Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Երկ­րի ա­պա­գան իր ներ­քին ռե­սուրս­նե­րի հաշ­վին կա­ռու­ցե­լու ու­նա­կու­թ­յունն է ցան­կա­ցած պե­տու­թ­յուն դարձ­նում ու­ժեղ, ու Հա­յաս­տա­նը բա­ցա­ռու­թ­յուն չէ»

«Երկ­րի ա­պա­գան իր ներ­քին ռե­սուրս­նե­րի հաշ­վին կա­ռու­ցե­լու ու­նա­կու­թ­յունն է ցան­կա­ցած պե­տու­թ­յուն դարձ­նում ու­ժեղ, ու Հա­յաս­տա­նը բա­ցա­ռու­թ­յուն չէ»
20.03.2020 | 02:54
ՄԵՆՔ Է­ԿՈ­ՆՈ­ՄԻ­ԿԱ­ՅԻ ԵՎ ԳՅՈՒ­ՂԱՏՆ­ՏԵ­ՍՈՒ­ԹՅԱՆ ՆԱ­ԽԱ­ՐԱ­ՐՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆՈՒՄ ԵՆՔ
(Ա­սո­րես­տա­նը խոր­տակ­վեց ո­ռոգ­ման ջրի, ե­րաշ­տի պատ­ճա­ռով. ի՞նչ է սպա­սում մեզ)
Հար­գե­լի ըն­թեր­ցող, նա­խորդ հոդ­վա­ծը ա­վար­տե­ցինք այն հույ­սով, որ օգ­տա­գոր­ծե­լով մեր երկ­րի ներ­քին ռե­սուրս­նե­րը` 8 մլրդ խմ ո­ռոգ­ման ջու­րը, անմ­շակ հո­ղա­տա­րածք­նե­րը, ար­տագ­նա աշ­խա­տան­քի մեկ­նող մեր մարդ­կա­յին նե­րու­ժը, հայ­րե­նա­կան գի­տա­տեխ­նի­կա­կան առ­կա նո­րույթ­նե­րը, կկա­րո­ղա­նանք ա­վե­լաց­նել ա­նաս­նա­պահ գյու­ղա­ցու շա­հույ­թը: Խոս­տա­ցա «Ինչ­պե՞ս ա­նել»-ը ներ­կա­յաց­նել հա­ջոր­դիվ:
Առ­կա ի­րա­վի­ճա­կում, որ­պես ա­ռա­ջին` քիչ ծախ­սա­տար քայլ, այդ խն­դի­րը կա­րե­լի է լու­ծել կա­թի ու մսի ինք­նար­ժե­քի հիմ­նա­կան բա­ղադ­րիչ­նե­րից մե­կի` ա­նաս­նա­կե­րի գի­նը ի­ջեց­նե­լով` վե­րը նշ­ված ներ­քին ռե­սուրս­նե­րը հա­մա­տեղ օգ­տա­գոր­ծե­լով: Տե­սեք. գյուղ­նա­խա­րա­րու­թյան պաշ­տո­նա­կան տվյալ­նե­րով, մեր ա­րոտ­նե­րի, խոտ­հարք­նե­րի բեր­քատ­վու­թյու­նը նոր­մա­տի­վից ցածր է 2-3 ան­գամ, գյու­ղա­մերձ ա­րոտ­նե­րը գրե­թե ամ­բող­ջու­թյամբ վե­րած­վել են ա­նա­պա­տի, ու այդ գոր­ծըն­թա­ցը ա­վե­լի է ա­րա­գա­նում կլի­մա­յի գլո­բալ փո­փո­խու­թյամբ պայ­մա­նա­վոր­ված ո­ռոգ­ման ջրի պա­կա­սի, ե­րաշ­տի հա­ճա­խա­կա­նու­թյան մե­ծաց­ման, խո­տի ա­ճեց­ման տեխ­նո­լո­գիա­յի տար­րա­կան կա­նոն­նե­րը չպահ­պա­նե­լու պատ­ճառ­նե­րով: Մինչ­դեռ Լոռ­վա ա­րոտ­նե­րում մեր կա­տա­րած փոր­ձե­րը ցույց տվե­ցին որ եր­կու խն­դիր­ներն էլ լու­ծե­լի են. ո­ռոգ­ման ջու­րը պա­հան­ջար­կից ա­վե­լի է, մնում է այն ճիշտ օգ­տա­գոր­ծել, մեր ստեղ­ծած տեխ­նո­լո­գիան և մե­քե­նան մի ան­ցու­մով ի­րա­գոր­ծում է խո­տի ա­ճեց­ման բո­լոր պա­հանջ­նե­րը` չվ­նա­սե­լով խո­տա­ծած­կույ­թը, փխ­րեց­նում բույ­սի ար­մա­տա­յին հո­ղա­զանգ­վա­ծը, այն պա­րար­տաց­նում, կա­տա­րում անհ­րա­ժեշտ խո­տա­սեր­մե­րի են­թա­ցանքս, ստեղ­ծում պայ­ման­ներ, որ բնու­թյան տված անձրևաձն­հալ ջու­րը ինք­նա­բե­րա­բար լից­քա­վո­րի փխ­րեց­ված հո­ղա­շեր­տը, ար­մա­տա­յին հա­մա­կար­գում ստեղ­ծե­լով խո­նա­վու­թյան պա­շար: ՈՒ բեր­քի բազ­մա­պա­տիկ ա­ճը, ան­հա­մե­մատ փոքր ծախ­սե­րի դեպ­քում, ի­րո­ղու­թյուն է: Այ­սինքն, կու­նե­նանք խո­տի գնի էա­կան ան­կում, և հետևա­բար, էա­կան շա­հույթ` կա­թի ու մսի ի­րա­ցու­մից: (Փոր­ձեք չփխ­րեց­նել ծաղ­կա­մա­նի հո­ղա­զանգ­վա­ծը և դուք շու­տով ծա­ղիկ չեք ու­նե­նա: Խն­դիրն այն է, որ բույ­սի նոր­մալ ա­ճի հա­մար ար­մա­տա­յին հո­ղա­զանգ­վա­ծում հո­ղի պինդ մաս­նիկ­նե­րի և օ­դաջ­րա­յին ծա­կո­տի­նե­րի (ո­րոն­ցով սնուն­դը մո­տե­նում է ա­մատ­նե­րին), հա­րա­բե­րակ­ցու­թյու­նը պետք է պահ­պան­վի 50/50 չա­փա­բաժ­նով: Սա­կայն, տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում, բնաար­տադ­րա­կան գոր­ծոն­նե­րի` անձրևի, ձյան, հո­ղի շեր­տի, ա­րա­ծող կեն­դա­նու, տեխ­նի­կա­յի կշիռ, խո­նա­վու­թյան գո­լոր­շա­ցում և այլն, այս հա­րա­բե­րակ­ցու­թյու­նը փոխ­վում է, հո­ղը «նս­տում» է, ծա­կո­տի­նե­րը վե­րա­նում են, ու խո­տը սնունդ չի ստա­նում, չի ա­ճում: Նշենք, որ միայն տա­վա­րի կշ­ռից, հո­ղի 1 քսմ-ի վրա մո­տա­վո­րա­պես 10 կգ ուժ է ազ­դում: Ի­րա­վի­ճա­կը ա­վե­լի է վա­տա­նում ոչ­խար­ներ ա­րա­ծեց­նե­լիս: Մինչ­դեռ ա­րոտ­նե­րում և խոտ­հարք­նե­րում մա­կերևու­թա­յին փխ­րե­ցում չի կա­րե­լի` կոչն­չա­նա խո­տա­ծած­կույ­թը: ՈՒ խնդ­րի լուծ­ման միակ տար­բե­րա­կը խո­տի ար­մա­տա­յին հո­ղա­զանգ­վա­ծը փխ­րեց­նելն է, ին­չը հա­ջո­ղու­թյամբ կա­տա­րում է մեր կող­մից ա­ռա­ջարկ­վող մե­քե­նան:
Հաս­կա­նա­լի է , որ ա­ռանց ո­ռոգ­ման ջրի բա­վա­րար քա­նա­կի խո­տի ա­ճեց­ման վե­րը նշ­ված գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը քիչ ար­դյու­նա­վետ կլի­նեն: Իսկ ո­ռոգ­ման ջուր կա` պա­հան­ջար­կից 4 ան­գամ ա­վե­լի` մո­տա­վո­րա­պես 8 մլրդ խմ: Դրա­նից մո­տա­վո­րա­պես 1,5 մլրդ խմ-ն մենք կա­րո­ղա­նում ենք կու­տա­կել ջրամ­բար­նե­րում, մնա­ցա­ծը ա­նար­գել «փախ­չում է» Թուր­քիա, Ադր­բե­ջան, Վրաս­տան հե­ղե­ղում­նե­րով ա­վե­րե­լով շր­ջա­պա­տը, իր հետ տա­նե­լով մեր հո­ղե­րի կե­նա­րար սնուն­դը` հու­մու­սը. ար­դյուն­քում, մաս­նա­գետ­նե­րի փաս­տարկ­մամբ, բեր­րիու­թյան ան­կու­մը կազ­մում է մինչև 50 տո­կոս, և այդ բա­ցը այ­սօր լրաց­նում ենք ար­տերկ­րից հա­զա­րա­վոր տոն­նա­նե­րով, եր­բեմն էլ կաս­կա­ծե­լի ո­րա­կով, քի­միա­կան պա­րար­տա­նյու­թեր ներկ­րե­լով, գյուղմ­թեր­քի ինք­նար­ժե­քը ար­հես­տա­կա­նորն բարձ­րաց­նե­լով, գյու­ղա­ցու շա­հույ­թը պա­կա­սեց­նե­լով, եր­բեմն էլ զրո­յաց­նե­լով: Մեր երկ­րում խրո­նի­կա­կան լուրջ հի­վան­դու­թյան է վե­րած­վել ա­մեն տա­րի, ո­ռոգ­ման ջրի պա­կա­սի պատ­ճա­ռով, Սևա­նը դա­տար­կե­լը:
Ստաց­վում է, որ «փախ­չող» ջրա­քա­նա­կը հան­րա­պե­տու­թյու­նում «պա­հե­լը» վե­րա­ճում է գերխ­նդ­րի` կլուծ­վեն ո­ռոգ­ման ջրի, հո­ղի բեր­րիու­թյան վե­րա­կան­գն­ման, Սևա­նից ջրա­ռի կա­սեց­ման հար­ցե­րը: Այս խն­դիր­նե­րը դի­տար­կե­լիս, սո­վո­րա­բար ա­ռաջ­նայ­նու­թյու­նը տր­վում է ջրամ­բար­ներ կա­ռու­ցե­լուն: Բայց, ար­դեն քա­նի տաս­նա­մյակ է, ո­ռոգ­ման ջրի խն­դի­րը կա, ջուր էլ կա, իսկ ջրամ­բար­ներ չեն կա­ռոուց­վում, կիսա­կա­ռույց­ներն էլ ա­վար­տին չեն հասց­վում: Ին­չու՞…Լուրջ կաս­կած­ներ կան, որ այդ ճա­նա­պար­հով շարժ­վե­լը այ­սօր ար­դեն վի­ճար­կե­լի է` փոր­ձեմ բա­ցել փա­կագ­ծե­րը խնդ­րի լուծ­ման մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան և ջրամ­բար­նե­րի կա­ռուց­ման հա­մե­մա­տա­կան գնա­հա­տա­կան­նե­րով։
1. Սեյս­միկ անվ­տան­գու­թյուն. հի­շենք մեր օ­րե­րում աշ­խար­հում փլուզ­ված ջրամ­բար­տակ­նե­րի հետևանք­նե­րը, Եղ­վար­դի գրե­թե ար­դեն պատ­րաստ, մի­լիո­նա­վոր դո­լար­նե­րի ծախս ա­րած ջրամ­բար­տա­կի շի­նա­րա­րու­թյան կա­սե­ցու­մը, երբ մե­րոնք հան­կարծ քնից արթ­նա­ցան ու մղ­ձա­վան­ջա­յին ե­րա­զի ազ­դե­ցու­թյան տակ սկ­սե­ցին ներ­կա­յաց­նել դրա փլուզ­ման հնա­րա­վոր հետևանք­նե­րը և այլն:
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում` վտանգ չկա, ո­րով­հետև չկա ջրամ­բա­րը` բնա­կա­վայ­րե­րի գլ­խին թա­ռած «ա­տո­մա­յին ռում­բը»: Ա­վե­լին, հան­րա­պե­տու­թյան տա­րած­քում «ար­տադր­ված» ար­տեր­կիր «փախ­չող» ջրա­քա­նա­կը հնա­րա­վո­րինս հա­վա­սա­րա­չափ «պահ» տա­լով բույ­սի փխ­րեց­ված, պա­րար­տաց­ված ար­մա­տա­յին հո­ղա­շեր­տում, այն խո­նավ պա­հե­լով, մենք բա­րե­լա­վում ենք բույ­սի ա­ճի պայ­ման­նե­րը. նրա ար­մա­տա­յին հա­մա­կար­գը հզո­րա­նում է, սեպ­վում, փա­թաթ­վում մայր հո­ղին` կա­սեց­վում են սո­ղանք­նե­րը, գյու­ղա­մերձ տա­րածք­նե­րի հո­ղա­շեր­տե­րի շար­ժը, ա­վե­լի մե­ծաց­նում գյու­ղա­կան շի­նու­թյուն­նե­րի սեյս­մա­կա­յու­նու­թյու­նը: Հզո­րա­նում է նաև բույ­սի վեր­գետ­նյա մա­սը. բերքն ա­ռատ է, հո­ղում առ­կա խո­նա­վու­թյան հաշ­վին բույ­սը մշ­տա­դա­լար է, հետևա­բար բա­ցառ­վում են պա­տա­հա­կան կայ­ծե­րից բռնկ­վող հր­դեհ­նե­րը. հի­շենք Խոս­րո­վի ան­տա­ռի և հա­րա­կից տա­րածք­նե­րի մի­լիո­նա­վոր դո­լար­նե­րի վնաս հասց­նող և ա­մեն տա­րի հան­րա­պե­տու­թյան այլ տա­րածք­նե­րում կրկն­վող հր­դեհ­նե­րի դեպ­քե­րը:
2. Ջրա­կու­տակ­ման ռիս­կեր. կլի­մա­յի փո­փո­խու­թյամբ պայ­մա­նա­վոր­ված` ար­դեն քա­նի տա­րի մեր ջրամ­բար­նե­րը կի­սա­դա­տարկ են, իսկ դա նշա­նա­կում է նաև, որ մի­լիո­նա­վոր դո­լար­նե­րի ար­ժո­ղու­թյամբ բե­տո­նի, ար­մա­տու­րա­յի և այլն, մի զգա­լի մա­սը չի «աշ­խա­տե­լու», ա­վե­լին, պա­հան­ջե­լու է կա­յու­նու­թյան ա­պա­հով­ման նշա­նա­կա­լի` չփոխ­հա­տուց­վող ծախ­սեր:
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում կլի­մա­յի փո­փո­խու­թյամբ պայ­մա­նա­վոր­ված ջրա­կու­տակ­ման ռիսկ չկա. հո­ղը կնե­րա­ռի այն­քան ջուր, որ­քան այդ պա­հին կտա մայր բնու­թյու­նը: Փխ­րեց­ված հո­ղա­շեր­տի ջրակ­լան­ման ու­նա­կու­թյան հետ հա­մե­մա­տած մի քա­նի ան­գամ ա­վե­լի շատ նե­րառ­ված հա­վե­լյալ ջրա­քա­նա­կը ավ­տո­մատ, ձգո­ղա­կա­նու­թյան օ­րեն­քի հա­մա­ձայն, հո­ղի են­թա­շեր­տե­րով կհո­սի ներքև, վե­րա­բա­ցե­լով խմե­լու ջրի լեռ­նա­յին աղ­բյուր­նե­րը, ո­րոնց շր­ջա­կայ­քում դա­րեր ա­ռաջ տնա­վոր­վել են մեր նախ­նի­նե­րը, իսկ այ­սօր լքում են այդ տա­րածք­նե­րը, ո­րով­հետև փակ­վել են աղ­բյուր­ներ, սր­վել են ոչ միայն ո­ռոգ­ման, այլև խմե­լու ջրի խն­դիր­նե­րը (ջր­պետ­կո­մի պաշ­տո­նա­կան հա­վաստ­մամբ, հա­մայ­նք­նե­րի կե­սից ա­վե­լին` կես մի­լիոն մարդ, ու­նի այդ խն­դի­րը):
3. Ար­դյու­նա­վե­տու­թյուն. ջրի կո­րուս­տը ջրամ­բար­նե­րում միայն գո­լոր­շա­ցու­մից, ֆիլտ­րա­ցիա­յից հաս­նում է մինչև 50 տո­կո­սի, և դրա դեմ պայ­քա­րի մի­ջոց չկա: Այն է` չես կա­րող ջրի մա­կերևույ­թը մե­կու­սաց­նել արևի և քա­մու ազ­դե­ցու­թյու­նից։
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում կո­րուս­տը գրե­թե զրո է, ո­րով­հետև կլան­ված ջու­րը ծածկ­ված լի­նե­լով հո­ղա­շեր­տով, գործ­նա­կա­նում չի գո­լոր­շա­նում, չի են­թարկ­վում արևի և քա­մու ազ­դե­ցու­թյա­նը: Ինչ վե­րա­բե­րում է ֆիլտ­րա­ցիա­յի մեծ չա­փին, ա­պա այն նպա­տա­կա­յին է` անձրևաձն­հալ ջու­րը որ­քան հնա­րա­վոր է լայ­նո­րեն տա­րա­ծել գյու­ղօգ­տա­գործ­ման հո­ղա­շեր­տե­րում, դրա­նով նպաս­տե­լով նաև խմե­լու ջրի ստոր­գետ­նյա աղ­բյուր­նե­րի վե­րա­բաց­մա­նը:
4. Անհ­նա­րի­նու­թյուն. ա­րոտ­ներն ու խոտ­հարք­նե­րը հատ­կա­պես ե­րաշտ տա­րի­նե­րին ջրամ­բա­րի ջրով ո­ռո­գե­լու, ո­րով հետևից` ջրամ­բա­րից, ջու­րը գործ­նա­կա­նում չես կա­րող բարձ­րաց­նել վերև, սա­րե­րը, հասց­նել ա­րոտ­նե­րին:
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում ա­րոտ­նե­րի և խոտ­հարք­նե­րի բու­սա­կան աշ­խար­հը, ար­մա­տա­յին փխ­րեց­ված հո­ղա­շեր­տում ներ­ծծ­ված ջրի շնոր­հիվ, զերծ կմ­նա ե­րաշ­տից, ո­րով­հետև անձրևաձն­հալ ջրի միակ կա­թիլն էլ կմ­նա ա­րո­տում և խոտ­հար­քում, ու ե­րաշտն էլ այդ­քան ա­ղե­տա­լի հետևանք­ներ չի ու­նե­նա:
5. Եր­կա­րատևու­թյուն. մի­ջին մե­ծու­թյամբ մի ջրամ­բա­րի կա­ռու­ցու­մը սո­վո­րա­բար տևում է 6-7 տա­րի, որ­տե­ղի՞ց պետք է այդ տա­րի­նե­րին ջուր վերց­նի գյու­ղա­ցին, որ­քա՞ն ջուր կկորց­նի Սևա­նը, և ին­չի՞ կվե­րած­վի այն:
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում 2-3 տա­րին մեկ ան­գամ ա­րոտն ու խոտ­հար­քը պետք է մշա­կել ա­ռա­ջարկ­ված տեխ­նո­լո­գիա­յով, և գյու­ղա­ցին կու­նե­նա սպաս­ված ար­դյուն­քը:
6. Ծախ­սա­տա­րու­թյուն. 8 մլրդ խմ ջու­րը ամ­բա­րե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է 15 մլրդ դո­լար:
Մեր ա­ռա­ջար­կու­թյան դեպ­քում` հան­րա­պե­տու­թյան մո­տա­վո­րա­պես 1,2 մլն հա ա­րոտ­ներն ու խոտ­հարք­նե­րը նշ­ված տեխ­նո­լո­գիա­յով մշա­կե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ կլի­նի ու­նե­նալ 300 հատ մե­քե­նա, ո­րոնք կհա­վաք­վեն մեր ար­հես­տա­նոց­նե­րում` Ռու­սաս­տա­նից ներ­կր­ված հան­գույց­նե­րով: Խն­դի­րը կա­րե­լի է լու­ծել նաև հան­րա­պե­տու­թյու­նում առ­կա շար­քա­ցան­նե­րը ձևա­փո­խե­լով: Ռու­սաս­տա­նից ներ­կր­ված հան­գույց­նե­րով հա­վա­քած մի մե­քե­նան կար­ժե­նա մո­տա­վո­րա­պես 15 000 դո­լար: Ար­ված ծախ­սե­րի փոխ­հա­տուց­ման մո­տա­վոր ժամ­կե­տը վե­գե­տա­ցիա­յի մի շր­ջանն է: Մի նկա­տա­ռում` տեխ­նո­լո­գիան խոր­հուրդ չի տր­վում կի­րա­ռել կա­վա­յին հո­ղե­րում:
Հար­գե­լի ըն­թեր­ցող, ես փոր­ձե­ցի ցույց տալ, որ տե­ղա­կան ռե­սուրս­նե­րը` ո­ռոգ­ման ջուր, ա­րոտ­ներ, խոտ­հարք­ներ, հայ­րե­նա­կան գի­տա­տեխնի­կա­կան մշա­կում­ներ, ճիշտ օգ­տա­գոր­ծե­լով այ­սօր ար­դեն կա­րող ենք էա­կա­նո­րեն նվա­զեց­նել ե­րաշ­տի վտան­գը, ստա­նալ մի քա­նի ան­գամ շատ, հա­մե­մա­տա­բար է­ժան ա­նաս­նա­կեր և լու­ծել կա­թի ու մսի շու­կա­յա­կան մր­ցու­նա­կու­թյան, լավ փող աշ­խա­տե­լու, ու նաև դրա­նով ո­լորտն ու բնօր­րա­նը չլ­քե­լու խն­դիր­նե­րը: Մո­տա­վոր հաշ­վարկ­նե­րով, ա­ռա­ջարկ­վող տեխ­նո­լո­գիա­յի և մե­քե­նա­յի կի­րառ­մամբ հնա­րա­վոր կլի­նի խո­տի գի­նը ի­ջեց­նել 50 տո­կո­սի չա­փով` ակն­կա­լե­լով կա­թի ու մսի ինք­նար­ժե­քի հա­մար­ժեք ան­կում, շա­հույ­թի ա­վե­լա­ցում։ Կա­ռա­վա­րու­թյուն ու­ղարկ­ված մեր հաշ­վարկ­նե­րի հա­մա­ձայն, այս տեխ­նո­լո­գիա­յի կի­րա­ռու­մից սպաս­վող օ­գու­տը` ծախ­սե­րը հա­նած, միայն խո­տի բեր­քի ա­ճից մի հեկ­տա­րի հաշ­վով կազ­մում է 44657 դրամ: Հաս­կա­նա­լի է, որ այդ օ­գուտն ա­վե­լին է, քա­նի որ ա­ռա­ջարկ­վող տեխ­նո­լո­գիա­յով, մե­քե­նա­յով լուծ­վում են նաև ջր­հե­ղեղ­նե­րի, տա­րած­քա­յին հր­դեհ­նե­րի, սո­ղանք­նե­րի, հո­ղա­տար­ման կա­սեց­ման, խմե­լու ջրի ստոր­գետ­նյա լեռ­նա­յին աղ­բյուր­նե­րի վե­րա­բաց­ման, խն­դիր­նե­րը:
Մե­քե­նան աշ­խա­տում է ՄՏԶ-80/82 տրակ­տո­րի հետ, ար­տադ­րո­ղա­կա­նու­թյու­նը 1,5 հա/ժամ է, տա­րե­կան բեռն­վա­ծու­թյու­նը` 1800 հա: Մեր կար­ծի­քով, մե­քե­նա­յի սե­փա­կա­նա­տե­րը պետք է լի­նի հա­մայն­քը, որն էլ պետք է կազ­մա­կեր­պի իր ա­րոտ­նե­րի, խոտ­հարք­նե­րի խնամ­քը, խո­տի հա­վա­քը և դրա բաշ­խու­մը հա­մա­գյու­ղա­ցի­նե­րին:
Այս­պի­սով, վե­րը նշ­ված հա­մե­մա­տա­կան­նե­րը ցույց են տա­լիս, որ ար­դեն այ­սօր, ան­հա­մե­մատ չն­չին ծախ­սե­րով, մեր ա­ռա­ջար­կած տեխ­նո­լո­գիան և մե­քե­նան ներդ­նե­լով, 8 մլրդ խմ ջու­րը կա­րե­լի է ծա­ռա­յեց­նել հան­րա­պե­տու­թյան շա­հե­րին` էա­պես լու­ծել ո­ռոգ­ման ջրի խն­դիր­նե­րը, կա­սեց­նել ե­րաշ­տը, Սևա­նից ջրա­ռը, ինչ­պես նաև ջր­հե­ղեղ­նե­րը, տա­րած­քա­յին հր­դեհ­նե­րը, սո­ղանք­նե­րը, հո­ղա­տար­ման երևույթ­նե­րը, վե­րա­բա­ցել խմե­լու ջրի լեռ­նա­յին աղ­բյուր­նե­րը:
Այդ ջրա­քա­նա­կը մեզ մոտ պա­հե­լով, հարևան­նե­րի խն­դրան­քով դրա մի մա­սը ի­րենց թող­նե­լով, մենք կլու­ծենք նաև տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին մեր խն­դիր­նե­րից մի քա­նի­սը:
Հար­գե­լի վար­չա­պետ, պա­րոն Փա­շի­նյան, հար­գե­լի պա­րոն նա­խա­րար­ներ Ցո­լա­կյան, Խա­չատ­րյան, Գրի­գո­րյան, Պա­պի­կյան, Մնա­ցա­կա­ն­յան, տե՛ր կանգ­նեք այս տեխ­նո­լո­գիա­յին և մե­քե­նա­յին: Հի­շենք Ա­սո­րես­տա­նի ճա­կա­տա­գի­րը:
Հար­գե­լի ըն­թեր­ցող, վե­րը նշ­ված նո­րույ­թի ներդ­րու­մը ա­ռա­ջին քայլն է ա­նաս­նա­պահ գյու­ղա­ցու շա­հույ­թը ա­վե­լաց­նե­լու, նրան աշ­խա­տան­քի և սո­ցիա­լա­կան հար­ցե­րի նա­խա­րար Զա­րու­հի Բա­թո­յա­նի «ըն­տա­նե­կան նպաս­տի» ա­մո­թա­լի ցու­ցա­կից դուրս հա­նե­լու գոր­ծըն­թա­ցում:
Հա­ջորդ, է՛լ ա­վե­լի լուրջ քայ­լը ո­լոր­տում առ­կա մյուս ներ­քին ռե­սուրս­նե­րը գոր­ծար­կելն է, ինչն ա­նաս­նա­պա­հի ե­կա­մու­տը կբազ­մա­պատ­կի, երկ­րում կս­տեղ­ծի ո­րա­կյալ, է­ժան, ինք­նա­բավ կա­թի ու մսի, կաթ­նամ­սամ­թեր­քի ար­տադ­րու­թյուն, կխ­թա­նի զբո­սաշր­ջու­թյու­նը, ո­րա­կյալ մաս­նա­գետ­նե­րի պա­հան­ջար­կը, ներ­գաղ­թը:
Հան­րա­ճա­նաչ են բնու­թյան, պատ­մամ­շա­կու­թա­յին մեր ար­ժեք­նե­րը. միայն Ա­րա­րատն ու Տաթևը զբո­սաշր­ջի­կի հա­մար մի ամ­բողջ հայտ­նու­թյուն են: Բայց խոս­տո­վա­նենք, որ տե­սա­ծի հրա­պույ­րը զբո­սաշր­ջի­կի մոտ ա­վե­լի եր­կա­րատև է, ցն­ցող, երբ դա զու­գակց­վում է, ինչ­պես ըն­դուն­ված է ա­սել, «օր­գա­նա­կան գյու­ղատն­տե­սու­թյան» սնն­դամ­թեր­քի անկ­րկ­նե­լի համ ու հո­տով, ա­ռա­վել ևս, երբ գնի ա­ռու­մով այն մատ­չե­լի է, ա­ռա­վել ևս, երբ այն «եփ­վում» է Հա­մա­զաս­պյա­նի էկ­զո­տիկ, արևա­յին մարտ­կոց­նե­րով: Հա­վա­տաց­նում եմ, որ այս ա­մե­նը մեկ ան­գամ վա­յե­լո­ղը իր հու­շա­պա­տու­մով Հա­յաս­տան կբե­րի զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի մի ամ­բողջ բա­նակ, Վրաս­տա­նի ծո­վը վա­յե­լե­լուց հե­տո ռուս զբո­սաշր­ջի­կը իր պարտ­քը կհա­մա­րի իր մե­քե­նա­յով հա­տել նաև մեր երկ­րի սահ­մա­նը, լո­ղալ Սևա­նում, նաև երբ ջրի ջեր­մաս­տի­ճա­նը «այն» չէ, բայց ա­փին Հա­մա­զաս­պյա­նի գրե­թե կլոր տա­րին գոր­ծող «Արևա­յին տա­քաց­մամբ փոք­րիկ ջրա­վա­զան­ներն են»` աշ­խար­հի մոր­ժե­րի ե­րա­զան­քը: Իմ մտե­րիմ­նե­րի փոր­ձով գի­տեմ, հետ­դար­ձը ու­րախ մտո­րում­նե­րի ճա­նա­պարհ է. չէ որ լավ հի­շո­ղու­թյուն­նե­րի հետ մե­քե­նան լի է հա­րա­վի արևի բերք ու բա­րի­քի տե­սա­կա­նիով: Ես դի­տա­վո­րյալ ըն­դգ­ծում եմ այս ա­մե­նը, ո­րով­հետև, ինչ­պես գի­տենք, հյու­սի­սա­յին ճա­նա­պար­հով, սե­զո­նին վրա­ցի­նե­րը էլ ա­վե­լի են խս­տաց­նում բեռ­նա­տար­նե­րի շար­ժը դե­պի Ռու­սաս­տան, ամ­բողջ ճա­նա­պար­հա­հատ­վա­ծը, այդ թվում նաև հա­կա­ռակ ըն­թաց­քով, տրա­մադ­րե­լով ավ­տո­տու­րիստ­նե­րին: Հենց սրանք էլ մեր բերքն ու բա­րի­քը ի­րենց ավ­տո­մե­քե­նա­նե­րով կար­տա­հա­նեն Ռու­սաս­տան, ինչ-որ չա­փով թեթևաց­նե­լով խնդ­րի լու­ծու­մը:
Մյուս կարևոր խն­դի­րը ա­նաս­նա­պա­հի աշ­խա­տան­քը ` բարձր շա­հույ­թի հետ, նաև հրա­պու­րիչ դարձ­նելն է: Ա­նաս­նա­պա­հու­թյան մե­քե­նա­յա­ցու­մը, ավ­տո­մա­տա­ցու­մը ըն­ձե­ռում են այդ հնա­րա­վո­րու­թյու­նը, ին­չը «բա­ցում» է նաև մեր մաս­նա­գետ­նե­րի ներ­գաղ­թի ճա­նա­պար­հը:
Ստյո­պա ԽՈ­ՅԵ­ՑՅԱՆ
Դիտվել է՝ 11000

Մեկնաբանություններ