Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Նի­կո՞լն է մե­ղա­վոր

Նի­կո՞լն է մե­ղա­վոր
07.07.2020 | 00:01

Որ Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյան ա­ռար­կան վեր­ջա­պես, եր­կար մլուլ տա­լուց հե­տո, խցա­նի նման դուրս թռավ ԼԳ ու ՏԲ պրո­պա­գան­դա­յի, սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյան «նր­բե­րանգ­նե­րի» տակ հայ­տն­ված հա­յոց դպ­րո­ցից` տրանս­գեն­դեր Մե­լի մա­սին կի­նո նկա­րող ԿԳՄՍ-ի ու նրա «փա­ռա­պանծ» նա­խա­րա­րի բո­րոտ ձեռ­քե­րով:


Հաս­կա­նա­լի է, Նի­կոլն ու իր տե­րե­րը շատ նուրբ ճա­նա­պար­հա­յին քար­տեզ­նե­րով` քայլ առ քայլ «կոտ­րե­ցին» հա­յոց ա­մեն ին­չը, այն ա­մե­նը, որ կոչ­վում էր հա­յի ինք­նու­թյուն:
Սա­կայն նե­րե­ցեք, բա­ցի նրա­նից, որ բո­լո­րով` մտա­վո­րա­կա­նու­թյու­նը (ե­թե այդ­պի­սին կա, ո­րով­հետև մտա­վո­րա­կա­նու­թյան ա­մե­նա­լուրջ շեր­տե­րը հե­ղա­փո­խու­թյան օ­րե­րին կանգ­նել էին «բաս­տիո­նի» պատ­վան­դա­նին` Նի­կո­լի կող­քին և տար­փո­ղում էին` «հո­գու սով»), հոգևո­րա­կան­նե­րը, ո­րոնք այդ­պես էլ մի ձայն (հա­տու­կենտ բա­ցա­ռու­թյուն­նե­րը չհաշ­ված) չհա­նե­ցին, երբ այս­պես լլկ­վում էր հայ ո­գին, հայ ե­կե­ղե­ցին պատ դա­ռած չկանգ­նե­ցին` ա­սե­լու «ո՛չ» այս ա­մե­նին, նրանք ի­րենց հո­տին չա­սա­ցին` Ե­րի­քո­վը վայր նե­տե­լու, տա­պա­լե­լու հա­մար եր­գում ենք, եր­գում ենք ա­մեն րո­պե, ա­մեն ժամ. մինչ Ե­րի­քո­վի պա­տե­րը կընկ­նեն. ո­րով­հետև ոչ թե հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան պայ­քա­րով, բա­ռե­րի այն խր­ձե­րով, ո­րոն­ցից այ­սօր այր­վում են մեր ա­կանջ­նե­րը ա­ռա­վո­տից մինչ ե­րե­կո` Նի­կո­լի սխալ­նե­րի նշում­նե­րով (դրանք առ ո­չինչ են, ե­թե չա­սենք` էլ ա­վե­լի են ծա­ռա­յում Նի­կո­լի կոչ­ված ան­տի-հա­յի գո­վազդ­մա­նը, նրա հզոր լի­նե­լու «փա­ռա­բա­նու­թյա­նը»), պետք էր Հո­գու եր­գը եր­գել:


Ե­կե­ղե­ցին լուռ էր: Ե­կե­ղե­ցին չու­ներ ճա­նա­պար­հա­յին քար­տեզ: Ե­կե­ղե­ցին չու­ներ ա­նե­լիք: Կար­ծում եք հենց այն­պես չէ, որ այ­սօր ե­կե­ղե­ցու դռ­նե­րը փակ են (չա­սեք` կո­րո­նա­վի­րուս է, դրա հա­մար): Պա­տա­րագ­ներն այ­սօր անց են կաց­վում ա­ռանց հա­վա­տա­վոր հո­տի: Դա պա­տա­հա­կա­նու­թյու՞ն է, թե՞ նշան է Աստ­ծուց` բո­լո­րիս ուղղ­ված, հաս­կա­նա­լու` ին­չու է այդ­պես:
Ին­չու այ­սօր էջ­միած­նա­կան միա­բա­նու­թյու­նը` Վե­հա­փա­ռի գլ­խա­վո­րու­թյամբ, ա­ռաջ չի գա­լիս... Ոչ, պետք չէ որևէ կոն­դակ, որևէ ու­ղերձ ուղղ­ված իշ­խա­նու­թյա­նը, որևէ մե­կին (գլո­բա­լիստ­նե­րը շատ մեծ ծրագ­րով տա­պա­լել են, կոտ­րել են հա­վա­տի-հո­գու դռ­նե­րը) և ու­րեմն` ին­չու՞ Վե­հա­փա­ռը ա­ռաջ չի գա­լիս և հայ­տա­րա­րում իր հո­տի հա­մար ե­ռօ­րյա ծոմ` վասն հա­յոց ինք­նու­թյան, վասն կորս­վող հո­գու, վասն հա­յոց Տան:


Ի վեր­ջո հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյունն ըն­դա­մե­նը մի փոք­րիկ դր­վագ է մեր մեծ պատ­մու­թյան մեջ, ո­րը, ինչ­քան էլ գլո­բա­լիստ­ներն ու ոմն Նի­կոլ` յուր ան­հա­վատ­նե­րի թի­մով փոր­ձում է կանգ­նե­ցել, որ­պես Հո­գու երթ (ին­չը հաս­տա­տա­պես նրան չի հա­ջող­վե­լու, ո­րով­հետև Հրա­մա­նա­տա­րը ին­քը չէ), դրա­նից ա­ռաջ այն­քան նմա­նա­տիպ նա­խա­պատ­րաս­տու­թյուն­ներ ե­ղան` «Նոր Հա­յաս­տան, նոր հայ­րա­պետ», Մայր տա­ճա­րի շի­նա­րա­րու­թյան չար­տո­նում, ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րի ա­նա­մոթ վե­րա­բեր­մունք` ա­ռա­քե­լա­կան քա­հա­նա­յի նկատ­մամբ… չթ­վենք։ Մենք, բայց ա­ռա­ջին հեր­թին էջ­միած­նա­կան միա­բա­նու­թյու­նը կուլ տվե­ցինք այդ ա­մե­նը:
Երբ ծոմ հայ­տա­րա­րե­լուն զու­գըն­թաց հա­յոց Վե­հա­փա­ռը պետք է հայ­տա­րա­րեր` ա­պաշ­խա­րու­թյան ենք կանգ­նում` ինձ­նից սկ­սած, ո­րով­հետև ես ևս գու­ցե մեղ­քեր ու­նեմ, և օր­վա իշ­խո­ղը հենց դրա­նից կառ­չած է փոր­ձում ծն­կի բե­րել էջ­միած­նա­կան­նե­րին, բո­լո­րիս, ո­րով­հետւ հոգևոր հո­վիվ­նե­րը ևս մարդ են ու կա­րող են սխալ­ներ թույլ տված լի­նել. ուս­տի` ա­պաշ­խա­րենք:
Հոգևոր միա­բան­նե­րը, մենք` ի­րենց հա­վա­տա­ցյալ հո­տը, լավ գի­տենք չէ՞, որ, որ­քան էլ կար­միր`բո­սոր լի­նեն մեր մեղ­քե­րը, Աստ­ված կլ­վա դրանք, երբ մենք նա­յում ենք դեպ Ի­րեն. այդ ժա­մա­նակ աշ­խար­հի` Նի­կո­լի, ու­ժը թու­լա­նում է մեր մեղ­քե­րի նկատ­մամբ, ու նա այլևս ան­զոր է մեր մեղ­քե­րի վրա իր և գլո­բա­լիստ­նե­րի «ճա­նա­պար­հա­յին քար­տեզն» ի­րա­գոր­ծե­լու, ո­րով­հետև «զրույ­ցը» մեր և Աստ­ծո միջև է, իսկ ին­քը, և ընդ­հան­րա­պես, ցան­կա­ցած մե­կը, ա­ռա­վել ևս ան­տի-հի­սուս, այն­տեղ ա­նե­լիք չու­նի:


ՈՒ­զում եմ հարց­նել` Զա­տի­կից, Սուրբ Հա­րու­թյան տո­նից այս կողմ, սի­րե­լի, թան­կա­գին Էջ­միա­ծի­նը ի՞նչ է ա­րել` այս ցա­վոտ օ­րե­րին մեզ մխի­թա­րե­լու, քով քո­վի հա­վա­քե­լու, մեզ, իր հա­վա­տա­ցյալ հո­տի այս օ­րե­րի ա­նե­լիք­նե­րը բա­ցատ­րե­լու. գու­ցե մարզ առ մարզ ա­ղոթ­քի օ­րեր նշա­նակ­վեին, գու­ցե ա­ղոթ­քի օ­րե­րին զու­գա­հեռ` ա­ղոթ­քի ընդ­հան­րա­կան «թե­մա՞» նշ­վեր. աս­վեր, ա­սենք` այս մի շա­բա­թը հա­րատևում ենք կո­րո­նա­վի­րու­սով հի­վանդ­նե­րի հա­մար ա­ղոթ­քում, մյուս շա­բա­թը` Ար­ցա­խի, հա­ջորդ շա­բա­թը` իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հա­մար ենք ա­ղո­թում, որ­պես­զի Աստ­ված այ­ցե­լի նրանց, ցո­րե­նը ո­րո­մից զա­տի….


Չեմ դա­տում, չեմ դա­տա­պար­տում. գի­տեմ, որ միա­բան­նե­րը լուռ` ի­րենց խցե­րում ա­նում են այս ա­մե­նը: Բայց գի­տեմ նաև Աստ­ծո կան­չը.
-Որ­տեղ եր­կու-ե­րե­քը հա­վաք­վեն իմ Ա­նու­նով, ինչ խնդ­րեն, կս­տա­նան:
Որ­պես նվաստ, տկար, խոց­ված հա­վա­տա­ցյալ հոտ, կա­րիքն ու­նենք այդ ԵՐ­ԿՈՒ-Ե­ՐԵ­ՔԻ… մի՛ խնա­յիր, ՏԵ՜Ր:

Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 6193

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ