Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Սա­տա­նան նենգ է ու խո­րա­մանկ, նրա երկ­րա­յին վե­ցա­նոց­նե­րը` նույն­պես

Սա­տա­նան նենգ է ու խո­րա­մանկ, նրա երկ­րա­յին վե­ցա­նոց­նե­րը` նույն­պես
15.05.2020 | 00:03
Սա­տա­նան նենգ է ու խո­րա­մանկ, նույ­նը կա­րե­լի է ա­սել նաև նրա երկ­րա­յին վե­ցա­նոց­նե­րի, նրանց թվում` Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի բազ­մա­թիվ չի­նով­նիկ­նե­րի մա­սին:
Այս օ­րե­րին հա­յաս­տա­նյան ԶԼՄ-նե­րով, ինչ­պես նաև սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րում թեժ կեր­պով քն­նարկ­վում, հիմ­նա­կա­նում քն­նա­դատ­վում, իսկ սո­րո­սա­կան և շա­հագր­գիռ այլ ու­ժե­րի կող­մից հաս­կա­նա­լի նպա­տակ­նե­րով պաշտ­պան­վում է Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիան: Խոս­քը Լան­զա­րո­տում ստո­րագր­ված և ար­տա­քուստ ան­մեղ ու բա­րի նպա­տա­կի մա­սին հայտ­նող ան­վա­նու­մով («Սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մից և սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րից ե­րե­խա­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան մա­սին») Եվ­րո­պա­յի խոր­հր­դի կոն­վեն­ցիա­յի մա­սին է, ո­րը ՀՀ «Ազ­գա­յին ժո­ղով» կոչ­վա­ծը մա­յի­սի 12-ին 79 կողմ, 13 դեմ, 0 ձեռն­պահ ձայ­նե­րով վա­վե­րաց­րեց:
Ինչ­պես հայտ­նի է, ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը սկզ­բում Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րան էր ու­ղար­կել հի­շյալ կոն­վեն­ցիա­յի` անգ­լե­րե­նից հա­յե­րեն բազ­մա­թիվ սխալ­նե­րով կա­տար­ված խայ­տա­ռակ թարգ­մա­նու­թյու­նը, ՍԴ-ն ա­վե­լի վաղ գոր­ծի վա­րույ­թը կա­սեց­րել էր` մինչև կա­ռա­վա­րու­թյան կող­մից հի­շյալ կոն­վեն­ցիա­յի հա­յե­րեն պաշ­տո­նա­կան թարգ­մա­նու­թյան ճշգրտ­ված տեքս­տը ստա­նա­լը: Կոն­վեն­ցիա­յի պաշ­տո­նա­կան ճշգրտ­ված շա­րադ­րան­քը ՍԴ 2020-ի մար­տի 31-ի ո­րո­շու­մից ա­ռաջ ներ­կա­յաց­վել է Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րան, այն ար­դեն նաև մեր ձեռ­քի տակ է: Հատ­կա­պես վի­ճա­հա­րույց 6-րդ հոդ­վա­ծից («Ե­րե­խա­նե­րի կր­թու­թյու­նը») մեջ­բե­րու­մը ստորև կա­տա­րում ենք կոն­վեն­ցիա­յի թարգ­մա­նու­թյան ճշգրտ­ված տար­բե­րա­կից.
«Յու­րա­քան­չյուր Կողմ ձեռ­նար­կում է անհ­րա­ժեշտ օ­րեն­սդ­րա­կան կամ այլ մի­ջոց­ներ՝ ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, որ ե­րե­խա­նե­րը տար­րա­կան և միջ­նա­կարգ կր­թու­թյան ըն­թաց­քում ստա­նան սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի, ինչ­պես նաեւ ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­ներ, ո­րոնք հար­մա­րեց­ված են նրանց զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին»:
Ե­թե 6-րդ հոդ­վա­ծում գր­ված լի­ներ` «…ստա­նան սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի, ինչ­պես նաև ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­ներ, ո­րոնք հար­մա­րեց­ված են նրանց ըն­կալ­ման, ի­մա­ցա­կան ու ֆի­զի­կա­կան զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին», կա­րե­լի էր հաս­կա­նալ, որ զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին հար­մա­րեց­ված լի­նե­լը վե­րա­բե­րում է ոչ միայն ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի, այլև նաև սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­նե­րին:
Մինչ­դեռ, Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­յի 6-րդ հոդ­վա­ծի վե­րը մեջ­բեր­ված հատ­վա­ծի առ­կա շա­րադ­րան­քի պա­րա­գա­յում, ո­րում նշ­ված չէ ե­րե­խա­յի զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի բնույ­թի վե­րա­բե­րյալ որևէ տե­ղե­կու­թյուն, և, հետևա­բար հաս­կա­նա­լի չէ, թե խոս­քը զար­գա­ցող ո՞ր կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի մա­սին է, ե­րե­խա­նե­րին, 6 տա­րե­կա­նից սկ­սած, կա­րող են տր­վել սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին նաև այն­պի­սի տե­ղե­կու­թյուն­ներ, ո­րոնք հար­մա­րեց­ված չեն նրանց զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին, ընդ ո­րում, պատ­ճա­ռա­բա­նե­լով, թե ե­րե­խա­նե­րի զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին հար­մա­րեց­ված լի­նե­լու մա­սին կոն­վեն­ցիա­յում առ­կա ձևա­կեր­պու­մը վե­րա­բե­րում է սոսկ ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­նե­րին:
Որ իշ­խա­նու­թյան վե­րին օ­ղակ­նե­րում, նե­րա­ռյալ` ՀՀ կր­թու­թյան, գի­տու­թյան, մշա­կույ­թի և սպոր­տի նա­խա­րա­րու­թյու­նում, կան շա­հագր­գիռ ան­ձինք, ո­րոնք վա­ղը կոն­վեն­ցիա­յից օգտ­վե­լով, փոր­ձե­լու են հաս­նել նրան, որ մեր ե­րե­խա­նե­րին տր­վեն ի­րենց ըն­կալ­ման, ի­մա­ցա­կան ու ֆի­զի­կա­կան զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին չհա­մա­պա­տաս­խա­նող տե­ղե­կու­թյուն­ներ` սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին, ընդ­հան­րա­պես տր­վի տար­րա­կան ու միջ­նա­կարգ դա­սա­րան­նե­րում սո­վո­րող­նե­րի տա­րի­քին և հի­շյալ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին ան­հա­մա­պա­տաս­խան սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյուն, թող որևէ մե­կը չկաս­կա­ծի:
Կոն­վեն­ցիա­յի մեջ­բեր­ված հատ­վա­ծի շա­րադ­րան­քում ե­րե­խա­նե­րի զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի բնույ­թի («ըն­կալ­ման, ի­մա­ցա­կան ու ֆի­զի­կա­կան») մա­սին տե­ղե­կու­թյան, դրա ո­րո­շա­կիու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյան պայ­ման­նե­րում ոչ ոք չի կա­րող պն­դել, թե ե­րե­խա­նե­րին (նրանց թվում նաև` տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րի) տր­վե­լիք տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի` նրանց զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին հար­մա­րեց­ված լի­նե­լը վե­րա­բե­րում է ոչ միայն ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց­նե­րի, այլև սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­նե­րին:
Մի պահ, սա­կայն, վե­րը շա­րադր­վա­ծը մի կողմ թող­նենք, հա­մա­րենք, թե սխալ­վում ենք, և ե­րե­խա­նե­րին սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին տր­վե­լիք տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը նույն­պես պետք է հար­մա­րեց­ված լի­նեն նրանց զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին: Այս դեպ­քում, սա­կայն, խն­դիրն այն է, որ սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ե­րե­խա­նե­րին հաս­կա­նա­լի դարձ­նե­լու հա­մար պետք է նրանց բա­ցատ­րել, թե ինչ բան են սե­ռա­կան օր­գան­նե­րը, սե­ռա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը, դրանց տե­սակ­նե­րը, հետևանք­նե­րը, ինչ բան են սե­ռա­կան բռ­նու­թյու­նը և սե­ռա­կան շա­հա­գոր­ծու­մը և այլն, ըստ մի շարք սեք­սա­պա­թո­լոգ­նե­րի, հո­գե­բան­նե­րի (Նա­րի­նե Ներ­սի­սյան, Կա­րի­նե Նալ­չա­ջյան և այլ մաս­նա­գետ­ներ), ընդ­հան­րա­պես չեն կա­րող հա­մա­պա­տաս­խա­նել տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րի զար­գա­ցող կա­րո­ղու­թյուն­նե­րին, հետևա­բար ան­թույ­լատ­րե­լի է այդ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը նրանց փո­խան­ցել:
Ան­թույ­լատ­րե­լի է, քա­նի որ վե­րոն­շյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը ե­րե­խա­նե­րին զր­կե­լու են ի­րենց ան­մե­ղու­թյու­նից, խե­ղե­լու են տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րում սո­վո­րող ե­րե­խա­նե­րի հո­գե­բա­նու­թյու­նը, պղ­տո­րե­լու են նրանց միտ­քը, ըն­կա­լում­նե­րը, այդ ե­րե­խա­նե­րի շր­ջա­նում վա­ղա­ժամ և ա­նա­ռողջ սե­ռա­կան հե­տաք­րք­րու­թյուն­ներ, վտան­գա­վոր հետևանք­ներ ու­նե­ցող գայ­թակ­ղու­թյուն­ներ են ա­ռա­ջաց­նե­լու: Ա­վե­լին, ինչ­պես ար­դեն հա­վաս­տել է բժիշկ-սեք­սո­լոգ Նա­րի­նե Ներ­սի­սյա­նը, նույն տա­րի­քի, նույն դա­սա­րա­նում սո­վո­րող ե­րե­խա­նե­րը վե­րոն­շյա­լի ա­ռու­մով տար­բեր կա­րո­ղու­թյուն­ներ ու­նեն, այդ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րը և նրանց ըն­կա­լում­նե­րը շատ ան­հա­տա­կան են: Հե­տևա­բար նույ­նիսկ միջ­նա­կարգ կր­թու­թյան ըն­թաց­քում չի կա­րե­լի նույն դա­սա­րա­նում սո­վո­րող ա­շա­կերտ­նե­րին նույն տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը տալ:
«Կոն­վեն­ցիա­նե­րը բա­ռա­կույ­տեր են, իսկ սե­ռա­կա­նը շատ նուրբ թե­մա է,- իր ֆեյս­բու­քյան է­ջում գրել է բժիշկ-սեք­սո­լոգ Նա­րի­նե Ներ­սի­սյա­նը:- Երբ գա կի­րա­ռա­կան մա­սը, վտանգ­նե­րը չա­փա­զանց մեծ են լի­նե­լու։ Ե­րեք հարց կա, ո­րոնց պի­տի պա­տաս­խան տր­վի։
Ով՞, ով­քե՞ր պի­տի ե­րե­խա­նե­րին կար­դան այդ դա­սե­րը։ Ար­դյոք ման­կա­կան հո­գե­բան­նե՞­րը, ով­քեր ան­ցել են սե­փա­կան փսի­խոա­նա­լի­զը և զուրկ են սե­ռա­կան բար­դույթ­նե­րից։ Ար­դյո՞ք մենք ու­նենք այդ­քան բարձր ո­րա­կա­վոր­ման մաս­նա­գետ­ներ։ Բո­լորս ենք հաս­կա­նում, որ ա­մե­նա­լավ նյու­թը վատ մաս­նա­գե­տի ձեռ­քե­րում լա­վա­գույն դեպ­քում ա­նօգ­տա­կար է, վա­տա­գույն դեպ­քում` չա­րիք։ Ի՞նչ թե­մա­ներ են նե­րառ­վե­լու այդ դա­սըն­թաց­նե­րում։ Ի՞ն­չի մա­սին ենք մենք խո­սե­լու մեր ե­րե­խա­նե­րի հետ` սեք­սի՞, թե՞ սի­րո։ Ծնն­դի հրաշ­քի՞, թե ՞ա­նցա­նկ­ալի հղիու­թյան։ Ար­ժեք­նե­րի՞, թե՞ բնազդ­նե­րի։
ՈՒ՞մ հետ ենք խո­սե­լու` ան­հա­տի՞, թե՞ դա­սա­րա­նի հետ։ Նույն տա­րի­քի և սե­ռի ե­րե­խա­նե­րի ըն­կա­լում­նե­րը նույն ին­տո­նա­ցիա­յով աս­ված բա­ռի վե­րա­բե­րյալ տար­բեր են։ Այդ ըն­կա­լում­նե­րը կախ­ված են մի­ջա­վայ­րից, ծնող­նե­րից ու հա­զար ու մի այլ հար­ցե­րից։ Ար­դյոք կա­րե­լի՞ է այդ­քան նուրբ թե­ման բո­լո­րին նույն ձևով մա­տու­ցել:
Սրանք բո­լո­րը հար­ցեր են ո­րոնց պա­տաս­խա­նը պի­տի տր­վի։ Ե­րե­խա­նե­րի հո­գե­բա­նու­թյու­նը խա­ղա­լիք չէ, որ­տեղ կա­րե­լի է շտա­պել»։
Կոն­վեն­ցիա­յի 6-րդ հոդ­վա­ծում նշ­ված է նաև, որ «Ծնող­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյամբ տրա­մադր­ված այդ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը պետք է անհ­րա­ժեշ­տու­թյան դեպ­քում տր­վեն սե­ռա­կան բնույ­թի հար­ցե­րի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի ա­ռա­վել լայն հա­մա­տեքս­տում…», ին­չը նշա­նա­կում է, որ ե­թե ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյու­նը, նրա կամ նրա ընտ­րած, հրա­վի­րած մաս­նա­գետ­նե­րը, թերևս նաև ու­սու­ցիչն անհ­րա­ժեշտ հա­մա­րեն, սե­ռա­կան շա­հա­գործ­ման ու սե­ռա­կան բնույ­թի բռ­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված վտանգ­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը (իբր դրանք քիչ են) ե­րե­խա­նե­րին պետք է տր­վեն սե­ռա­կան բնույ­թի հար­ցե­րի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի ա­ռա­վել լայն հա­մա­տեքս­տում:
Ինչ վե­րա­բե­րում է «Ծնող­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյամբ»-ին, ա­պա մեր դպ­րոց­նե­րում ու­սու­ցիչ­ներն ան­հա­տա­կան դա­սա­վան­դում չեն ի­րա­կա­նաց­նում, երբ «հա­մա­պա­տաս­խան» կր­թա­կան ծրագ­րերն ու դա­սագր­քե­րը լի­նեն, նրանք, թե­կուզ չու­զե­նա­լով, այդ դա­սագր­քե­րով դա­սա­վան­դե­լու են ողջ դա­սա­րա­նին, հետևա­բար ծնող­նե­րի հետ ինչ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան մա­սին է խոս­քը, երբ նրանք, չն­չին բա­ցա­ռու­թյամբ (ԼԳԲՏ-ներ, սո­րո­սա­կան­ներ) դեմ են ի­րենց ե­րե­խա­նե­րին վե­րոն­շյալ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը փո­խան­ցե­լուն:
Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 9740

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ