Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թ­յան հետ միշտ պի­տի ար­դ­յու­նա­վետ աշ­խա­տել ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում»

«Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թ­յան հետ միշտ պի­տի ար­դ­յու­նա­վետ աշ­խա­տել ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում»
06.10.2020 | 00:40
Պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ պե­տու­թյու­նը մի քա­նի ուղ­ղու­թյուն­նե­րով է հա­մառ մար­տեր մղում։ Ա­ռաջ­նա­գիծ, որ­տեղ զին­վորն է, թի­կունք, որ­տեղ դի­վա­նա­գի­տու­թյունն է, տե­ղե­կատ­վա­կան դաշտ, որ­տեղ լրատ­վա­մի­ջոց­ներն են և տե­ղե­կատ­վա­կան ո­լոր­տի մաս­նա­գետ­նե­րը։ Ան­շուշտ, զին­վո­րի գործն ա­մե­նա­սուրբն է և նվի­րա­կա­նը, սա­կայն մյուս ո­լորտ­նե­րի աշ­խա­տան­քի ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նից է նաև կախ­ված, թե ինչ­պես կլի­նի հաղ­թա­նա­կը և ինչ­պես այն կամ­րագր­վի։ Մի­ջազ­գայ­նա­գետ ՍՈՒ­ՐԵՆ ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ հետ զրու­ցել ենք դի­վա­նա­գի­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րից, այն է՝ մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան դիր­քո­րո­շու­մից, ար­տա­սահ­մա­նյան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րում պա­տե­րազ­մի լու­սա­բան­ման աշ­խա­տանք­նե­րից, սփյուռ­քի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից։
-Ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում այս օ­րե­րին մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան պահ­ված­քը, դիր­քո­րո­շու­մը ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։
-Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան մո­տե­ցում­նե­րը կա­րե­լի է եր­կու մա­սի բա­ժա­նել. ա­ռա­ջի­նը՝ ան­կողմ­նա­կալ և հա­վա­սա­րակ­շռ­ված հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ, ո­րոնք կող­մե­րին կոչ են ա­նում զերծ մնալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից և բա­նակ­ցու­թյուն­ներ սկ­սել, երկ­րոր­դը՝ ո­րոշ կողմ­նա­կա­լու­թյուն կամ ու­ղերձ­ներ պա­րու­նա­կող հայ­տա­րու­թյուն­ներ, ո­րոն­ցում կոչ է ար­վում եր­րորդ եր­կր­նե­րին չխառն­վել գոր­ծըն­թաց­նե­րին։ Ակն­հայտ է, որ «եր­րորդ եր­կիր» ա­սե­լով նկա­տի ու­նեն Թուր­քիան։ Այս տե­սակ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը շատ կարևոր են, որ­պես­զի մեծ ար­ձա­գանք ստա­նա խն­դի­րը։ Այս տե­սան­կյու­նից կա­րե­լի է ա­ռանձ­նաց­նել Ֆրան­սիա­յի, Հու­նաս­տա­նի, Կիպ­րո­սի և այն պե­տու­թյուն­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ոչ լավ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մեջ են Թուր­քիա­յի հետ։
-ՈՒ­շադ­րու­թյունն ա­վե­լի մեծ է Ռու­սաս­տա­նից ե­կող հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի, գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հան­դեպ։ Ռու­սաս­տա­նի դիր­քո­րո­շու­մը պա­տե­րազ­մի օ­րե­րին, ըստ Ձեզ, ինչ­պի­սի՞ն է։
-Որ­պես Մինս­կի խմ­բի հա­մա­նա­խա­գա­հող եր­կիր, Ռու­սաս­տա­նը պետք է հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րում ա­վե­լի զուսպ լի­նի, հա­վա­սա­րակ­շռ­ված։ Կար­ծում եմ, սա բո­լո­րին հաս­կա­նա­լի է։ Իսկ թե ինչ քն­նար­կում­ներ են գնում Ռու­սաս­տա­նի և Հա­յաս­տա­նի միջև, դժ­վա­րա­նում եմ ա­սել։ Հայտ­նի է, որ նա­խօ­րեին կր­կին Փա­շի­նյան-Պու­տին հե­ռա­խո­սազ­րույց է ե­ղել, սա բա­վա­կան ին­տեն­սիվ շփ­ման մա­սին է խո­սում, ե­թե հաշ­վի առ­նենք նաև, որ այս ըն­թաց­քում Ադր­բե­ջա­նի և Թուր­քիա­յի նա­խա­գահ­նե­րի հետ ՌԴ ղե­կա­վա­րը որևէ շփում չի ու­նե­ցել։
-Օ­րերս Ար­ցա­խում խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կայ­ման մա­սին հարց բարձ­րաց­վեց, Փա­շի­նյանն ա­սաց, որ դա պետք է Մինս­կի խմ­բում լայն քն­նարկ­ման հարց դառ­նա։ Այս ա­ռու­մով ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք։
-Չեմ կար­ծում, որ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կայ­ման մա­սին քն­նար­կում­ներ ե­ղել են։ Նախ պի­տի հաս­կա­նալ, թե ինչ խա­ղա­ղա­պահ­ներ, ինչ կոն­տին­գենտ են լի­նե­լու, հե­տո հաս­կա­նալ` հնա­րա­վո՞ր է նման բան, թե՞ ոչ։ 90-ա­կան­նե­րի սկզ­բին էլ քն­նարկ­վում էր խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի ներգ­րավ­վա­ծու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյու­նը, հե­տա­գա­յում ևս այդ հար­ցին անդ­րա­դարձ ե­ղավ, բայց 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ընդ­հա­նուր հայ­տա­րա­րի չեն ե­կել, ո­րով­հետև ա­ռաջ­նա­յին հարց է, թե դրանք ում հո­վա­նու ներ­քո պի­տի լի­նեն՝ ՄԱԿ-ի՞, ԵԱՀԿ-ի՞, ՀԱՊԿ-ի՞, թե՞ որևէ այլ պե­տու­թյան։ Հա­ջորդ հարցն էլ այն է, թե որ­քա­նով է ար­դյու­նա­վետ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կա­յու­մը։ Ա­վե­լին, նրանց ներ­կա­յու­թյան հա­մար կարևոր նա­խա­պայ­ման է եր­կու կող­մե­րի հա­մա­ձայ­նու­թյու­նը։ Ե­թե կող­մե­րից մե­կը հա­մա­ձայն չէ, ա­պա խա­ղա­ղա­պահ­ներ չեն կա­րող տե­ղա­կայ­վել։
-Սփյուռ­քա­հա­յու­թյունն այս օ­րե­րին ակ­տիվ բո­ղո­քի ակ­ցիա­ներ է ա­նում տար­բեր քա­ղաք­նե­րում։ Այդ ցույ­ցերն ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում։
-Կարևոր է, որ տվյալ եր­կր­նե­րի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի, հան­րու­թյան, մա­մու­լի, քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րի ու­շադ­րու­թյու­նը հրա­վի­րեն այս գոր­ծըն­թա­ցի վրա, որ­պես­զի այդ պե­տու­թյուն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րը նույն­պես ի­րենց քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը ճիշտ կա­ռու­ցեն ու ձևա­վո­րեն։ Ի­հար­կե, որ­պես գեր­տե­րու­թյուն, կարևոր է ԱՄՆ-ի գոր­ծո­նը, որ­տեղ հայ­կա­կան մեծ սփուռք կա։ Էա­կան է, որ զգա­լի ճն­շում լի­նի մա­մու­լի վրա, որ­պես­զի ի­րո­ղու­թյուն­նե­րը ա­նա­չառ ներ­կա­յաց­վեն, ցույց տան Ադր­բե­ջա­նի և Թուր­քիա­յի ագ­րե­սիան։ Այս ա­ռու­մով հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նել հնա­րա­վոր է։
-Հաշ­վի առ­նե­լով, որ ԱՄՆ-ում նա­խընտ­րա­կան շր­ջան է, հնա­րա­վո՞ր է հայ­կա­կան լոբ­բին թեկ­նա­ծուն­նե­րին ստի­պի հետևո­ղա­կա­նու­թյուն ցու­ցա­բե­րել Ար­ցա­խում կա­տար­վող գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։
-Չեմ բա­ցա­ռում, որ դա հնա­րա­վոր է։ Չնա­յած նա­խընտ­րա­կան ի­րա­վի­ճա­կը, չի նշա­նա­կում, որ մնա­ցած ինս­տի­տուտ­նե­րը, պետ­դե­պը, նա­խա­գա­հի ինս­տի­տու­տը չեն աշ­խա­տում։ Այ­սինքն, չի բա­ցառ­վում, որ ԱՄՆ-ից ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ հայ­տա­րա­րու­թյուններ կա­րող են լի­նել։
-Հաշ­վի առ­նե­լով, որ նաև տե­ղե­կատ­վա­կան պա­տե­րազ­մում ենք, մի­ջազ­գա­յին լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի ար­ձա­գանքն ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում, և ար­դյոք ի­րա­կա­նու­թյու­նը ճիշտ լույ­սի ներ­քո՞ է ներ­կա­յաց­վում։
-Մի­ջազ­գա­յին մա­մուլն այն ճիշտ հան­գր­վանն է, ո­րի հետ մենք պի­տի աշ­խա­տենք։ Այն այս հար­ցի շուրջ ձևա­վո­րում է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան կար­ծի­քը։ Ցա­վոք, մենք մի­ջազ­գա­յին մա­մու­լի, հատ­կա­պես ա­մե­րի­կյան մա­մու­լի հետ ակ­տիվ չենք աշ­խա­տել վեր­ջին տա­րի­նե­րին, հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան լուրջ հիմ­քեր չենք դրել ի տար­բե­րու­թյուն ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի։ Նրանք հս­տակ շա­հեր ներ­կա­յաց­նող գոր­ծիչ­ներ ու­նեն, ո­րոնք ա­մե­րի­կյան ա­ռա­ջա­տար պար­բե­րա­կան­նե­րում գրում են այն, ինչ Ադր­բե­ջա­նին ձեռն­տու է։ Սա պետք է մեզ դաս լի­նի, որ հե­տա­գա­յում նման աշ­խա­տանք կա­րո­ղա­նանք պար­բե­րա­բար ի­րա­կա­նաց­նել։
-Հա­յաս­տա­նի այ­սօր­վա ար­տա­քին ու­ղերձ­ներն աշ­խար­հին ըն­կա­լե­լի՞ են, դրանք ճի՞շտ են ձևա­կերպ­ված։
-Դրանք հա­մար­ժեք են ի­րա­վի­ճա­կին, բխում են այ­սօր­վա գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի տրա­մա­բա­նու­թյու­նից, ու­ղերձ­ներն էլ ժա­մա­նա­կին են և տե­ղին։ Այս օ­րե­րին պե­տա­կան հա­մա­կար­գի, ժո­ղովր­դի հա­մախ­մբ­ված աշ­խա­տան­քը դրա­կան ար­դյունք տա­լիս է։
-Ար­ցա­խի ԱԳՆ-ն դի­մել է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը, որ­պես­զի ճա­նա­չի Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։ Ի՞նչ ար­ձա­գանք կու­նե­նա այս կո­չը, և ո­րո­շա­կի ար­դյունք կա­րե­լի՞ է ակն­կա­լել։
-Կար­ծում եմ, որ ար­դյունք հնա­րա­վոր է ակն­կա­լել, ե­թե ո­րոշ պե­տու­թյուն­նե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խան աշ­խա­տանք տար­վի, հատ­կա­պես լա­տի­նա­մե­րի­կյան եր­կր­նե­րի։ Մա­նա­վանդ մա­մու­լում ժա­մա­նա­կին կար տե­ղե­կու­թյուն, որ ո­րոշ եր­կր­ներ պատ­րաստ­վում են ճա­նա­չե­լու Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։ Կար­ծում եմ, որ ճիշտ ժա­մա­նակն է նման աշ­խա­տանք կա­տա­րե­լու հա­մար։
-Սա­կայն ո­րոշ եր­կր­ներ խու­սա­փում են այդ քայ­լից՝ պատ­ճա­ռա­բա­նե­լով, թե ան­գամ Հա­յաս­տա­նը չի ճա­նա­չել Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։
-Հա­յաս­տա­նը չի ճա­նա­չել, որ­պես­զի բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը չխա­թա­րի։ Սա է պատ­ճա­ռը, որ Հա­յաս­տա­նը նման քայ­լի չի դի­մում։ Բայց հի­մա, երբ բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չկան, Հա­յաս­տանն էլ կար­ծես վե­րա­նա­յում է իր մո­տե­ցու­մը։ Այն­պես որ, մեր ճա­նա­չու­մը կամ չճա­նա­չու­մը, չեմ կար­ծում, որ էա­կան խո­չըն­դոտ կա­րող է լի­նել մի­ջազ­գա­յին նման գոր­ծըն­թաց սկ­սե­լու հա­մար։
-Ար­դա­րաց­վա՞ծ է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան հան­դեպ այն մեծ դժ­գո­հու­թյու­նը, որ այ­սօր Հա­յաս­տա­նում կա, թե՞ այդ կրա­վո­րա­կան պահ­ված­քը նաև մեր ար­տա­քին վատ աշ­խա­տան­քով էլ է պայ­մա­նա­վոր­ված։
-Գու­ցե կա­րե­լի էր էլ ա­վե­լի ակ­տիվ աշ­խա­տել մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան հետ։ Բայց այն, որ մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյունն ա­վե­լի սու­բյեկ­տիվ է ի­րա­վի­ճա­կը գնա­հա­տում, քան մենք կցան­կա­նա­յինք, փաստ է։ Դրա հա­մար միշտ պի­տի ար­դյու­նա­վետ աշ­խա­տել այդ հան­րու­թյան հետ՝ ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում։


Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ
Դիտվել է՝ 9641

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ