Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ե­թե նույ­նիսկ այդ ֆոն­դե­րի մեկ եր­րոր­դը տեխ­նի­կա­պես տե­ղա­փո­խում են, ֆի­զի­կա­պես դրանք մնում են գրա­դա­րակ­նե­րի վրա»

«Ե­թե նույ­նիսկ այդ ֆոն­դե­րի մեկ եր­րոր­դը տեխ­նի­կա­պես տե­ղա­փո­խում են, ֆի­զի­կա­պես դրանք մնում են գրա­դա­րակ­նե­րի վրա»
15.05.2020 | 01:33

Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տում նոր խմո­րում­ներ են հա­սու­նա­նում: «Հի­շում եմ և պա­հան­ջում» կար­գա­խո­սի վե­րա­նայ­ման փոր­ձն ըն­կր­կեց՝ հան­դի­պե­լով ընդ­վզ­ման ու բո­ղո­քի: Վեր­ջին նո­րու­թյուն­նե­րը թան­գա­րա­նա­յին ֆոն­դի վե­րա­նայ­մանն են վե­րա­բե­րում, ին­չը, ո­լոր­տից քա­ջա­տե­ղյակ ան­ձանց կար­ծի­քով՝ ա­պա­տե­ղե­կատ­վու­թյուն, թան­գա­րա­նա­յին կար­գի խախ­տում, հե­ռա­հար նպա­տակ­ներ է են­թադ­րում: Մեր զրու­ցա­կի­ցը պատ­մա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի դոկ­տոր, Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տի նախ­կին տնօ­րեն ՀԱՅԿ ԴԵ­ՄՈ­ՅԱՆՆ է:

-Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տի գլ­խա­վոր ֆոն­դա­պահ Գո­հար Խա­նու­մյա­նը 168.am-ին տված հար­ցազ­րույ­ցում նշել է, որ ՀՑ­ԹԻ տնօ­րեն Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ փորձ է ար­վում թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տի հիմ­նա­կան ֆոն­դում գրանց­ված գր­քե­րը, մա­մու­լը ա­ռանձ­նաց­նել, ընդ­գր­կել նոր ձևա­վոր­վող գրա­դա­րա­նում: Ըստ Ձեզ՝ կա­ռուց­ված­քա­յին այս փո­փո­խու­թյունն ի՞նչ մի­տում ու­նի և ի՞նչ վտանգ­ներ է են­թադ­րում:
-Ֆոն­դե­րի խն­դի­րը թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տի տնօ­րե­նի վեր­ջին ա­միս­նե­րին դրսևո­րած ան­պա­տաս­խա­նա­տու գոր­ծե­լաո­ճի կարևոր բա­ղադ­րիչն է: Ա­մեն ինչ սկս­վեց «Հի­շում եմ...» կար­գա­խո­սից, երբ «պա­հան­ջում»-ը դուրս էր հան­վել: Կար­գա­խո­սի վե­րա­փո­խու­մը ա­ռաջ բե­րեց բո­ղոք և՛ Սփյուռ­քում, և՛ Հա­յաս­տա­նում: Սա­կայն թան­գա­րա­նի տնօ­րե­նը ըն­կր­կեց ոչ թե բո­ղո­քի ա­լի­քի տակ, այլ հին սո­վո­րու­թյան հա­մա­ձայն՝ վերևից զան­գի ար­դյուն­քում: Ես կա­րող եմ վս­տա­հա­բար ա­սել, տե­ղե­կու­թյուն ու­նեմ, որ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վից զանգ է ե­ղել, նրան պար­տադ­րել են, որ փո­խի նշա­նա­բա­նը: Հա­մա­րում եմ ա­րա­տա­վոր երևույթ եր­կու դեպ­քերն էլ, մե­կը, երբ դու գիտ­նա­կան ես, ա­րել ես որևէ քայլ, պետք է հե­տա­մուտ լի­նես ու ա­պա­ցու­ցես, որ ճիշտ ես, և մյու­սը, որ վերևից զան­գով հար­ցեր են լուծ­վում, այն էլ՝ Ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տում: Մյուս մի­ջա­դե­պը՝ հու­նա­կան հե­ռուս­տա­տե­սու­թյա­նը տված խայ­տա­ռակ հար­ցազ­րույցն է, որ­տեղ Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյանն ա­սում է, որ ին­քը 100 տա­րի ա­ռաջ տե­ղի ու­նե­ցած ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի մաս­նա­գե­տը չէ, պատ­մա­բան չէ, փաս­տաթղ­թե­րի, գր­քե­րի հետ գործ չու­նի: Այ­սինքն՝ մեր ողջ ա­պա­ցու­ցո­ղա­կան-փաս­տար­կա­յին բա­զան այս մար­դը աղ­բա­նոց է նե­տում, ա­սում է՝ ես հի­շո­ղու­թյան մաս­նա­գետ եմ:
Ֆոն­դե­րի հարցն ինձ ան­հան­գս­տաց­րել է դեռ փետր­վա­րին, լու­րեր էի ստա­նում, որ ան­հաս­կա­նա­լի գոր­ծըն­թաց­ներ են սկիզբ ա­ռել:
Նախ, մինչ բուն նյու­թին անց­նելն ա­սեմ հետևյա­լը. ֆոն­դե­րը միշտ ե­ղել են հե­տաք­րք­րու­թյուն­նե­րի, ա­ռա­ջին հեր­թին՝ թուր­քա­կան հե­տա­խու­զու­թյան գլ­խա­վոր հե­տաք­րք­րու­թյան օ­բյեկտ: Ա­նընդ­հատ փորձ է ար­վել տե­ղե­կա­նա­լու, թե ինչ է կու­տակ­ված թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տում: Իսկ տա­սը տա­րում կու­տակ­վել են տաս­նյակ հա­զա­րա­վոր բա­ցա­ռիկ նյու­թեր: Ֆոն­դե­րի հետ կապ­ված ա­ռա­ջին լուրջ մի­ջա­դե­պը ե­ղել է 2018-ի հու­նի­սին (ես ար­դեն թան­գա­րա­նում չէի): Եվ­րո­պա­յից ե­կած եր­կու ան­ձինք տնօ­րե­նի պաշ­տո­նա­կա­տար Նա­րի­նե Մար­գա­րյա­նից պա­հան­ջել էին թան­գա­րա­նի գրան­ցա­մա­տյան­նե­րը լու­սան­կա­րե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն, պատ­ճա­ռա­բա­նե­լով, որ եր­կար ճա­նա­պարհ են ան­ցել, ժա­մա­նակ են ծախ­սել, պետք է բո­լո­րը լու­սան­կա­րեն, հե­տո հա­յե­րե­նից թարգ­մա­նեն: Սա նշա­նա­կում է՝ տե­ղե­կա­նալ թան­գա­րա­նում գրանց­ված ամ­բողջ նյու­թին: Նա­րի­նեն զան­գա­հա­րեց ինձ, մար­դու, որն այլևս տնօ­րեն չէ: Ես ա­սա­ցի՝ ան­թույ­լատ­րե­լի է նման բան, դու գի­տես, որ դա նշա­նա­կում է՝ հե­տա­խու­զա­կան տե­ղե­կու­թյան ձեռք­բե­րում, պետք է կտ­րուկ կեր­պով ար­գե­լես:
Հի­մա նոր տնօ­րե­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ սկս­վել է ինչ-որ հաշ­վարկ: Իմ տե­ղե­կու­թյամբ՝ այդ հաշ­վարկն ա­րել է ֆոն­դա­յին աշ­խա­տող­նե­րից մե­կը՝ շր­ջան­ցե­լով գլ­խա­վոր ֆոն­դա­պա­հին: Ինչ­պես գի­տեք, վեր­ջինս ար­դեն հայ­տա­րա­րու­թյամբ հան­դես է ե­կել:
-Ի՞նչ է դա նշա­նա­կում:
-Սա նշա­նա­կում է թան­գա­րա­նա­յին գոր­ծի կո­պիտ խախ­տում: Թան­գա­րա­նի ֆոն­դի գլ­խա­վոր նյու­թա­կան պա­տաս­խա­նա­տուն գլ­խա­վոր ֆոն­դա­պահն է: Կո­պիտ օ­րի­նակ եմ բե­րում. ե­թե պա­հես­տա­պետ կա, դու չես կա­րող բան­վո­րից թուղթ պա­հան­ջել՝ շր­ջան­ցե­լով պա­հես­տա­պե­տին: Բայց այս­տեղ շր­ջան­ցել են, կազմ­վել է փն­թի, կի­սատ-պռատ, չհաս­տատ­ված ցանկ, ո­րի տակ չկա կազ­մո­ղի ստո­րագ­րու­թյու­նը: Տնօ­րենն այն ներ­կա­յաց­րել է իր վե­րա­դա­սին՝ փոխ­նա­խա­րա­րին և նա­խա­րա­րին: Ա­սեմ նաև, որ նման նյու­թի տրա­մադ­րումն ուղ­ղա­կի հար­ված է վե­րա­դա­սին:
Ե­թե այդ ցան­կից մեկ իր պա­կա­սի կամ վնաս­վի, պա­տաս­խա­նա­տուն գլ­խա­վոր ֆոն­դա­պահն է: Բայց տնօ­րե­նը ո­րո­շել է, որ կա­րող է ֆոն­դե­րի աշ­խա­տո­ղին հանձ­նա­րա­րել՝ կազ­մել պա­կա­սող գր­քե­րի ցան­կը: Տե­սեք պատ­վերն ինչ­պես է ձևա­կերպ­վել՝ պետք է ստու­գի՝ գր­քե­րը տե­ղու՞մ են, թե՞ տե­ղում չեն: Երբ ֆոն­դա­պա­հը այս ցան­կը կազ­մել-ներ­կա­յաց­րել է, գլ­խա­վոր ֆոն­դա­պա­հը, հաս­կա­նա­լով, որ դա անվ­տան­գու­թյան խն­դիր է իր ան­ձի և թան­գա­րա­նի հա­մար, ին­քը նույն­պես սկ­սել է այդ ցանկն ստու­գել: Պարզ­վել է, որ նա­խա­րա­րին ներ­կա­յաց­ված ցան­կի իբր կո­րած ար­ժե­քա­վոր գր­քե­րի մի մասն ի­րա­կա­նում դր­ված է բուն թան­գա­րա­նա­յին ցու­ցադ­րու­թյան մեջ՝ որ­պես ցու­ցան­մուշ:
Երկ­րոր­դը՝ մոտ 30 գիրք հնա­գի­տու­թյան թե­մա­յով (Ե­գիպ­տո­սի, Մի­ջա­գետ­քի պատ­մու­թյու­նը) ժա­մա­նա­կին ես հանձ­նա­րա­րել էի փո­խան­ցել հնա­գի­տու­թյան և ազ­գագ­րու­թյան ինս­տի­տու­տի գրա­դա­րա­նին: Աշ­խա­տա­կի­ցը, տե­ղյակ չլի­նե­լով, դրանք ևս մտց­րել է պա­կա­սող գր­քե­րի ցան­կի մեջ: Մնա­ցած մոտ 40-ը պատ­ճեն­ներ են ե­ղել, Լավ­րեն­տի Բար­սե­ղյա­նի ժա­մա­նակ պատ­ճե­նել են, գրան­ցել որ­պես թան­գա­րա­նա­յին միա­վոր, որ տա­րե­կան քա­նակ ա­պա­հո­վեն: Այդ գր­քե­րի բնօ­րի­նա­կը թան­գա­րա­նում չէ: Տե­սեք այդ ցու­ցա­կի վտան­գա­վո­րու­թյան աս­տի­ճա­նը:
-Կար­ծում եք՝ տնօ­րե­նի հանձ­նա­րա­րա­կա­նը ո­րո­շա­կի մի­տու՞մ ու­նի:
-Տնօ­րե­նը «Հա­զա­րա­շեն» ազ­գա­բա­նա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի ՀԿ-ի հա­մա­հիմ­նա­դիր է, մեկ այլ հա­մա­հիմ­նա­դի­րը Հրա­նուշ Խա­ռա­տյանն է, ո­րը Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րա­նում հո­գա­բար­ձու­նե­րի խոր­հր­դի ան­դամ է: Վեր­ջինս «Բաց հա­սա­րա­կու­թյուն ար­խիվ­նե­րի» միջ­նոր­դու­թյամբ լայ­նա­ծա­վալ դրա­մաշ­նոր­հա­յին ծրագ­րի խոր­հր­դի ան­դամ է և պետք է ման­րա­մասն գր­ված հար­ցա­շա­րով ճշգր­տի տվյալ երկ­րի ար­խիվ­նե­րի նյու­թե­րի հա­սա­նե­լիու­թյու­նը՝ հինգ­բա­լա­նոց սանդ­ղա­կով: Հի­մա, ա­մե­նա­հա­մեղ կտոր­նե­րից մե­կը այդ ար­խիվ­նե­րի, Հա­յաս­տա­նի պա­րա­գա­յում, Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տինն է: Բայց այս­տեղ ֆոն­դե­րի կա­ռուց­ված­քը սկզբ­նա­վոր­ման օր­վա­նից միաս­նա­կան է, այ­սինքն, գր­քե­րը, թան­գա­րա­նա­յին ար­ժեք­նե­րը հա­մալր­վում են մեկ միա­վո­րի մեջ՝ գլ­խա­վոր ֆոն­դում: Են­թադ­րում ենք, որ փորձ է ար­վել ար­հես­տա­կան ձևով գե­նե­րաց­նե­լու խն­դիր՝ կո­րած գր­քե­րի ցան­կի տես­քով և դի­մել նա­խա­րա­րին, որ գրա­դա­րա­նը ան­ջատ­վի գլ­խա­վոր ֆոն­դից, և վե­րոն­շյալ հար­ցա­շա­րի հի­ման վրա գրան­ցեն ար­խի­վա­յին նյու­թե­րը: Ի դեպ, վե­րոն­շյալ դրա­մաշ­նոր­հա­յին ծրագ­րով տրա­մադր­վե­լիք գու­մա­րը պետք է փո­խանց­վի «Հա­զա­րա­շեն» ՀԿ-ին, այլ ոչ թե թան­գա­րա­նին: Թան­գա­րա­նի կա­ռուց­ված­քը չի հա­մա­պա­տաս­խա­նում այդ դրա­մաշ­նոր­հի պա­հանջ­նե­րին, ուս­տի փորձ է ար­վում այս­պի­սի վի­րա­հա­տա­կան մի­ջամ­տու­թյամբ հար­մա­րեց­նել:
Հարց է ա­ռա­ջա­նում՝ ին­չու՞ ֆոն­դե­րի հաշ­վար­կը չի ար­վել ա­մե­նաս­կզ­բում: Մա­րու­թյա­նի ղե­կա­վար­ման ա­ռա­ջին օ­րը ես մտա նրա ա­ռանձ­նա­սե­նյակ, շնոր­հա­վո­րե­ցի, ա­սա­ցի, որ ծանր գործ է քեզ սպա­սում, պատ­րաստ եմ օգ­նե­լու, ան­կախ ա­մեն ին­չից, ո­րով­հետև օգ­նե­լու եմ թան­գա­րա­նին: Նա վերց­րեց ձայ­նագ­րի­չը և քթիս դեմ տա­լով ա­սաց՝ ես քեզ հետ պետք է խո­սեմ ձայ­նագ­րի­չով: Ա­սա­ցի, ու­զում ես ՝ տե­սախ­ցիկ միաց­րու, ա­ռա­ջին բա­նը, որ պետք է ա­նես՝ թան­գա­րա­նի ֆի­նան­սա­կան ու ֆոն­դա­յին միա­վոր­նե­րի ըն­դու­նում-հանձ­նում պետք է ի­րա­կա­նաց­նես: Ին­չու՞ չա­րեց այն ժա­մա­նակ: Ո­րով­հետև տար­ված էր մի գլ­խա­վոր մո­լուց­քով՝ հնա­րա­վո­րինս ա­րագ ա­զատ­վել իմ ներ­կա­յու­թյու­նից:
-Գրա­դա­րա­նի ա­ռանձ­նա­ցումն ի՞նչ վտանգ­ներ է են­թադ­րում: Ի դեպ, ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րին ու­ղար­կած նա­մա­կում տնօ­րե­նը որ­պես հիմ­նա­վո­րում նշել է, որ կա­ռուց­ված­քա­յին այդ փո­փո­խու­թյու­նը հե­տա­զո­տո­ղին հնա­րա­վո­րու­թյուն կըն­ձե­ռի ա­զա­տո­րեն օգտ­վե­լու ձևա­վոր­վե­լիք գրա­դա­րա­նից:
-Ա­ռա­ջին հեր­թին ինձ հա­մար ա­նըն­դու­նե­լի է, որ նշ­տա­րը վերց­րած՝ վի­րա­հա­տա­կան օ­պե­րա­ցիա են ա­նում թան­գա­րա­նի ներ­սում, որ թան­գա­րա­նի ֆոն­դա­յին կա­ռուց­ված­քը հա­մա­պա­տաս­խա­նեց­նեն ի­րենց ՀԿ-ի՝ դրա­մաշ­նորհ ստա­նա­լու օ­պե­րա­ցիա­յին: Թան­գա­րա­նը վե­րած­վում է պար­զու­նակ կո­պիտ գոր­ծի­քի: ՈՒ­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րը հեշ­տաց­նե­լը ծի­ծա­ղե­լի պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյուն է: Իմ ղե­կա­վա­րու­թյան օ­րոք չի ե­ղել մի դեպք, որ հե­տա­զո­տո­ղը գա թան­գա­րան ու չս­տա­նա անհ­րա­ժեշտ տե­ղե­կու­թյուն կամ պատ­վիր­ված նյութ: Իսկ ա­մե­նա­զա­վեշ­տա­լին գի­տե՞ք որն է. ե­թե նույ­նիսկ այդ ֆոն­դե­րի մեկ եր­րոր­դը տեխ­նի­կա­պես տե­ղա­փո­խում են, ֆի­զի­կա­պես դրանք մնում են գրա­դա­րակ­նե­րի վրա:
-Դր­սի հե­տա­զո­տող­նե­րը նու՞յ­նպես կա­րող են ա­զա­տո­րեն օգտ­վել ֆոն­դե­րից:
-Բա­ցա­ռու­թյուն չկա: Չկա ար­գել­ված գիրք կամ այլ ֆոն­դա­յին միա­վոր թան­գա­րա­նում:
-Այդ դեպ­քում՝ հար­ցա­շա­րը լրաց­նե­լը, տե­ղե­կու­թյան բաց լի­նելն ին­չու՞ է ան­հան­գս­տաց­նող:
-Ես ծա­նոթ եմ այդ հար­ցա­շա­րին, հա­մա­ցան­ցում հա­սա­նե­լի է: Ինչ էլ որ լի­նի, այդ 80-է­ջա­նոց հար­ցա­շա­րը իր մեջ պա­րու­նա­կե­լու է թշ­նա­մի երկ­րի հա­մար հե­տաք­րք­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նող տե­ղե­կատ­վու­թյուն: Բայց այդ՝ հար­ցա­շա­րով աշ­խա­տան­քա­յին և կա­ռուց­ված­քա­յին ամ­բողջ տե­ղե­կատ­վու­թյունն են դուրս հա­նում, մի կող­մից կա­րող են ա­սել` դրա­նում ի՞նչ կա, բայց ցե­ղաս­պա­նու­թյան թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տը սպե­ցի­ֆիկ հիմ­նարկ է և ու­նի իր թան­գա­րա­նա­յին գաղտ­նի­քը (ինչ­պես բո­լոր թան­գա­րան­նե­րը): Ես մնում եմ այն կար­ծի­քին, որ հար­ցա­շա­րի մի­ջո­ցով հա­յաս­տա­նյան ար­խիվ­նե­րից, պա­հոց­նե­րից, թան­գա­րան­նե­րից դուրս հան­վող տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը են­թադ­րում է նաև հե­տա­խու­զա­կան հե­տաք­րք­րու­թյուն­ներ ներ­կա­յաց­նող տե­ղե­կու­թյան հա­վա­քագ­րում: Հենց այն­պես դրա­մաշ­նորհ ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար մեծ գու­մար­ներ չեն տա­լիս, հա­վա­տաց­նում եմ ձեզ:
-Նա­րեկ Մա­լյա­նը Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյա­նին պաշ­տո­նանկ ա­նե­լու պա­հանջ էր ներ­կա­յաց­րել: Նրա բո­ղոքն ուղղ­ված էր նաև ա­վա­գա­նու ան­դամ Ար­փե­նիկ Մա­րու­թյա­նի ու ՀՑ­ԹԻ հո­գա­բար­ձու­նե­րի խոր­հր­դի ան­դամ Հրա­նուշ Խա­ռա­տյա­նի դեմ: Վեր­ջինս դա­տա­խա­զու­թյա­նը հա­ղոր­դում է տվել հան­ցա­գոր­ծու­թյան մա­սին: Ի՞նչ կա­սեք «հա­կա­մար­տու­թյան» այս ձևա­չա­փի մա­սին:
-Ես Նա­րեկ Մա­լյա­նին անձ­նա­պես չեմ ճա­նա­չում, չենք շփ­վել ոչ հե­ռա­կա, ոչ ֆի­զի­կա­պես: Նա, որ­քա­նով որ հետևել եմ, ու­նի իր օ­րա­կար­գը (հա­կա­սո­րո­սա­կան), իր բա­ռա­պա­շա­րը: Չեմ մեկ­նա­բա­նում նրա գոր­ծե­լաոճն ու մո­տե­ցում­նե­րը, ինչ­պես և չեմ ըն­դու­նում է­ժա­նա­գին մե­ղադ­րանք­նե­րը առ այն, որ իմ քայ­լե­րը «նախ­կին­նե­րի» գրո­հի մաս են: Իմ խն­դի­րը բո­լո­րո­վին այլ է, ես ան­հան­գս­տա­ցած եմ թան­գա­րա­նի հե­ղի­նա­կու­թյու­նը վար­կա­բե­կող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րից: Հի­մա կարևոր մի ար­ձա­նագ­րում եմ ու­զում ա­նել ձեր լրատ­վա­մի­ջո­ցով. երբ ես մե­ղադ­րանք հն­չեց­րի, որ թան­գա­րա­նի տնօ­րե­նի ընտ­րու­թյուն­նե­րը Խա­ռա­տյան­նե­րի կող­մից են լո­բինգ ար­վել, նաև «թայ­ֆա­բա­զու­թյուն» եզ­րույ­թը գոր­ծա­ծե­ցի, Ար­սեն Խա­ռա­տյա­նը հաս­տա­տեց, որ այդ­պես է: Նա ա­սաց՝ տնօ­րե­նի պաշ­տոնն ա­ռա­ջար­կել են Հրա­նուշ Խա­ռա­տյա­նին, նա հրա­ժար­վել է: Սա նշա­նա­կում է, որ ընտ­րո­վի պաշ­տո­նը ա­ռա­ջար­կի ձևով է ներ­կա­յաց­վել, իսկ հո­գա­բար­ձու­նե­րի խոր­հր­դի ար­դեն ըն­տր­ված ան­դամ­նե­րը առ ո­չինչ էին:
Հի­մա ու­րիշ բան եմ ա­սում. ինձ փոր­ձե­ցին հա­կա­սո­րո­սա­կան բնո­րո­շում տալ: Կարևոր հայ­տա­րա­րու­թուն եմ ա­նում՝ ես երբևէ հան­րա­յին բա­նա­վոր, գրա­վոր հայ­տա­րու­թյան տես­քով չեմ անդ­րա­դար­ձել ոչ Ջորջ Սո­րո­սին, ոչ Բաց հա­սա­րա­կու­թյան ինս­տի­տու­տին, ոչ դրա­մաշ­նորհ­նե­րին, շատ կարևոր մի պատ­ճա­ռով, ես Բու­դա­պեշ­տի Բաց հա­սա­րա­կու­թյան ինս­տի­տու­տի կող­մից 2000-2005 թթ. ստա­ցել եմ դրա­մաշ­նորհ­ներ Ա­մա­ռա­յին հա­մալ­սա­րան­նե­րի մաս­նակ­ցե­լու և գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար, ո­րոնք ի­րա­պես նպաս­տել են իմ գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րին ու մե­նագ­րու­թյան տպագ­րու­թյա­նը: Սրանք հաշ­տու­թյան, բա­րե­կա­մու­թյան և միջ­նոր­դու­թյան ծրագ­րեր չէին, այլ ա­մա­ռա­յին գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի ծրագ­րեր, որ շատ օգ­տա­կար են ե­ղել իմ՝ որ­պես գիտ­նա­կա­նի կա­յաց­ման գոր­ծում: Այն­պես որ, ծի­ծա­ղե­լի է ինձ ներ­քա­շել սո­րո­սա­կան կամ հա­կա­սո­րո­սա­կան պայ­քա­րի մեջ, ես ա­կա­դե­միա­կան եմ և մնում եմ այդ դաշ­տի մեջ:
-Պա­րոն Դե­մո­յան, հայ-թուր­քա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը, հնա­րա­վոր երկ­խո­սու­թյուն­նե­րը չէ՞ որ չեն բա­ցա­ռում հաշ­տու­թյու­նը, ե­թե վեր­ջինս միտ­ված չէ ար­դա­րու­թյան վե­րա­կանգ­նումն ու պա­հան­ջա­տի­րու­թյու­նը­ թու­լաց­նե­լուն կամ բա­ցա­ռե­լուն: Ո՞րն է բուն խն­դի­րը, ֆար­սը:
-Ես չեմ ա­սում, թե պետք է այ­պա­նենք այդ ամ­բող­ջը, ի վեր­ջո երբ մենք կազ­մե­ցինք նոր ցու­ցադ­րու­թյու­նը, մի շատ կարևոր ձևա­կեր­պում ա­րե­ցինք, որ այս ցու­ցադ­րու­թյու­նը ոչ միայն հա­յե­րի ու Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­թյունն է ներ­կա­յաց­նում, այլև Թուր­քիա­յի և թուրք ժո­ղովր­դի, տաս­նյակ թուրք ե­րի­տա­սարդ­ներ են գա­լիս, նա­յում, շո­կա­յին ազ­դե­ցու­թյուն է գոր­ծում: Բայց դա պարզ ձևա­կեր­պում է, դրա հա­մար մենք դրա­մաշ­նորհ չենք ստա­ցել, հի­շու՞մ եք, նա­խորդ զրույ­ցի ժա­մա­նակ ա­սա­ցի, որ անվ­ճար ենք ցու­ցադ­րու­թյունն ի­րա­կա­նաց­րել ու հրա­ժար­վել ենք տրա­մադր­վող խո­շոր գու­մա­րից: Սե­փա­կան փոր­ձից գի­տեմ, որ հաշ­տու­թյան, մեկ­տեղ­ման բո­լոր ծրագ­րե­րը, ի վեր­ջո, ա­վարտ­վում են հեր­թա­կան թշ­նա­մու­թյամբ: Որ­քան էլ դրա­կան լի­նեն ծրագ­րե­րը, էա­պես չեն ազ­դում ո՛չ Թուր­քիա­յի ու Ադր­բե­ջա­նի հա­սա­րա­կու­թյան շր­ջա­նում ինչ-որ փո­փո­խու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լուն, ո՛չ պե­տա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ո­րո­շում­նե­րի վրա: Ար­դյունքն այն է, որ ո­րոշ ՀԿ-ներ դառ­նում են մաս­նա­գի­տաց­ված ու խո­շոր գու­մար­ներ են ստա­նում հաշ­տու­թյա­նը միտ­ված ծրագ­րե­րի հա­մար, և, վեր­ջին հաշ­վով ի­րենց բա­ցար­ձակ չեն հե­տաք­րք­րում հաշ­տու­թյունն ու հա­մե­րաշ­խու­թյու­նը:
-Դուք բա­նա­վե­ճի եք հրա­վի­րել Հրա­նուշ Խա­ռա­տյա­նին և Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյա­նին: Ար­ձա­գանք գտե՞լ է հրա­վե­րը:
-Ես ա­ռա­ջար­կել եմ ցան­կա­ցած օր, ցան­կա­ցած ժա­մի, ցան­կա­ցած վայ­րում, Հրա­նուշ Խա­ռա­տյա­նի ու Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյա­նի (ա­ռան­ձին չեմ կա­րող, հար­ցեր կան, որ եր­կու­սին պետք է ուղղ­վեն) հետ ազ­նիվ, շի­տակ, կո­ռեկտ բա­նա­վեճ, ո­րը բխում է ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի և սփյուռ­քա­հա­յու­թյան շա­հե­րից: Մենք հարկ ենք տա­լիս, որ այս մար­դիկ աշ­խա­տա­վարձ ստա­նան, հետևա­բար պետք է հաշ­վե­տու լի­նեն: Ես ու­զում եմ ի­մա­նալ՝ ին­չու ենք, մենք` ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­ներս, հարկ տա­լիս մի մար­դու, ո­րը խն­դիր է ստեղ­ծում ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյան հի­մար­կում:
-Մի վեր­ջին հարց՝ ֆոն­դե­րի կա­ռուց­ված­քա­յին փո­փո­խու­թյան խն­դի­րը կվերանայ­վի՞ բարձ­րաց­ված աղ­մու­կի ար­դյուն­քում:
-Ինձ հա­մար սկզ­բուն­քա­յին է, որ մեր հան­րու­թյու­նը տե­ղե­կա­նա՝ ար­դյո՞ք նա­խա­րա­րին կամ փոխ­նա­խա­րա­րին ներ­կա­յաց­վող ցան­կը պա­րու­նա­կում է ա­պա­տե­ղե­կատ­վու­թյուն իբր կո­րած միա­վոր­նե­րի մա­սին: Ե­թե՝ ա­յո, վե­րա­դա­սը, ա­ռա­ջի­նը, որ պետք է ա­նի, տնօ­րե­նի պաշ­տո­նից Հա­րու­թյուն Մա­րու­թյա­նին հե­ռաց­նելն է, ո­րով­հետև վեր­ջինս հար­վա­ծի տակ է դրել մի ամ­բողջ նա­խա­րա­րու­թյուն և նա­խա­րա­րի ա­նու­նը՝ տրա­մադ­րե­լով ցանկ, որ վա­վե­րաց­ված չէ կազ­մո­ղի կող­մից և ու­նե­ցել է նեղ անձ­նա­կան շա­հե­րին հե­տա­մուտ լի­նե­լու մի­տում:
Զրույ­ցը՝ Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 9027

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ