Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ինչու՞ ենք թույլ տա­լիս, որ սրանք մեր եր­կի­րը վե­րա­ծեն «սուլ­թա­նա­տի» կամ դարձ­նեն «թուրք­մեն­բա­շու» հայ­րե­նիք

Ինչու՞ ենք թույլ տա­լիս, որ սրանք մեր եր­կի­րը վե­րա­ծեն «սուլ­թա­նա­տի» կամ դարձ­նեն  «թուրք­մեն­բա­շու» հայ­րե­նիք
24.07.2020 | 00:18

Պատ­մու­թյունն ա­ռա­ջին տիկ­նանց մա­սին բա­վա­կա­նին հա­րուստ նյութ է թո­ղել սե­րունդ­նե­րին։ Նրան­ցից ո­մանք ե­ղել են ի­րենց ազ­գի խիղ­ճը, ո­մանք աչ­քի են ըն­կել շատ հա­մար­ձակ ո­րո­շում­նե­րով ու ճա­կա­տագ­րա­կան պա­հին փր­կել սե­փա­կան ժո­ղովր­դին, մյուս­նե­րը գթասր­տու­թյան, վե­հու­թյան և ազն­վու­թյան խոր­հր­դա­նի­շեր են դար­ձել։ Նրանք նաև բա­րո­յախ­րա­տա­կան ար­ժե­հա­մա­կարգ են ստեղ­ծել, պե­տա­կա­նա­մետ գա­ղա­փար­ներ են շր­ջա­նա­ռել, դար­ձել դրանց կրողն ու ա­ռողջ մտ­քե­րի գե­նե­րաց­նո­ղը։ Օ­րի­նակ, ԱՄՆ նա­խա­գահ Ֆրանկ­լին Ռուզ­վել­տի տի­կի­նը՝ Է­լեո­նո­րա Ռուզ­վել­տը, ո­րը, ըստ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի, ի­րենց պատ­մու­թյան լա­վա­գույն ա­ռա­ջին տի­կինն է ե­ղել, ի­մաս­տուն կին էր ու մեծ մար­դա­սեր։


Ներ­կա­յիս պե­տա­կան ո­րոշ այ­րե­րի տիկ­նանց չէր խան­գա­րի ծա­նո­թա­նալ նման կա­նանց կյան­քին ու ծա­վա­լած գոր­ծու­նեու­թյա­նը, թերևս օգ­տա­կար ինչ-որ դա­սեր քա­ղեին։
Դժ­բախ­տա­բար, թե բա­րե­բախ­տա­բար, ըստ Սահ­մա­նադ­րու­թյան, Հա­յաս­տանն այ­սօր չու­նի ա­ռա­ջին տիկ­նոջ ինս­տի­տուտ։ Սա է պատ­ճա­ռը, որ մեկ ՀՀ նա­խա­գահ Ար­մեն Սարգ­սյա­նի կնոջն են հա­մա­րում ա­ռա­ջին տի­կին (հա­նուն ար­դա­րու­թյան նշենք, որ նա նման հայտ չի էլ ներ­կա­յաց­նում), մեկ էլ հրա­պա­րակ է գա­լիս Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի կինն ու սկու­տե­ղի վրա ինք­նա­մա­տու­ցվում որ­պես այդ­պի­սին։
Սա­կայն, տի­կին Ան­նան մո­ռա­նում է շատ կարևոր մի «ման­րուք»՝ ա­մենևին էլ ե­ղած կամ չե­ղած կար­գա­վի­ճա­կը չէ, որ պե­տու­թյան այ­րե­րի տիկ­նանց դարձ­նում է ըն­դու­նե­լի: Նրանք ի­րենց ծա­վա­լած գոր­ծու­նեու­թյամբ, պահ­ված­քով ու բա­րեկր­թու­թյամբ են վաս­տա­կում հան­րու­թյան հար­գանքն ու դառ­նում սի­րե­լի։


Հա­նուն ճշ­մար­տու­թյան նաև փաս­տենք՝ ան­կախ Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում և ո՛չ մի նա­խա­գա­հի կին հան­րա­յին այն­պի­սի ան­հար­կի ակ­տի­վու­թյուն չի ցու­ցա­բե­րել, չի խառն­վել պե­տա­կան գոր­ծե­րին, լեզ­վին ե­կա­ծը դուրս չի տվել (ա­ռանց «կա­րե­լի-չի կա­րե­լի»-ն հաշ­վի առ­նե­լու) և ի­րեն «սուլ­թա­նու­հի», գե­ղեց­կու­հի, մարմ­նա­մար­զու­հի ու վեր­ջա­պես «կո­մե­րի­տու­հի» չի երևա­կա­յել, ինչ­պես այ­սօր Ան­նա Հա­կո­բյա­նը։


Ե՛վ Տեր-Պետ­րո­սյա­նի, և՛ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի, և՛ Սերժ Սարգ­սյա­նի դեպ­քում ա­ռա­ջին տիկ­նայք (որ միշտ էլ ա­ռանձ­նա­ցել են շատ ներ­կա­յա­նա­լի ար­տա­քի­նով, ին­տե­լեկ­տով, բա­րեկր­թու­թյամբ ու հղկ­վա­ծու­թյամբ, որ այս­տեղ, այ­լուր և ա­մե­նուր գի­տակ­ցել են, թե ինչ ու ինչ­պես պետք է ա­նեն, որ եր­բե՛ք ու եր­բե՛ք գա­վա­ռա­կան չտե­սին հա­տուկ վար­քա­գիծ չեն դրսևո­րել` որևէ դահ­լի­ճում կամ սրա­հում մարդ­կանց ներ­կա­յու­թյամբ վար­սե­րով կամ դի­մա­հար­դար­մամբ չեն զբաղ­վել ու մի­ջազ­գա­յին մասշ­տա­բով ծի­ծա­ղի ա­ռար­կա չեն դար­ձել, տե­ղին ու ան­տե­ղի ի­րենց «մեյ­դան» չեն գցել) միշտ ե­ղել են ի­րենց ա­մու­սին­նե­րի ստ­վե­րում: Հի­շյալ փաստն ա­մենևին էլ չի նշա­նա­կում, թե նրանք ինչ-որ բա­նով զի­ջել են Ան­նա Հա­կո­բյա­նին։ Ո՛չ: Եր­բե՛ք: Ե՛վ Լյուդ­մի­լա Տեր-Պետ­րո­սյա­նը, և՛ Բել­լա Քո­չա­րյա­նը, և՛ Ռի­տա Սարգ­սյա­նը միշտ ե­ղել են անհ­րա­ժեշտ բար­ձուն­քում:
Փոր­ձենք հաս­կա­նալ, թե որն է Ան­նա Հա­կո­բյա­նի ան­հար­կի ակ­տի­վու­թյան դր­դա­պատ­ճա­ռը. ալտ­րուի՞զ­մը, գթասր­տու­թյու­՞նը, երկ­րի հա­մար բա­րիք ստեղ­ծե­լու, ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կարգն ա­ռաջ մղե­լու ցան­կու­թյու՞նը։ Հար­ցադր­ման պա­տաս­խա­նը ստա­նա­լու ակն­կա­լի­քով, վեր­հի­շենք հայտ­նի դր­վագ­ներ, ո­րոն­ցով այս եր­կու տար­վա ըն­թաց­քում ա­ռանձ­նա­ցել է սույն տի­կի­նը։
Փա­շի­նյա­նի պաշ­տո­նա­վար­ման ա­ռա­ջին ա­միս­նե­րին ԶԼՄ-նե­րը պար­բե­րա­բար ի­րա­զե­կում էին Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի և Ան­նա Հա­կո­բյա­նի ճոխ ապ­րե­լա­կեր­պի, հա­գու­կա­պի մա­սին։ Տե­ղե­կաց­նում էին, որ նրանց ար­տա­սահ­մա­նյան «վո­յաժ­ներն» ա­վարտ­վում են թան­կար­ժեք, այդ թվում աշ­խար­հում հայտ­նի ապ­րան­քա­նի­շե­րի գնում­նե­րով։


Հե­տո տի­կին Հա­կո­բյա­նը սկ­սեց հիմ­նադ­րա­մա­յին բուռն գոր­ծու­նեու­թյուն, ո­րը բա­վա­կան ընդ­գր­կուն թե­մա է, սա­կայն միայն նշենք, որ գոր­ծա­րար­նե­րին լավ ա­պա­գա չէր սպա­սի, ե­թե նրա հիմ­նադ­րամ­նե­րին գու­մար­ներ «չմուծ­վեին»։
Ի դեպ, ժա­մա­նա­կին ՀՀ-ում դա­սա­կան ե­րաժշ­տու­թյու­նը զար­գաց­նե­լու նպա­տա­կով Ան­նա Հա­կո­բյա­նը 30 խո­շոր գոր­ծա­րար­նե­րից պա­հան­ջեց (յու­րա­քան­չյու­րից) 70 հա­զար դո­լա­րի «ա­ջակ­ցու­թյուն»։ Հե­տաքր­քիր է՝ զար­գաց­րե՞ց ե­րաժշ­տա­կան այդ ուղ­ղու­թյու­նը (չնա­յած, ե­թե զար­գաց­ներ՝ Մեհ­րի­բան Ա­լիևա­յին Շուշիում թե­յի սե­ղա­նի շուրջ դա­սա­կան ե­րաժշ­տու­թյուն վա­յե­լե­լու կհ­րա­վի­րեր, ոչ թե մու­ղամ լսե­լու)։ Չմո­ռա­նանք նշել, որ տի­կի­նը ան­տե­սել էր, թերևս չէր էլ ի­մա­ցել, որ դա­սա­կան ե­րաժշ­տու­թյան աս­պա­րե­զում (և ո՛չ միայն) ինքն ընդ­հան­րա­պես ա­նե­լիք չու­նի: Նրան հա­վա­նա­բար չէին ի­րա­զե­կել, որ դեռևս խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րից սկ­սած Հա­յաս­տա­նի հա­մեր­գաս­րահ­նե­րում այն­պի­սի աշ­խար­հահռ­չակ կա­տա­րող­ներ են հան­դես ե­կել, ո­րոնց ա­նուն­ներն ինքն ան­գամ չի էլ լսել:


Հե­տո պա­տե­րազ­մի մեջ գտն­վող երկ­րի վար­չա­պե­տի կինն անձ­նու­րա­ցու­թյամբ տր­վեց «խա­ղա­ղա­սի­րա­կան» ինչ-որ ար­շա­վի, ու ան­հաս­կա­նա­լի պոռթ­կում ու­նե­ցավ՝ հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի մա­հը հա­մա­րեց… «հա­նուն ոչն­չի»: ՈՒ ո՛չ էլ ըն­կա­լեց, թե ի՜նչ ցավ պատ­ճա­ռեց մեր հե­րոս նա­հա­տակ­նե­րի հե­րոսուհի մայ­րե­րին:
Ինչ-որ պա­հի էլ տի­կի­նը սր­տա­ցա­վու­թյուն դրսևո­րեց զոհ­ված ադր­բե­ջան­ցի ե­րի­տա­սարդ զին­վոր­նե­րի հա­մար: Ո­խե­րիմ թշ­նա­մու մշ­տա­կան կրա­կա­հեր­թի տակ ապ­րող երկ­րում նա ա­ռա­ջար­կեց փամ­փուշտ­նե­րը ձու­լել ու զար­դեր դարձ­նել...
Ան­կեղծ ա­սած, ա­մենևին ցան­կու­թյուն չու­նենք ա­նընդ­հատ Փա­շի­նյա­նի տիկ­նո­ջը հի­շե­լու, ե­թե ի­հար­կե ա­մեն ան­գամ նոր հա­կա­ռե­կորդ­ներ չսահ­մա­նի։ Վեր­ջին օ­րի­նա­կը Տա­վու­շում էր, երբ ի­րե­նից գոհ «վա­յե­լում» էր ԱԻՆ փր­կա­րա­րի զին­վո­րա­կան «պա­տիվ առ­նե­լը» և ինչ­պես զգաց­վում է լու­սան­կա­րից, լսում նրա զե­կույ­ցը։


Նա­յում ես խայ­տա­ռակ այս ի­րո­ղու­թյանն ու ապ­շում՝ ի՞նչ կար­գա­վի­ճակ ու­նի Ան­նա Հա­կո­բյա­նը, ո­րին պետք է բան զե­կու­ցեն: Այդ ո՞ր պա­հից, երբ­վա­նի՞ց սպա­յի պա­տի­վը պետք է նսե­մաց­վի ու բա­նա­կից, ռազ­մա­կան գոր­ծից, սպա­յա­կան պատ­վից մի­նուս ան­սահ­մա­նու­թյուն գա­ղա­փար ու­նե­ցող, հայ զին­վո­րի անձ­նա­զո­հու­թյու­նը խա­ղա­ղա­սի­րա­կան փուչ «կրա­կոց­նե­րով» ու ձու­լա­ծո զար­դե­րով փո­շիաց­նող ինչ-որ կնոջ ա­ռաջ խո­նարհ­վի սպան ու պատ­վի ար­ժա­նաց­նի:
Մի՞­թե սե­փա­կան PR-ի հա­մար կա­րե­լի է այս­քան իջ­նել, վի­րա­վո­րել սպա­յի պա­տիվն ու ոտ­նա­կոխ ա­նել զին­վո­րա­կան բար­քե­րը: Շա՛տ պրի­մի­տիվ է Ան­նա Հա­կո­բյա­նի «ար­դա­րա­ցու­մը», թե դա «կնո­ջը հար­գե­լու ձև» է։ Ե­թե հետևենք նրա տրա­մա­բա­նու­թյա­նը, ա­պա ի­գա­կան սե­ռի յու­րա­քան­չյուր ներ­կա­յա­ցուց­չի տես­նե­լիս զին­վո­րա­կանն ու փր­կա­րա­րը «ա­փալ-թա­փալ» պետք է «հար­գեն» նրանց: Իսկ ին­չու՞ ո՛չ: Փա­շի­նյա­նի տի­կինն ին­չո՞վ է ա­ռա­վել Հայ­կուշ-Վար­դուշ-Սի­րուշ «ծյո­ծյա­նե­րից» ու հա­յաս­տան­ցի մյուս կա­նան­ցից: Ոչն­չո՛վ:
Հա­վե­լենք` Ե­լե­նա Չաու­շես­կուն և Ռաի­սա Գոր­բա­չո­վան ան­գամ, որ ա­մեն տեղ խցկ­վե­լու տգեղ սո­վո­րու­թյուն ու­նեին, հե­ռու էին մնում բա­նա­կից: Ո­րով­հետև…


…Ո­րով­հետև հաս­կա­նում էին՝ սե­փա­կան ճղ­ճիմ հա­վակ­նու­թյուն­նե­րը բա­վա­րա­րե­լու նպա­տա­կով ի­րա­վունք չու­նեն զին­վո­րա­կան հա­մազ­գեստ կրե­լու, վրա­դիր էլ սպա­յի զե­կույց լսե­լու:
Հա­նուն ին­չի՞ չգի­տեմ, բայց ե­թե թույլ ենք տա­լիս, որ սրանք մեր եր­կի­րը վե­րա­ծեն «սուլ­թա­նա­տի» կամ դարձ­նեն «թուրք­մեն­բա­շու» հայ­րե­նիք, ա­պա ա­վե­լի ճիշտ չէ՞ Փա­շի­նյա­նի տիկ­նոջ իշ­խա­նա­տեն­չու­թյու­նը բա­վա­րա­րե­լու նպա­տա­կով պաշ­տո­նանկ ա­նել Տիգ­րան Ա­վի­նյա­նին (մա­նա­վանդ որ սույն պա­րե­տը զզ­վեց­րել է բո­լո­րիս` զր­կել է 40 աս­տի­ճան տա­պին մա­քուր օդ շն­չե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նից) և այդ պաշ­տո­նը՝ ա­ռա­ջին փոխ­վար­չա­պետ, ցմահ շնոր­հել նրան: Նախ՝ սե­փա­կան փա­ռա­սի­րու­թյու­նը կբա­վա­րա­րի, հե­տո էլ նրա բո­լոր ան­կապ քայ­լե­րը կու­նե­նան կոնկ­րետ հաս­ցեա­տեր:


Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ

Դիտվել է՝ 14681

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ