Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Արհ­միու­թ­յուն­նե­րի հան­դեպ վս­տա­հու­թ­յան վե­րա­կանգ­նու­մը պետք է սկ­սել զրո­յից»

«Արհ­միու­թ­յուն­նե­րի հան­դեպ վս­տա­հու­թ­յան վե­րա­կանգ­նու­մը պետք է սկ­սել զրո­յից»
20.12.2019 | 00:28
Նո­յեմ­բե­րի 28-29-ին Չե­խիա­յի մայ­րա­քա­ղաք Պրա­հա­յում տե­ղի ու­նե­ցավ Հա­մաեվ­րո­պա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին խոր­հր­դի ե­րի­տա­սար­դա­կան կո­մի­տեի 6-րդ հա­մա­ժո­ղո­վը, ո­րի աշ­խա­տանք­նե­րին մաս­նակ­ցում էին տար­բեր եր­կր­նե­րի ե­րի­տա­սար­դա­կան կո­մի­տե­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: Հա­յաս­տա­նից հա­մա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցում էր Հա­յաս­տա­նի արհ­միու­թյուն­նե­րի կոն­ֆե­դե­րա­ցիա­յի խոր­հր­դի մշ­տա­կան գոր­ծող ե­րի­տա­սար­դա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ ԷԴ­ԳԱՐ ՉԱ­ԽՈ­ՅԱ­ՆԸ:
Ե­րի­տա­սար­դու­թյան առջև ծա­ռա­ցած արհ­միու­թե­նա­կան, սո­ցիա­լա­կան, հա­սա­րա­կա­կան խն­դիր­նե­րի և դրանց լուծ­ման ու­ղի­նե­րի շուրջ «Ի­րա­տե­սը» զրու­ցեց Էդ­գար Չա­խո­յա­նի հետ:
-Ի՞նչ հար­ցեր քն­նարկ­վե­ցին Հա­մաեվ­րո­պա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին խոր­հր­դի ե­րի­տա­սար­դա­կան կո­մի­տեի հա­մա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քում, և առ­հա­սա­րակ, ի՞նչ խն­դիր­ներ են հե­տաք­րք­րում եվ­րո­պա­ցի ե­րի­տա­սարդ­նե­րին:
-Հա­մա­ժո­ղո­վում լս­վեց Ե­րի­տա­սար­դա­կան կո­մի­տեի եր­կա­մյա գոր­ծու­նեու­թյան հաշ­վետ­վու­թյու­նը, քն­նարկ­վե­ցին նաև արհ­միու­թյուն­նե­րի ի­րա­վունք­նե­րի խախտ­ման դեպ­քում ե­րի­տա­սարդ­նե­րի կող­մից հա­մե­րաշ­խու­թյան ու հա­ղոր­դակ­ցու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի ընդ­լայն­մանն ուղղ­ված քայ­լե­րը: Տպա­վո­րիչ էին մաս­նա­վո­րա­պես Ալ­բա­նիա­յից, Ռու­սաս­տա­նից, Էս­տո­նիա­յից, ՈՒկ­րաի­նա­յից, Վրաս­տա­նից, Թուր­քիա­յից ժա­մա­նած ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի՝ ի­րենց եր­կր­նե­րի ե­րի­տա­սար­դու­թյան արհ­միու­թե­նա­կան, հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան ակ­տի­վու­թյան վեր­լու­ծու­թյան ար­դյունք­նե­րը: Մաս­նա­վո­րա­պես տպա­վո­րիչ էին Վրաս­տա­նի ե­րի­տա­սարդ արհ­միու­թե­նա­կան­նե­րի հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րը, քա­նի որ նրանց հետևո­ղա­կան պայ­քա­րի ար­դյուն­քում ար­դյու­նա­բե­րու­թյան, կր­թա­կան, տրանս­պոր­տի ո­լոր­տի աշ­խա­տող­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձը բարձ­րա­ցել է 15-35 տո­կո­սով:
Հա­մա­ժո­ղո­վում անդ­րա­դարձ ե­ղավ գլո­բալ խն­դիր­նե­րին, ժա­մա­նա­կա­կից մա­ր­տա­հրա­վեր­նե­րին: Թի­րա­խա­յին թե­մա­ներ էին մի­ջազ­գա­յին հա­մե­րաշ­խու­թյու­նը, աշ­խա­տան­քի ըն­դուն­ման չա­փո­րո­շիչ­նե­րը, արհ­միու­թյան ան­դամ հան­դի­սա­ցող աշ­խա­տա­կից­նե­րի ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյու­նը, ա­ռողջ և անվ­տանգ աշ­խա­տան­քի անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը, աշ­խա­տան­քա­յին միգ­րա­ցիա­յի, կլի­մա­յի փո­փո­խու­թյան դեմ պայ­քա­րը, ո­րի լուծ­մանն են միտ­ված ակ­տիվ և խնդ­րով մտա­հոգ ե­րի­տա­սար­դու­թյան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ու նո­րա­րա­րա­կան լու­ծում­նե­րը: Այս հար­ցում պա­կաս կարևոր չէ նաև ե­րի­տա­սար­դու­թյան ի­րա­զեկ­վա­ծու­թյան բարձ­րա­ցու­մը, գո­վազ­դա­յին ար­շա­վը տե­սա­ժա­պա­վեն­նե­րի և բուկ­լետ­նե­րի մի­ջո­ցով:
-Ո՞րն է եվ­րո­պա­ցի և հայ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի մտա­ծե­լա­կեր­պի, վար­քագ­ծի տար­բե­րու­թյու­նը:
-Տար­բե­րու­թյու­նը մեծ է: Եվ­րո­պա­ցի ե­րի­տա­սարդ­նե­րը նախ և ա­ռաջ մտա­ծում են հա­մախ­մբ­վա­ծու­թյան մա­սին, նա­խընտ­րում են միաս­նա­կան, թի­մա­յին աշ­խա­տաո­ճը: Նրանք հա­մոզ­ված են, որ մեկ մարդն ի զո­րու չէ մեծ հար­ցեր լու­ծե­լու, որ դրա հա­մար անհ­րա­ժեշտ է ու­ժեղ կո­լեկ­տիվ, այդ սկզ­բուն­քից ել­նե­լով ե­րի­տա­սարդ­նե­րը միաս­նա­կան են: Նրանք սի­րով ան­դա­մագր­վում են արհ­միու­թյա­նը, քա­նի որ գի­տակ­ցում ու կարևո­րում են աշ­խա­տան­քի ի­րա­վունքն ու սո­ցիա­լա­կան շա­հե­րի պաշտ­պա­նու­թյու­նը, ա­ռողջ ու անվ­տանգ աշ­խա­տան­քի անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը: Նրանք հա­մար­ձա­կո­րեն պայ­քա­րում են ի­րենց խախտ­ված աշ­խա­տան­քա­յին ի­րա­վունք­նե­րի հա­մար, ե­թե ան­գամ աչ­քի առջև ու­նե­նում են աշ­խա­տան­քը կորց­նե­լու վտան­գը:
Մինչ­դեռ Հա­յաս­տա­նում այլ է, ա­նօ­րի­նա­կան կեր­պով գոր­ծա­տուն ա­զա­տում է աշ­խա­տո­ղին, ար­գե­լում ան­դա­մակ­ցել արհ­միու­թյա­նը` սպառ­նա­լով զր­կել աշ­խա­տան­քից, ու շա­տե­րը լուռ հա­մա­կերպ­վում են գոր­ծա­տուի պա­հանջ­նե­րին, կամ քիչ թե շատ հա­մար­ձակ­նե­րը ա­վե­լի ուշ դի­մում են դա­տա­րան ի­րենց աշ­խա­տան­քա­յին խախտ­ված ի­րա­վունք­նե­րը վե­րա­կանգ­նե­լու հա­մար, ին­չը նշա­նա­կում է ժա­մա­նա­կի և նյար­դե­րի ան­տե­ղի վատ­նում: Հա­յաս­տա­նում ե­րի­տա­սարդ­նե­րի զգա­լի հատ­վա­ծը դեռևս չի գի­տակ­ցում արհ­միու­թյան դերն ու նշա­նա­կու­թյու­նը, ին­չը աշ­խա­տող-գոր­ծա­տու աշ­խա­տան­քա­յին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում աշ­խա­տո­ղի հիմ­նա­կան պաշտ­պանն է:
Ա­հա թե ին­չու հայ ե­րի­տա­սար­դի գի­տակ­ցու­թյան մա­կար­դա­կը չի գո­հաց­նում, նրանց պետք է ծա­նո­թաց­նել եվ­րո­պա­կան արհ­միու­թյան գոր­ծու­նեու­թյա­նը, այդ հար­ցում եվ­րո­պա­ցի ե­րի­տա­սարդ­նե­րի աշ­խա­տան­քի մո­դե­լին:
-Ինչ­պե՞ս եք դա ի­րա­կա­նաց­նե­լու:
-Այն, ինչ տե­սա ու լսե­ցի Պրա­հա­յում, կա­մե­նում եմ կի­րա­ռել մեր ե­րի­տա­սար­դու­թյան շր­ջա­նում՝ տե­սա­ժա­պա­վեն­նե­րի և բրո­շյուր­նե­րի, հան­դի­պում­նե­րի ու քն­նար­կում­նե­րի մի­ջո­ցով. արհ­միու­թյուն­նե­րի հան­դեպ վս­տա­հու­թյան վե­րա­կանգ­նու­մը պետք է սկ­սել զրո­յից:
-Իսկ ինչ­պե՞ս եք պատ­կե­րաց­նում պե­տու­թյուն-արհ­միու­թյուն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյու­նը:
-Առ­հա­սա­րակ արհ­միու­թյուն­նե­րի հան­դեպ վս­տա­հու­թյան ձևա­վոր­մա­նը նպաս­տում է նաև պե­տու­թյան, կա­ռա­վա­րու­թյան դիր­քո­րո­շու­մը, թե ինչ­պես են վե­րա­բեր­վում արհ­միու­թյուն­նե­րին: Եվ­րո­պա­կան եր­կր­նե­րում այդ ա­ջակ­ցու­թյու­նը նկա­տե­լի է՝ հա­մա­ձայն Կո­լեկ­տիվ պայ­մա­նագ­րի (կա­ռա­վա­րու­թյուն-արհ­միու­թյուն­ներ-գոր­ծա­տու­ներ), թեև Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նում նույն­պես գոր­ծում է Հան­րա­պե­տա­կան կո­լեկ­տիվ պայ­մա­նա­գի­րը: Պե­տու­թյու­նը պետք է թի­կունք լի­նի արհ­միու­թյուն­նե­րին, նա պետք է շա­հագր­գռ­ված լի­նի ու­ժեղ արհ­միու­թյուն­ներ ու­նե­նա­լու հար­ցում, քա­նի որ ի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի առ­կա­յու­թյու­նը, նաև գոր­ծա­տուից կախ­վա­ծու­թյուն չու­նե­ցող արհ­միու­թյուն ու­նե­նա­լը պե­տու­թյան հե­ղի­նա­կու­թյան, բարձր վար­կա­նի­շի վկա­յու­թյուն է: Եվ հե­տո, պե­տու­թյան վար­կա­նի­շը բարձ­րա­նում է նաև մի­ջազ­գա­յին հար­թակ­նե­րում, դա գր­ված և չգր­ված օ­րենք է, ե­թե երկ­րի հա­սա­րա­կու­թյու­նը ու­ժեղ, հա­րուստ, բա­նի­մաց, տե­ղե­կաց­ված է, ա­պա այդ պե­տու­թյունն ան­պար­տե­լի է: Հա­մախ­մբ­վա­ծու­թյունն ա­մեն դեպ­քում հաղ­թա­նա­կի հաս­նե­լու հիմ­նա­կան գրա­վա­կանն է:
ՈՒ­զում եմ խոսքս ա­վար­տել արհ­միու­թե­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի, ար­ժա­նա­պա­տիվ աշ­խա­տան­քի կարևո­րու­թյան, այդ հար­ցում ե­րի­տա­սարդ­նե­րի ան­խոնջ աշ­խա­տան­քի ու ներդ­րած ջան­քե­րի մա­սին մեկ ան­գամ ևս բարձ­րա­ձայ­նե­լով: Ե­կեք չմո­ռա­նանք, որ ե­րի­տա­սար­դու­թյու­նը երկ­րի և նրա­նում տե­ղի ու­նե­ցող գոր­ծըն­թաց­նե­րի լո­կո­մո­տիվն է:
Զրույ­ցը`
Ա­նուշ ՆԵՐ­ՍԻ­ՍՅԱ­ՆԻ
Դիտվել է՝ 26662

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ