Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

ԱՄՆ. ի՞նչ է կա­տար­վում «Վա­շինգ­տո­ն­յան շրջ­կո­մի» անդ­րա­բե­մում, և ին­չի՞ է պատ­րաստ­վում Պեն­տա­գո­նը

ԱՄՆ. ի՞նչ է կա­տար­վում «Վա­շինգ­տո­ն­յան շրջ­կո­մի» անդ­րա­բե­մում, և ին­չի՞ է պատ­րաստ­վում Պեն­տա­գո­նը
01.05.2020 | 00:59
Մինչ ա­մե­րի­կա­ցի լրագ­րող­ներն ու աշ­խար­հի տար­բեր եր­կր­նե­րում ա­մե­րի­կյան խա­մա­ճիկ­նե­րը հեր­թա­կան ան­հե­թու­թյունն են դուրս տա­լիս, մնա­ցած աշ­խար­հը կա­րող է զբաղ­վել իր ըն­թա­ցիկ գոր­ծե­րով։ Բայց ինչն է տա­րօ­րի­նակ. ո­չինչ չենք լսում «Բժիշկ­ներն ա­ռանց սահ­ման­նե­րի», «Կար­միր խա­չեր», «Սպի­տակ սա­ղա­վարտ­ներ» և նման այլ կա­ռույց­նե­րի մա­սին։ Թե՞ ի­րա­կան ճգ­նա­ժա­մի պայ­ման­նե­րում դրանք ար­դեն պետք չեն։ Բո­լո­րը գի­տեն, որ այդ­պի­սի կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րը մեծ մա­սամբ ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրի­տա­նիա­յի հե­տա­խու­զա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի օ­ժան­դակ կա­ռույց­ներ են։ Այն­պես որ, պա­րոն Թրամփ, ա­վե­լի լավ է չհա­զաք. Ձեզ ար­դեն դա­րա­նա­կա­լում են կամ նույ­նիսկ Ձեզ «որ­սա­լու» պայ­ման­ներ են ստեղ­ծում։ Նա­յեք, ժո­ղովր­դա­վար Բեռ­նի Սան­դեր­սը, բա­ցառ­ված չէ, նրանց կող­մում է, ով­քեր ԱՄՆ-ի իշ­խա­նու­թյան զավ­թում են նա­խա­պատ­րաս­տում զին­վո­րա­կան­նե­րի կող­մից։ Նա ապ­րի­լին հայ­տա­րա­րեց, որ «կո­րո­նա­վի­րու­սի պատ­ճա­ռով» դուրս է գա­լիս նա­խընտ­րա­կան պայ­քա­րից, դրա­նով Թրամ­փին դե­մառ­դեմ է թող­նում Բայ­դե­նի հետ, և Ա­մե­րի­կան զվար­ճա­նա­լու է` փոր­ձե­լով կռա­հել, թե որ «թեր­թա­քա­րա­յի­նը» կհաղ­թի։ Հաս­կա­նա­լի է, որ օ­բյեկ­տի­վո­րեն Սան­դեր­սը չէր կա­րող հաս­նել Բայ­դե­նին։ Այն վար­կա­ծը, թե Սան­դեր­սը պար­զա­պես իր քա­ղա­քա­կան պար­տու­թյան ըն­դու­նե­լի ար­դա­րա­ցում էր փնտ­րում, գո­յու­թյան ի­րա­վունք ու­նի։ Բայց` ո՞վ գի­տե։ Եր­կուսն էլ տա­րեց են, այս­պես ա­սած, կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մար ինչ տար­բե­րու­թյուն, թե ում «իր բու­ռը հա­վա­քի»։ Այն­պես որ Սան­դեր­սը կո­րո­նա­վի­րու­սով ար­դա­րա­ցում չէր փնտ­րում. նա պար­զա­պես այն շր­ջա­նակ­նե­րի կող­քին է, ո­րոնք նա­խա­պատ­րաս­տում են «Նյու­սուի­քում» նկա­րագր­ված գոր­ծո­ղու­թյու­նը։
Նա­խընտ­րա­կան պայ­քա­րից դուրս գա­լու մա­սին Սան­դեր­սի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը լիո­վին տե­ղին է ըն­կա­լել որ­պես ԱՄՆ-ի վեր­նա­խա­վի «ազ­դան­շան­նե­րից» մեկն իր զին­վո­րա­կան­նե­րին, որ կան սե­նա­տոր­ներ, ո­րոնք պատ­րաստ են ան­վե­րա­պա­տո­րեն ըն­դու­նե­լու Պեն­տա­գո­նի իշ­խա­նու­թյու­նը հա­սա­րա­կու­թյան մեջ։ Եվ ա­հա ապ­րի­լի 14-ին Վա­շինգ­տո­նից եր­կի­մաստ հա­ղոր­դում­ներ ե­ղան, ո­րոն­ցում ա­պա­ցույց­նե­րի տարր կա այն­պի­սի սցե­նա­րի, ո­րը հրա­պա­րակ­վել էր «Նյու­սուիք» ամ­սագ­րում։ Պարզ­վում է, որ ԱՄՆ-ի զին­ված ու­ժերն ան­հա­մո­զիչ են հա­մա­րում այն փաս­տարկ­նե­րը, թե Covid-19-ը Չի­նաս­տա­նի լա­բո­րա­տո­րիա­նե­րից մե­կում է ստեղծ­վել։ Դրա­նից ա­ռաջ ԱՄՆ-ում կր­կին հա­ղոր­դում­ներ ե­ղան, թե իբր ա­մե­րի­կա­ցի պաշ­տո­նյա­նե­րը եր­կու տա­րի ա­ռաջ նա­խազ­գու­շաց­րել են չի­նա­կան ՈՒ­հան քա­ղա­քի (կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մայ­նա­ճա­րա­կի է­պի­կենտ­րո­նի) գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան լա­բո­րա­տո­րիա­յում առ­կա վտան­գի մա­սին` ապ­րի­լի 15-ին հայտ­նել է «Ա­մե­րի­կա­յի ձայն» ռա­դիո­կա­յա­նը։ Իսկ մենք հա­ղոր­դել ենք, որ նա­խա­գահ Թրամփն ու պետ­քար­տու­ղար Փոմ­փեոն Չի­նաս­տա­նի դեմ տե­ղե­կատ­վա­կան պա­տե­րազ­մում խա­ղար­կում են «չի­նա­կան վի­րուս» կամ «ու­հա­նյան վի­րուս» ար­տա­հայ­տու­թյուն­նե­րը։ Բայց մենք ա­սում ենք, որ «Նյու­սուի­քը» բա­վա­կան տե­ղե­կաց­ված հան­դես է, և Պեն­տա­գո­նի 2020 թ. փետր­վա­րի 1-ի հրա­ման­նե­րը պա­տա­հա­կան չեն. ա­մե­րի­կա­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րը հիա­նա­լի գի­տեին, որ ի­րենք էլ են «աչ­քի տակ», ա­սենք` չի­նա­կան հե­տա­խու­զու­թյան։
«Մենք մե­ծա­ծա­վալ հե­տա­խու­զա­կան տվյալ­ներ ու­նեինք, ո­րոնք մեզ թույլ էին տա­լիս հան­գա­մա­նո­րեն ու­սում­նա­սի­րել այդ հար­ցը,- ապ­րի­լի 14-ին լրագ­րող­նե­րին ի­րա­զե­կեց ԱՄՆ ԶՈՒ շտաբ­նե­րի պե­տե­րի միա­ցյալ կո­մի­տեի (այ­սինքն` գլ­խա­վոր շտա­բի) ղե­կա­վար, գե­նե­րալ Մարկ Միլ­լին։- Ներ­կա պա­հին ինչ-որ լա­բո­րա­տո­րիա­յից ար­տա­հոս­քի մա­սին վար­կա­ծը հա­մո­զիչ չէ. ե­ղած տվյալ­նե­րը ցույց են տա­լիս կո­րո­նա­վի­րու­սի բնա­կան ծա­գու­մը, բայց մենք դա հաս­տա­տա­պես չգի­տենք»։ Այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նից մի քա­նի ժամ ա­ռաջ «Վա­շինգ­տոն փոստ» թեր­թը կր­կին հա­ղոր­դել է, որ ա­մե­րի­կա­ցի պաշ­տո­նյա­ներն ան­հագս­տա­ցած էին «ՈՒ­հա­նի այն լա­բո­րա­տո­րիա­յում, որ­տեղ կո­րո­նա­վի­րու­սի ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­ներ էին կա­տար­վում չղ­ջիկ­նե­րի վրա, անվ­տան­գու­թյան ան­հա­մար­ժեք մի­ջոց­նե­րից»։ Ըստ այդ թեր­թի, լա­բո­րա­տո­րիա այ­ցե­լած ա­մե­րի­կա­ցի պաշ­տո­նյա­նե­րը դի­վա­նա­գի­տա­կան ճե­պագ­րեր են ու­ղար­կել Վա­շինգ­տոն, ո­րոն­ցում հայտ­նել են լա­բո­րա­տո­րիա­յի անվ­տան­գու­թյան հա­մա­կար­գի և ղե­կա­վար­ման թե­րու­թյուն­նե­րի, ինչ­պես նաև այն մա­սին, որ կո­րո­նա­վի­րու­սի գծով այդ աշ­խա­տանք­նե­րը հա­մայ­նա­ճա­րա­կի վտանգ են պա­րու­նա­կում։ Սա­կայն գե­նե­րալ Միլ­լին, ըստ էու­թյան, հար­ցա­կա­նի տակ է դնում ա­մե­րի­կա­ցի դի­վա­նա­գետ­նե­րի «եզ­րա­կա­ցու­թյուն­նե­րը»։ Ընդ ո­րում, ոչ միայն նրանց։
Հայտ­նի է, որ ԱՄՆ-ի բարձ­րա­գույն քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, նե­րա­ռյալ նա­խա­գահ Թրամփն ու պետ­քար­տու­ղար Փոմ­փեոն, մինչև հի­մա էլ Covid-19-ը հա­մա­ռո­րեն ան­վա­նում են «չի­նա­կան» կամ «ու­հա­նյան վի­րուս», ին­չին պաշ­տո­նա­կան Պե­կի­նը ծայ­րա­հեղ դժ­գո­հու­թյամբ է ար­ձա­գան­քում։ Եվ ԱՄՆ-ի ու Չի­նաս­տա­նի միջև կո­րո­նա­վի­րու­սի կա­պակ­ցու­թյամբ ծա­վալ­վել ու շա­րու­նա­կում է իս­կա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան պա­տե­րազմ, ո­րի ըն­թաց­քում Պե­կի­նը հա­մա­րյա բա­ցա­հայ­տո­րեն հայ­տա­րա­րել է, որ այդ վի­րու­սը Չի­նաս­տան են բե­րել հենց ա­մե­րի­կա­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րը։ Ա­վե­լի վաղ կո­րո­նա­վի­րու­սի ար­հես­տա­կան ծագ­ման մա­սին նման ակ­նարկ­ներ ու նույ­նիսկ մե­ղադ­րանք­ներ հենց ԱՄՆ-ի հաս­ցեին հն­չեց­րել է Ի­րա­նը։ Մաս­նա­վո­րա­պես, մենք ար­դեն հա­ղոր­դել ենք, որ Ի­րա­նի պաշ­տո­նա­կան դեմ­քե­րը (սկ­սած գե­րա­գույն ա­ռաջ­նորդ ա­յա­թո­լահ Խա­մե­նեիից) և ի­րան­ցի գե­նե­րալ­նե­րը շա­րու­նա­կվում են պն­դել, որ կո­րո­նա­վի­րու­սը կա­րող է լի­նել «կեն­սա­բա­նա­կան զեն­քի ա­մե­րի­կյան մշա­կում»։ ԱՄՆ-ի բարձ­րա­գույն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հա­սել են նրան, որ գոր­ծա­դիր իշ­խա­նու­թյա­նը և ա­ռան­ձին նա­հանգ­նե­րի վե­րահս­կիչ մար­մին­նե­րին կար­գադ­րել են դա­տա­կան հայ­ցեր սկ­սել Չի­նաս­տա­նի դեմ։ Ինչ­պե՞ս թե։ Բայց դա Ա­մե­րի­կան է, և ա­մեն ինչ պարզ է. «Վա­շինգ­տո­նյան շրջ­կո­մը» կար­գադ­րել է, և «հա­մա­կարգն սկ­սել է գոր­ծել»։ Ապ­րի­լի 20-ին Միս­սու­րի նա­հան­գը դա­տի է տվել ՉԺՀ-ի կա­ռա­վա­րու­թյա­նը Covid-19 կո­րո­նա­վի­րու­սի բռնկ­մանն «ուշ ար­ձա­գան­քե­լու» և չի­նա­կան ՈՒ­հան քա­ղա­քում հա­մա­ճա­րա­կի ի­րա­կան վի­ճա­կի վե­րա­բե­րյալ «ա­պա­տե­ղե­կաց­նե­լու» հա­մար, ին­չը հե­տա­գա­յում «Միս­սու­րի նա­հան­գին տն­տե­սա­կան ծանր կո­րուստ­ներ է հասց­րել»։ Միս­սու­րիի գլ­խա­վոր դա­տա­խազ Է­րիկ Շմի­տի կող­մից դաշ­նա­յին դա­տա­րա­նին ներ­կա­յաց­րած քա­ղա­քա­ցիա­կան հայ­ցում նշ­ված ա­մե­րի­կյան նա­հան­գը, բա­ցի ա­մեն ին­չից, ՉԺՀ-ի կա­ռա­վա­րու­թյա­նը մե­ղադ­րում է նաև «ան­փու­թու­թյան» հա­մար։ Նրա­նում աս­վում է, որ Միս­սու­րին ու նրա բնա­կիչ­նե­րը տն­տե­սա­կան կո­րուստ­ներ են կրել, հնա­րա­վոր է` տաս­նյակ­մի­լիարդա­վոր դո­լար­նե­րի, և դրա­մա­կան հա­տուց­ման պա­հանջ կա։ «Չի­նաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թյունն աշ­խար­հին ստեր է հայտ­նել Covid-19-ի վտան­գա­վո­րու­թյան և վա­րա­կիչ բնույ­թի վե­րա­բե­րյալ, ի­րա­զե­կիչ­նե­րին ստի­պել է լռել և քիչ բան է ա­րել վա­րա­կի տա­րա­ծու­մը կան­խե­լու հա­մար»,- նշ­վում է Շմի­տի հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ։
Հի­շեց­նենք, որ պաշ­տո­նա­կան Պե­կի­նի դեմ հենց այդ­պի­սի մե­ղադ­րանք­ներ էին հն­չեց­նում Թրամփն ու Փոմ­փեոն, այդ պատ­ճա­ռով Միս­սու­րի նա­հան­գի «նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը» որևէ կերպ չի կա­րե­լի հա­մա­րել ա­զա­տու­թյան ու «կենտ­րո­նա­կան իշ­խա­նու­թյու­նից ան­կախ լի­նե­լու» դրսևո­րում և ա­մե­րի­կյան պե­տա­կան կա­ռուց­ված­քի ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րի ա­պա­ցույց»։ Պար­զա­պես են­թա­կա­նե­րը «պատ­վի ա­ռան» Թրամ­փի ու պետ­դե­պար­տա­մեն­տի ա­ռաջ։ Հաս­կա­նա­լի է, որ չին-ա­մե­րի­կյան տե­ղե­կատ­վա­կան պա­տե­րազմն այժմ ա­վե­լի կու­ժե­ղա­նա։ Նույն օ­րը` ապ­րի­լի 20-ին, ՉԺՀ ԱԳՆ-ի պաշ­տո­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Գեն Շուա­նը, ի պա­տաս­խան Covid-19 կո­րո­նա­վի­րու­սի ծագ­ման հար­ցում Չի­նաս­տա­նի «թա­փան­ցի­կու­թյան» վե­րա­բե­րյալ քն­նա­դա­տու­թյան, լրագ­րող­նե­րի հետ ճե­պազ­րույ­ցում հայ­տա­րա­րեց. «Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին պետք է պարզ լի­նի, որ Չի­նաս­տանն ի­րենց թշ­նա­մին չէ։ Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյու­նը պետք է միա­վոր­վի վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րում հաղ­թե­լու հա­մար։ Չի­նաս­տա­նի վրա տե­ղե­կատ­վա­կան հար­ձա­կում­նե­րը չեն վե­րա­դարձ­նի կորց­րած ժա­մա­նա­կը կամ կյան­քե­րը։ Մենք հույս ու­նենք, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը հար­գան­քով են վե­րա­բեր­վում փաս­տե­րին, գի­տու­թյանն ու մի­ջազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյուն­նե­րին։ Նրանք պետք է դա­դա­րեց­նեն Չի­նաս­տա­նի վրա հար­ձա­կում­ներն ու մե­ղադ­րանք­նե­րը, ան­պա­տաս­խա­նա­տու դի­տո­ղու­թյուն­նե­րը և ա­վե­լի շատ կենտ­րո­նա­նան ի­րենց երկ­րում ու մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում կո­րո­նա­վի­րու­սը կա­սեց­նե­լու վրա»։
Չի­նաս­տանն ար­դեն 10-20-րդ ան­գամ հեր­քում է ԱՄՆ-ում ար­ված պն­դում­նե­րը կո­րո­նա­վի­րու­սի լա­բո­րա­տոր ծագ­ման մա­սին, և իբր այդ լա­բո­րա­տո­րիան գտն­վում է չի­նա­կան ՈՒ­հա­նում։ Վի­րու­սի լա­բո­րա­տոր ծագ­ման ա­պա­ցույց­ներ չկան` ապ­րի­լի 16-ին հայ­տա­րա­րել է ՉԺՀ ԱԳՆ-ի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Չժաո Լից­զյա­նը` հղում ա­նե­լով ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան հա­մաշ­խար­հա­յին կազմ­կեր­պու­թյա­նը (ԱՀԿ)։ Ինչ­պես նշել է չի­նա­կան ԱԳՆ-ն, բազ­մա­թիվ ճա­նաչ­ված բժիշկ-փոր­ձա­գետ­ներ հաս­տա­տել են, որ ՈՒ­հա­նի լա­բո­րա­տո­րիա­յից վի­րու­սի ար­տա­հոս­քի մա­սին պն­դու­մը «գի­տա­կան հիմ­քեր չու­նի»։ Իսկ ապ­րի­լի 22-ին ՉԺՀ ԱԳՆ-ն ԱՄՆ-ի մե­ղադ­րանք­նե­րը և ՉԺՀ կա­ռա­վա­րու­թյան դեմ Միս­սու­րի նա­հան­գի դա­տա­կան հայցն ան­վա­նել է «առն­վազն ան­հե­թեթ» և փաս­տա­կան կամ ի­րա­վա­կան հիմք չու­նե­ցող։
Իսկ այժմ ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նենք. ա­ռա­ջին. ապ­րի­լին ար­դեն երկ­րորդ ան­գամ Ի­րա­նը հարց­նում է իր հարևան եր­կր­նե­րին, թե ինչ նպա­տակ­ներ ու­նեն ԱՄՆ-ի Պեն­տա­գո­նի կող­մից ֆի­նան­սա­վոր­վող և Ի­րա­նի, ՌԴ-ի ու ՉԺՀ-ի մո­տա­կայ­քում տե­ղա­բաշխ­ված ա­մե­րի­կյան կեն­սա­լա­բո­րա­տո­րիա­նե­րը։ Բայց այս ան­գամ ա­մեն ինչ շատ ա­վե­լի լուրջ է. Ի­րա­նի բո­լոր հարևան­նե­րի, այդ թվում` Հա­յաս­տա­նի հա­մար, հետևանք­ներ են լի­նե­լու, ընդ ո­րում` բա­վա­կան ծանր, ե­թե այդ եր­կր­նե­րը փոր­ձեն չլ­սել Ի­րա­նից ար­դեն երկ­րորդ ան­գամ հն­չող նա­խազ­գու­շա­ցում­նե­րը։ Բանն այն է, որ ապ­րի­լի 21-ին Ի­րա­նի քաղ­պաշտ­պա­նու­թյան ղե­կա­վար, բրի­գա­դա­յին գե­նե­րալ Ղո­լյամ­ռե­զա Ջա­լա­լին հայ­տա­րա­րել է. «4-րդ մա­կար­դա­կի 25 ա­մե­րի­կյան լա­բո­րա­տո­րիա­ներ ա­ռանց մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի վե­րահս­կո­ղու­թյան գաղտ­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ են կա­տա­րում Ի­րա­նի, Ռու­սաս­տա­նի և Չի­նաս­տա­նի մո­տա­կայ­քում կեն­սա­բա­նա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան պլա­նի շր­ջա­նակ­նե­րում։ Այդ լա­բո­րա­տո­րիա­ներն ըն­դու­նակ են վի­րուս­նե­րը կեն­սա­բա­նա­կան զեն­քի վե­րա­փո­խելու»։
Գե­նե­րալ Ջա­լա­լին պաշ­տո­նա­պես կաս­կա­ծի տակ է դրել Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում և մնա­ցյալ Ա­սիա­յում ա­մե­րի­կյան 25 լա­բո­րա­տո­րիա­նե­րի առ­կա­յու­թյան հիմ­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նը։ «4-րդ մա­կար­դա­կի լա­բո­րա­տո­րիա­ներն օգ­տա­գործ­վում են ախ­տո­րոշ­ման և հեշտ փո­խանց­վող ախ­տա­ծին­նե­րի ու­սում­նա­սիր­ման հա­մար, ո­րոնք կա­րող են մա­հա­բեր հի­վան­դու­թյուն­ներ ա­ռա­ջաց­նել։ Դրան­ցից են Մար­բուր­գի, Է­բո­լի, Լաս­սի վի­րուս­նե­րը, Կրիմ-Կոն­գո տեն­դը»,- ա­սել է Ջա­լա­լին։ Նա նա­խազ­գու­շաց­րել է «մեծ վտանգ­նե­րի մա­սին», ո­րոնց բախ­վել են այն եր­կր­նե­րը, որ­տեղ գտն­վում են ա­մե­րի­կյան 4-րդ մա­կար­դա­կի լա­բո­րա­տո­րիա­նե­րը» Covid-19 վի­րու­սի բռն­կու­մից հե­տո և մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը դրանց վե­րահ­սկ­ման մե­խա­նիզմ մշա­կե­լու կոչ է ա­րել։ Գե­նե­րալն ԱՄՆ-ն է ան­վա­նել կո­րո­նա­վի­րու­սը մշա­կե­լու գլ­խա­վոր կաս­կա­ծյալ` նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ ԱՄՆ-ը ու­նի այդ մա­հա­ցու վի­րու­սի կեն­սա­բա­նա­կան մշակ­ման մի­ջոց­ներ ու շար­ժա­ռիթ­ներ։
Երկ­րորդ. նույն հար­ցով, Աս­տա­նա­յում ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րար Սեր­գեյ Լավ­րո­վի 2017 թ. ա­մառ­վա հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րից հե­տո, ար­դեն ո­րե­րորդ ան­գամ, զբաղ­վել է ՌԴ ԱԳՆ-ն։ Այ­սինքն` ԱՊՀ և ՀԱՊԿ եր­կր­նե­րում գտն­վող կեն­սա­լա­բո­րա­տո­րիա­նե­րի, ո­րոնք ֆի­նան­սա­վոր­վել են ԱՄՆ-ի Պեի­տա­գո­նի կող­մից։ Ռուս­նե­րը բա­ցա­հայ­տո­րեն հայ­տա­րա­րել են, որ չեն բա­ցա­ռում կո­րո­նա­վի­րու­սի ար­տա­հոս­քը» հետ­խոր­հր­դա­յին տա­րած­քում գտն­վող ա­մե­րի­կյան «ինչ-որ» կեն­սա­լա­բո­րա­տո­րիա­յից։ Մի՞­թե Հա­յաս­տա­նում ոչ ոք որևէ ահ չի զգում, երբ Թեհ­րա­նը և Մոսկ­վան ուղ­ղա­կի հաս­ցե­ներ են նշում, թե որ­տեղ են փնտ­րե­լու մե­ղա­վոր­նե­րին։ Ե­թե ոչ, ա­պա Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նա­կան կա­ռույց­նե­րում ո­րոշ մար­դիկ բուժ­վե­լու կա­րիք ու­նեն։ Ի տար­բե­րու­թյուն Ի­րա­նի, Ռու­սաս­տանն ա­ռայժմ չի նա­խազ­գու­շաց­նում, ա­սենք, Հա­յաս­տա­նին կամ Ադր­բե­ջա­նին սպառ­նա­ցող «մեծ վտանգ­նե­րի» մա­սին։ Ապ­րի­լի 22-ին ՌԴ նա­խա­գա­հի մա­մու­լի քար­տու­ղար Դմիտ­րի Պես­կո­վը, մեկ­նա­բա­նե­լով ԱՄՆ-ի են­թադ­րու­թյուն­նե­րը կո­րո­նա­վի­րու­սի ար­հես­տա­կան ծագ­ման մա­սին և այն ակ­նարկ­նե­րը, թե իբր վի­րու­սը կա­րող էր ստեղծ­վել չի­նա­կան լա­բո­րա­տո­րիա­յում, կոշտ կեր­պով հայ­տա­րա­րել է. «Covid-19 վի­րու­սի ար­հես­տա­կան ծագ­ման մա­սին ա­նա­պա­ցույց մե­ղադ­րանք­նե­րի օգ­տա­գոր­ծումն ան­թույ­լատ­րե­լի է։ ՌԴ մաս­նա­գետ­նե­րը մշ­տա­կան շփ­ման մեջ են չի­նա­կան կող­մի հետ, կա­տար­վում է տե­ղե­կույ­թի փո­խա­նա­կում։ Չի­նա­ցի­ներն աշ­խա­տում են ի­րենց պատ­վաս­տա­նյու­թե­րի վրա, մենք` զա­նա­զան ուղ­ղու­թյուն­նե­րով։ Ընդ­հա­նուր առ­մամբ, ի­րադ­րու­թյու­նը մի­ջազ­գա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն է պա­հան­ջում։ Այժմ, ա­մեն ան­գամ, երբ հայ­տն­վում է որևէ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ կամ փոր­ձա­գետ, ո­րը պն­դում կամ ակ­նարկ­ներ է ա­նում վի­րու­սի ար­հես­տա­կան ծագ­ման մա­սին, միա­ժա­մա­նակ հայ­տն­վում են եր­կու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ կամ փոր­ձա­գետ, ո­րոնք բա­ցա­ռում են այդ­պի­սի վար­կա­ծը։ Ե՛վ ա­ռա­ջին­նե­րը, և՛ երկ­րորդ­նե­րը խո­սում են բա­ցա­ռա­պես ա­ռանց ա­պա­ցույց­նե­րի։ Հա­վա­նա­կանն այն է, որ մենք ա­ռայժմ բա­վա­կա­նա­չափ տե­ղե­կույթ չու­նենք ինչ-որ եզ­րա­կա­ցու­թյուն­ներ ա­նե­լու հա­մար»։
Պատ­կերն ընդ­հա­նուր առ­մամբ պարզ է։ ԱՄՆ-ը փոր­ձում է «օգ­նել մե­ղա­վո­րին», ընդ ո­րում գոր­ծում է լկ­տիո­րեն, բայց դեմ ա­ռավ Չի­նաս­տա­նի, Ի­րա­նի և Ռու­սաս­տա­նի հա­մախ­մբ­ված պա­տաս­խան­նե­րին (նույն­պես «ակ­նարկ­նե­րի» տես­քով)։ Վե­րա­դառ­նանք ապ­րի­լի 14-ին Պեն­տա­գո­նից հն­չած հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րին, փոր­ձենք հաս­կա­նալ, թե ինչ է թաքն­ված «կո­րո­նա­վի­րու­սի բնա­կան ծագ­ման» մա­սին ա­մե­րի­կա­ցի գե­նե­րալ Միլ­լիի ա­սա­ծում։ Ա­ռա­ջին նպա­տակն ակն­հայտ է. կա­սեց­նել հա­մայ­նա­ճա­րա­կի հետ կապ­ված հա­կաա­մե­րի­կյան քա­րոզ­չու­թյան ա­լի­քի տա­րա­ծու­մը, հատ­կա­պես Ի­րա­նի և Չի­նաս­տա­նի կող­մից։ Կա­րե­լի է սպա­սել, որ ա­մեր­կա­ցի­նե­րը ո­րոշ ժա­մա­նակ հե­տո դար­ձյալ կփոր­ձեն աշ­խար­հին հա­մո­զել, թե այդ վի­րուսն իբր «չղ­ջիկ­ներ ու­տե­լու» հե­տևանք է։ Բայց դա հի­մա­րու­թյուն է, Չի­նաս­տա­նում կա­րան­տի­նը հան­ված է. շու­կա­յում վերս­տին զա­նա­զան վայ­րի կեն­դա­նի­ներ են վա­ճառ­վում, այդ թվում` չղ­ջիկ­ներ։ Բայց նկա­տե­լի է հետևյա­լը. գե­նե­րալ Միլ­լին, փաս­տո­րեն, նա­խա­գահ Թրամ­փին և պետ­քար­տու­ղար Փոմ­փեո­յին զր­կում է «չի­նա­կան վի­րու­սի» մա­սին նրանց սի­րե­լի հե­քիա­թից։ Ա­հա և ստա­նում ենք մի պատ­կեր, ո­րը մո­տա­վո­րա­պես հաս­տա­տում է «Նյու­սուիք» ամ­սագ­րի այն մար­գա­րեու­թյու­նը, թե կո­րո­նա­վի­րու­սի ա­լի­քի վրա զին­վո­րա­կան­նե­րը կա­րող են զավ­թել իշ­խա­նու­թյունն ԱՄՆ-ում։ Չէ՞ որ, ի դեմս գե­նե­րալ Միլ­լիի, Պեն­տա­գո­նը բա­ցա­հայ­տո­րեն հան­դես ե­կավ Վա­շինգ­տո­նում բարձ­րա­գույն քա­ղա­քա­կան իշ­խա­նու­թյան դեմ։ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րը նկա­տե­ցի՞ն դա։ Կր­կին միա­սին ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նենք. ԱՄՆ-ի բարձ­րա­գույն քա­ղա­քա­ցիա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը շա­րու­նա­կում է «Չի­նա­կան ու­հա­նյան խա­ղը» խա­ղալ, իսկ գե­նե­րալ Միլ­լին ա­նուղ­ղա­կիո­րեն հեր­քում է դա` խո­սե­լով «կո­րո­նա­վի­րու­սի բնա­կան ծագ­ման մա­սին հե­տա­խու­զա­կան մե­ծա­ծա­վալ տվյալ­նե­րի հի­ման վրա»։ Այ­սինքն` հաս­կա­նա­լի է, որ նրան­ցից մե­կը ստում է. կա՛մ Սպի­տակ տու­նը պետ­դե­պար­տա­մեն­տի հետ, կա՛մ Պեն­տա­գո­նը։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 9022

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ