Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«2 տար­վա ըն­թաց­քում իշ­խա­նու­թ­յու­նը ցույց տվեց, որ ու­նի 100 տո­կոս լե­գի­տի­մու­թ­յուն, բայց 0 տո­կոս ար­դ­յու­նա­վե­տութ­յուն»

«2 տար­վա ըն­թաց­քում իշ­խա­նու­թ­յու­նը ցույց տվեց, որ ու­նի 100 տո­կոս լե­գի­տի­մու­թ­յուն, բայց 0 տո­կոս ար­դ­յու­նա­վե­տութ­յուն»
07.07.2020 | 00:51

Քաղ­տեխ­նո­լոգ ԿԱ­ՐԵՆ ՔՈ­ՉԱՐ­ՅԱ­ՆԸ կար­ծում է, որ օր ա­ռաջ Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նը պետք է աշ­խա­տան­քից ա­զա­տի ա­ռող­ջա­պա­հու­թ­յան նա­խա­րար Ար­սեն Թո­րո­ս­յա­նին՝ վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րը և ո­լորտն ամ­բող­ջո­վին ձա­խո­ղե­լու հա­մար։ Ներ­քա­ղա­քա­կան խն­դիր­նե­րի և հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րու­թ­յուն­նե­րի շուրջ զրույ­ցը` ստորև։

-Հան­րա­յին ա­ռող­ջու­թյունն այ­սօր շա­րու­նա­կում է վտանգ­ված լի­նել, վա­րա­կա­կիր­նե­րի թի­վը կա­յուն տեմ­պե­րով ա­վե­լա­նում է, Ձեր դի­տարկ­մամբ, ինչ­պե՞ս են ըն­թա­նում վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րի աշ­խա­տանք­նե­րը։
-Ոչ միայն իմ, բժիշկ­նե­րի տե­սա­կետն էլ այն է, որ այ­սօր ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան ո­լոր­տը կո­լապ­սի մեջ է, և Ար­սեն Թո­րո­սյանն այդ հա­մա­կար­գը զրո­յաց­րել է։
-Ին­չու՞ է իշ­խա­նու­թյու­նը շա­րու­նա­կում պա­հել Ար­սեն Թո­րո­սյա­նին, երբ և՛ մաս­նա­գետ­նե­րը, և՛ հան­րու­թյու­նը դժ­գոհ են նրա աշ­խա­տան­քից։
-Այդ հար­ցին պի­տի պա­տաս­խա­նի Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը։ Ես իմ մա­սով վա­ղուց եմ ա­սել, որ այդ նա­խա­րա­րից պետք է ա­զատ­վել։ Ընդ ո­րում, ե­թե ո­մանք կար­ծում են, թե ար­դեն ուշ է, իմ կար­ծի­քով, նրան հա­մա­կար­գից հե­ռու պա­հե­լու հա­մար եր­բեք ուշ չէ։ Ե­թե օր ա­ռաջ այդ նա­խա­րա­րից ա­զատ­վենք, հա­մա­կարգն ա­վե­լի շուտ կսկ­սի վե­րա­կան­գն­վել։
-Կար­ծում եք` ձա­խո­ղում­նե­րը մեկ ան­ձո՞վ են պայ­մա­նա­վոր­ված։
-Ոչ, ես այդ­քան միա­միտ չեմ։ Խն­դիրն այն է, որ բժիշկ­նե­րը դեռ 2 տա­րի ա­ռաջ էին բարձ­րա­ձայ­նում, որ ճիշտ կադր չի ըն­տր­վել ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան ո­լոր­տը հա­մա­կար­գե­լու հա­մար։ Իսկ կո­րո­նա­վի­րու­սի այս շր­ջա­նում էլ ա­վե­լի ցցուն դար­ձան նրա բաց­թո­ղում­նե­րը, երբ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան ո­լոր­տի ղե­կա­վարն այս ըն­թաց­քում որևէ հա­մա­ճա­րա­կա­բա­նի հետ ան­գամ չի հան­դի­պել, խոր­հուրդ չի լսել։ Ի տար­բե­րու­թյուն շա­տե­րի, այս մար­դը կար­ծում է, թե ա­մե­նա­գետ է։ Սա է նրա մեծ խն­դի­րը ու նաև Փա­շի­նյա­նի, որ նրան աշ­խա­տան­քից չի հե­ռաց­նում։
-Են­թադ­րենք, Թո­րո­սյա­նին հե­ռաց­րին հա­մա­կար­գից, դա ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կում ի՞նչ կփո­խի։
-Նա­յած ով կգա այդ ո­լոր­տի ղե­կա­վար։ Ե­թե Ար­սեն Թո­րո­սյա­նի պես մե­կը գա, բնա­կա­նա­բար ոչ մի բան էլ չի փոխ­վի, ե­թե նոր­մալ մարդ գա, կա­մաց-կա­մաց ի­րա­վի­ճա­կը կշտկ­վի։ Բո­լոր բժիշկ­ներն էլ ա­սում են, որ պատ­րաստ են լծ­վե­լու գոր­ծի, ա­նե­լու այն ա­մե­նը, որ դեռ ա­ռա­ջին օ­րից սկ­սած պի­տի ա­նեին։
-Դուք ու­նե՞ք Ձեր բա­ցատ­րու­թյու­նը, թե ին­չու է Թո­րո­սյա­նին Փա­շի­նյանն այս­քան փայ­փա­յում։
-Ես նաև տե­ղյակ եմ, որ թի­մի ներ­սում էլ Թո­րո­սյա­նի հետ կապ­ված խն­դիր­ներ կան, պա­հան­ջում են նրան հե­ռաց­նել, ու սա հիմք է տա­լիս ինձ եզ­րա­հան­գե­լու, որ Փա­շի­նյա­նը չի կա­րո­ղա­նում նրան հե­ռաց­նել։
-Ին­չու՞։
-Երևի շատ ա­վե­լի լուրջ «տե­րեր» ու­նի Ար­սեն Թո­րո­սյա­նը, ո­րոնք կա­րո­ղա­նում են ազ­դել Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի վրա։
-Բայց Փա­շի­նյանն ա­սում է, թե ի­րենք ինք­նու­րույն քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն ստեղ­ծող են, ինք­նա­վար են, ոչ մե­կը չի կա­րող ազ­դե­ցու­թյուն ու­նե­նալ ի­րենց վրա։ Այդ ով­քե՞ր են, որ կա­րո­ղա­նում են ազ­դել նրա վրա։
-Դե, չգի­տեմ։ Այլ պատ­ճառ դժ­վար է պատ­կե­րաց­նել թե ին­չու նման կադ­րից չեն ա­զատ­վում։ Ի­րենք են ա­սում, որ դժոխ­քում ենք, կո­լապ­սի մեջ ենք, ու ե­թե այս ա­մե­նից հե­տո Թո­րո­սյանն իր տե­ղում է, դժ­վար է ինչ-որ մեկ­նա­բա­նու­թյուն ա­նել։
-Հա­մա­վա­րա­կի ստեղ­ծած խն­դիր­նե­րին զու­գա­հեռ իշ­խա­նու­թյու­նը քա­ղա­քա­կան ցան­կու­թյուն­նե­րից չհ­րա­ժար­վեց, ՍԴ-ում ար­հես­տա­կան ճգ­նա­ժամ ստեղ­ծեց։ Այս ա­ռու­մով ի՞նչ զար­գա­ցում­նե­րի սպա­սել։ Ար­դեն տե­սա­կետ է հն­չում, որ իշ­խա­նու­թյունն իր 88 պատ­գա­մա­վո­րով դա­տա­րա­նի առջև է կանգ­նե­լու։
-Այս­պես եր­կար չի կա­րող շա­րու­նակ­վել, իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կփոր­ձեն ա­րագ լու­ծում­ներ գտ­նել, բայց թե ինչ­պես, չեմ կա­րող ա­սել։ Ինչ վե­րա­բե­րում է պա­տաս­խա­նատ­վու­թյա­նը, ի­րա­վա­բան­նե­րը դա ա­վե­լի ճիշտ կմեկ­նա­բա­նեն։ Ընդ­դի­մա­դիր հատ­վա­ծի ի­րա­վա­բան­նե­րը կար­ծում են, որ իշ­խա­նու­թյու­նը կանգ­նե­լու է դա­տա­րա­նի առջև, մյուս մա­սը խն­դիր չի տես­նում այդ ա­մե­նում։ Ի­րա­վա­կան գնա­հա­տա­կան չեմ կա­րող տալ, իսկ քա­ղա­քա­կան գնա­հա­տա­կան այն է, որ մի կո­լապս էլ ՍԴ-ում է ստեղծ­վել։ Ա­մեն ինչ ա­րե­ցին, որ այն­տեղ լի­նի ճգ­նա­ժամ։
-Օ­րերս սոց­հար­ցում­ներ ներ­կա­յաց­վե­ցին,և «պարզ­վեց», որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ռե­կոր­դա­յին վար­կա­նիշ ու­նի՝ 85 տո­կոս։ Ձեզ վս­տա­հե­լի՞ է թվում այս տվյա­լը։
-Ինձ սո­ցիո­լո­գիան վս­տա­հու­թյուն չի ներ­շն­չում, իսկ Հա­յաս­տա­նում դա ա­վե­լի զվար­ճա­լի է, քան ողջ աշ­խար­հում։ Աշ­խար­հում սո­ցիո­լո­գիան օգ­տա­գործ­վել է նա­խընտ­րա­կան շր­ջա­նում, PR-ի հա­մար, իսկ Հա­յաս­տա­նում այդ ա­մենն ի­րա­կա­նաց­վում է «կաց­նա­յին» տար­բե­րա­կով՝ սկ­սած Ա­դի­բե­կյա­նից։
-Ձեր տպա­վո­րու­թյամբ, հան­րա­յին ինչ­պի­սի՞ վս­տա­հու­թյուն ու­նի այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյու­նը։
-Կար­ծում եմ` վս­տա­հու­թյու­նը դեռ բարձր է, բայց ի­հար­կե, ոչ այդ­քան, այդ թվե­րին չեմ հա­վա­տում։ Իշ­խա­նու­թյու­նը վս­տա­հու­թյուն չու­նի, վս­տա­հու­թյուն ու­նի մեկ մարդ՝ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը։ Ա­ռայժմ ի­րե­նից բարձր վար­կա­նիշ Հա­յաս­տա­նում դեռ ոչ մե­կը չու­նի։
-Ա­սել է՝ ընդ­դի­մու­թյան այն պն­դում­նե­րը, թե այս իշ­խա­նու­թյու­նը պի­տի փոխ­վի, այն­քա՞ն էլ ի­րա­տե­սա­կան չեն։
-Նախ` պի­տի մի բան տա­րան­ջա­տենք։ Իշ­խա­նու­թյան լե­գի­տի­մու­թյու­նը երբևի­ցե ոչ մե­կը կաս­կա­ծի տակ չի դրել, իսկ երբ հի­մա ա­սում են, թե պետք է փոխ­վի այս իշ­խա­նու­թյու­նը, խոսքն ա­մենևին լե­գի­տի­մու­թյան մա­սին չէ, այլ ար­դյու­նա­վե­տու­թյան։ Այս եր­կու տար­վա ըն­թաց­քում իշ­խա­նու­թյու­նը ցույց տվեց, որ ու­նի 100 տո­կոս լե­գի­տի­մու­թյուն, բայց 0 տո­կոս ար­դյու­նա­վե­տու­թյուն։
-Ա­նար­դյու­նա­վետ կա­ռա­վա­րու­մը որ­քա՞ն կա­րող է գո­յատևել վս­տա­հու­թյան հաշ­վին։
-Որ­քան նրան ընտ­րած ժո­ղո­վուր­դը կդի­մա­նա։
-Այ­սօր ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տում կան գոր­ծըն­թաց­ներ, բայց ա­մեն մե­կը մի ուղ­ղու­թյամբ է աշ­խա­տում, չկա ընդ­հա­նուր ճա­կատ։ Ընդ­դի­մու­թյու­նը կկա­րո­ղա­նա՞ միաս­նա­բար հաս­նել այն հան­գր­վա­նին, որն իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նը կդարձ­նի ի­րա­տե­սա­կան։
-Ընդ­դի­մու­թյունն ա­նում է այն, ին­չը բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րում և բո­լոր տե­ղե­րում ա­նում են ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը։ Տար­բեր մե­թոդ­նե­րով պետք է պայ­քա­րի իշ­խա­նու­թյան դեմ։ Պարզ է, որ այս օ­րե­րին քն­նար­կում­ներ են ա­նում՝ հաս­կա­նա­լու, թե իշ­խա­նու­թյան թույլ տե­ղե­րը ո­րոնք են, իսկ դրանք քիչ չեն։ Դրա հա­մար տար­բեր բևեռ­նե­րով աշ­խա­տում են։ Կս­տաց­վի, թե ոչ, ժա­մա­նա­կը ցույց կտա։
-Ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը շատ են քն­նա­դա­տում այս իշ­խա­նու­թյան կադ­րե­րին։ Կար­ծում եք, իշ­խա­նու­թյան ա­մե­նա­թույլ տե­ղը դա՞ է։
-Այդ հար­ցում ընդ­դի­մա­դիր­նե­րի հետ հա­մա­միտ եմ։ Ա­յո, ա­ռա­ջին օր­վա­նից կադ­րերն այս իշ­խա­նու­թյան ա­մե­նա­մեծ խն­դիրն են, և այդ խն­դիրն ա­ռայ­սօր չի լուծ­վում։ Ի­րենք էլ գի­տեն, որ դա ի­րենց ա­քի­լե­սյան գար­շա­պարն է։
-Գու­ցե դա՞ է պատ­ճա­ռը, որ «հին» և «նոր» կադ­րե­րի ար­հես­տա­կան խն­դի­րը մեջ­տեղ բե­րե­ցին ու հետևո­ղա­կա­նո­րեն ա­զատ­վում են պրո­ֆե­սիո­նալ աշ­խա­տա­կից­նե­րից։
-Դա ա­վե­լի շուտ մարդ­կա­յին հատ­կու­թյան խն­դիր է։ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ոչ մե­կին չի վս­տա­հում։ Հա­մոզ­ված եմ, որ իր թի­մից էլ ար­դեն շա­տե­րին չի վս­տա­հում։
-Այս օ­րե­րին շատ է խոս­վում երկ­րում հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին, ու՞մ է ձեռն­տու նման ի­րա­վի­ճակ ստեղ­ծել երկ­րում։
-Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը տար­բեր հար­ցե­րի շուրջ փոր­ձում է ՌԴ-ի հետ քա­ղա­քա­կան «առևտուր» ա­նել։ Ե­թե կկա­րո­ղա­նա ու կմար­սի, հա­լալ է ի­րեն։ Գեո­քա­ղա­քա­կան կենտ­րոն­նե­րը (ԱՄՆ, ՌԴ, Չի­նաս­տան) սո­վո­րա­բար մեզ նման փոքր և թույլ պե­տու­թյուն­նե­րի հետ քա­ղա­քա­կան առևտուր չեն ա­նում։
-Այդ «առևտու­րը» հիմ­նա­կա­նում ին­չի՞ շուրջ է, Ար­ցա­խի՞։
-Չեմ կար­ծում։ Այլ հար­ցե­րի շուրջ, զո­րօ­րի­նակ՝ տն­տե­սա­կան (գա­զի գին, է­լեկտ­րաէ­ներ­գիա, ա­տո­մա­կա­յան)։ Տն­տե­սա­կան այս խն­դիր­ներն ի­րար հետ փոխ­կա­պակց­ված են, այս փա­թե­թի մեջ է նաև Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի հար­ցը։ Մեզ պես եր­կր­նե­րին թվում է, որ ե­թե մենք այդ գեո­քա­ղա­քա­կան հս­կա­նե­րին ինչ-որ բան ա­րել ենք, ա­պա ի­րենք մեզ պարտք են։ Այդ կար­գի եր­կր­նե­րը եր­բեք ոչ մե­կին պարտք չեն լի­նում։ Ե­թե դու ռուս­նե­րին ա­սում ես, այ տես՝ Սի­րիա զո­րա­խումբ ու­ղար­կե­ցի կամ ԵԽ-ում ձեր ու­զա­ծի պես քվեար­կե­ցի կամ ինչ­պես ու­զել եք, ա­րել եմ, հի­մա դուք էլ ինձ պետք է տաք, չեն տա­լու ո­չինչ։ Դա ան­գամ քն­նարկ­ման խն­դիր չէ, այդ­պի­սի կենտ­րոն­նե­րը չեն գնում «առևտրի»։
-Դուք մտա­հո­գու­թյուն ու­նե՞ք, որ Հա­յաս­տա­նը կա­րող է վե­րած­վել գեր­տե­րու­թյուն­նե­րի դի­մա­կա­յու­թյան օ­ջա­խի։
-Այս պա­հի դրու­թյամբ դա չի երևում։ Ե­թե դե­մոկ­րատ­նե­րը նո­յեմ­բե­րին հաղ­թեն ԱՄՆ-ի նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րում, ին­չին չեմ հա­վա­տում, գու­ցե նման բան լի­նի։
-Հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րը կշա­րու­նակ­վե՞ն։
-Հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րը մեր­ձիշ­խա­նա­կան թևից են հիմ­նա­կա­նում տա­րած­վում, սա­կայն մո­տա­կա տա­րի­նե­րին չեն կա­րող մեծ ծա­վալ­նե­րի հաս­նել այն պատ­ճա­ռով, որ Հա­յաս­տա­նի բնակ­չու­թյան շատ մեծ հատ­ված տար­բեր թե­լե­րով կապ­ված է Ռու­սաս­տա­նի հետ։ Ա­ռա­ջին հեր­թին խոս­քը տն­տե­սա­կան կապ­վա­ծու­թյան մա­սին է։ Մար­դիկ գնում են այն­տեղ աշ­խա­տե­լու կամ ար­դեն տե­ղա­փոխ­վել են ՌԴ մշ­տա­կան բնա­կու­թյան, որ­տե­ղից գու­մար են ու­ղար­կում հայ­րե­նիք։ Ռու­սաս­տա­նից Հա­յաս­տան ե­կող տրանս­ֆերտ­նե­րը շատ մեծ են, եր­կիր մտ­նող գու­մա­րի 85 տո­կոսն այն­տե­ղից է գա­լիս։ Այս ա­ռու­մով շատ դժ­վար կլի­նի հա­կա­ռու­սա­կան լայն ար­շավ սկ­սել։ Մար­դիկ օ­բյեկ­տի­վո­րեն կապ­ված են այդ երկ­րի հետ։
-Այդ պարզ ճշ­մար­տու­թյունն ին­չու՞ իշ­խա­նու­թյու­նը չի հաս­կա­նում։
-Չգի­տեմ, ի­րենց թվում է, թե քա­ղա­քա­կան «առևտու­րը» կս­տաց­վի։ Երկ­րոր­դեմ՝ ե­թե ստաց­վի, հա­լալ է ի­րենց։
-Բայց այդ «առևտրի» շր­ջա­նա­կում այն­պես է ստաց­վել, որ այ­սօր բո­լոր հարևան­նե­րի, գոր­ծըն­կեր, դաշ­նա­կից եր­կր­նե­րի հետ խն­դիր­ներ ու­նենք։
-Դա բխում է այն հան­գա­ման­քից, ին­չի մա­սին վերևում նշե­ցի՝ կադ­րե­րից և աշ­խա­տան­քի ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նից։ Միայն մեկ ո­լոր­տում չէ նման խն­դիր, կա­ռա­վար­ման բո­լոր օ­ղակ­նե­րի, այդ թվում ար­տա­քին գե­րա­տես­չու­թյան հիմ­նա­կան խն­դի­րը կադ­րերն են և ոչ ար­դյու­նա­վետ աշ­խա­տան­քը։

Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 8545

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ