Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Մո­ռա­նալ Հե­րոստ­րա­տի՞ն

Մո­ռա­նալ Հե­րոստ­րա­տի՞ն
08.11.2019 | 00:12

Ժո­ղովր­դա­կան ժո­ղո­վի՝ ա­գո­րա­յի ժա­մա­նակ­նե­րում հին հույ­ներն ա­մեն օր հա­վաք­վում էին Ե­փե­սո­սի հրա­պա­րա­կում` ար­քա­յի հրա­մա­նով ու պա­տաս­խա­նում «մո­ռա­նալ` ու՞մ» հար­ցին. ա­գո­րան հո­գեխ­ռով­քի մեջ պա­տաս­խա­նում էր` Հե­րոստ­րա­տին, Հե­րոստ­րա­տին, Հե­րոստ­րա­տին: ՈՒ այդ­պես` ե­րեք ան­գամ «մո­ռա­նում» էին Հե­րոստ­րա­տին, քան­զի նա այ­րել էր աշ­խար­հի յո­թե­րորդ հրա­շա­լի­քը հա­մար­վող Ար­տե­մի­սի տա­ճա­րը:


Իսկ այ­րել էր, որ­պես­զի իր ա­նու­նը պատ­մու­թյան մեջ հիշ­վի… որ­պես ա­պի­կար մե­կը:
Հա­յաս­տա­նյան նո­րօ­րյա քր­մե­րը, ի­րա­կա­նում` քուր­մը (Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նից ի՞նչ քուրմ` չնա­յած ձեռ­քի ճի­պո­տին) ժա­մա­նակ չի կորց­նում. մինչ Ար­ցա­խում տե­ղի կու­նե­նան նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյուն­ներ, ու այն­տեղ ևս հա­յաս­տա­նյան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, ա­մե­րի­կյան «բաք-օ­ֆիս­նե­րի» թեթև ձեռ­քով նա­խա­գա­հի ա­թո­ռին կբազ­մեց­նեն այն­պի­սի մե­կին, ո­րի հա­մար Հա­յաս­տա­նից ար­ձակ­ված թե­զը` մո­ռա­նալ Ղա­րա­բա­ղը, զի այն «Հա­յաս­տան է և վերջ», հա­մար­ժեք կլի­նի Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ո­գո­րում­նե­րին, և Նի­կոլ Փ-ն կկա­տա­րի իր վեր­ջին «այ­րու­մը»` «կլու­ծի» Ղա­րա­բա­ղյան թն­ջու­կը` վասն ո­րու փո­ղո­ցից «դր­վեց» տա­ճա­րի ա­թո­ռին։ Ա­յո, ժա­մա­նակն ի­զուր չի վատ­նում. տա­ճա­րի բո­լոր ար­ժեք­նե­րը փռում է աս­ֆալ­տին, ծե­փում պա­տե­րին, դա­նակն ա­ռած «քյալ­լա կտ­րում»` ու­տում, խիստ սիմ­վո­լիկ ցու­ցան­քով` «քյալ­լա­յի տակ»` նշա­նա­յին հա­մա­կար­գով գրա­ռում­ներ ա­նում` սա­տա­նա­նե­րի մա­սին:


Սա ոչ միայն բուն օ­րա­կար­գից ան­վերջ շե­ղե­լու իր «պլան Ա»-ն է, այլև նույն այդ օ­րա­կար­գը կյան­քի կո­չե­լու ճար­պիկ ձեռ­նա­ծու­թյուն: Իսկ օ­րա­կարգն այս պա­հին, մինչ Ղա­րա­բա­ղյան խն­դիր, մեկն է` հա­նուն «ժա­մա­նա­կա­կից» լի­նե­լու, աշ­խար­հից հետ չմ­նա­լու` ոչն­չաց­նել, մոխ­րաց­նել ազ­գը պահ­պա­նող ար­ժեք­նե­րը, ո­րից հե­տո Ղա­րա­բաղն «ի պատ­կե­րի յու­րում» կեր­տե­լու գործն ուղ­ղա­կի տեխ­նի­կա­կան հար­ցի կվե­րած­վի:


Այլ պատ­ճառ` ե­կե­ղե­ցին հա­լա­ծե­լու, ծն­կի բե­րե­լու, հա­յոց լե­զու, գրա­կա­նու­թյուն, պատ­մու­թյուն ա­ռար­կա­նե­րի վրա դա­մոկ­լյան սուր կա­խե­լու, նի­կո­լա-ա­րա­յի­կյան թրեն­դը չու­նի: Ին­չը զար­մաց­նում է իր խոր, հա­կա­հայ ցի­նիզ­մի դրսևո­րում­նե­րով, և զուր են կար­ծում շա­տե­րը, թե հնա­րա­վոր է ժո­ղովր­դա­կան, ու­սա­նո­ղա-դա­սա­խո­սա­կան զայ­րույ­թի զո­հա­սե­ղա­նին, որ­պես զոհ, Նի­կոլ Փ-ն կմա­տու­ցա­նի Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի` բա­նա­կում չծա­ռա­յած, Թու­մա­նյա­նից կես տող չի­մա­ցող, սե­ռա­փո­խի ֆիլ­մին փող տվող, ե­կե­ղե­ցա­կա­նին դպ­րո­ցում տես­նե­լիս նկա­տո­ղու­թյուն ա­նող «պա­րարտ» մար­մի­նը:


Եր­բեք: Նախ` գի­տենք, Ա­րա­յիկ Հ-ն ե­ղել է և կար­ծես կա միակ «մար­մի­նը», ե­ղել է միա­կը, որն «ի­րա­վունք» է ու­նե­ցել բա­ցե­լու Փա­շի­նյան­նե­րի ա­ռանձ­նա­տան դու­ռը. ոչ մե­կը, ան­գամ այն­տեղ ապ­րող ԱԱԾ նախ­կին պետ Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նը չեն ու­նե­ցել նման ի­րա­վունք:


Ընդ ո­րում, նկա­տենք շղ­թան…. բայց մի պահ ձգենք պաու­զան, նոր ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյուն ստեղ­ծե­լը ևս հենց այն­պես չէր. նախ՝ մի տա­նի­քի տակ էր հա­վաք­վում հոգևոր-մշա­կու­թա­յին-կր­թա­կան-«մարմ­նա­յին»` սպոր­տի ո­լոր­տը, ո­րի տեր ու տի­րա­կա­լը ոչ այլ ոք, քան սո­րո­սա­կան «շի­նե­լից» դուրս թռած, հե­ղա­փո­խու­թյան օ­րե­րին սե­փա­կան կր­թօ­ջա­խը` հա­մալ­սա­րա­նը «օ­կու­պաց­րած» (այ­րած), սո­րո­սա­կան ծրագ­րից ոչ մի քայլ նա­հանջ չար­ձա­նագ­րած, մշա­կույ­թից, կր­թու­թյու­նից ո­չինչ չհաս­կա­ցող, ա­ռա­ջին օ­րե­րին մետ­րո­յով գոր­ծի գնա­ցող, դպ­րո­ցի տնօ­րեն­նե­րին հե­տապն­դող, հայ ո­գուն օ­տար Ա­րա­յիկ Հ-ն պետք է դառ­նար: Սա ևս ծրա­գիր էր:
Եվ ե­թե հաշ­վի ենք առ­նում ոչ պա­կաս կարևոր այն հան­գա­ման­քը, որ հա­յոց ար­ժեք­նե­րի հա­մար գրե­թե ճա­կա­տագ­րա­կան այդ նա­խա­րա­րու­թյու­նում նա միա­կը չէ, ո­լոր­տի մյուս «պա­հա­կը» նույն­պես մո­լի սո­րո­սա­կան փոխ­նա­խա­րար Արևիկ Ա­նա­փիո­սյանն էր, ո­րի գի­տակ­ցա­կան կյան­քը մաշ­վել է հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու դեմ պայ­քա­րե­լով, սո­րոս­նե­րին զե­կույց­ներ գրե­լով, իսկ դրա­նից ա­ռաջ էլ մեկ այլ հայտ­նի սո­րո­սա­կան` Հով­հան­նես Հով­հան­նի­սյանն էր կր­թու­թյան և գի­տու­թյան փոխ­նա­խա­րա­րը… պաու­զան է­լի պետք է ձգել. սույն ՀՀ-ն ար­դեն պատ­գա­մա­վոր է և «տազ ա­րած» սպա­սում է «տա­ճա­րի» հեր­թա­կան «այր­մա­նը»։

Այդ նա է դառ­նա­լու ԵՊՀ ռեկ­տո­րը` ա­ռա­ջի­կա­յում, այդ նրա հա­մար են «թեթևաց­նում» բու­հը, որ­պես­զի նա մեծ աղ­մուկ­նե­րի մեջ չհայ­տն­վի, կա­րո­ղա­նա հա­յոց ո­գու ոչն­չա­ցում-այ­րու­մի շա­րու­նա­կա­կան գոր­ծըն­թացն ի­րա­կա­նաց­նել:


Հի­մա խոս­քը հա­յոց սեգ­մեն­տինն է: Ե­թե այդ սեգ­մեն­տը թույլ տվեց այս ա­մե­նը կյան­քի կո­չել, ինչ­պես թույլ տվեց, որ Փա­շի­նյան Ն-ն շան­տա­ժով հե­ղաշր­ջում կա­տա­րի ա­գո­րա­յի` օխ­լո­սի մի­ջո­ցով, տի­րա­նա «տա­ճա­րին», պետք չէ մե­ղադ­րել ո՛չ իշ­խա­նու­թյան ե­կած հե­րոստ­րատ­նե­րի կու­սակ­ցու­թյա­նը, ո՛չ բուն, հա­րա­կից և դր­սի հե­րոստ­րատ­նե­րին:
ՈՒ­րեմն Հե­րոստ­րա­տը մենք ենք:


Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 4465

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ