Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ով էր, ի վեր­ջո, հրա­պա­րա­կի կո­րի­ֆե­յը

Ով էր, ի վեր­ջո, հրա­պա­րա­կի կո­րի­ֆե­յը
15.09.2020 | 00:13

Թերևս ար­ժե մեկ ան­գամ ու խիստ սպա­ռիչ անդ­րա­դառ­նալ սույն խնդ­րին և այն փա­կել:
Այս­պի­սով, 18-ի, այս­պես ա­սած, թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյան, ե­թե կու­զեք` գան­դիա­կա­նու­թյան, ե­թե կու­զեք` սո­րո­սաց­ման, ե­թե կու­զեք` գլո­բա­լի­զա­ցիա­յի Հա­յաս­տան մուտ­քի «հաղ­թա­նա­կից» հե­տո, չեն դա­դա­րում խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը, որ այդ ա­մե­նի հիմ­քում նույն ին­քը` շախ­մա­տա­յին տախ­տա­կը շա­րել-քան­դե­լու, հետ-ա­ռա­ջի, հաշ­վե­լու-համ­բե­րե­լու տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի մար­տար­վես­տին տի­րա­պե­տող նույն ին­քը, եր­բեմն «գորշ կար­դի­նա­լի» համ­բավ ու­նե­ցող Սերժ Սարգ­սյանն էր:


Հնա­րա­վո՞ր է նման բան: Դի­տար­կենք:
Հա­յաս­տա­նյան թավ­շյա շար­ժը բազ­մա­ֆունկ­ցիո­նալ, բազ­մամ­շա­կու­թա­յին, բազ­մա­մաս­նակ­ցա­յին, բազ­մա­քա­ղա­քա­կան, բազ­մա­վեկ­տոր բաղ­կա­ցու­ցիչ­ներ ու­ներ, ո­րոն­ցից ա­մեն մե­կը հա­վաք­ված էր մի հո­վա­նո­ցի տակ` կոնկ­րետ ան­հատ­նե­րի ղե­կա­վա­րու­թյամբ:
Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րա­կում ներ­կա էր գրե­թե քաղաքական ողջ սպեկ­տո­րը` մի­նուս ՀՀԿ, ա­յո, այդ թվում և երկ­րորդ նա­խա­գահ Քո­չա­րյա­նի հա­մա­կիր­ներ, մեղմ ձևա­կերպ­ման դեպ­քում` հո­գում մեծ սպա­սում­նե­րով, ձևով` «ֆռ­ռալ-նա­յե­լու» ստ­վե­րա­յին մաս­նակ­ցու­թյամբ։ Գո­նե:
Ի շա­րու­նա­կու­թյուն, առ այ­սօր էլ չեն դա­դա­րում խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը, թե մի­տինգ­նե­րին ի­րենց ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյունն են ու­նե­ցել «Գազպ­րոմ Ար­մե­նիա­յի» աշ­խա­տա­կից­նե­րը (տր­վում է հայտ­նի յոթ հա­զա­րի ա­նու­նը, ո­րոնց ի­րենց հետ Կա­րեն Կա­րա­պե­տյա­նը բե­րել էր կու­սակ­ցու­թյուն):
Ի դեպ, ե­թե հե­ռուն գնա­ցող, գլո­բալ, այն է՝ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան հա­յաց­քով նա­յենք թե՛ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի, թե՛ Կա­րեն Կա­րա­պե­տյա­նի տեղ ու դիր­քին մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում, այն կոր­պո­րա­ցիա­նե­րի ներ­կա­յա­ցուց­չու­թյուն­նե­րում, ուր ի­րենք բա­վա­կա­նին ա­ռանց­քա­յին դիրք ու­նեն, ա­պա շա՜տ հե­տաքր­քիր պատ­կեր ենք ու­նե­նում:
Զո­րօ­րի­նակ` երկ­րորդ նա­խա­գա­հը «Սիս­տե­մա ԱՖԿ»-ի տնօ­րեն­նե­րի խոր­հր­դի ան­դամ է: Ինչ է այն, ի­մաստ չու­նի «մեկ­նել», պար­զա­պես մտա­վար­ժան­քի հա­մար հի­շենք, որ այդ կազ­մա­կեր­պու­թյան խոր­հր­դի ան­դամ է նաև ոչ ան­հայտ Ա­նա­տո­լի Չու­բայ­սը, ո­րը, ըստ մաս-մե­դիա­յի, նաև Բիլ­դեր­բեր­գյան ա­կում­բի ան­դամ է, ին­չը նշա­նա­կում է, պա­րոն Քո­չա­րյա­նը բա­վա­կա­նին «պրիս­տիժ­նի» շր­ջա­պա­տում և կա­ռույ­ցում է տնօ­րեն­նե­րի խոր­հր­դի ան­դամ, ե­թե հըն­թացս չմո­ռա­նանք նաև, որ «Սիս­տե­մա ԱՖԿ»-ի տնօ­րեն­նե­րի խոր­հր­դի նա­խա­գահն էլ ոչ պա­կաս հայտ­նի` Մոսկ­վա­յի եր­բեմ­նի քա­ղա­քա­պետ Լուժ­կո­վի աջ ձեռք Եվ­տու­շեն­կովն է, ո­րը ոչ պա­կաս խա­րիզ­մա­տիկ է մի­ջազ­գա­յին գլո­բալ «ար­ժե­հա­մա­կար­գում»:


Դե, Կա­րեն Կա­րա­պե­տյա­նը մշ­տա­պես ե­ղել ու հա­մար­վում է «Գազպ­րո­մի» ոչ երկ­րոր­դա­կան դեմ­քե­րից, «Գազպ­րոմն» էլ հա­մաշ­խար­հա­յին է­ներ­գե­տիկ ռե­զերվ է, նրա ղե­կա­վար` Կա­րեն Կա­րա­պե­տյա­նին ոչ օ­տար պա­րոն Միլ­լերն էլ ոչ պա­կաս մի­ջազ­գա­յին-տն­տե­սա­կան «իգ­րոկ» է: Ա­սել է` գեո և մնա­ցյալ ա­ռում­նե­րով մեծ խա­ղի մաս­նա­կից Կա­րեն Կա­րա­պե­տյա­նը նույն­պես մի­ջազ­գա­յին և ան­հա­տա­կան հո­վա­նո­ցի տակ էր այդ օ­րե­րին:
Ի դեպ, օ­րերս Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի կա­բի­նե­տի ա­ռա­ջին վար­չա­պետ Ար­մեն Դար­բի­նյա­նը չդի­մա­ցավ և խոս­տո­վա­նեց, որ ին­քը հե­ղա­փո­խու­թյան բուն օ­րե­րին պաշտ­պա­նել է Նի­կո­լի թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նը («ին­քը» ա­սե­լով` նա հաս­տա­տա­պես նկա­տի ու­նի իր սլա­վո­նա­կան հա­մալ­սա­րա­նը և ու­սա­նող­նե­րին), և այդ հար­ցում ու­նե­ցել է Ռու­սաս­տա­նի «դաբ­րոն» («закон подлости»` սույն Դար­բի­նյանն օ­րերս նոր ռե­կորդ խփեց «Ծռե­րի» մա­սով, բայց դա մեր օր­վա թե­ման չէ):
Թե էլ որ­քան «դար­բին», «որմ­նա­դիր­ներ» են ի­րենց կա­նո­նա­վոր «շար­քե­րով», օ­թյակ առ օ­թյակ պաշտ­պա­նել հա­յոց թավ­շյա խե­լա­հե­ղու­թյու­նը, դժ­վար է մա­թե­մա­տի­կա­յի են­թար­կել, ակ­նա­ռու էր սա­կայն` շա­հա­ռու­ներն ա­հա­վոր շատ էին:


Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րա­կում ներ­կա էր նաև British Petrolium-ի շա­հե­րի «ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը». ե­թե շատ կարճ՝ երկ­րի նա­խա­գահ, Բայ­դե­նին ընտ­րու­թյուն­նե­րի «հրած», Քի­սին­ջե­րին Հա­յաս­տան հրա­վի­րած (չի ե­կե՞լ հլը. հի­շենք, որ Հեն­րին` Քիս­նին­ջեր, նույն­պես Բիլ­դեր­բեր­գյան ա­կում­բի ան­դամ է) ար­տա­քուստ պա­սիվ, խոր­քում գլո­բա­լիստ-վար­պետ­նե­րի հետ մտե­րիմ կա­պե­րով հայտ­նի ևս մեկ շա­հա­ռու, ո­րի եր­դմ­նա­կա­լու­թյան ա­րա­րո­ղու­թյա­նը, ի դեպ, Հա­յաս­տա­նում էին խիստ հե­տաքր­քիր դեմ­քեր (նրանց Հա­յաս­տան է հրա­վի­րած ե­ղել ոմն Ար­մեն Մե­լի­քյան)` պետ­դե­պի աշ­խա­տա­կից, Վե­նե­սուե­լա­յի ընդ­դի­մու­թյան հետ «պա­րա­պող», Պոմ­պեո­յի ու Բոլ­թո­նի զի­նա­կից Ռո­ջեր Նո­րիե­գան, և ՃՀձ-ի սպա Գա­րի Բեր­նս­տեն, երկ­րի նա­խա­գահ Ար­մեն Սարգ­սյա­նը: Չնա­յած` այդ­պես էլ չի­մա­ցանք` ին­չու էին սույն հար­գար­ժան ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը ներ­կա նրա ի­նաու­գու­րա­ցիա­յին, ինչ կապ ու­նեին մեր երկ­րի հետ:
Դե, հա­յաս­տա­նյան «Կյան­քի խոսքն» ու բո­ղո­քա­կան հա­մաշ­խար­հա­յին ան­հա­տակ ե­կե­ղե­ցին մի կողմ դնենք, նրանք մորե­խի նման վայր­կե­նա­կան էին լց­նում ցան­կա­ցած դա­տարկ տա­րածք, դա­տար­կենք սորո­սյան ողջ պա­հա­րա­նը` իր բո­լոր «կմախք­նե­րով»` հատ­կա­պես քաղ­հա­սա­րա­կու­թյամբ, բա­բե­լո­նա­շի­նու­թյամբ հան­դերձ, ո­րոնք հմ­տա­ցած էին հե­ղա­փո­խու­թյուն բու­ծե­լու մեջ:
Հի­շենք նաև այ­սօր լուռ տվայ­տող Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի, ՀՅԴ-ի մա­սին, ո­րոնք «ա­փաշ­քյա­րա» կանգ­նե­ցին ու պաշտ­պա­նե­ցին թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, ԲՀԿ-ն էլ, որ­պես բո­նուս, «Ծռե­րին» ա­զա­տեց բան­տից:


Եվ ու­րեմն` պարզ­վեց, որ 12 գլ­խա­նի այդ հզոր` գերհ­զոր ներ­քին, մի­ջազ­գա­յին դևի դեմ Սերժ Սարգ­սյանն է կռ­վում, ու այդ­քա­նի մեջ նա կա­րո­ղա­ցավ ա­ռա­ջան­ցի­կու­թյուն ա­պա­հո­վել, վեր­ջում էլ «իր մար­դուն» նշա­նա­կել երկ­րի ղե­կա­վար ու ցայ­սօր դեռ մատ­նանշ­վում, է, որ հե­ղա­փո­խու­թյունն ի­րա­կա­նում ինքն է ա­րել, զի Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ի­րա­կան մո­դե­րա­տորն ինքն է:
«Հա­լա­լա ու ար­դա­րա»,- կա­սեր հայտ­նի ու­ժը:
Ե­թե վե­րը թվար­կա­ծից հե­տո ան­գամ նման տե­սա­կետն ու պն­դումն իշ­խում են մե­զա­նում:
Իսկ թե ին­չու է այդ տե­սա­կե­տը իշ­խում, ա­ռան­ձին խո­սակ­ցու­թյան թե­մա է (ոչ այ­սօր­վա):
Այ­սօր­վա հա­մար լոկ ար­ձա­նագ­րում ենք. Սերժ Սարգ­սյա­նը, ի­հար­կե, կա­րող էր հաշ­վար­կել ու ար­ձա­նագ­րել խա­ղի ել­քե­րը, հնա­րա­վոր-սպաս­վող սցե­նար­նե­րը, գծան­շել, որ թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նը իր վերջ­նա­մար­տը չէ, ու նոր, միայն ի­րեն հայտ­նի տախ­տակ շա­րե­լու շան­սը դեռ շատ մեծ է: Թավ­շյա­յի ժա­մա­նակ նա, ըստ ա­մե­նայ­նի, ու­ներ գեր­խն­դիր. այս ան­գամ ա­մեն գնով թույլ չտալ` ա­րյուն հո­սի, ինչ­պես մար­տի մե­կին իր «գլ­խին սար­քե­ցին», երբ ին­քը նս­տել կա­ռա­վա­րու­թյան շեն­քում, որ­պես ձեռք­ե­րը կա­պած վար­չա­պետ, Լևոնն ու այլք բա­նը հասց­րին ա­րյան՝ զո­հե­րի. Լևո­նը զո­հե­րից հե­տո հայ­տա­րա­րեց, որ գի­շե­րը վեր­ջա­պես հան­գիստ քնեց (ի դեպ, սա ևս քն­նարկ­ման ա­հա­գին հե­տա­քրիր թե­մա է` երբևէի հա­մար):


Միով բա­նիվ, այս խա­ղում Սերժ Սարգ­սյանն ի­րա­կա­նում զբա­ղեց­նում է այն­պի­սի մի «նի­շա», ո­րում, թույլ տանք մեզ ա­սե­լու՝ ոչ մե­կը դեռ չկա, ու դժ­վար էլ լի­նի` հա­զար ու մի պատ­ճա­ռով. այդ «նի­շան», ե­թե ան­կեղծ ու ա­ռանց պա­թե­տի­կա­յի, նրա ճա­կա­տա­գիրն է, կյան­քի գոր­ծը:
Ա­յո, նրա միակ ա­սե­լիք-ա­նե­լի­քը Ղա­րա­բա­ղյան խն­դիրն է: ՈՒ այդ խնդ­րում գո­նե այս պա­հին մր­ցա­կից չու­նի. որևէ ընդ­դի­մա­դիր ուժ այս պա­հին այդ մատ­րի­ցա­յում չէ` փոր­ձա­ռու­թյան, այ­րու­մի, խա­ղի տի­րա­պետ­ման, խա­ղը վա­րե­լու, խոր­քա­յին պե­տու­թյու­նը պահ­պա­նե­լու, Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի ա­պա­գան այդ հյուս­ված­քում կա­ռու­ցե­լու մա­սով ա­ռայժմ այ­լընտ­րանք չկա:
Այդ «շլե­մը» իր ձեռ­քում է։ ՈՒ­զում եք, թե ոչ՝ փաս­տա­կան ի­րա­վի­ճա­կը սա է:


Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 6487

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ