Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Մա­մու­լի զար­մա­նա­լի կոն­ֆե­րան­սը Կա­պա­նում և նա­խա­գա­հի մի շարք թեկ­նա­ծու­նե­րի տա­րօ­րի­նակ պա­տաս­խան­նե­րը Ստե­փա­նա­կեր­տից

Մա­մու­լի զար­մա­նա­լի կոն­ֆե­րան­սը Կա­պա­նում և նա­խա­գա­հի մի շարք թեկ­նա­ծու­նե­րի տա­րօ­րի­նակ պա­տաս­խան­նե­րը Ստե­փա­նա­կեր­տից
04.02.2020 | 00:28
Հուն­վա­րի 25-ին և 26-ին շատ տա­րօ­րի­նակ բա­ներ էին կա­տար­վում, այն էլ հա­կա­ռա­կի պես, հուն­վա­րի 28-ի՝ հայ­կա­կան բա­նա­կի ստեղծ­ման տո­նի նա­խօ­րեին։ Պա­կաս տա­րօ­րի­նակ չէր և այն, որ ա­մեն ինչ սկս­վեց, երբ Ստե­փա­նա­կեր­տից հայ­տա­րա­րե­ցին՝ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան նա­խա­գա­հի հեր­թա­կան ընտ­րու­թյու­նը նշա­նակ­ված է 2020 թ. մար­տի 31-ին, իսկ թեկ­նա­ծու­նե­րի պաշ­տո­նա­կան գրան­ցու­մը կլի­նի փետր­վա­րի 15-25-ին։ Այ­սինքն՝ պահ­պան­վել են այդ ընտ­րու­թյան հետ կապ­ված բո­լոր սահ­մա­նադ­րա­կան ժամ­կետ­նե­րը։ Եվ ար­դեն այ­սօր­վա դիր­քե­րից պարզ է դառ­նում, թե Փա­շի­նյանն ին­քը կամ 2017-ից նրան օգ­նող ան­դր­կու­լի­սյան ու­ժերն ին­չու ար­ցա­խյան նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյանն առ­նչ­վող ժամ­կետ­ներն ի­մա­նա­լուց հե­տո ո­րո­շե­ցին դի­մել այդ սադ­րիչ հե­րյու­րան­քին։
Նա­խա­գա­հա­կան Կա­պա­նում Փա­շի­նյա­նի հուն­վա­րի 25-ի մա­մու­լի կոն­ֆե­րան­սը բա­վա­կան լայ­նո­րեն լու­սա­բան­վել է, նրան ար­ձա­գան­քել են շատ ԶԼՄ-ներ, փոր­ձեր են ե­ղել վեր­լու­ծե­լու, թե լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի հետ շփ­վե­լու ժա­մա­նակ վար­չա­պետն այդ ին­չու հան­կարծ զր­պար­տեց Սերժ Սարգ­սյա­նին և ին­չու հան­կարծ «պա­տաս­խան­ներ» պա­հան­ջեց... Ար­ցա­խի հա­յե­րից՝ պատ­րա՞ստ եք հան­ձն­վե­լու, թե՞ ոչ։ Այս­տեղ մենք, ի­հար­կե, մի փոքր չա­փա­զան­ցում ենք. պա­տե­րազ­մում հաղ­թած­նե­րից ուղ­ղա­կի տեքս­տով թշ­նա­մու ա­ռաջ կա­պի­տու­լյա­ցիա պա­հան­ջե­լու հա­մար պետք է, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, կամ հո­գե­կան հի­վանդ լի­նել, կամ ա­նուղ­ղե­լի սրի­կա։ Կամ էլ պար­զա­պես ազ­գի դա­վա­ճան։ ՈՒ­սում­նա­սի­րե­լով Կա­պա­նում վար­չա­պե­տի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը՝ միա­միտ ըն­թեր­ցո­ղը նման կոչ չի տես­նի։ Նախ­կին «դե­ղին» լրագ­րո­ղը բա­վա­կան փորձ­վել է հան­րու­թյա­նը հի­մա­րաց­նե­լու հնարք­նե­րում, ուս­տի վար­պե­տո­րեն փոր­ձում է խու­սա­փել (ե­լույթ­նե­րում, խոս­քի դարձ­վածք­նե­րում և այլն) իր խոս­քե­րի հա­մար հե­տա­գա պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նից։ Բայց այն ա­մե­նը, որ Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պետն այդ օրն ա­սում էր Սյու­նի­քի մար­զում, միան­գա­մայն ակն­հայ­տո­րեն նա­խա­տես­ված էր Ար­ցա­խի հա­յե­րի հա­մար և նվիր­ված էր մար­տի 31-ին նշա­նակ­ված նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյա­նը։
Բայց ինչն է հե­տաքր­քիր. Փա­շի­նյա­նի քա­ղա­քա­կան «հար­ցու­մը» նա­խանշ­ված էր ոչ թե ամ­բո­խից ինչ-որ մե­կին կամ Ար­ցա­խի ճա­կա­տա­մերձ գյու­ղե­րի բնա­կիչ­նե­րից որևէ մե­կին, ո­րոնք բո­լո­րից լավ գի­տեն և հի­շում են, թե ինչ է թուր­քը, այլ հենց այն ան­ձանց, ով­քեր ըն­կալ­վում են որ­պես ա­ռա­ջի­կա ընտ­րու­թյու­նում նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու­ներ։ Այդ առն­չու­թյամբ ու­շադ­րու­թյուն գրա­վեց այն հան­գա­ման­քը, որ ա­մե­նաա­ռա­ջի­նը և գրե­թե ան­մի­ջա­պես (հուն­վա­րի 26-ի այդ պա­տաս­խա­նին ծա­նո­թա­ցան ԶԼՄ-նե­րի հրա­պա­րա­կում­նե­րից, հետևա­բար բա­ցառ­ված չէ, որ տեքս­տը պատ­րաստ էր հուն­վա­րի 25-ին, այ­սինքն, Կա­պա­նում Փա­շի­նյա­նի մա­մու­լի կոն­ֆե­րան­սի հետ գրե­թե միա­ժա­մա­նակ, կամ էլ նույ­նիսկ ա­վե­լի վաղ, և տեքս­տի հե­ղի­նակ­նե­րը պար­զա­պես սպա­սում էին կոն­ֆե­րան­սի ա­վար­տին) Փա­շի­նյա­նի «հար­ցու­մին» պա­տաս­խան տվեց Ար­ցա­խի ԱԳ նա­խա­րար, նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու Մա­սիս Մա­յի­լյա­նը։
Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, անհ­րա­ժեշտ է ինչ-որ բան հի­շեց­նել Փա­շի­նյա­նի մա­մու­լի կոն­ֆե­րան­սից։ Օ­րի­նակ, նա ստում էր Հա­յաս­տա­նի եր­րորդ նա­խա­գա­հի՝ «ա­մեն ինչ ամ­բող­ջու­թյամբ ու մաս-մաս հանձ­նե­լու» ցան­կու­թյան վե­րա­բե­րյալ. դա երևի շա­տերն ինք­նու­րույն էլ նկա­տե­ցին։ Մաս­նա­վո­րա­պես, Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հի բո­լոր թեկ­նա­ծու­նե­րին Փա­շի­նյանն ա­ռա­ջար­կեց ար­տա­հայտ­վել նրանց հա­մար ինչ-որ «փաս­տաթղ­թի» ըն­դու­նե­լի լի­նե­լու մա­սին, որն իբր Ղա­րա­բա­ղի հար­ցով «բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի սե­ղա­նին էր» Սերժ Սարգ­սյա­նի օ­րոք։ Այն տեքս­տում, ո­րը կար­դում էր Փա­շի­նյա­նը, գր­ված է, որ հայ­կա­կան կողմն իբր պետք է հանձ­նի յոթ շր­ջան՝ պահ­պա­նե­լով Ղա­րա­բա­ղը Հա­յաս­տա­նին կա­պող մի­ջանց­քը։ Բա­ցի դրա­նից, ըն­թեր­ցած տեքս­տում աս­վում էր Ղա­րա­բա­ղի բո­լոր սահ­ման­նե­րին, բա­ցի Լա­չի­նից ու Քար­վա­ճա­ռից, խա­ղա­ղա­րար ու­ժեր տե­ղադ­րե­լու մա­սին։ Թե այդ ինչ փաս­տա­թուղթ էր, ո­րը հո­րի­նեց Փա­շի­նյա­նը, հաս­կա­նա­լի չէ։ Տա­րի­նե­րով հայտ­նի է, որ բա­ցի, այս­պես կոչ­ված, «Մադ­րի­դյան սկզ­բունք­նե­րից», ԵԱՀԿ Մինս­կի խմ­բի (ՄԽ) հա­մա­նա­խա­գահ­ներն ա­ռանձ­նա­պես ո­չինչ չեն ա­ռա­ջար­կել։ Այն, ինչն ա­մե­րի­կա­ցի­ներն սկ­սե­ցին ա­ռաջ մղել 2017-18-ին, և որն ԱՄՆ-ի տար­բեր ԶԼՄ-նե­րում ան­վա­նում էին «Հոգ­լան­դի պլան» (Ռի­չարդ Հոգ­լան­դը ՄԽ-ի ա­մե­րի­կա­ցի նախ­կին հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րից մեկն էր), ի­րա­կա­նում ճիշտ կլի­ներ ան­վա­նել «Մե­թյու Բրայ­զա­յի պլան», իսկ դա Հա­յաս­տա­նում և Ար­ցա­խում հայտ­նի է առն­վազն 2005-ից, երբ այդ Բրայ­զան (նույն­պես ՄԽ-ի ա­մե­րի­կա­ցի նախ­կին հա­մա­նա­խա­գահ) նույ­նիսկ սույն տո­ղե­րի հե­ղի­նա­կի հետ զրույ­ցում (թե­կուզ կար­ճատև) փոր­ձում էր բա­ցա­հայ­տո­րեն այն դրույ­թը «մտց­նել», թե կար­գա­վոր­ման ժա­մա­նակ ՄԽ-ի հա­մար «ա­ռաջ­նա­յին են» ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մի շա­հերն ու պա­հանջ­նե­րը։ Այդ ի՞նչ «փաս­տա­թուղթ» էին բե­րել Փա­շի­նյա­նին։ Հենց «Բրայ­զա­յի պլա­նով» էին Ար­ցա­խից խլ­վում բո­լոր նվա­ճում­նե­րը, փաս­տո­րեն խլ­վում էր նաև Շու­շի քա­ղա­քը. ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը մտա­դիր էին այն­տեղ «վե­րա­դարձ­նե­լու» ադր­բե­ջան­ցի բնա­կիչ­նե­րին, ընդ ո­րում, ա­ռանց հայ բնակ­չու­թյա­նը զու­գա­հե­ռա­բար վե­րա­դարձ­նե­լու, ա­սենք, Գե­տա­շեն և Մար­տու­նա­շեն գյու­ղե­րը, ԼՂՀ-ի Շա­հու­մյա­նի շր­ջա­նի բնա­կա­վայ­րե­րը, Հա­յաս­տա­նի Արծ­վա­շեն գյու­ղը...
Ի դեպ, 2017 թ. մար­տի 27-ին հենց Հոգ­լան­դը հեր­քեց Բաք­վի ու Երևա­նի ո­րոշ շր­ջա­նակ­նե­րի այն բար­բա­ջան­քը, թե իբր կա Ար­ցա­խի խնդ­րի կար­գա­վոր­ման «Լավ­րո­վի պլան»։ Ղա­րա­բա­ղյան հա­կա­մար­տու­թյան կար­գա­վոր­ման վե­րա­բե­րյալ մի քա­նի խե­լա­միտ պլան­ներ կան, ո­րոնց շուրջ կող­մե­րը պետք է բա­նակ­ցեն՝ այն ժա­մա­նակ Երևա­նում լրագ­րող­նե­րի հետ զրույ­ցում ա­սաց ԵԱՀԿ ՄԽ ա­մե­րի­կա­ցի հա­մա­նա­խա­գա­հը։ «Հնա­րա­վոր է, որ այդ պլան­նե­րը վերջ­նա­կան չեն, բայց նրանք շր­ջա­նառ­վում են, ին­չը նշա­նա­կում է, որ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը պետք է վար­վեն այդ ուղ­ղու­թյամբ,- ա­սել է Հոգ­լան­դը, ըն­դգ­ծե­լով, որ կող­մե­րը պետք է քա­ղա­քա­կան կամք դրսևո­րեն և վե­րա­դառ­նան բա­նակ­ցու­թյան սե­ղա­նին։- Խա­ղաղ կար­գա­վոր­ման հաս­նե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է, որ կող­մերն աշ­խա­տեն առ­կա պլան­նե­րի վրա։ Ընդ ո­րում, բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցում «Լավ­րո­վի պլան» ան­վա­նու­մով որևէ փաս­տա­թուղթ չկա։ Մենք այդ­պի­սի ար­տա­հայ­տու­թյուն չենք օգ­տա­գոր­ծում, շր­ջա­նա­ռու­թյան մեջ կա պլան, ո­րը բաղ­կա­ցած է ե­րեք մա­սից, բայց այս փու­լում նրա ման­րա­մաս­նե­րը հրա­պա­րա­կել մենք չենք կա­րող, ժա­մա­նա­կը չէ։ Կող­մերն աշ­խա­տում են դրա վրա»։
Մի քա­նի խոսք այն մա­սին, թե ինչ էր պատ­րաստ­վում «հանձ­նե­լու» Սերժ Սարգ­սյա­նը։ Հի­շեց­նենք, որ 2018 թ. դեկ­տեմ­բե­րին Բե­լա­ռու­սի նա­խա­գահ Ա­լեք­սանդր Լու­կա­շեն­կոն օ­տա­րերկ­րյա ԶԼՄ-նե­րի ա­ռաջ պատ­մեց Ղա­րա­բա­ղի վե­րա­բե­րյալ ա­ռա­ջար­կու­թյան մա­սին, ո­րը Երևա­նում ըն­թա­ցող ՀԱՊԿ-ի գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վում ստա­ցել, բայց մեր­ժել է Հա­յաս­տա­նի եր­րորդ նա­խա­գա­հը։ Լու­կա­շեն­կոն հայ­տա­րա­րել է, որ Սարգ­սյա­նին ա­ռա­ջար­կել են հանձ­նել այն 7 շր­ջան­նե­րից 5-ը, ո­րոնք Ար­ցա­խի վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ են ան­ցել ռազ­մա­կան հա­կա­մար­տու­թյան ար­դյուն­քում և իբր դա­տարկ են։ «Ե­թե ես դրանք տամ, նրանք ճա­նա­պար­հը կկտ­րեն, կօ­կու­պաց­նեն Ղա­րա­բա­ղը և այլն»,- Սարգ­սյա­նի պա­տաս­խանն է հի­շեց­րել Բե­լա­ռու­սի նա­խա­գա­հը։ Նա նշել է, որ այդ ա­ռա­ջար­կից Հա­յաս­տա­նը հրա­ժար­վել է նույ­նիսկ այն ժա­մա­նակ, երբ նրան խոս­տա­ցել են Ռու­սաս­տա­նի և Բե­լա­ռու­սի խա­ղա­ղա­րար զոր­քեր մտց­նել։ Ե­թե մեզ չի դա­վա­ճա­նում հի­շո­ղու­թյու­նը, ա­պա Լու­կա­շեն­կո­յի այդ բա­ցա­հայ­տում­նե­րը կապ­ված են այն բանի հետ, որ Փաշինյանը Հա­յաս­տա­նում 2018 թ. դեկ­տեմ­բե­րի 9-ի խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյու­նից հե­տո դար­ձավ, այս­պես ա­սած, «ան­ժա­մա­նակ» վար­չա­պետ։ Եվ հարց է ծա­գում, թե այդ ի՞նչ պլան էր «Սեր­ժի սե­ղա­նին», ո­րը տվել էին Փա­շի­նյա­նին, ե­թե նույն Լու­կա­շեն­կոն Սարգ­սյա­նին ա­ռա­ջար­կում էր «տալ 7 շր­ջան­նե­րից 5-ը»։ Դուրս է գա­լիս, որ Փա­շի­նյա­նի ձեռքն են տվել «Հոգ­լանդ-Բրայ­զա­յի պլա­նը», ո­րով­հետև միայն ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ու­նեին Հա­յաս­տա­նին ու Ա­ր­ցա­խին կա­պի­տու­լյա­ցիա պար­տադ­րե­լու պլան­ներ։ Իսկ Լու­կա­շեն­կո­յի ա­սա­ծից միան­շա­նակ երևում է, որ Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գահն առն­վազն Ռու­սաս­տա­նի և Բե­լա­ռու­սի հետ եր­բեք չի բա­նակ­ցել «տա­րածք­ներ վե­րա­դարձ­նե­լու» մա­սին։
Բայց խել­քից վեր է, թե էլ ինչ հայ­տա­րա­րեց Փա­շի­նյա­նը հուն­վա­րի 25-ին։ «Ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան» մար­տիկ, «մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի սահ­մա­նա­փակ­ման» բազ­մա­մյա քն­նա­դատ, ու հան­կարծ բա­ցա­հայ­տո­րեն սպառ­նում ու թե­լադ­րում է, ան­թա­քույց կեր­պով մի­ջամ­տում է Ար­ցա­խի մո­տա­լուտ հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան ընտ­րու­թյա­նը։ Նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված թեկ­նա­ծուն չի կա­րող դառ­նալ Ար­ցա­խի նա­խա­գահ, «հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը թույլ չեն տա», հայ­տա­րա­րել է Փա­շի­նյա­նը։ Նա իր քա­ղա­քա­կան հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին մե­ղադ­րել է, թե նրանք մտա­դիր են մե­քե­նա­յու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ցով Ար­ցա­խի նա­խա­գահ դարձ­նե­լու «բո­լո­րի կող­մից մերժ­ված մար­դու»։ «Դա նրանց չի հա­ջող­վի, քա­նի որ Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի կա­ռա­վա­րու­թյան ու ղե­կա­վար­նե­րի հա­մար այդ պլա­նը հաս­կա­նա­լի է, այն հաս­կա­նա­լի է նաև ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյա­նը»,- հայ­տա­րա­րել է վար­չա­պե­տը և հաս­կա­ցող­նե­րի ու իր տե­սա­կետն ըն­դու­նող­նե­րի մեջ ընդ­գր­կել նաև ողջ ժո­ղովր­դին։ Իսկ «ողջ ժո­ղո­վուրդը» Հա­յաս­տա­նի ընտ­րե­լու ի­րա­վունք ու­նե­ցող բնակ­չու­թյան 35-38 %-ն է, այ­սինքն, 300-350 հա­զար մար­դուց ոչ ա­վե­լի։ Ակն­հայտ է, որ Հա­յաս­տա­նի բնակ­չու­թյան այդ մա­սը «ողջ ժո­ղո­վուր­դը» չէ, և ակն­հայտ է, որ փա­շի­նյա­նա­կան «ողջ ժո­ղո­վուրդ» հաս­կա­ցու­թյան մեջ հաս­տատ չի մտ­նում Ար­ցա­խի բնակ­չու­թյու­նը։
Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Հա­յաս­տա­նի ԱԱԾ-ից Փա­շի­նյա­նի կա­մա­կա­տար­նե­րին Ար­ցա­խի հա­յե­րի վրա «բաց թող­նե­լու» սպառ­նա­լիքն առ­կա է։ Ին­չու՞ է Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տը բա­ցա­հայ­տո­րեն սպառ­նում ար­ցախ­ցի­նե­րին։ Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյա­նը մտա­դիր են մաս­նակ­ցե­լու Ար­ցա­խի դե­մոկ­րա­տա­կան կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ, Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի ներ­կա­յիս խոս­նակ Ա­շոտ Ղու­լյա­նը, ո­րը, պաշ­տո­նի բե­րու­մով, միշտ կապ­ված է ե­ղել ոչ միայն Ստե­փա­նա­կեր­տի իշ­խա­նու­թյան, այլև Հա­յաս­տա­նի «նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի» հետ։ Երկ­րոր­դը ԱԳՆ գոր­ծող ղե­կա­վար Մա­սիս Մա­յի­լյանն է, որն «ա­ռա­ջի­նը պա­տաս­խա­նեց» Փա­շի­նյա­նին։ Նա նույն­պես կապ­ված է ե­ղել և՛ Ար­ցա­խի, և՛ Հա­յաս­տա­նի բո­լոր «նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի» հետ, ո­րով­հետև 2001-07 թթ. աշ­խա­տել է որ­պես ԼՂՀ փո­խարտ­գործ­նա­խա­րար։ Հա­մար ե­րե­քը «Ա­զատ հայ­րե­նիք» կու­սակ­ցու­թյան ղե­կա­վար, Ար­ցա­խի նախ­կին պետ­նա­խա­րար, 2007 թ. սեպ­տեմ­բե­րից մինչև 2017 թ. սեպ­տեմ­բեր ԼՂՀ վար­չա­պետ Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյանն է՝ նույն­պես կապ­ված Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի և Հա­յաս­տա­նի «նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի» հետ։ Հա­մար չոր­սը ԼՂՀ պաշտ­պա­նու­թյան բա­նա­կի զո­րա­պետ, Ար­ցա­խի Անվ­տան­գու­թյան խոր­հր­դի նախ­կին քար­տու­ղար, գե­նե­րալ-մա­յոր Վի­տա­լի Բա­լա­սա­նյանն է։ Կար­ծում ենք՝ բո­լո­րին պարզ է, որ այդ թեկ­նա­ծուն էլ է «կապ­ված ե­ղել այն բո­լո­րի հետ», ո­րոնց ա­տում է Փա­շի­նյա­նը տե­ղում, այ­սինքն՝ Ար­ցա­խում, ի­րա­վի­ճա­կի իր սահ­մա­նա­փակ ըմբ­ռն­ման պատ­ճա­ռով։ ՈՒ­րեմն ով­քե՞ր են Փա­շի­նյա­նի հա­մար Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հի «լավ» և «վատ» թեկ­նա­ծու­ներ։ Հա­վա­նա­բար նրանք, ում հետ նա հան­դի­պում­ներ է ու­նե­ցել Ստե­փա­նա­կեր­տում, «լավ» թեկ­նա­ծու­ներ են, իսկ «վա­տե­րը» նրանք են, ով­քեր ան­մի­ջա­կա­նո­րեն 1991-94 թթ. մաս­նակ­ցել են մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։ Դրանք եր­կուսն են (ա­ռայժմ). վե­րը հի­շա­տակ­ված Բա­լա­սա­նյա­նը և ԼՂՀ պաշտ­պա­նու­թյան բա­նա­կի նախ­կին գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տար, գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ Սամ­վել Բա­բա­յա­նը։ Ճիշտ է, վեր­ջի­նիս նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու չեն գրան­ցել, այն­պես որ, հնա­րա­վոր է, Փա­շի­նյա­նի «ա­տե­լու­թյու­նը» նրա նկատ­մամբ մի փոքր քիչ է, քան Բա­լա­սա­նյա­նի։ Հենց Բա­լա­սա­նյանն է բազ­միցս հայ­տա­րա­րել, որ Փա­շի­նյա­նը չի հա­մա­պա­տաս­խա­նում զբա­ղեց­րած պաշ­տո­նին։ Եվ հենց նրա հետ Փա­շի­նյա­նը չի հան­դի­պել Ստե­փա­նա­կեր­տում։ Ա­վե­լին, Երևան նրա այ­ցե­րից մե­կի ժա­մա­նակ կար­գադ­րել է սադ­րել նրա ձեր­բա­կա­լու­թյու­նը, թեև հե­տո ժխ­տել է իր մաս­նակ­ցու­թյու­նը։ Բա­ցի դրա­նից, Բա­լա­սա­նյա­նը Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տին մե­ղադ­րել էր, որ Ար­ցա­խի հիմ­նախ­նդ­րին և հա­կա­մար­տու­թյան կար­գա­վոր­մա­նը նրա մո­տե­ցում­նե­րը բա­ցար­ձա­կա­պես հա­մընկ­նում են Հա­յաս­տա­նի ա­ռա­ջին նա­խա­գահ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի մո­տե­ցում­նե­րին, Իսկ Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի հա­յե­րի հա­մար դա յու­րա­տե­սակ լակ­մու­սի թուղթ է։
Ի դեպ, այդ մամ­լո կոն­ֆե­րան­սը դար­ձավ Ռու­սաս­տա­նի նկատ­մամբ Փա­շի­նյա­նի ա­րյան մեջ խոր նս­տած ա­տե­լու­թյան կամ ան­վս­տա­հու­թյան ա­պա­ցույց։ Փա­շի­նյա­նը ոչ այն­քան հս­տակ, բայց բա­վա­կան վտան­գա­վոր մի հայ­տա­րա­րու­թյուն էլ ա­րեց՝ մեկ­նա­բա­նե­լով սե­փա­կան հայ­տա­րա­րու­թյու­նը 2016 թ. ապ­րի­լին Ադր­բե­ջա­նի քա­ռօ­րյա ագ­րե­սիա­յի սան­ձա­զերծ­ման գոր­ծում Ռու­սաս­տա­նի դե­րի մա­սին։ Այդ կա­պակ­ցու­թյամբ տր­ված հար­ցին, թե նա պատ­րա՞ստ է կրկ­նե­լու Ռու­սաս­տա­նի դե­րի մա­սին սե­փա­կան դրույթ­նե­րը, ո­րոնք նա հն­չեց­րել էր դեռ ընդ­դի­մա­դիր խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ե­ղած ժա­մա­նակ, Փա­շի­նյա­նը դրա­կան պա­տաս­խան է տվել՝ հղում ա­նե­լով ֆեյս­բու­քում հա­մա­պա­տաս­խան գրառ­մա­նը։ Պա­տաս­խա­նից հետևում էր, որ նա ոչ միայն նույն կար­ծի­քին է Ռու­սաս­տա­նի դե­րի մա­սին, այլև հասց­րել է հար­ցը քն­նար­կել «ռուս գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ»։ Վեր­ջին­նե­րիս ա­նուն­նե­րը Փա­շի­նյա­նը չի տվել, ին­չը մեծ կաս­կած­ներ է հա­րու­ցում, թե գոր­ծըն­կեր­նե­րը հա­մա­ձայ­նել են նման քն­նարկ­ման, ե­թե, ի­հար­կե, վար­չա­պե­տը գոր­ծըն­կեր չի հա­մա­րում ստո­րին օ­ղա­կի որևէ ռուս պաշ­տո­նյա­յի կամ որևէ լի­բե­րալ (այ­սինքն՝ ա­մե­րի­կա­մետ) ռուս ընդ­դի­մադ­րի։ Հա­զիվ թե ռու­սա­կան կող­մը Փա­շի­նյա­նի այդ հայ­տա­րա­րու­թյունն ա­նու­շադ­րու­թյան մատ­ներ։ Ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ, նա ստիպ­ված կլի­նի բա­ցատ­րե­լու, ընդ ո­րում` բազ­միցս, թե երբ և ում հետ է հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­ցել քն­նար­կե­լու Ռու­սաս­տա­նի դե­րը 2016 թ. ապ­րի­լի ադր­բե­ջա­նա­կան ռազ­մա­կան ագ­րե­սիա­յում։ Ե­թե այդ քն­նար­կու­մը չի ե­ղել մաս­նա­վոր բնույ­թի, ա­պա կող­մե­րը պար­տա­վոր էին հան­դես գա­լու հայ­տա­րա­րու­թյամբ, բայց այդ­պի­սի հայ­տա­րա­րու­թյուն չի ե­ղել։ Գու­ցե Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տը հար­ցը քն­նար­կել է մաս­նա­վոր կար­գով, ինչ-որ վե­րե­լա­կում կամ էլ Կրեմ­լի հե­ռու ըն­կած ճե­մաս­րահ­նե­րից մե­կում, սա­կայն նման հետ­նա­խոր­շա­յին խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը մեծ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ ե­ղա­նակ չեն ստեղ­ծում։ Պաշ­տո­նա­կան քն­նար­կու­մը պետք է ու­նե­նա պաշ­տո­նա­կան ար­դյունք, և քա­նի որ այդ­պի­սի ար­դյունք­ներ չկան, ա­պա վար­չա­պե­տի պա­տաս­խանն էլ, նե­րե­ցեք, շատ նման է կի­սագ­րա­գետ լսա­րա­նի հա­մար նա­խա­տես­ված հե­րյու­րան­քի։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Ռու­սաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի խն­դիրն է, թե ինչ­պես վե­րա­բեր­վեն որևէ երկ­րի ղե­կա­վա­րի, որն ան­հիմն կեր­պով ստում է իր բնակ­չու­թյա­նը, թե. ա­սենք, «Ռու­սաս­տանն է սան­ձա­զեր­ծել ա­ռա­ջին հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մը» կամ էլ XX դա­րի որևէ այլ պա­տե­րազմ։ Հարց է ծա­գում՝ իսկ ին­չու՞ է վար­չա­պե­տը մո­ռա­ցել Թուր­քիան, Իս­րա­յե­լը, որն իր ա­նօ­դա­չու սար­քե­րը փոր­ձար­կել է հա­յե­րի վրա 2016-ի ապ­րի­լին, ին­չու՞ է մո­ռա­ցել ԱՄՆ-ը, ո­րը շտա­պեց ադր­բե­ջա­նա­կան ագ­րե­սիա­յի ա­ռա­ջին օ­րը Բաք­վում անց­կաց­նել «Հա­րա­վա­յին գա­զա­յին մի­ջանց­քի» նա­խագ­ծի մաս­նա­կից­նե­րի նիս­տը։
Վե­րա­դառ­նանք նկա­րագր­վող ի­րադ­րու­թյա­նը։ Ար­դեն նշել ենք՝ նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծուն այն­քան ա­րագ պա­տաս­խա­նեց Փա­շի­նյա­նին, որ հիմ­նա­վոր­ված կաս­կած­ներ ծա­գե­ցին։ Հի­շեց­նենք՝ հուն­վա­րի 26-ին այդ պա­տաս­խա­նը հրա­պա­րակ­վեց ԶԼՄ-նե­րում, հետևա­բար բա­ցառ­ված չէ, որ Մա­յի­լյա­նի տեքս­տը պատ­րաստ էր հուն­վա­րի 25-ին, այ­սինքն՝ գրե­թե Կա­պա­նում Փա­շի­նյա­նի մա­մու­լի կոն­ֆե­րան­սի հետ հա­մա­ժա­մա­նակ, կամ էլ վա­ղօ­րոք էր տեքս­տը պատ­րաստ­վել, և նրա հե­ղի­նակ­նե­րը (են­թադ­րենք՝ ան­ձամբ Մա­յի­լյա­նը) պար­զա­պես սպա­սում էին վար­չա­պե­տի մա­մու­լի կոն­ֆե­րան­սի ա­վար­տին։ Ո­մանք կա­սեն՝ էլ ո՞վ, ե­թե ոչ ԼՂՀ-ի արտ­գործ­նա­խա­րա­րը պետք է ա­ռա­ջի­նը պա­տաս­խա­ներ։ 2000-ա­կան­նե­րին էլ ե­ղել է հան­րա­պե­տու­թյան փո­խարտ­գործ­նա­խա­րա­րը, ու­րեմն տե­ղյակ է ա­մեն ին­չին։ Եվ դժ­վար է պատ­կե­րաց­նել, թե Ար­ցա­խի արտ­գործ­նա­խա­րար­նե­րից որևէ մե­կը կա­րող էր տե­ղյակ չլի­նել բա­նակ­ցա­յին թե­մա­նե­րին, կամ եր­բեք չի ար­տա­հայտ­վել «Մադ­րի­դյան սկզ­բունք­նե­րի» մա­սին։ Ո՞վ չգի­տի, որ Ար­ցա­խի ԱԳՆ-ն գո­յու­թյուն ու­նի 1993 թ. հու­լի­սի 23-ից։ Սույն նյու­թի հե­ղի­նա­կը ան­ձամբ ծա­նոթ է և այս կամ այն չա­փով շփ­վում է Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան ա­ռա­ջին արտ­գործ­նա­խա­րար Ար­կա­դի Ղու­կա­սյա­նի, ինչ­պես նաև Ար­ման Մե­լի­քյա­նի, Գեոր­գի Պետ­րո­սյա­նի («Դաշ­նակ­ցու­թյուն» կու­սակ­ցու­թյան բյու­րո­յի նախ­կին ան­դամ), Վա­սի­լի Ա­թա­ջա­նյա­նի հետ։ Մա­յի­լյա­նի նա­խոր­դը՝ Կա­րեն Միր­զո­յա­նը, նույն­պես «տե­ղյակ­նե­րից» է։ Եվ ի՞նչ է, մի՞­թե միայն Ար­ցա­խի ԱԳՆ-ի հաս­տի­քա­յին պաշ­տո­նում գտն­վելն է այս կամ այն ան­ձին գի­տե­լիք­նե­րի և տե­ղե­կույ­թի անհ­րա­ժեշտ պա­շար տա­լիս, մաս­նա­վո­րա­պես, կար­գա­վոր­ման ըն­թաց­քի մա­սին։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 9083

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ