Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ո՞րն է հիմ­նադ­րա­մի ա­ռա­քե­լու­թ­յու­նը. հա­յութ­յան փո­ղե­րով սա­տար կանգ­նել չի­նա­կան ըն­կե­րու­թ­յուն­նե­րի՞ն՝ մեզ դարձ­նե­լով ոչ հայ­կա­կան ծագ­ման ար­տադ­րան­քի սպա­ռո­ղը

Ո՞րն է հիմ­նադ­րա­մի ա­ռա­քե­լու­թ­յու­նը. հա­յութ­յան փո­ղե­րով սա­տար կանգ­նել չի­նա­կան ըն­կե­րու­թ­յուն­նե­րի՞ն՝ մեզ դարձ­նե­լով ոչ հայ­կա­կան ծագ­ման ար­տադ­րան­քի սպա­ռո­ղը
28.04.2020 | 00:37
Ամ­բող­ջու­թյամբ կողմ եմ Հա­յաս­տա­նի տն­տե­սու­թյու­նը հա­մա­տեղ ջան­քե­րով ոտ­քի հա­նե­լու Հա­մա­զաս­պյա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյա­նը («Ի­րա­տես», թիվ 23, 2020 թ.): Դա հնա­րա­վոր է, ե­թե կա­րո­ղա­նանք միա­վո­րել մեր գիտ­նա­կան­նե­րի, ին­ժե­ներ­նե­րի ու բան­վոր­նե­րի ու­ժե­րը՝ «Հայ­կա­կան ժո­ղովր­դա­կան տեխ­նո­լո­գիա­ներ» հե­ռա­վար գոր­ծող գի­տաար­տադ­րա­կան միա­վոր­ման մի­ջո­ցով: Հա­յաս­տա­նի ին­ժե­նե­րա­կան հան­րու­թյու­նը ու­շի ու­շով հետևում է, թե ինչ ճա­կա­տա­գիր է սպա­սում, ինչ ա­վարտ է ու­նե­նա­լու հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի ծրա­գի­րը մայր Հա­յաս­տա­նում, երբ ենք կտ­րե­լու ամ­բող­ջա­պես հե­լիո­ֆի­կաց­ված մեկ գյու­ղի կար­միր ժա­պա­վե­նը և մեր շնոր­հա­կա­լու­թյու­նը հայտ­նե­լու ա­կա­դե­մի­կոս Պա­րիս Հե­րու­նուն (Աստ­ված նրա հո­գին լու­սա­վո­րի) ու դոկ­տոր Վա­հան Հա­մա­զաս­պյա­նին՝ ի­րենց ազ­գան­վեր գոր­ծե­րի հա­մար: Չս­տաց­վի այն­պես, ինչ­պես սո­վո­րա­բար է լի­նում, երբ մեր տա­ղան­դա­վոր հա­յե­րը աշ­խա­տում են օ­տար եր­կր­նե­րում, նպաս­տում ու­րիշ ազ­գե­րի զար­գաց­մա­նը և, վեր­ջում, որ­պես վի­րա­վոր սր­տի մխի­թա­րանք, դառ­նում Ար­տեմ Եր­կա­նյա­նի «Աշ­խար­հի հա­յե­րը» հե­ղի­նա­կա­յին հա­ղոր­դա­շա­րի հե­րոս­ներ (ա­մեն կի­րա­կի, ժա­մը 23.30-ին, կրկ­նու­թյու­նը՝ ուր­բաթ՝ 00.35 և կի­րա­կի՝ 09.35), դրանք այն ու­շա­ցած ծա­ղիկ­ներն են, ո­րոնք, ըստ երևույ­թին, ա­նի­մաստ ու ան­հե­տաքր­քիր են դար­ձել մեր հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար՝ հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի ինչ բար­ձունք­նե­րի էլ հա­սած լի­նեն աշ­խար­հով մեկ սփռ­ված մեր «Աշ­խար­հի հա­յե­րը»:
Որ ճիշտն ա­սեմ, այդ հա­ղոր­դա­շարն ինձ վրա դրա­կան ազ­դե­ցու­թյուն չի թող­նում, միայն դառ­նու­թյուն, ափ­սո­սանք, վր­դով­մունք, տհա­ճու­թյան զգա­ցում, բար­կու­թյուն ու զայ­րույթ եմ ապ­րում: Լավ, որ­քան տխ­մար է պետք լի­նել, որ աշ­խար­հով մեկ ցրենք մեր տա­ղան­դա­վոր մաս­նա­գետ­նե­րին ու հի­շենք նրանց գո­յու­թյան մա­սին այն ժա­մա­նակ, երբ ար­դեն նշա­նա­կա­լի ար­դյունք­նե­րի են հա­սել օ­տար եր­կր­նե­րում, նշենք նրանց հա­ջո­ղակ լի­նե­լը և այդ ա­մե­նը ցու­ցադ­րա­կան պեր­ճու­թյամբ, ոգևո­րու­թյամբ ու հպար­տու­թյամբ ներ­կա­յաց­նենք հայ­կա­կան լսա­րա­նին՝ ա­մեն ան­գամ չմո­ռա­նա­լով տալ նույն հար­ցը. «Ինչ­պե՞ս եք հա­սել նման հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի»:
Պա­տաս­խան­նե­րը տար­բեր են լի­նում, բայց տո­ղա­տա­կե­րում մի զար­հու­րե­լի միտք ես կար­դում. «...ո­րով­հետև ժա­մա­նա­կին ենք հե­ռա­ցել Հա­յաս­տա­նից»: Սա պա­տաս­խան չէ, սա ող­բեր­գու­թյուն է, ազ­գա­յին ող­բեր­գու­թյուն, ո­րի ա­կա­նա­տեսն ենք լի­նում 30 տա­րի շա­րու­նակ: Սա գա­լիս է մեզ մոտ զար­գա­ցած օ­լի­գար­խոկ­րա­տիկ մտա­ծո­ղու­թյու­նից, ո­րը մեր ան­հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հիմ­նա­կան պատ­ճառն է: Նախ­կի­նում այդ­պես չի ե­ղել, հա­կա­ռա­կը: Ա­ռա­ջին ու երկ­րորդ հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րի օ­րոք իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը «աշ­խար­հի հա­յե­րին» գտ­նում ու հայ­րե­նիք էին հրա­վի­րում, որ օգ­նեն դժ­վա­րու­թյուն­նե­րը հաղ­թա­հա­րե­լու (սով, հյուծ­ված ու չե­ղած տն­տե­սու­թյուն, հա­մա­ճա­րակ­ներ, գաղ­թա­կան­ներ), եր­կի­րը ճգ­նա­ժա­մից դուրս բե­րե­լու հար­ցե­րում: Այդ­պես Հա­յաս­տան ե­կան (չվե­րա­դար­ձան, այլ պար­զա­պես ե­կան, ո­րով­հետև նրան­ցից շա­տե­րը հա­յաս­տան­ցի չէին, բայց հայ էին) Մար­տի­րոս Սա­րյա­նը, Ա­լեք­սանդր Թա­մա­նյա­նը, Փա­նոս Թեր­լե­մե­զյա­նը, Օր­բե­լի եղ­բայր­նե­րը, Վիկ­տոր Համ­բար­ձու­մյա­նը, Անդ­րա­նիկ Իո­սի­ֆյա­նը և շատ ու շատ հայ մտա­վո­րա­կան­ներ, ո­րոնց նման մաս­նա­գետ­նե­րի ներ­կա­յու­թյու­նը Հա­յաս­տա­նում ոչ միայն ցան­կա­լի էր, այլև անհ­րա­ժեշտ` մեկ ան­գամ ևս հի­շեց­նե­լով հայ­րե­նի­քի նկատ­մամբ հա­յազ­գի բո­լոր մտա­վո­րա­կան­նե­րի պարտ­քի մա­սին: Այս հա­մա­տեքս­տում ինձ վրա ծանր տպա­վո­րու­թյուն թո­ղեց գյում­րե­ցի Ա­շոտ Հա­րու­թյու­նյա­նի հո­գու ճի­չը՝ «Հա­մա­զաս­պյա­նի ծրա­գի­րը չի կա­րե­լի դուրս հա­նել երկ­րից» («Ի­րա­տես», թիվ 27) հրա­պա­րակ­ման առն­չու­թյամբ: Ի­րոք, այս­տեղ մտա­ծե­լու շատ բան կա, մեր երկ­րում անշ­նոր­հա­կալ վե­րա­բեր­մունք է ձևա­վոր­վել հայ գիտ­նա­կան­նե­րի նկատ­մամբ, մար­դիկ կարևոր գոր­ծեր են կա­տա­րում հայ­րե­նի­քի հա­մար, բայց հայ­րե­նի­քում նրանց աշ­խա­տանք­նե­րը չեն գնա­հատ­վում, պե­տու­թյու­նը սա­տար չի կանգ­նում, որ գի­տա­կան ար­դյունք­նե­րն օգ­տա­գործ­վեն, ու նրանք ստիպ­ված են լի­նում հե­ռա­նա­լու երկ­րից՝ հետ­նե­րը տա­նե­լով ի­րենց գյու­տերն ու գա­ղա­փար­նե­րը, ո­րոնք, մա­նա­վանդ մեր օ­րե­րում, այդ­քան պետք են հայ­րե­նի­քին ու ժո­ղովր­դին: Տվյալ դեպ­քում ես նկա­տի ու­նեմ Հա­յաս­տա­նի հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի երկ­րաս­տեղծ ծրա­գի­րը, ո­րը մեր աչ­քի ա­ռաջ ծնունդ ա­ռավ ու զար­գա­ցավ ու այ­սօր պատ­րաստ է ներ­դր­ման հա­մար, բայց պե­տու­թյու­նը այդ կարևոր աշ­խա­տանք­նե­րին տեր չի կանգ­նում, փող չկա... Տար­բեր զի­զի-բի­զի բա­նե­րի հա­մար փող կա, բայց Հա­մա­զաս­պյա­նի երկ­րաս­տեղծ ծրագ­րին կյան­քի ու­ղե­գիր տա­լու հա­մար փող չկա:
Դժ­վա­րու­թյամբ ըն­կա­լե­ցի «Հա­յաս­տան» հա­մա­հայ­կա­կան հիմ­նադ­րա­մի գոր­ծա­դիր տնօ­րեն, պատ­մա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի թեկ­նա­ծու Հայ­կակ Ար­շա­մյա­նի տված ին­ֆոր­մա­ցիան առ այն, որ վեր­ջին ա­մե­նա­մյա դրա­մա­հա­վա­քի ար­դյուն­քում հա­վաք­վել է 14115940 ա­մե­րի­կյան դո­լար: Գու­մարն ուղղ­վե­լու է «ջրա­մա­տա­կա­րար­ման ու արևա­յին է­ներ­գիա­յի ծրագ­րե­րին Ար­ցա­խում և Հա­յաս­տա­նի ե­րեք մար­զե­րում՝ Տա­վու­շում, Լո­ռիում ու Շի­րա­կում»: Ա­հա, վեր­ջա­պես, շատ լավ է, ար­ժեր դրա հա­մար աշ­խար­հի բո­լոր հա­յե­րին ան­հան­գս­տաց­նել, մարդ­կանց դռ­նե­րը թա­կել ու գու­մար­ներ հա­վա­քել, արևին վե­րա­բե­րող գու­մար­նե­րը կա­րե­լի է տրա­մադ­րել Հե­րու­նի-Հա­մա­զաս­պյան արևա­յին ծրագ­րե­րը հայ­րե­նի­քում ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար, բայց... Այս­տեղ «բայց»-ե­րը շատ են, հիմ­նադ­րի գու­մար­նե­րը գնա­լու են բո­լոր արևա­յին ուղ­ղու­թյուն­նե­րով՝ բա­ցա­ռու­թյամբ հայ­կա­կան ծագ­ման ուղ­ղու­թյուն­նե­րի:
Ինձ մի հարց է հե­տաք­րք­րում, որն ուղ­ղում եմ Հայ­կակ Ար­շա­մյա­նին ու «Հա­յաս­տան» հա­մա­հայ­կա­կան հիմ­նադ­րա­մի հո­գե­բար­ձու­նե­րի խոր­հր­դի նա­խա­գահ, Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան նա­խա­գահ Ար­մեն Սարգ­սյա­նին` հիմ­նադ­րա­մի հար­գե­լի պա­տաս­խա­նա­տու­ներ, ի՞նչ եք հաս­կա­ցել «արևա­յին է­ներ­գիա­յի ծրագ­րե­րի» տակ, ով­քե՞ր են այն կազ­մել և ու՞մ են պետք այդ ծրագ­րե­րը, ե­թե տեղ չի հատ­կաց­ված Հա­մա­զաս­պյա­նի հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի և Հե­րու­նու արևա­յին է­լեկտ­րա­կա­յան­նե­րի ծրագ­րե­րին: Մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րը հա­մոզ­ված էին, որ հա­վաք­ված 14115940 դո­լար գու­մա­րը տրա­մադր­վե­լու է բուն հայ­կա­կան ծրագ­րե­րի ի­րա­կա­նաց­մա­նը՝ Ար­ցա­խում և Հա­յաս­տա­նի ե­րեք մար­զե­րում, հե­տո ողջ Հա­յաս­տա­նում, հե­տո ողջ աշ­խար­հում, դժ­վա­րը սկ­սելն է, բայց, ըստ ինձ հա­սած տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի, Հե­րու­նի-Հա­մա­զաս­պյան արևա­յին ծրագ­րե­րի մա­սին ա­ռայժմ խոսք չկա, Աստ­ված տա, որ դա սխալ լի­նի: «Արևա­յին է­ներ­գիա­յի ծրագ­րե­րի» ցան­կում տեղ են գտել բա­ցա­ռա­պես չի­նա­կան կամ այլ եր­կր­նե­րի ար­տադ­րու­թյան արևա­յին կեն­ցա­ղա­յին ջրա­տա­քա­ցու­ցիչ­նե­րի և ֆո­տո­պա­նել­նե­րի տա­րած­ման աշ­խա­տանք­նե­րը: Ֆո­տո­պա­նել­նե­րը, ըստ նա­խա­գահ Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի, Ար­ցա­խում «հարց չեն լու­ծում»: Հա­մա­միտ եմ Ար­ցա­խի նո­րըն­տիր նա­խա­գա­հի մտ­քի հետ և, օգտ­վե­լով ա­ռի­թից, նրան շնոր­հա­վո­րում եմ հա­յու­թյան հա­մար այդ կարևոր պաշ­տո­նում ըն­տր­վե­լու ա­ռի­թով ու հույս եմ հայտ­նում, որ նա կկա­րո­ղա­նա «թա­ցը չո­րից» ջո­կել նաև արևա­յին թե­մա­տի­կա­յի հար­ցում՝ Ար­ցա­խում կազ­մա­կեր­պե­լով ժա­մա­նա­կա­կից «արևա­յին» տն­տե­սու­թյուն: Պետք է հաս­կա­նալ, թե հիմ­նադ­րա­մի հա­մար ո՞րն է աշ­խար­հի հա­յե­րից հա­վա­քած գու­մար­նե­րը ծախ­սե­լու բուն նպա­տա­կը, մի՞­թե դա չէ մեր սուղ մի­ջոց­նե­րը ա­նար­դյու­նա­վետ ձևով ծախ­սե­լու, քա­մուն տա­լու հեր­թա­կան դեպ­քը: Լավ, մինչև ե՞րբ են այդ­պես վար­վե­լու և ո՞րն է հիմ­նադ­րա­մի ա­ռա­քե­լու­թյու­նը. հա­յու­թյան փո­ղե­րով սա­տար կանգ­նել չի­նա­կան ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի՞ն՝ մեզ դարձ­նե­լով ոչ հայ­կա­կան ծագ­ման ար­տադ­րան­քի սպա­ռո­ղը, թե՞ հա­յու­թյան փո­ղե­րը օգ­տա­գոր­ծել նպա­տա­կա­յին ձևով՝ կազ­մա­կեր­պե­լով հայ­կա­կան մշակ­ման արևա­յին սար­քե­րի ար­տադ­րու­թյու­նը՝ ա­պա­հո­վե­լով դրանց զանգ­վա­ծա­յին կի­րա­ռու­թյու­նը Ար­ցա­խում և Հա­յաս­տա­նի բո­լոր մար­զե­րում: Իմ պա­հան­ջը հետևյալն է. ինչ­պի­սի ջա­նա­սի­րու­թյամբ ու հրա­պա­րա­կայ­նու­թյամբ որ կազ­մա­կերպ­վում են հա­մա­հայ­կա­կան դրա­մա­հա­վաք­նե­րը, նույն­պի­սի հրա­պա­րա­կայ­նու­թյամբ ու հաշ­վետ­վու­թյամբ էլ դրանք պետք է ծախս­վեն մեր ազ­գա­յին խն­դիր­նե­րի վրա: Կոնկ­րետ դեպ­քում մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րը պետք է հս­տակ ի­մա­նան, թե արևա­յին հատ­կա­պես ո՞ր ուղ­ղու­թյամբ են դրանք ծախս­վե­լու: Հիմ­նադ­րա­մի տնօ­րի­նու­թյու­նը պետք է հաշ­վե­տու լի­նի ոչ միայն հո­գե­բար­ձու­նե­րի խոր­հր­դի, այլ մեր ժո­ղովր­դի ա­ռաջ, ո­րով­հետև դրանք մեր ժո­ղովր­դի ա­նու­նից, իմ ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րի ա­նու­նից հա­վաք­ված փո­ղերն են, դրանք ձեր փո­ղե­րը չեն, դրանք մեր ժո­ղովր­դի փո­ղերն են, ո­րոնք պետք է ծախ­վեն այն­պես, որ օգ­տա­կար լի­նեն ոչ միայն Ար­ցա­խի և Հա­յաս­տա­նի ե­րեք մար­զե­րի սահ­մա­նա­փակ թվով մարդ­կանց, այլև բո­լո­րի հա­մար, ով­քեր ապ­րում են մեր քա­ղաք­նե­րում և գյու­ղե­րում, ով­քեր կռ­վում ու սահ­ման են պա­հում: Չեմ էլ կաս­կա­ծում, որ հիմ­նադ­րա­մի հաշ­վին արևա­յին տեխ­նի­կա ձեռք բե­րող քա­ղա­քա­ցի­նե­րը ան­չափ գոհ կլի­նեն, բայց մեր երկ­րի հա­մար դա ար­դյունք կամ ցու­ցա­նիշ լի­նել չի կա­րող, ա­մեն դեպ­քում դրանք տր­վում են նվի­րատ­վու­թյան կար­գով: Հայտ­նի բան է. «дареному коню в зубы не смотрят», որ մար­դիկ ցան­կա­նան ի­մա­նալ մի­ջո­ցառ­ման գինն ու ար­ժե­քը: Այդ մի­ջոց­նե­րը կա­րող էին ա­ռա­վել ար­դյու­նա­վետ ձևով, ըստ նշա­նա­կու­թյան օգ­տա­գործ­վել, ե­թե տրա­մադր­վեին Հա­յաս­տա­նում Հե­րու­նի-Հա­մա­զաս­պյան ծրագ­րերն ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար, այ­լա­պես մեր եր­կի­րը շատ բան ու­նի կորց­նե­լու: Այս միտ­քը ես հենց այն­պես չեմ ա­սում, ո­րով­հետև, մա­նա­վանդ հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի հար­ցե­րում, ես պա­տա­հա­կան ու ան­տե­ղյակ մարդ չեմ, Հա­մա­զաս­պյա­նին շատ եմ օգ­նել DVH արևա­յին սար­քե­րի կոն­ստ­րուկ­ցիա­նե­րը սար­քե­լիս և նոր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րը մշա­կե­լիս: Գի­տեմ, որ սե­րիա­կան ար­տադ­րու­թյան դեպ­քում, մեր բուն հայ­կա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով ու հաս­տոց­նե­րով ար­տադր­ված արևա­յին սար­քե­րի ջեր­մա­յին հզո­րու­թյուն­նե­րը ան­հա­վա­նա­կան ցածր գին կու­նե­նան՝ 60-100 դո­լա­րի սահ­ման­նե­րում՝ մեկ կի­լո­վատտ տե­ղադր­ված հզո­րու­թյան հաշ­վար­կով: Աշ­խար­հում նման թվեր չկան, բայց սա չէ գլ­խա­վո­րը. DVH սար­քե­րը կոմ­բի­նաց­ված են, ու­նեն բազ­մա­թիվ ֆունկ­ցիա­ներ ու կա­տա­րում են տար­բեր գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ, կա­րող են բարձր է­ֆեկ­տի­վու­թյամբ փո­խա­րի­նել չի­նա­կան ջրա­տա­քա­ցու­ցիչ­նե­րին և հո­սանք տվող սար­քե­րին:
Ա­սեմ նաև, որ Հա­մա­զաս­պյա­նին մշ­տա­պես օգ­նել ու օգ­նում են ինձ նման շատ ին­ժե­ներ­ներ ու բան­վոր­ներ, օգ­նում են անվ­ճար, ո­րով­հետև հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի ծրա­գի­րը մեր կող­մից ըն­դուն­վում է որ­պես տն­տե­սու­թյան փր­կու­թյան, ար­դյու­նա­բե­րու­թյան վե­րած­նն­դի ռեալ հնա­րա­վո­րու­թյուն՝ հաշ­վի առ­նե­լով արևա­յին գոր­ծի կարևո­րու­թյու­նը նաև ռազ­մա­կան կի­րա­ռու­թյան տե­սա­կե­տից: Այս­տեղ մի փոք­րիկ նր­բու­թյուն էլ է պետք հաշ­վի առ­նել. հայ գիտ­նա­կան­նե­րի գլուխ­նե­րը լավ են աշ­խա­տում, բայց գր­պան­նե­րը դա­տարկ են, նրանց օգ­նել է պետք, ով ին­չով կա­րող է:
Օ­լի­գարխ­նե­րի մոտ հա­կա­ռակ պատ­կերն է տի­րում. արևա­յին հե­ռան­կա­րա­յին գոր­ծե­րը թո­ղած, նրանք ի­րենց տրա­մադ­րու­թյան տակ ե­ղած մի­ջոց­նե­րը (հիմ­նա­կա­նում մեր գոր­ծա­րան­նե­րի ու­նեց­ված­քի վա­ճառ­քից գո­յա­ցած) դրե­ցին հյու­րա­նո­ցա­յին ու ռես­տո­րա­նա­յին բիզ­նես­նե­րի վրա՝ կո­րո­նա­վա­րա­կի պատ­ճա­ռով «փոզ­միշ» ա­նե­լով հայ­կա­կան վեր­ջին փո­ղե­րը:
Ի՞նչ է սպա­սում մեզ, ի՞նչ է լի­նե­լու մեր վեր­ջը, հա­մա­ճա­րա­կի պայ­ման­նե­րում ո՞ր ուղ­ղու­թյամբ են կողմ­նո­րոշ­վե­լու մեր ար­դյու­նա­բե­րու­թյունն ու գյու­ղատն­տե­սու­թյու­նը: Մեր ի­րա­վի­ճա­կում գո­յու­թյան խն­դիր է ա­ռա­ջա­ցել, պետք է մտա­ծենք սև օր­վա մա­սին, գո­տի­ներս ձգած ապ­րենք (հայտ­նի չէ, թե մինչև երբ), օր ու գի­շեր աշ­խա­տենք այն­պես, որ շո­շա­փե­լի ար­դյունք­նե­րի հաս­նենք: Հայ­կակ Ար­շա­մյա­նին ու նա­խա­գահ Ար­մեն Սարգ­սյա­նին ա­ռա­ջար­կում եմ մի փոք­րիկ էքս­կուր­սիա կազ­մա­կեր­պել մեր գոր­ծա­րան­նե­րով, որ ան­ձամբ տես­նեն մեր տեխ­նի­կա­կան հա­գեց­վա­ծու­թյան մա­կար­դա­կը, մեր ա­նօգ­նա­կան վի­ճակն ու հաս­կա­նան, որ միայն Հե­րու­նի-Հա­մա­զաս­պյան ծրագ­րե­րը կօգ­նեն, որ մենք ոտ­քի կանգ­նենք, հե­տո նոր ի­րենց ընտ­րու­թյու­նը կա­տա­րեն, թե որ ուղ­ղու­թյամբ ներդ­նեն հիմ­նադ­րա­մի 14115940 դո­լա­րը, օգ­նեն հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի ծրագ­րի՞ն, թե՞ չի­նա­կան ըն­կե­րու­թյուն­նե­րին ու բա­ցատ­րեն, թե ում կող­մից են՝ ժո­ղովր­դի՞ հետ են, թե՞ ար­ջի: Նշեմ, որ հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի ծրա­գի­րը ա­վե­լի է արժևոր­վե­լու հետ­կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում, ո­րով­հետև այս­տեղ հաշ­վի են առն­ված ար­տադ­րու­թյան մեջ սո­ցիա­լա­կան հե­ռա­վո­րու­թյուն պա­հե­լու նոր ստան­դարտ­նե­րը, ին­չը բխում է աշ­խա­տան­քի կազ­մա­կերպ­ման նոր մո­տե­ցում­նե­րից. ան­ցում տնայ­նա­գոր­ծա­կան ար­տադ­րու­թյուն­նե­րի (քա­ղա­քաբ­նակ­նե­րի հա­մար) և ըն­տա­նե­կան բիզ­նես­ներ` գյու­ղաբ­նակ­նե­րի հա­մար:
Ա­մեն դեպ­քում, վերջ­նա­կան ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նե­լուց ա­ռաջ պետք է խոր­հր­դակ­ցել պրո­ֆե­սիո­նալ մաս­նա­գետ­նե­րի հետ, ծանր ու թեթև ա­նել, բո­լոր դեմ-կողմ փաս­տարկ­նե­րը կշ­ռա­դա­տե­լուց հե­տո միայն ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նել: Կո­րո­նա­վի­րու­սը աշ­խար­հի կյան­քում ա­մեն ինչ փո­խեց, փոխ­վե­լու ենք նաև մենք, ստիպ­ված ենք մո­ռա­նալ ինք­նագ­լուխ վար­չա­րա­րու­թյան, «ատ­կա­տա­յին» աշ­խա­տաո­ճի, սի­րո­ղա­կան ար­տադ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին: Ե­թե մեզ հա­ջող­վի հաս­նել խոր պրո­ֆե­սիո­նա­լիզ­մի, իսկ ար­տադ­րա­կան պրո­ցես­նե­րում տեղ տր­վի պրո­ֆե­սիո­նալ մաս­նա­գետ­նե­րին՝ կազ­մա­կեր­պե­լով նրանց ան­կաշ­կանդ, ա­զատ ու ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան աշ­խա­տան­քը, ա­պա հետ­կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հում մենք ան­պայ­ման հաղ­թա­նա­կած դուրս կգանք, ո­րով­հետև մենք հայ ենք:
Մենք քիչ ենք‚ սա­կայն մեզ հայ են ա­սում։
Մենք մեզ ո՛չ ո­քից չենք գե­րա­դա­սում։
Պար­զա­պես մենք էլ պի­տի ըն­դու­նենք‚
Որ մենք‚ միայն մենք Ա­րա­րատ ու­նենք‚
Եվ որ այս­տեղ է՝ բարձ­րիկ Սևա­նում‚
Եր­կին­քը իր ճիշտ պատ­ճե­նը հա­նում։
Պար­զա­պես Դա­վիթն այս­տեղ է կռ­վել։
Պար­զա­պէս Նա­րեկն այս­տեղ է գր­վել։
Պար­զա­պես գի­տենք ժայ­ռից վանք կեր­տել‚
Քա­րից շի­նել ձուկ, և թռ­չուն՝ կա­վից‚
ՈՒ­սուց­ման հա­մար և ա­շա­կեր­տել:
Ա­շոտ ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ
Ին­ժե­ներ-մե­խա­նիկ,մե­խա­նի­կա­կան գոր­ծա­րա­նի ար­տադ­րա­մա­սի պետ, եր­կր­նե­րի հե­լիո­ֆի­կա­ցիա­յի խոր­հր­դի ան­դամ
Դիտվել է՝ 13040

Մեկնաբանություններ