Ֆրանսահայ լրագրող Լեո Նիկոլյանի մուտքը Հայաստան արգելել են: Նա «Զվարթնոց» օդանավակայանում հացադուլ է հայտարարել: «Ես Հայաստանից գնացողը չեմ, ես հենց այստեղ՝ «Զվարթնոց» օդանավակայանի անձնագրային բաժնում, հայտարարում եմ հացադուլ։ Առանց որոշումը ցույց տալու, առանց հիմնավորման արգելել են իմ մուտքը իմ հայրենիք։ Միգուցե` որովհետև լուսաբանել եմ Ոսկեպարի դեպքերը, եղել եմ Ոսկեպարում»,- իր տեսաուղերձում նշել է Նիկոլյանը:                
 

«Հե­ղա­փո­խա­կան թի­մում» ժո­ղովր­դին դի­մե­լու, ոգևո­րե­լու, բո­վան­դա­կա­յին խոսք ա­սե­լու ու­նակ մարդ էլ չկա»

«Հե­ղա­փո­խա­կան թի­մում» ժո­ղովր­դին դի­մե­լու, ոգևո­րե­լու, բո­վան­դա­կա­յին խոսք ա­սե­լու ու­նակ մարդ էլ չկա»
14.04.2020 | 00:40

Քա­ղա­քա­ցի­նե­րին կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ևս մեկ ամ­սով տանն է պա­հե­լու։ Ար­տա­կարգ դրու­թյու­նը կշա­րու­նակ­վի մինչև մա­յի­սի 14-ը։ Դժ­վար է ա­սել, թե հան­րա­յին ա­ռող­ջու­թյու­նը մինչ այդ ինչ վի­ճա­կում կլի­նի, բայց միան­շա­նակ կա­րե­լի է պն­դել, որ ծանր շն­չող տն­տե­սու­թյունն էլ ա­վե­լի մեծ կո­րուստ­ներ է ու­նե­նա­լու։ Թեև կա­ռա­վա­րու­թյունն ա­մեն ան­գամ մի մի­ջո­ցառ­ման մա­սին է հրա­պա­րա­կում, բայց դրանք հա­զիվ թե մեղ­մեն ի­րա­վի­ճա­կը։ Հա­սա­րա­կու­թյան մի հատ­ված էլ կար­ծում է, որ ան­տե­ղի է ար­տա­կարգ դրու­թյու­նը շա­րու­նա­կե­լը, քա­նի որ մարդ­կանց սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան վի­ճակն ա­վե­լի վատ է լի­նե­լու, իսկ վի­րու­սը, միևնույն է, շա­րու­նա­կում է տա­րած­վել։ Ի­րա­վի­ճա­կի շուրջ զրու­ցել ենք քա­ղա­քա­գետ ՍՏԵ­ՓԱՆ ԴԱ­ՆԻԵ­ԼՅԱ­ՆԻ հետ։

-Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ո­րո­շեց մեկ ամ­սով էլ եր­կա­րաձ­գել ար­տա­կարգ դրու­թյու­նը։ Այս ա­ռու­մով հան­րու­թյան շր­ջա­նում տար­բեր գնա­հա­տա­կան­ներ կան։ Ար­դա­րաց­վա՞ծ է ևս մեկ ա­միս մարդ­կանց տա­նը պա­հե­լը։
-Այդ հար­ցի հաս­ցեա­տե­րը ես չեմ։ Դրա մա­սին պետք է մաս­նա­գետ­նե­րը խո­սեն, սա­կայն նրանց շր­ջա­նում կար­ծիք­նե­րը տար­բեր են։ Այս­տեղ եր­կու ի­րա­րա­մերժ խն­դիր­ներ կան՝ տն­տե­սա­կան կո­լապ­սի հնա­րա­վո­րու­թյու­նը և մարդ­կանց ա­ռող­ջու­թյան խն­դի­րը։ Կան նաև վա­րա­կի վտան­գա­վո­րու­թյան աս­տի­ճա­նի մա­սին տար­բեր կար­ծիք­ներ։ Սա­կայն ևս մեկ այլ խն­դիր կա։ Սո­ցիո­լոգ­նե­րի և հո­գե­բան­նե­րի շր­ջա­նում, փոր­ձար­կում­նե­րի վրա հիմն­ված, տե­սա­կետ կա, որ 4-6 շա­բա­թից ա­վե­լի մարդ­կանց տնե­րում պա­հե­լը լուրջ հո­գե­բա­նա­կան խն­դիր­ներ և ան­տար­բե­րու­թյուն (ա­պա­տիա) է ա­ռա­ջա­ցնում։ Մար­դիկ դառ­նում են ան­տար­բեր վա­րակ­վե­լու հնա­րա­վո­րու­թյան հան­դեպ։ Բայց երկ­րոր­դեմ՝ հար­ցի հաս­ցեա­տե­րը ես չեմ։
-Մաս­նա­գետ­նե­րը նշում են, թե վի­րու­սի պի­կը դեռ առջևում է, Նի­կոլ Փա­շի­նյանն էլ հայ­տա­րա­րեց, թե մենք ան­ցել ենք այդ շր­ջա­նը։ Ա­վե­լին, ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րը հայ­տա­րա­րում է, որ վա­րա­կը վե­րահս­կո­ղու­թյու­նից դուրս է ե­կել, իսկ Փա­շի­նյա­նը օ­րեր ա­ռաջ խո­սում էր շու­տով բնա­կա­նոն կյան­քին վե­րա­դառ­նա­լու մա­սին։ Ին­չու՞ են նախ կա­ռա­վա­րու­թյան ան­դամ­նե­րը հա­կա­սում մի­մյանց, և ար­դյո՞ք հան­րու­թյունն այս խնդ­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­ներ միշտ պետք է ա­ռա­ջի­նը ստա­նա վար­չա­պե­տից։
-Վար­չա­պե­տը, ըստ երևույ­թին, մտա­հոգ­ված է իր վար­կա­նի­շով։ Մինչ այդ էլ էր ձգ­տում լի­նել ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում՝ թույլ չտա­լով իր թի­մա­կից­նե­րից որևէ մե­կին լի­նել նո­րու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նում։ Սա­կայն գա­լիս է ժա­մա­նա­կը, երբ բո­լո­րի հա­մար դառ­նում է ակն­հայտ, որ նախ­կին լրագ­րո­ղը չի կա­րող լի­նել և հա­մար մեկ տն­տե­սա­գետ, և հա­մար մեկ ռազ­մա­կան ստ­րա­տեգ, դի­վա­նա­գետ, ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան մաս­նա­գետ, ա­վիա­ցիա­յի գի­տակ և այլն։ Դա հնա­րա­վոր չէ։ Նման ե­ղա­նա­կով թիմ չեն կա­ռու­ցում։ Ակն­հայտ երևում է, որ թի­մա­յին աշ­խա­տանք, թի­մա­յին է­թի­կա, ո­րո­շում­նե­րի ըն­դուն­ման կո­լեկ­տիվ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան սկզ­բունք գո­յու­թյուն չու­նի։ Ար­դյուն­քում ա­ռա­ջա­նում են նման երևույթ­ներ, երբ թի­մի ան­դամ­նե­րը նույն ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ի­րա­րա­մերժ կար­ծիք­ներ են հայտ­նում։ Դա կա­ռա­վար­ման ճգ­նա­ժա­մի ցու­ցիչ է։ Վատ է, որ այդ ա­մե­նին ա­կա­նա­տես ենք լի­նում նման ծանր ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նում։
-Երբ կա կա­ռա­վար­ման ճգ­նա­ժամ, ինչ­պե՞ս է հնա­րա­վոր այ­սօր այդ թի­մով ճգ­նա­ժա­մա­յին կա­ռա­վա­րում ի­րա­կա­նաց­նել, թե՞ նման բան չկա մե­զա­նում։
-Կա­ռա­վար­ման ճգ­նա­ժա­մի լա­վա­գույն օ­րի­նա­կը քա­ղա­վիա­ցիա­յի շուրջ տե­ղի ու­նե­ցող զար­գա­ցում­ներն են։ Փաս­տո­րեն, ըստ վար­չա­պե­տի նախ­կին խոր­հր­դա­կա­նի, ա­մեն ինչ դեռ ա­միս­ներ ա­ռաջ կան­խա­տե­սե­լի էր, սա­կայն անհ­րա­ժեշտ ո­րո­շում­ներ չեն կա­յաց­վել, և դրա պա­տաս­խա­նա­տուն վար­չա­պետն է, ո­րը մաս­նա­գետ­նե­րին լսե­լու, գնա­հա­տե­լու կա­րո­ղու­թյուն­ներ չու­նի։ Նույն վի­ճակն է դա­տա­կան ո­լոր­տում։ Ըստ էու­թյան, ոչ մի հան­րա­յին հն­չո­ղու­թյուն ու­նե­ցող դա­տա­կան գոր­ծըն­թաց իր ա­վար­տին չի հա­սել, ան­գամ բնա­կա­նոն ըն­թացք չու­նի։ Դրանք քա­ղա­քա­կան իմ­պո­տեն­ցիա­յի ակն­հայտ ցու­ցիչ­ներ են։ Ե­թե մյուս ո­լորտ­ներն էլ մի­ջազ­գա­յին մո­նի­թո­րին­գի տակ լի­նեին, թերևս այն նույն ար­դյուն­քը ու­նե­նա­յինք, ինչն ու­նենք քա­ղա­վիա­ցիա­յում։ Թիմ, որ­պես այդ­պի­սին, գո­յու­թյուն չու­նի։ Դրա վկա­յու­թյունն էլ ԱԺ պատ­գա­մա­վոր­նե­րի ո­րակն է։ Տես­նում ենք, թե ինչ ին­տե­լեկ­տուալ մա­կար­դակ ու­նեն։ Իսկ ճգ­նա­ժա­մա­յին ի­րա­վի­ճակ­նե­րում այդ ա­մենն ա­վե­լի ցայ­տուն է դրսևոր­վում։ Ինչ­պես այդ վի­ճա­կից դուրս գալ, դժ­վա­րա­նում եմ ա­սել։ Գու­ցե ժա­մա­նակն է, որ հան­րա­յին վս­տա­հու­թյան ժա­մա­նա­կա­վոր կա­ռա­վար­ման ինչ-որ հա­մա­կարգ ձևա­վոր­վի։ Դրա ձևի մա­սին պետք է մտա­ծել։
-Այ­սօր իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ի­րենց ընդ­դի­մա­խոս­նե­րին հա­մա­րում են նախ­կին «թա­լան­չի» ռե­ժի­մի սպա­սար­կու­ներ, ո­րոնք ի­րա­վունք չու­նեն ի­րենց քն­նա­դա­տելու։ Ին­չու՞ այս իշ­խա­նու­թյունն այդ­քան ան­հան­դուր­ժող է քն­նա­դա­տու­թյան հան­դեպ, այն դեպ­քում, որ ի­րենք ժա­մա­նա­կին ա­մե­նա­թունդ ընդ­դի­մա­դիր­ներն էին։
-Իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նը կեղծ, ո­չինչ չա­սող, ան­բո­վան­դակ կար­գա­խոս­նե­րի վրա էր հեն­ված՝ «սև-սպի­տակ», «Հին Հա­յաս­տան-Նոր Հա­յաս­տան» և այլն։ Չկա­յին այն­պի­սի կար­գա­խոս­ներ ու նա­խագ­ծեր, ո­րոնք ի­րենց հիմ­քում ու­նե­նա­յին ստեղ­ծա­գործ պո­տեն­ցիալ։ Դա ան­բո­վան­դակ պո­պու­լիզմ էր ու PR։ Ե­թե իշ­խա­նա­փո­խու­թյան ժա­մա­նակ դա կա­րե­լի էր հաս­կա­նալ, ցան­կա­ցած ժո­ղովր­դա­կան շար­ժում նման հնարք­ներ են­թադ­րում է, ա­պա հե­տա­գա­յում այդ հռե­տո­րա­բա­նու­թյու­նը պետք է փոխ­վեր։ Դա տե­ղի չու­նե­ցավ։ Շա­րու­նա­կե­ցին մարդ­կանց բնազդ­նե­րի վրա ազ­դե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը և, բնա­կա­նա­բար, պետք է գար պա­հը, երբ մար­դիկ ար­դյունք­ներ պա­հան­ջեին։ Այդ պա­հը ե­կել է, սա­կայն ա­սե­լիք չու­նեն։ «Հե­ղա­փո­խա­կան թի­մում» ժո­ղովր­դին դի­մե­լու, ոգևո­րե­լու, բո­վան­դա­կա­յին խոսք ա­սե­լու ու­նակ մարդ էլ չկա։ Մնում է մի տար­բե­րակ, շա­րու­նա­կել ա­տե­լու­թյան քա­րո­զը, այլ տեղ մե­ղա­վոր փնտ­րե­լը, ին­չը տե­սանք Քա­ղա­վիա­ցիա­յի օ­րի­նա­կի վրա, երբ վար­չա­պե­տը փորձ ա­րեց նախ­կին­նե­րի վրա մեղ­քը բար­դել, իսկ իր նախ­կին խոր­հր­դա­կա­նը հիմ­նա­վո­րեց, որ դա այդ­պես չէ։ Այդ իսկ պատ­ճա­ռով մնում է միակ գոր­ծի­քը՝ ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյու­նը քն­նա­դա­տու­թյան հան­դեպ։ Այլ ելք չու­նեն։ Պարզ է, որ դա եր­կար շա­րու­նակ­վել չի կա­րող։
-Հնա­րա­վո՞ր է ա­ռա­ջի­կա­յում իշ­խա­նու­թյու­նը նոր «թի­րախ­ներ» բա­ցա­հայ­տի՝ այ­սօր­վա սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան տա­պալ­ված քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեղ­քը նրանց վրա բար­դե­լու հա­մար։
-Ա­ռա­ջին թի­րա­խը կո­րո­նա­վի­րուսն է, ին­չը, ի­րոք, իր դե­րը կա­տա­րել է։ Կան նաև ա­վան­դա­կան թի­րախ­ներ՝ ՍԴ-ն, դա­տա­վոր­նե­րը, հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րը, վեր չե­կող ու չքայ­լող քա­ղա­քա­ցի­նե­րը, գլ­խում աղ­քա­տու­թյու­նը չհաղ­թա­հա­րող պոր­տա­բույծ­նե­րը... Միշտ կա­րե­լի է թի­րախ գտ­նել, սա­կայն պետք է մեկ այլ հան­գա­մանք էլ հաշ­վի առ­նել. կա­ռա­վար­ման թե­րու­թյուն­նե­րի պատ­ճա­ռը ո­րո­շում ըն­դու­նող­նե­րի ոչ կոմ­պե­տենտ լի­նելն է, որն ար­դեն ակ­ներև է նաև դեռ պո­պու­լիզ­մի տակ մնա­ցած քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար։ Կար­ծում եմ, որ ե­կել է ան­կեղծ, սթափ, ա­ռանց է­մո­ցիա­նե­րի խո­սակ­ցու­թյան ժա­մա­նա­կը։ Դա գոր­ծող իշ­խա­նու­թյան հա­մար էլ է փր­կու­թյուն, ի­րա­վի­ճա­կը կան­խա­տե­սե­լիու­թյան փուլ մղե­լու հա­մար։ Մեզ ցն­ցում­ներ պետք չեն։ Քա­ղա­քա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը պետք է սա­հուն անց­նեն։ Դա մեր բո­լո­րի շա­հե­րից է բխում։
-Այս ի­րա­վի­ճա­կում ոչ միայն ա­ռող­ջա­պա­հա­կան, այլև տն­տե­սա­կան խն­դիր­ներն են շատ սուր հու­զում մարդ­կանց։ Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը մոտ մեկ տաս­նյակ մի­ջո­ցա­ռում­ներ է ներ­կա­յաց­րել, դրանք բա­վա­րա՞ր են և ար­դյոք բո­լոր խո­ցե­լի խմ­բե­րը նե­րառ­վա՞ծ են դրան­ցում։
-Բո­լորս էլ ար­դեն խո­ցե­լի խմ­բում ենք, ան­գամ ա­մե­նաար­դյու­նա­վետ ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րը։ Մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը պետք է լայն քն­նարկ­ման դր­վեն, ո­րին պետք է մաս­նակ­ցեն բո­լոր փոր­ձա­ռու մաս­նա­գետ­նե­րը։ Պետք են լուրջ քն­նար­կում­ներ, փոր­ձա­գի­տա­կան կար­ծիք­ներ, ո­րոնց հի­ման վրա նոր ո­րո­շում կա­յաց­վի։ Դա չենք տես­նում։ Ա­ռա­ջին հեր­թին տն­տե­սա­գետ­նե­րի կար­ծիքն է կարևոր։ Գու­ցե շատ ցի­նիկ հն­չի, բայց հի­մա ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյու­նը տն­տե­սու­թյանն է պետք է տալ։ Նաև պա­րե­նա­յին անվ­տան­գու­թյա­նը, դրա հա­մար գյու­ղատն­տե­սու­թյու­նը պետք է ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում լի­նի, իսկ սա են­թադ­րում է շատ ա­րագ ո­րո­շում­նե­րի կա­յա­ցում։
-Նշե­ցիք, որ իշ­խա­նու­թյունն ա­ռաջ­նորդ­վում է պո­պու­լիզ­մով, որ­քա՞ն կա­րող է հան­րու­թյու­նը հան­դուր­ժել այդ­պի­սի քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը, և ինչ­պե՞ս եք պատ­կե­րաց­նում Ձեր նշած, ան­ցն­ցում, սա­հուն իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նը։
-Կար­ծում եմ, որ հան­րու­թյունն ար­դեն չի հան­դուր­ժի պո­պու­լիզ­մը։ Ժո­ղո­վուրդն ու­զում է հաց և տե­սա­րան­ներ։ Երբ հաց չկա, տե­սա­րան­ներն ար­դեն ոչ ո­քի չեն հե­տաք­րք­րում։ Խն­դի­րը հի­մա իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նը չէ, նկա­տի ու­նեի նոր, հան­րա­յին վս­տա­հու­թյան, կա­ռա­վար­ման մե­խա­նիզմ­նե­րի ո­րոն­ման ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյու­նը։ Հի­մա իշ­խա­նա­փո­խու­թյան ժա­մա­նա­կը չէ, երբ այս վի­ճա­կից դուրս գանք, այդ ժա­մա­նակ ար­տա­հերթ ընտ­րու­թյուն­նե­րի պա­հանջ կա­ռա­ջա­նա։ Հի­մա մեզ ցն­ցում­ներ պետք չեն։ Իսկ թե ինչ նոր մե­խա­նիզմ­ներ է պետք մտա­ծել, դա քն­նարկ­ման թե­մա է։
Զրույ­ցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 8113

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ