«Վարչապետը կորցնում է ԱԱԾ-ն վերահսկելու վերջին հնարավորությունը»
12.06.2020 | 01:36
Մինչ երեկ առողջապահական համակարգի պատասխանատուն համառորեն պնդում էր, թե իրենք ամեն ինչ ճիշտ են անում, իսկ քաղաքական ուժերի քննադատության համար էլ ժամանակ էր գտնում ֆեյսբուքում հեգնելու և անվանարկելու նրանց։ Սակայն հավանաբար հասկանալով, որ շատ հարցերի առաջիկայում պիտի պատասխանի, բացատրություն տա արած ու չարածի համար, նախօրեին հասարակությունից ներողություն խնդրեց իր սխալների համար։ Ենթադրենք, թե հասարակությունն էլ շատ ներողամիտ է ու ներելու է Արսեն Թորոսյանին, իսկ նրան կկարողանա՞ն ներել այն մահացած մարդկանց ընտանիքների ներկայացուցիչները, որոնք պատշաճ բժշկական օգնություն չստանալու պատճառով մահացել են, կհասկանա՞ն, որ նախարարը նախապես հայտարարում էր հազարավոր հնարավոր վարակվածների մասին, բայց մահճակալային ֆոնդի հարց անգամ չէր լուծում, սորտավորում էր ոչ միայն մարդկանց, այլև հիվանդանոցները։ Ասում էր, թե կորոնավիրուսը վտանգավոր հիվանդություն չէ, բայց տարածաշրջանում վարակվածների ու մահերի թվով ռեկորդակիր ենք։ Կհասկանա՞ն, կներե՞ն, եթե այո, ուրեմն թող կրկին նույն տեմպով աշխատի, թող հարյուրհազարավոր մարդիկ վարակվեն, հարյուրավորները մահանան, իսկ նախարարն ընդամենը ներողություն կխնդրի այդ ամենի համար։ Թորոսյանը ներողություն կխնդրի, իսկ Փաշինյանն էլ կանցնի արդեն քաղաքական վիրուսին ու այս օրերին կրկին շաղ կտա իր մտքի գոհարները։ ՈՒ դեռ հարց է, թե ժողովուրդը որքան կհանդուրժի այս ամենը։ Առողջապահական, ներքաղաքական հարցերի շուրջ զրուցում ենք քաղաքագետ ՍՏԵՓԱՆ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԻ հետ։
-Համավարակի այս շրջանում, երբ Փաշինյանն անգամ հայտարարեց, թե քայլում ենք դժոխքով, աշխատանքից ազատվեցին ոչ թե անմիջական պատասխանատուները, այլ ուժային կառույցների ղեկավարները։ Ինչու՞ այս պահին Փաշինյանը նման փոփոխությունների գնաց։
-Հարցը հռետորական է. պատասխանն առավել քան ակնհայտ է։ Ընդդիմության ակտիվության պայմաններում Փաշինյանը չի վստահում ուժային կառույցներն, ինչի մասին ինքը բազմիցս հայտարարել է։ Կարծում եմ, որ փորձում է իրեն հավատարիմ մարդկանցով համալրել այդ կառույցները։ Բայց այստեղ մի սխալ է արել, մասնավորապես ԱԱԾ-ում։ Մի բան է, որ հրահանգներ է տալիս ԱԱԾ-ն վերահսկող ղեկավարին, մեկ այլ բան, որ այդ հրահանգները տալիս է ԱԱԾ-ն չվերահսկող ղեկավարի։ Փաստորեն, այս քայլով վարչապետը կորցնում է այդ կառույցը վերահսկելու վերջին հնարավորությունը։ ՈՒժային կառույցները յուրահատուկ մարմիններ են, որոնք ունեն իրենց ավանդական կարգը, մթնոլորտը, ինչպես նաև երկար տարիների փորձ է պետք դրանց նրբությունները հասկանալու համար։ Անփորձ ղեկավարները չեն կարող վերահսկել նման կառույցները։
- Հազիվ թե Փաշինյանը չգիտակցեր, որ անփորձ ղեկավարները նման կառույցներ չեն կարող վերահսկել, հատկապես մամուլը մշտապես գրում էր, որ Արգիշտի Քյարամյանին համակարգում լավ չեն ընդունել, ուրեմն ո՞րն էր նպատակը 29-ամյա անփորձ ջահելին նման կառույց վստահելու։
-Կարծում եմ, որ Քարամյանին ԱԱԾ ղեկավար նշանակելը ցույց է տալիս, որ Փաշինյանը ցուգցվանգի մեջ է և լավ չմտածված, հախուռն որոշումներ է կայացնում։ Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի ղեկավարի նշանակումը գուցե դաս չէր իր համար, և սխալներից հետևություններ անելու հարցում խնդիրներ ունի։
-Վերջին օրերին ոստիկանությունը բավական կոշտացրել է իր մեթոդները և կրկին գործի է դրել «ասֆալտին փռելու» օպերացիան։ Ինչու՞ է իրեն ժողովրդավար համարող, «ոստիկանը մերն է» վանկարկող իշխանությունն անցել բիրտ միջոցների։
-«Ժողովրդավարությունը» շատ դեպքերում քարոզչական նշանակություն ունեցող եզր է։ Եթե պատմական փորձն առհասարակ դիտարկենք, հազվադեպ է լինում, որ հեղափոխություն կամ հեղափոխություն հիշեցնող գործընթացներից հետո իրոք ժողովրդավար իշխանություն է հաստատվում։ Որպես կանոն նման ռեժիմները ռեպրեսիվ քաղաքականություն են վարում։ Նոր ոստիկանապետը փորձում է իր հավատարմությունը ցույց տալ, այսինքն անել այն, ինչ իրենից պահանջում է իր վերադասը։ Հենց այդ պատճառով այդ գործողությունները թատերականացված են, մեծ աղմուկ ստեղծելու միտում ունեն, որ առաջին հերթին Փաշինյանին գոհացնեն։ Չեմ կարծում, որ այս կառավարությունն ունի այնքան ռեսուրսներ, որ կարողանա իրական ռեպրեսիաներ իրականացնել։ Դա մարդկանց վախեցնելու իմիտացիա է։
-Այս օրերին քննադատությունների մեծ դաշտ է բացվել այն հարցում, որ ժամանակին բժշկական օգնություն չցուցաբերելու պատճառով քաղաքացի է մահացել, բայց առողջապահության նախարարությունը չի օգտվում որոշ հիվանդանոցների ծառայություններից։ Ի՞նչ եք կարծում, վիրուսը հաղթահարելուց հետո արժե՞ համալիր քննություն իրականացնել՝ պարզելու, թե ինչպես են աշխատել պատկան գերատեսչությունը, խնդրով զբաղվող այլ պատասխանատուները։
-Անպայման։ Նման քննության պահանջը մեծ է, սակայն չեմ կարծում, որ այս իշխանության օրոք պատկան մարմինները կկարողանան օբյեկտիվ քննություն կատարել։ Դա հետագայում՝ իշխանության փոփոխությունից հետո, իրատեսական կլինի։ Իսկ մինչ այդ կարող ենք ակնկալել լրագրողական հետաքննություններ։ Հիմա լրագրողների համար աշխատանքային լայն ճակատ է բացվում։
-Վիրուսի տարածման այս ամիսներին իշխանության ո՞ր սխալներն են, ըստ Ձեզ, աններելի։ Ի՞նչ տեսանկյունից Ձեզ համար բացահայտվեց այս իշխանությունը։
-Որքան էլ տարօրինակ հնչի, հիմնական սխալը համավարակի հետ կապված չէ։ Հիմնական սխալը իշխանությունն ամբողջովին վերցնելուց հետո հանրային առճակատումը շարունակելն էր կամ, ավելի ճիշտ, իրավիճակը շիկացնելը։ Դա վատ հետևանքներ է ունենալու ոչ միայն երկրի, այլև հենց այս իշխանության պատասխանատուների համար։ Իսկ դրա պատճառն այն էր, որ չկարողացան հանրության համար ընդունելի բարեփոխումների օրակարգ ստեղծել։ Պոպուլիզմով շատ հեռու չես գնա։ ՈՒնենք փլուզվող պետական ինստիտուտներ ու ինստիտուցիաներ, գահավիժող տնտեսություն, իսկ վերջին շտրիխն արդեն համավարակն էր, որն ի ցույց դրեց այս իշխանության կառավարչական ունակությունները։
-Դուք խոսում եք հանրային առճակատումը շարունակելու մասին, բայց իշխանության ներկայացուցիչները մեղադրում են ընդդիմադիրներին, որ այս պահին մատնանշում են իշխանության սխալները, ավելին, առաջին նախագահը ընդդիմախոսներին անգամ ազգի դավաճան որակեց, իսկ Փաշինյանն էլ՝ «բացիլ»։ Սա ինչպե՞ս հասկանալ։
-Առաջին նախագահը լավ է հասկանում, որ երբ Փաշինյանը կորցնի իշխանությունը, ինքը վերջնականապես կլքի քաղաքական թատերաբեմը, անգամ լրագրողները կկորցնեն հետաքրքրությունն իր հանդեպ։ Իսկ ամեն առիթով մարդկանց «դավաճան» պիտակելը ցույց է տալիս անհանդուրժողական, ոչ ադեկվատ, հիստերիկ մթնոլորտը, որն այսօր տիրում է Հայաստանում։
-Այսօր և խորհրդարանական, և արտախորհրդարանական ընդդիմադիր ուժերի միջև կարծես կոնսենսուս կա այն հարցում, որ այս իշխանությունը պետք է հեռանա։ Սրան զուգահեռ ասպարեզ են նետվում քրեական գործեր, հնարավոր կալանավորման մասին խոսակցություններ, իսկ անձամբ Փաշինյանը սպառնում է, թե քաղաքական աղբանոց կուղարկի որոշ ուժերի։ Այս ամենն ինչի՞ ապացույց է, ինչի՞ց է վախենում 2 տարի առաջ հանրային մեծ վստահություն ունեցող ուժը։
-Շատ վատ է, երբ իշխանությունը խախտում է սահմանադրությունն ու օրենքները, որի համար իշխանությունը կորցնելուց հետո ստիպված է լինելու պատասխանատվության ենթարկվել։ Հենց դրա պատճառով իշխանությունը փորձում է հնարավորինս երկար պահել իշխանությունը։ Դա վերածվում է կյանքի խնդրի, ու այդ սցենարը պարբերաբար կրկնվում է Հայաստանում։ Հիմա նույնպես նույն վիճակն է։ Բնական է, իրենք արդեն պատրաստ են ցանկացած քայլի իշխանությունը չզիջելու համար։ Դա սպասելի էր, իսկ ինչ վերաբերում է կառավարության հրաժարականի հավանականությանը, ապա, ցավոք, այդ հարցը Հայաստանի նման երկրում փողոցն է լուծում, սակայն համավարակի պատճառով այդ սցենարը հետաձգվում է։ Իսկ այդ ընթացքում Փաշինյանի վարկանիշը շարունակում է անկում ապրել։
-Դուք իշխանափոխության հավանական սցենար եք համարում փողոցը։ Մենք այսօր տեսնում ենք փողոցով եկած իշխանության որակը, մտավախություն չունե՞ք, որ կրկին նույն արժեհամակարգով իշխանություն կունենանք։ Եվ արդյոք մեր երկիրը հերթական անգամ նման ցնցման դիմանալու ռեսուրս ունի՞։
-Ցավոք, Դուք ճիշտ եք, ամեն անգամ փողոցին դիմելը վատ ավանդույթ է և ոչ մի լավ բան չի խոստանում, սակայն Փաշինյանն է միշտ ժողովրդի անունից խոսում, և մնում է ժողովրդին դի
մելու տարբերակը։ Դա շատ վատ բան է։
Զրույցը՝
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ