միայն Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը որ­պես «կոս­տյում», այլև ընտ­րա­կեղ­ծա­րար հա­մա­կար­գը՝ որ­պես «կոս­տյու­մի» ա­ռան­ձին մաս։ Այս­պես վար­վե­ցին նաև ԸՕ-ի հետ։ Սկզ­բում ա­սա­ցին, թե վատն է, պետք է հրա­ժար­վել ռեյ­տին­գա­յին ընտ­րա­կար­գից, հե­տո հայ­տա­րա­րե­ցին, թե դրա հետ կապ­ված խն­դիր չու­նեն, այդ­պես էլ կա­րող են ըն­տր­վել։ Մինչ­դեռ այդ ԸՕ-ն ձեռն­տու է միայն գոր­ծող իշ­խա­նու­թյա­նը, ո­րը վար­չա­կան, ֆի­նան­սա­կան, ու­ժա­յին լծակ­ներ ու­նի։ Ի­րենք ե­կան իշ­խա­նու­թյան ու օգտ­վե­ցին այդ ա­մե­նից, մո­ռա­ցան, թե ինչ էին ա­սել։ Նույ­նը ե­ղավ նաև ա­րա­գա­չա­փե­րի ու շատ այլ հար­ցե­րում։
Հա­մոզ­ված եմ, որ ա­ռանց կեղ­ծիք­նե­րի հնա­րա­վոր չէ 650 հա­զար ձայն ա­պա­հո­վե­լը։ Ի դեպ, պա­տա­հա­կան չէ նաև, որ տա­րած­քա­յին կա­ռա­վար­ման նա­խա­րարն է «Ա­յո»-ի շտա­բի պե­տը։ Նախ­կին իշ­խու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ էլ էր այդ­պես։
-Բար­քե­րը շա­րու­նակ­վու՞մ են։
-Նույնն է ա­մեն ինչ։ Ա­վե­լի կո­պիտ, գռե­հիկ, ա­վե­լի գա­վա­ռա­կան մա­կար­դա­կով, այս­պես ա­սած, «ա­փաշ­կա­րա»։ Ի­րենք ի­րենց տաս­նյակ հա­զա­րա­վոր դո­լար­նե­րի պարգևավ­ճար­ներ են բաշ­խում ու փա­թե­թա­վո­րում դա օ­րեն­քով։ Ա­սել է՝ թա­լա­նը բա­ցա­հայտ է դար­ձել։
-Բայց ձեր նշած պարգևավ­ճար­նե­րի չա­փը հա­սա­րա­կու­թյա­նը, կար­ծես, այն­քան էլ չի ան­հան­գս­տաց­նում։ Ին­չու՞։
-Հա­մա­ձայն չեմ, թե հա­սա­րա­կու­թյու­նը դրան նոր­մալ է վե­րա­բեր­վում։ Քա­նի դեռ այ­լընտ­րան­քա­յին քա­ղա­քա­կան ու­ժը հայտ չի ներ­կա­յաց­րել, ո­րը նոր ո­րա­կի կա­ռա­վար­ման հա­մա­կարգ կա­ռա­ջար­կի, մար­դիկ կշա­րու­նա­կեն պա­սիվ լի­նել։ Այն­պես չէ, որ այդ տե­ղե­կու­թյու­նը մարս­վում է։ Այս ի­րա­վի­ճա­կը վա­ղուց ներ­կա­յաց­ված է Ջորջ Օ­րուե­լի «Ա­նաս­նա­ֆեր­մա» այ­լա­բա­նա­կան վի­պա­կում, երբ մի բան էին հայ­տա­րա­րում խո­զե­րը, հե­տո իշ­խա­նու­թյան ե­կան ու ա­րե­ցին լրիվ հա­կա­ռա­կը։ Հի­մա և՛ ա­պա­տիա­յի, և՛ փնտր­տու­քի փուլ է սկս­վել։ Հա­սա­րա­կու­թյու­նը խն­դիր­նե­րի լուծ­ման այ­լընտ­րան­քա­յին ու­ժե­րի է ման գա­լիս, քա­նի որ հի­մա դա ինս­տի­տու­ցիո­նալ, հա­մա­կար­գա­յին ձևով չի ներ­կա­յաց­վում հան­րու­թյա­նը, նման տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը ար­խի­վաց­վում են՝ հա­մա­պա­տաս­խան պա­հի ա­սե­լու հա­մար։ Այն­պես չէ, որ այդ ա­մե­նը «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րին» ներ­վում է։ Մեզ անհ­րա­ժեշտ է նոր, այ­լընտ­րան­քա­յին մո­տե­ցում­նե­րով իշ­խա­նու­թյուն, ո­րը տն­տե­սա­կան, քա­ղա­քա­կան, անվ­տան­գա­յին խն­դիր­նե­րի լուծ­ման այլ բա­նաձևեր կա­ռա­ջար­կի՝ նոր ո­րա­կի ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ։
-Ի դեպ, տն­տե­սա­կան ներ­կա­յիս բա­նաձևե­րի մա­սին. Փա­շի­նյա­նը 2019-ը հա­մա­րեց տն­տե­սա­կան լավ տա­րի, ա­սաց, որ 2020-ն էլ ենք շատ լավ սկ­սել։ Դուք տն­տե­սա­կան այդ դրա­կան դի­նա­մի­կան տես­նու՞մ եք։
-Այն խոս­տում­նե­րը, որ տր­վել են հա­սա­րա­կու­թյա­նը, բա­ցար­ձա­կա­պես չեն ի­րա­կա­նաց­վել։ Հե­ղա­փո­խու­թյան օ­րե­րին խո­սում էին տն­տե­սա­կան թռիչ­քաձև ա­ճի մա­սին, բայց մնա­ցել ենք այն նույն ցու­ցա­նիշ­նե­րի վրա, որ 2017-ից ար­ձա­նագր­վել են։ Ներ­դրու­մա­յին բու­մից էին խո­սում, այ­սօր նման բան չկա։ Զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի աճ են մատ­նան­շում, պարզ­վեց, որ թաքց­րել են ի­րա­կան թվե­րը։ 2018-ի հա­մե­մատ 600 հա­զա­րով պա­կաս զբո­սաշր­ջիկ ենք ու­նե­ցել նա­խորդ տա­րի։ Իսկ ի­րենք զբո­սաշր­ջիկ էին հա­մա­րել նաև խո­պան գնա­ցած, հետ ե­կած մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րին։ Ա­սում էին, թե պետք է է­կո տն­տե­սու­թյուն ու­նե­նանք, բայց ան­տա­ռա­հա­տում­նե­րի թի­վը մե­ծա­ցել է։ Բարձր տեխ­նո­լո­գիա­կան զար­գա­ցում էին խոս­տա­նում, բայց այս­տեղ էլ նախ­կին ի­ներ­ցիան շա­րու­նակ­վում է, ոչ մի էա­կան ա­ռա­ջըն­թաց։ Մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյուա­բե­րու­թյան ո­լոր­տում ար­մա­տա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ էին խոս­տա­նում, կր­կին՝ ո­չինչ։ Խո­սում էին խա­ղատ­նե­րի, շա­հու­մով խա­ղե­րի դեմ, պարզ­վեց՝ իշ­խա­նա­կան խմ­բակ­ցու­թյու­նում առն­վազն եր­կու թև կա, ո­րոնք այդ բիզ­նե­սով զբաղ­վող­նե­րի լոբ­բինգն են ա­նում։ Ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի ո­լոր­տի ա­ճը պայ­մա­նա­վոր­ված է հենց շա­հու­մով խա­ղե­րի բարձր ցու­ցա­նիշ­նե­րով։ Այլ խոս­քով, ինչ հայ­տա­րա­րել են, լրիվ հա­կա­ռակն է ե­ղել։ Գյու­ղատն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման մա­սին են հայ­տա­րա­րում, եր­կու տա­րի է այդ ո­լոր­տում ան­կում է գրանց­վում։ Ինչ վե­րա­բե­րում է վի­ճա­կագ­րա­կան տվյալ­նե­րին, 2019-ի տն­տե­սա­կան ա­ճը պայ­մա­նա­վոր­ված է ե­ղել մե­քե­նա­նե­րի ներ­մուծ­մամբ և շա­հու­մով խա­ղե­րի աշ­խու­ժու­թյամբ։ Ինչ կլի­նի 2020-ին, դժ­վար չէ են­թադ­րել, հաշ­վի առ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ տն­տե­սու­թյու­նում կա­ռուց­ված­քա­յին և ար­մա­տա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ չկան։ Ի՞նչ վե­րա­բե­րում է ՀԴՄ կտ­րոն պա­հան­ջե­լուն, դա ըն­դա­մե­նը վեր­ջին օ­ղակն է, ին­չը չի հան­գեց­նում տն­տե­սա­կան էա­կան ա­ճի և ըն­դա­մե­նը ֆիք­սում է շր­ջա­նա­ռու­թյան չա­փը։ Եվ ա­մե­նա­կարևոր հան­գա­ման­քը՝ կա­ղում է ներդ­րու­մա­յին ո­լոր­տը։ Երբ Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րում է, թե ներդ­րում­նե­րին խո­չըն­դո­տում են պե­տա­կան օ­ղակ­նե­րը, ի­րա­կա­նում դա սուտ է։ Ոչ մի խո­չըն­դոտ չի կա­րող լի­նել այդ օ­ղակ­նե­րում։ Ե­թե դա­տա­րան­նե­րը հրա­մա­նով ար­գե­լա­փակ­վում են, երկ­րում ա­տե­լու­թյան մթ­նո­լորտ է քա­րոզ­վում, մո­լեգ­նում է բոլշևի­կյան գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյու­նը, մաս­նա­վոր սե­փա­կա­նու­թյան ինս­տի­տու­տը վե­րա­նում է, բան­կա­յին գաղտ­նի­քը՝ ևս, ա­ռանց դա­տա­կան վճ­ռի գույ­քը բռ­նա­գանձ­վում է, ոչ մեկն այս­պի­սի պայ­ման­նե­րում ներդ­րում չի ա­նե­լու, քա­նի որ վս­տահ չի լի­նե­լու իր բիզ­նե­սի ա­պա­հո­վու­թյան հար­ցում։ Խոսքն ա­ռա­ջին հեր­թին վե­րա­բե­րում է ներ­սի ներդ­րող­նե­րին, ո­րով­հետև Հա­յաս­տա­նի ներ­սում կա­պի­տալ կա, բայց այն դար­ձել է շատ վա­խե­ցած և փախ­չող։
-Հաշ­վի առ­նե­լով Ձեր նշած քա­ղա­քա­կան և տն­տե­սա­կան խն­դիր­նե­րը, որ­քա՞ն կա­րող է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը նման տեմ­պե­րով ա­ռաջ գնալ։
-Դա, նախ և ա­ռաջ, կախ­ված է մեր հա­սա­րա­կու­թյան գի­տա­կից հատ­վա­ծից և քա­ղա­քա­կան շր­ջա­նակ­նե­րից։ Որ­քան շուտ ձևա­վոր­վի քա­ղա­քա­կան այ­լընտ­րան­քա­յին ուժ, այն­քան շուտ կլի­նեն փո­փո­խու­թյուն­ներ։ Դրա հա­մար անհ­րա­ժեշտ է ու­նե­նալ «այ­լընտ­րան­քա­յին» փո­ղոց։
-Իշ­խա­նա­փո­խու­թյունն է­լի՞ փո­ղո­ցով է լի­նե­լու։
-Բա­ռի բուն ի­մաս­տով պետք չէ դա հաս­կա­նալ, բայց պետք են մարդ­կանց զանգ­ված­ներ, ո­րոնք այ­լընտ­րանք կդառ­նան։ Փա­շի­նյանն այ­սօր էլ չու­նի այդ փո­ղո­ցը, դա ըն­դա­մե­նը վիր­տուալ տա­րածք է, ի­րա­կան փո­ղոց նա չու­նի։ Ան­հրա­ժեշտ են այ­լընտ­րան­քա­յին ծրագ­րեր, թիմ, ո­րը կա­րող է նոր ո­րակ հա­ղոր­դել իշ­խա­նու­թյա­նը։ Սա ժա­մա­նա­կի խն­դիր է և կախ­ված չէ այս իշ­խա­նու­թյու­նից։
Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 10195

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ