Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Որպեսզի իմ ունեցվածքին տեր դառնամ, պիտի իմանամ՝ ինչ ունեմ»

«Որպեսզի իմ ունեցվածքին տեր  դառնամ, պիտի իմանամ՝ ինչ ունեմ»
05.06.2015 | 11:37

Ստամբուլի ծանր հանցագործությունների դատարանը լսում էր լրագրող Սեներ Յալչընի գործը, ով, չգիտեմ ինչ ճանապարհով, Թուրքիայի հատուկ հետախուզության ծառայությունից ստացել և իր համակարգչում տեղադրել էր Դիարբեքիրի Լիչե շրջանի ծպտյալ հայերի 84-էջանոց ցուցակ: Այդ շրջանում կար 1600 հայ ընտանիք: Տեղեկությունը առգրավել էին, իրեն էլ դատել:
«Իրատես de facto» ակումբում հայաստանյան լրատվամիջոցների ուշադրությունից վրիպած այս իրողությունը հիշեցրեց քաղաքագետ ԷԴԻԿ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԸ, նշելով, որ Թուրքիայի հատուկ ծառայությունները զբաղվում են արխիվների հիմնախնդրով. «Եթե մի փոքր շրջանում այդքան հայ է հայտնաբերվել, ապա մնացած շրջաններում ինչքա՞ն կլինի։ 1831-ին Օսմանյան Թուրքիայում անցկացված մարդահամարի տվյալները մինչև հիմա փակ են, չկան: Թուրքիայի պետական արխիվը հայտարարեց, որ կթվայնացնի դրանք: Միլիոնավոր փաստաթղթերից թվայնացվել են՝ Վան նահանգից՝ 0, Ադանայից՝ 14, Դիարբեքիրից՝ 6, Մարաշից՝ 12, Ստամբուլից՝ 577, կայսրության արևելյան և սևծովյան հայաշատ նահանգներից՝ 215 փաստաթուղթ: Այսքանը: Եթե մենք չենք կարողանում ասել հայության ճիշտ թիվը, հետագայում պահանջներ ներկայացնելիս ինչո՞վ ենք առաջնորդվելու»:
Բանախոսի փոխանցմամբ՝ մենք չունենք օսմանագետների խումբ, որն ուսումնասիրեր այդ փաստաթղթերը. «Նման խումբ ձևավորելու համար 25-50 տարի կպահանջվի: Մենք հետ ենք մնացել այս խնդրում: Մեր պետությունը նման խնդիր իր առջև չի դրել: Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի միջոցառումները հաջողված էին, անգամ նորաձևության շոու արեցին, բայց չեն կարողանում օսմանագետների խումբ կազմել, ֆինանսավորել ու գործուղել Թուրքիա»:
Նրանք, ովքեր արմատներով Արևմտյան Հայաստանից են, քաղաքագետի խոսքով, օսմանյան ժառանգության կրողն են. «Մեր պապերը 700 տարի ապրել են Օսմանյան կայսրությունում, որի փլուզումից հետո մի գոյություն չունեցող ազգ՝ թուրքը, ասաց՝ ես եմ ժառանգորդը: Բա մեր ունեցա՞ծը, բա հույնե՞րը, բա ասորինե՞րը, բա ալբանացինե՞րը: 700 տարվա մեջ ոչինչ չե՞նք ստեղծել այդ կայսրությունում: Սա զուտ փիլիսոփայական դիտանկյունից, բայց որպեսզի իմ ունեցվածքին տեր դառնամ, պիտի իմանամ՝ ինչ ունեմ: Ո՞վ պետք է այս հարցը լուծի»:
Հարցն առկախ մնաց: Քաղաքագետը, այնուհանդերձ, նկատեց, որ օրինական, ակադեմիական ճանապարհով հնարավոր չէ ձեռք բերել մեզ անհրաժեշտ տվյալները, սակայն կան նպատակին հասնելու տասնյակ ձևեր:

Ակումբավար`
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Դիտվել է՝ 261455

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ