ՈՒ՞ր է, մա՛հ, քո հաղթությունը, ու՞ր է, գերեզմա՛ն, քո խայթոցը
19.06.2020 | 00:02
Ի՞նչ է Մահը: Որտեղի՞ց այն ի հայտ եկավ: Որո՞նք են նրա դրսևորման կերպերը և սահմանները:
Աստված ստեղծեց մարդուն և դրեց Եդեմի պարտեզում: Մարդը ողջ արարչության իշխանն էր, միայն մեկ բան էր արգելված նրան. ճաշակել «Բարու և չարի գիտության ծառից»: Աստված ինքը մարդուն զգուշացրել էր, որ արգելված ծառից կերած օրը մահկանացու կդառնա: Սակայն մարդը համարձակություն ունեցավ կասկածի տակ առնելու Աստծո խոսքը. օձի` Սատանայի դրդմամբ կերավ այդ պտղից, Աստված փակեց նրա առջև Կենաց ծառի ճանապարհը, և մարդը դարձավ մահկանացու, որովհետև Աստծո դրած իրավունքը խախտեց: Նա անիրավություն գործեց, և դա իրեն համարվեց մեղք: Մեղքը մտավ աշխարհ և այդ մեղքով էլ՝ մահը, և մահը տարածվեց Ադամի ողջ սերնդի վրա:
Տարբերակում ենք ֆիզիկական, հոգևոր, ժամանակավոր և հավիտենական մահ:
Մարդը միայն մարմին չէ, այլ միաժամանակ հոգի է և շունչ: Ֆիզիկական մահը այն է, երբ մարմինը զրկվում է հոգուց, շնչից և դադարում է գործելուց: Մարդու ֆիզիկական մարմնի մեջ, մեղանչելու պահից սկսեց ներգործել մահվան օրենքը, որի ազդեցությունը մարդուն հասցնում է վերջնական մահվան:
Մահը ֆիզիկապես և հոգեպես ոչնչացում չէ. մահը կյանքի մերժումն է, սակայն կյանքի վախճանը չէ. «Հոգին է կենդանարար. մարմինը ոչ մի բան չի կարող անել» (Հովհ. 6;64): Ֆիզիկական մահը հոգու բաժանումն է մարմնից, իսկ հոգևոր մահը` հոգու բաժանումն է Աստծուց՝ կյանքի աղբյուրից, Նրա սրբությունից: Այսինքն մահը անցում չէ գոյության վիճակից չգոյության վիճակի, այլ ժամանակավոր կամ հավիտենական բաժանում է Աստծուց կամ մեր սեփական մարմնից, այնպես, ինչպես կյանքը միացում է ու միություն Աստծո հետ: Աստված ասել էր Ադամին, որ ծառի պտղից ուտելուն պես կմահանա: Խոսքը վերաբերում էր ոչ միայն ֆիզիկական մահին, որը վրա հասավ աստիճանաբար, այլև հոգևոր մահին, որը անմիջապես հաջորդեց նրանց գործած մեղքին, քանի որ Ադամն ու Եվան հոգևորապես կտրվեցին Աստծուց և զրկվեցին իրենց սեփական աստվածակերպ բնությունից:
Ադամի անհնազանդությամբ նաև նրա սերնդի՝ ողջ մարդկության վրա տարածվեց մահը: Այսպիսով, Ադամի սերունդը հոգևորապես մեռած է` զրկված աստվածային կյանքից, սակայն Աստված դեռ մարդու հետ է` նրան վերադարձի հնարավորություն տալով: «Եվ դուք մեռած էիք ձեր մեղքերի ու հանցանքների մեջ, որոնցում մի ժամանակ ընթանում էիք՝ ըստ այս աշխարհի սովորության՝ հնազանդվելով օդում տիրող իշխանի այն ոգուն, որ այժմ ներգործում է ապստամբող մարդկանց մեջ» (Եփես. 2; 1-2): «Բայց Աստված, որ առատ է ողորմությամբ, Իր մեծ սիրով, որով սիրեց մեզ, մինչ մեռած էինք մեր մեղքերի մեջ, մեզ կենդանացրեց Քրիստոսով» (Եփես. 2;4-5): Ամենասարսափելին հավիտենական մահն է, որը Սուրբ Գրքում կոչվում է հոգևոր երկրորդ մահ` հավիտենական բաժանում Աստծուց հավիտենական տանջանքի վայրում. «Նրանց պատիժը պիտի լինի հավիտենական կործանումը՝ հեռու Տիրոջ ներկայությունից և նրա փառավոր զորությունից» Բ Թեսաղ. 1; 9)։ «Իսկ գալով ծույլերին ու անհավատներին, ոճրագործներին և պոռնիկներին, կախարդներին և կռապաշտներին, հմայողներին և բոլոր ստախոսներին՝ ամբարիշտներին, նրանց բաժինը ծծմբով և հրով այրվող լճի մեջ է, որ երկրորդ մահն է» (Հայտ. 21): Սակայն Աստված երկրի վրա ֆիզիկապես ապրող հոգևորապես մեռածներին հնարավորություն է տալիս ձեռք բերելու կյանքը` Աստծո հետ հաշտվելու և Նրա ներկայության մեջ մնալու համար: Այդ հնարավորությունը կոչվում է հարություն:
Հարություն նշանակում է վերակենդանացում մեղքի մահից: Ինչպես մահը, հարությունը ևս լինում է ֆիզիկական կամ հոգևոր, հարություն ժամանակավոր կամ հավիտենական կյանքի համար: Մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոս շատ մարդկանց հոգևոր և ֆիզիկական հարություն տվեց, քանի դեռ այս աշխարհում էր. այրի կնոջ որդուն, Հայրոսի աղջկան, Իր բարեկամ Ղազարոսին, իսկ օրենսգետ Նիկոդեմոսը, մաքսապետ Զակքեոսը հոգևոր հարություն ստացան: Սակայն նրանք նորից մահացան: Մեռելների հավիտենական հարության մասին գաղափարը դեռևս հիշատակվում է Հին Կտակարանում: Աստված իր մարգարեներին և ծառաներին տեղեկացրել էր, որ իր ծրագրի մեջ որոշված ժամանակ կա մեռելների հարության համար: «Տիրոջ ձեռքը հանգչեց ինձ վրա. բարձրացրեց ինձ Տիրոջ Հոգով, դրեց ինձ մի դաշտի մեջ, որ լի էր մարդկանց ոսկորներով: Պտտեցրեց ինձ ոսկորների շուրջը: Դրանք շա՜տ-շատ էին դաշտի երեսին ու սաստիկ չորացած էին: Նա ասաց ինձ. «Մարդո՛ւ որդի, արդյոք կկենդանանա՞ն այդ ոսկորները»: Ես ասացի. «Տե՛ր Աստված, այդ դու գիտես»: Եվ Տերը խոսեց ինձ հետ ու ասաց. «Մարդո՛ւ որդի, այդ ոսկորներն Իսրայելի ամբողջ տունն են: ՈՒստի մարգարեացի՛ր ու ասա՛ դրանց. - Այսպես է ասում Տեր Աստված. «Ահա ես բաց եմ անելու ձեր գերեզմանները և հանելու եմ ձեզ ձեր գերեզմաններից, ո՛վ իմ ժողովուրդ: Տանելու եմ ձեզ Իսրայէլի երկիրը: Իմ հոգին տալու եմ ձեզ, և դուք կենդանանալու եք: Ձեզ դնելու եմ ձեր երկրում, և դուք պիտի իմանաք, որ ես եմ Տերը: Ասացի ու կատարելու եմ»,- ասում է Տեր Աստված» (Եզեկ. 37;1-3,11-14): «Իսկ դու արի հանգստացի՛ր, որովհետև տակավին օրեր ու ժամեր կան մինչև վախճանի կատարումը. դու կհանգչես և վեր կկենաս քո ժամանակին, օրերի վերջում» (Դան. 12; 13): Եվ այս ծրագիրը ավելի բացահայտ հիշեցվում է Նոր Կտակարանում: Պողոս առաքյալը այսպես է մեկնում Աբրահամ Նահապետի հավատը Աստծո ամենազորության նկատմամբ. «Աբրահամը իր մտքում մտածեց, թե Աստված կարո՛ղ է մեռելներից էլ հարություն տալ Իսահակին: ՈՒստի և, որպես նախօրինակ այդ բանի, նա հետ ստացավ իր որդուն» (Եբր. 11; 13,19): Հին ՈՒխտի բոլոր սրբերը մեռան նույն հավատի մեջ «դեռևս խոստումները չստացած. բայց հեռվից տեսան այդ խոստումները և ցնծացին ու խոստովանեցին, թե իրենք օտար և պանդուխտ են երկրի վրա»: Նրանց անմահ հոգիները հարուցյալ գալիքի տենչանքով են հանգրվանել երկնային լուսե խորաններում: Եվ սրբերի մահը՝ որպես այդպիսին մահ չէ, քանզի նրանք կենդանի են Կյանքի Արարչի համար: Սրբերի համբերությունն ու հավատը վկայում են, որ մեռելների հարություն գոյություն ունի, որովհետև եթե մեռելների հարություն չլիներ, բնականաբար Աստված չէր կարող իր խոստումը կատարել, ուստի և սուտ խոսած կլիներ: Սակայն Աստված երբեք սուտ չի խոսում, թեև Բանսարկուն կարողացավ հակառակը համոզել առաջին մարդուն և շարունակ փորձում է համոզել նաև նրա սերունդներին: Հարության գաղափարն ինքնին մխիթարում է կյանքը սիրող մարդուն, սակայն հարությունն իր էությամբ տարբեր է արդարների և մեղավորների համար. արդարների համար այն հավիտենական կյանք և երանություն է, այնինչ մեղավորների համար՝ հավիտենական մահ ու տառապանք. «որովհետև կգա ժամանակ, երբ բոլոր նրանք, որ գերեզմաններում են, կլսեն նրա ձայնը և դուրս կգան. ովքեր բարի գործեր են արել՝ կյանքի հարության համար, իսկ ովքեր չար գործեր են արել` դատաստանի հարության համար» (Հովհ. 5: 28; 29)։
Լիլիթ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Գորիս
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
