Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Սե­փա­կան ձա­խո­ղում­նե­րը քո­ղար­կե­լու հա­մար մաս­նա­վո­րին պայ­ման­ներ ա­ռա­ջադ­րելն ի­րա­վա­չափ չէ»

«Սե­փա­կան ձա­խո­ղում­նե­րը քո­ղար­կե­լու հա­մար մաս­նա­վո­րին պայ­ման­ներ ա­ռա­ջադ­րելն ի­րա­վա­չափ չէ»
17.12.2019 | 01:31

Մայ­րա­քա­ղա­քի կա­ռա­վա­րու­մը ստանձ­նած քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նու­թյան գոր­ծու­նեու­թյան, գոր­ծա­րար­նե­րից նվեր ստա­ցած «Կա­մազ»-նե­րի, ա­մա­նո­րյան գերշ­քեղ ծախ­սե­րի ու հա­րա­կից այլ հար­ցե­րի շուրջ «Ի­րա­տե­սը» զրու­ցել է Երևա­նի ա­վա­գա­նու «Լույս» խմ­բակ­ցու­թյան ղե­կա­վար ԴԱ­ՎԻԹ ԽԱ­ԺԱ­ԿՅԱ­ՆԻ հետ:

-Մեկ տա­րուց ա­վե­լի է՝ Երևա­նի կա­ռա­վա­րու­մը քա­ղա­քա­կան նոր ուժ է ստանձ­նել, որ իշ­խա­նու­թյան է ե­կել Հա­յաս­տա­նում տե­ղի ու­նե­ցած քա­ղա­քա­կան վե­րա­դա­սա­վո­րում­նե­րից ան­մի­ջա­պես հե­տո: Դուք՝ որ­պես «Լույս» խմ­բակ­ցու­թյան ղե­կա­վար, ի՞նչ փո­փո­խու­թյուն­ներ եք նկա­տել մայ­րա­քա­ղա­քում։
-Նախ` պետք է հաս­կա­նանք, թե ինչ փո­փո­խու­թյուն­ներ են տե­ղի ու­նե­ցել քա­ղա­քում առ­հա­սա­րակ, հե­տո փոր­ձենք գնա­հա­տա­կան տալ դրանց։ Տե­ղա­յին, փոքր խն­դիր­նե­րը միշտ էլ լու­ծում են ստա­ցել թե՛ նախ­կի­նում, թե՛ վեր­ջին մեկ տար­վա ըն­թաց­քում։ Որ­պես ա­վա­գա­նու ան­դա­մի՝ ինձ հա­մար կարևոր են տե­ղի ու­նե­ցած փո­փո­խու­թյուն­նե­րի ծա­վալ­նե­րը, դրանց հա­մա­կար­գա­յին բնույ­թը կամ պլա­նա­վոր­ման գոր­ծըն­թա­ցը։ Քա­ղա­քա­յին տն­տե­սու­թյան հիմ­նախն­դիր­նե­րից է տրանս­պոր­տի խն­դի­րը, ին­չը որևէ կերպ լու­ծում չի ստա­նում: 2017-ից ի վեր, երբ ըն­տր­վել եմ ա­վա­գա­նու ան­դամ, կարևո­րում եմ տրանս­պոր­տա­յին նոր ցան­ցի ներ­դր­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը։ Ան­գամ ե­թե իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մի­ջոց­ներ գտ­նեն ինչ-որ քա­նա­կու­թյամբ ավ­տո­բուս­ներ գնե­լու հա­մար, ա­պա, միևնույնն է, խն­դիրն ար­դիա­կան կմ­նա, քա­նի որ հա­մա­կար­գը հիմ­նո­վին պետք է բա­րե­փոխ­վի, ու կա­յուն չվա­ցու­ցակ­նե­րով նոր և ար­դյու­նա­վետ տրանս­պոր­տա­յին ցանց ներ­դր­վի: Այն պետք է լի­նի ֆի­նան­սա­պես կա­յուն, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նա պատ­շաճ կեր­պով ա­պա­հո­վել շար­ժա­կազ­մի՝ ավ­տո­բուս­նե­րի ա­մոր­տի­զա­ցիան։ Այս ա­մե­նը անհ­նար է ի­րա­գոր­ծել ա­ռանց մր­ցակ­ցու­թյան, այ­սինքն, առն­վազն եր­կու օ­պե­րա­տոր պետք է ներգ­րա­վել, ո­րոնք էլ կս­տանձ­նեն մայ­րա­քա­ղա­քի տրանս­պոր­տա­յին ցան­ցի կա­ռա­վար­ման պար­տա­վո­րու­թյու­նը, իսկ քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նը ե­րաշ­խա­վո­րի վեր­ջի­նիս գոր­ծու­նեու­թյու­նը և վե­րահս­կի այն։ Ես՝ ո՛չ, իսկ մեր քա­ղա­քա­ցի­ներն այս մա­սով փո­փո­խու­թյուն­ներ տե­սե՞լ են, ի­րա­կա­նաց­ված քայ­լեր նկա­տե՞լ են։ Նույ­նը կա­րող եմ ա­սել մնա­ցյալ բո­լոր ո­լորտ­նե­րի մա­սին, որ­տեղ հա­մա­կար­գա­յին բա­րե­փո­խում­ներ չեմ տես­նում: Բա­ցա­ռու­թյու­նը կար­ծես միայն աղ­բա­հա­նու­թյան հարցն էր, որ եր­կար ժա­մա­նակ անց, բա­րե­բախ­տա­բար, կար­գա­վոր­վեց:
-Ձեր խմ­բակ­ցու­թյու­նը հա­ճախ է տար­բեր խն­դիր­նե­րի, խախ­տում­նե­րի մա­սին բարձ­րա­ձայ­նում։ Օ­րի­նակ՝ քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նին նվեր տված «Կա­մազ»-նե­րի թե­ման բա­վա­կան բուռն քն­նա­կում­նե­րի տե­ղիք տվեց։ Ըստ Ձեզ` ին­չու՞ են բիզ­նե­սով զբաղ­վող մար­դիկ նման նվի­րատ­վու­թյուն ա­նում։
-Ժա­մա­նակն է, որ «նվի­րատ­վու­թյուն» բա­ռը փո­խա­րի­նենք «գոր­ծարք» բա­ռով, քա­նի որ բիզ­նե­սով զբաղ­վող մար­դիկ հար­կադր­ված են գնա­ցել այս քայ­լին։ Վար­կա­յին մի­ջոց­նե­րով շի­նա­րա­րու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նող բիզ­նես­մենն ի՞նչ տրա­մա­բա­նու­թյամբ պետք է ա­ռաջ­նորդ­վեր, որ հա­րյուր-հա­զա­րա­վոր դո­լար­ներ չներդ­ներ իր բիզ­նե­սի մեջ ու դրանք տրա­մադ­րեր քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նին ինչ-ինչ գոր­ծա­ռույթ­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար։ Տրա­մա­բա­նու­թյու­նը մեկն է. ե­թե չգ­նա­յին նման գոր­ծար­քի, ա­պա չէին ստա­նա ի­րենց հա­մար ցան­կա­լի շի­նա­րա­րա­կան թույլ­­տվություն­նե­րը։ Պատ­կե­րաց­րեք՝ գոր­ծա­րա­րը մի քա­նի բազ­մա­հարկ շենք է կա­ռու­ցում, և նրան, այս կամ այն նկա­տա­ռում­նե­րից ել­նե­լով, սկ­սում են սահ­մա­նա­փա­կել շի­նա­րա­րու­թյան մա­կե­րե­սով, հար­կե­րի քա­նա­կով և այլ չա­փա­նիշ­նե­րով։ Բայց հե­տո, ինչ-որ պա­հից սկ­սած, ա­սում են, որ ե­թե ցան­կա­նում ես շի­նա­րա­րու­թյան ըն­թաց­քը քո սր­տով լի­նի, քո ու­զած ձևով, ա­պա պետք է ո­րո­շա­կի չա­փով ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­ներ հատ­կաց­նես քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նին։ Գոր­ծա­րարն էլ հաշ­վում է ու տես­նում, որ ե­թե շին­թույ­լտ­վու­թյու­նը ձգձգ­վի կամ էա­կան սա­հա­մա­նա­փա­կում­նե­րով ի­րա­կա­նաց­վի, ա­պա տու­ժո­ղը միայն ինքն է լի­նե­լու: Հետևա­բար մտա­ծում է, որ ար­ժե քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի հետ գոր­ծար­քի գնալ ու հա­մա­ձայ­նում է քա­ղա­քը կա­ռա­վա­րող­նե­րի «փոխ­շա­հա­վետ ա­ռա­ջար­կին»: Սա է ամ­բողջ ե­ղե­լու­թյու­նը, ո­րը ես կո­չում եմ հա­մայն­քա­յին ռե­կետ: Այս ամ­բողջ պատ­մու­թյու­նը վնա­սում է ներդ­րու­մա­յին մի­ջա­վայ­րը, քան­զի ի­րա­վա­չափ չէ սե­փա­կան ձա­խո­ղում­նե­րը քո­ղար­կե­լու հա­մար մաս­նա­վո­րին այն­պի­սի պայ­ման­ներ ա­ռա­ջադ­րել, ո­րոնք օ­րեն­քից չեն բխում և դուրս են պաշ­տո­նյա­նե­րի լիա­զո­րու­թյուն­նե­րից։
Շա­տե­րը կար­ծում են, թե այս գոր­ծարք­նե­րից շա­հել է քա­ղա­քը, բայց պար­զից էլ պարզ է, որ շի­նա­րա­րու­թյան ա­վար­տից հե­տո գոր­ծա­րա­րը մե­խա­նի­կո­րեն բարձ­րաց­նե­լու է վա­ճառ­վող բնա­կա­րան­նե­րի գնե­րը, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նա ա­պա­հո­վել իր շա­հույթն ու ծախ­սա­ծը հետ բե­րել։ Իսկ ով­քե՞ր են լի­նե­լու գնորդ­նե­րը. ի­հար­կե, մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րը, որ ա­մեն օր զար­մա­նում են նո­րա­կա­ռույց շեն­քե­րի բնակ­մա­կե­րե­սի գու­մա­րի չա­փից։ Սա է ներդ­րում­նե­րին խո­չըն­դո­տե­լու և հա­մայն­քա­յին ռե­կե­տի հետևան­քը։
-Ա­մա­նո­րի մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի հա­մար բա­վա­կան կլո­րիկ գու­մար է տրա­մադր­վե­լու՝ մոտ 900 հա­զար դո­լար։ Ի՞նչ եք կար­ծում, ին­չու՞ է Հայկ Մա­րու­թյանն այդ­քան շռայ­լո­րեն ու­զում կազ­մա­կեր­պել Ա­մա­նո­րը։
-Միշտ էլ այդ­պես է ե­ղել, երբ քա­ղա­քի կա­ռա­վա­րիչ­նե­րը չեն կա­րո­ղա­ցել լու­ծել հա­մա­կար­գա­յին խն­դիր­ներն ու շոու են կազ­մա­կեր­պել՝ փոր­ձե­լով քո­ղար­կել ի­րենց ձա­խո­ղում­նե­րը։ Հույս ու­նեմ՝ մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րը լավ կն­շեն Ա­մա­նո­րը, ու ե­թե ո­րո­շեն գնալ Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ, ա­պա կազ­մա­կերպ­ված շոուն գո­նե մի պահ մո­ռա­նալ կտա առ­կա բո­լոր խն­դիր­ներն ու ու­րա­խու­թյուն կպարգևի նրանց: Բայց պար­զից էլ պարզ է, որ տո­նա­կան մի­ջո­ցա­ռու­մից հե­տո մայ­րա­քա­ղա­քի հիմ­նախն­դիր­նե­րը չեն լուծ­վե­լու:
-Փոխ­քա­ղա­քա­պետ Տիգ­րան Վի­րա­բյանն ա­սում է, թե մեծ գու­մար­ներ են ներդ­նում, որ նպաս­տեն զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի Հա­յաս­տան գա­լուն։ Վար­չա­պետն էլ բո­լո­րին հոր­դո­րում է Ա­մա­նորն ազ­գո­վին հրա­պա­րա­կում դի­մա­վո­րել: Նա նաև մտա­ծում է ա­մա­նո­րյա հի­թա­յին ու նմա­նը չու­նե­ցող երգ ու­նե­նա­լու մա­սին։ Ի՞նչ եք կար­ծում, վար­չա­պե­տը պե՞տք է նման հար­ցե­րով զբաղ­վի։
-Զբո­սաշր­ջու­թյու­նը կա­րե­լի է զար­գաց­նել՝ են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րը զար­գաց­նե­լով ու քա­ղա­քը զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի հա­մար հար­մա­րա­վետ դարձ­նե­լով։ Թբի­լի­սին, օ­րի­նակ, երբևէ չի ա­ռանձ­նա­ցել ա­մա­նո­րի տո­նա­կան ծրագ­րե­րով, բայց այն գրա­վիչ է զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի հա­մար, քա­նի որ լիար­ժեք ու բազ­մա­տե­սակ հան­գս­տի բո­լոր պայ­ման­նե­րը ստեղծ­ված են։ Դա է նաև պատ­ճա­ռը, որ հա­յաս­տան­ցի­նե­րից շա­տերն ա­մա­նո­րյան ար­ձա­կուրդ­նե­րին մեկ­նում են Վրաս­տան։ Այս հար­ցե­րի շուրջ է, որ պետք է մտա­ծեն կա­ռա­վա­րու­թյունն ու քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նը։ Իսկ վար­չա­պե­տի՝ հի­թա­յին եր­գե­րով ու նման հար­ցե­րով զբաղ­վե­լը պայ­մա­նա­վոր­ված է այն հան­գա­ման­քով, որ նա պաշտ­պա­նում է քա­ղա­քա­պե­տի գոր­ծու­նեու­թյունն ու փոր­ձում իր վրա վերց­նել Մա­րու­թյա­նին ուղղված հար­վա­ծը. այլ պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյուն ես չեմ տես­նում:
-Ա­մա­նո­րյան մի­ջո­ցառ­ման հա­մար տար­բեր թա­ղա­պե­տա­րան­ներ պետ­բյու­ջեից գու­մար­ներ են հատ­կաց­րել։ Հին բար­քե­րը շա­րու­նակ­վու՞մ են:
-Ընդ­հան­րա­պես, ե­թե փոր­ձենք վեր­լու­ծել քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի գոր­ծե­լաո­ճը, ա­պա կտես­նենք՝ գու­մար­նե­րի ծախս­ման տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ քիչ բան է փոխ­վել։ Ա­մեն ինչ գե­ղե­ցիկ և ըն­դու­նե­լի է չա­փի մեջ, սա­կայն կազ­մա­կերպ­ված մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի թե՛ ձևը, թե՛ չա­փը հա­ճախ հար­ցեր են ա­ռա­ջաց­նում, որ մնում են օ­դում կախ­ված։ Նույնն էլ վե­րա­բե­րում է թա­ղա­պե­տա­րան­նե­րի պարգևավ­ճար­նե­րին։ Ա­միս­ներ շա­րու­նակ մենք պն­դում էինք, որ աշ­խա­տա­վար­ձե­րը պետք է վե­րա­նայ­վեն և հա­մա­չա­փո­րեն բարձ­րա­նան։ Դրա փո­խա­րեն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը պահ­պա­նում են պարգևատ­րում­նե­րի ուռ­ճաց­ված ֆոն­դը, ին­չը նրանց հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս հա­յե­ցո­ղա­բար տնօ­րի­նե­լու այդ գու­մար­նե­րը: Ստաց­վում է այն­պես, որ ա­ռանց հաշ­վի առ­նե­լու տվյալ աշ­խա­տակ­ցի աշ­խա­տան­քի գնա­հա­տումն ու, միայն ըստ հա­յե­ցո­ղու­թյան, մե­կին շատ են գու­մար հատ­կաց­նում, մյու­սին՝ քիչ։ Չկա պարգևատ­րում­նե­րի հիմ­նա­վոր­ման հա­մա­կարգ, ո­րով շատ աշ­խա­տո­ղը շատ կվար­ձատր­վի, քիչ աշ­խա­տո­ղը՝ քիչ։
-Շեյ­խե­րի հայտ­նի պատ­մու­թյան, ինչ­պես նաև քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նում ա­վա­գա­նի­նե­րի ջին­սե­րով ու բո­թա­սով հա­գու­կա­պի մա­սին ի՞նչ կա­սեք։
-Քա­նի դեռ ա­վա­գա­նու «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ­նե­րը ոչ ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան տես­քով ա­վա­գա­նու նիս­տե­րի են մաս­նակ­ցում, քա­ղա­քա­պե­տը չպետք է կենտ­րո­նա­նա այ­լոց կեց­ված­քի վրա և խո­շոր ներդ­րող­նե­րի հետ կի­րակ­նօ­րյա հան­դի­պում­նե­րից չդժ­գո­հի։ Դեռ ո­չինչ, որ ա­վա­գա­նու նիս­տե­րի ժա­մա­նակ քա­ղա­քա­պետն ա­ռանց փող­կա­պի է, բայց պաշ­տո­նա­կան ըն­դու­նե­լու­թյուն­նե­րի և հան­դի­պում­նե­րի ժա­մա­նակ գո­նե վատ չէր լի­նի մայ­րա­քա­ղա­քի քա­ղա­քա­պե­տին վա­յել տես­քով ներ­կա­յա­նալ:
-80 տո­կոս վս­տա­հու­թյան քվեով քա­ղա­քա­պետ դար­ձած Հայկ Մա­րու­թյա­նի վար­կա­նիշն այ­սօր, ըստ Ձեզ, որ­քա՞ն է։
-Դժ­վա­րա­նում եմ պա­տաս­խա­նել։ Սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րում ֆեյ­քերն այն­քան շատ են, որ ի­րա­կան ա­ջա­կից­նե­րին դժ­վար է տար­բե­րա­կել հա­տուկ նպա­տակ­նե­րով բուծ­ված կեղծ օգ­տա­տե­րե­րից։ Բնա­կան է, որ Մա­րու­թյա­նի ա­ջա­կից­նե­րը քիչ չեն, քա­նի որ նա շա­րու­նա­կա­բար մա­շում է տա­րի­նե­րի կու­տա­կած դրա­կան վար­կա­նի­շը։ Բայց մար­դիկ ակն­կա­լում են ի­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ, իսկ այդ ակն­կա­լիք­ներն ու­նեն ող­ջա­միտ ժամ­կետ, ո­րից դուրս քա­ղա­քա­պետն ա­ռե­րես­վե­լու է այն խն­դիր­նե­րի հետ, ո­րոնց մա­սին մենք շա­րու­նա­կա­բար ա­հա­զան­գում ենք։
-Ար­թուր Մես­չյանն ա­սում էր, թե մինչև տա­րե­վերջ Երևա­նի ճո­պա­նու­ղու սյու­նե­րը գո­նե պատ­րաստ կլի­նեն, բայց տա­րին ա­վարտ­վում է, իսկ սյու­նե­րը չկան։ Քա­ղա­քը կա­ռա­վա­րող­նե­րի էլ ինչ խոս­տում­ներ ան­կա­տար մնա­ցին։
-Իսկ ո­րո՞նք են կա­տար­վել։
Զրու­ցեց
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԸ

Դիտվել է՝ 8112

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ