Կիսատ-պռատության հմայքները
10.09.2019 | 00:43
Որևէ նորմալ մարդ իր կյանքում հակված չէ հանդուրժել անորոշությունը և ձգտում է կոնկրետության: Այնուամենայնիվ, «այո»-ի ու «ոչ»-ի միջև հաստատուն ապրում է ոչ միայն «չգիտեմ»-ը, այլև՝ «տեսնենք»-ը, «ոնց կստացվի»-ն ու «Հետոն հետո կերևա»-ն: Դա կյանքը դարձնում է բազմաշերտ, անակնկալներով լի ու անկանխատեսելի: Անհատի կյանքը: Իսկ պետությա՞ն: Գերտերությունները այլ պետությունների հետ հարաբերություններում կարող են իրենց թույլ տալ իրավիճակ ու ժամանակ ձգելու մարտավարություն: Ավելին՝ այդ մարտավարությունը դարձնել ռազմավարություն, եթե չեն ուզում խնդիր լուծել: Պատրաստ չեն լուծման, կամ՝ նպատակ ունեն իրենց ցանկացած լուծումը պարտադրել: Դատելով ՀՀ ներքին ու արտաքին քաղաքականության մեջ արվող քայլերից, շնորհավորում եմ բոլորիս, մենք գերտերություն ենք: Եվ գլխավորը՝ մենք ակնհայտորեն տիրապետում ենք ժամանակն արագացնելու ու դանդաղեցնելու արվեստին՝ ըստ նպատակահարմարության: Սա առավելություն է, որ չեն ունեցել անգամ Ալեքսանդր Մակեդոնացին, Հուլիոս Կեսարն ու Նապոլեոն Բոնապարտը: Երեքին էլ պակասել է ժամանակը՝ մտադրությունները կյանքի կոչելու ճանապարհին: Մենք ավելին ենք, մենք ժամանակի խնդիր բնավ չունենք՝ ժամանակի գետը մեր երկրում հոսում ու կանգ է առնում կամայական: Երկրորդում եմ շնորհավորանքս, մենք, իսկապես, գերտերություն ենք, որ նույնիսկ իրեն թույլ է տալիս ժամանակի հետ հաշվի չնստել: Երրորդ շնորհավորանքն էլ չէի խնայի, բայց ես պատմությունը չեմ: Պատմությունը կգա ու կասի իր անբեկանելի խոսքը ժամանակի ու տարածության մեջ մեր արածների ու չարածների հաշվեկշռի մասին: Իսկ ընդհանրապես՝ գերտերությունները, որպես կանոն, ոչ թե սպասում են պատմության դատավճռին, այլ ծրագրում են պատմությունը: ՈՒ, դարձյալ որպես կանոն, իրենց արտաքին գործելակերպից արտաքսել են անորոշությունը ու հստակ են նպատակների, խնդիրների, քայլերի մեջ, եթե անգամ, արտաքուստ, հակառակն է թվում: Նրանք այդ իրավունքը նվաճել են՝ խաբուսիկ լինելու ու խաբս տալու: Իրենց համար՝ անպատիժ ու անհետևանք: Կամ՝ արդյունավետ: Հենց դա կոչվում է մեծ քաղաքականություն: Փաստացի՝ մեծ քաղաքականություն ենք վարում նաև մենք, բայց սա այն դեպքն է, որ շնորհավորել չեմ կարող: Մեզ համար այդ մեծ քաղաքականությունը լի է սպառնալիքներով ու ռիսկերով ու կարճ որակվում է՝ բումերանգի վերադարձ, որ նետվել է սխալ պահին ու սխալ տեղից:
Անհամբերները հաստատ մտքում կասեն՝ ի՞նչ եք ծամծմում, ասելիք չունեք, գնացեք գրողի ծոցը: Եվ չեն սխալվի: Ասելիք չկա, կա մեծ, շատ մեծ դառնություն ու ավելի մեծ ձանձրույթ: Դե ինչքա՞ն կարելի է գրել օրվա լրահոսի ատաղձը դարձող ու ոչ մի լուծում չստացող իրադարձությունների մասին: Մարդ ես, սիրտդ ուրախություն է ուզում, ուզում ես վերջապես արձանագրել, որ այս մի խնդիրը լուծվեց, անցնում ենք մյուսին: Ո՞վ թույլ կտա: Ամսեամիս, շաբաթից շաբաթ, օր առ օր գրել ու գրել նույնը, ու՞մ է պետք: Ոչ լրագրողին, որ լինելով անմեղ՝ դառնում է մեղավոր, որովհետև երբ երկիրդ դոփում է տեղում, նաև դու ես պատճառը:
Օրինակ, որ ՌԴ-ում շարունակում է գործել օրենքը, որն արգելում է օտարերկրյա վարորդական իրավունք ունեցող անձանց աշխատել, բացառությամբ այն երկրների, որտեղ ռուսերենը երկրորդ պետական լեզու է: 3 տարի Երևանը չի կարողանում օրենքում փոփոխության հասնել: Թեպետ կա ԵԱՏՄ, ու դա խախտում է ԵԱՏՄ կանոնները: Եվ՝ ակնհայտ է, որ անիմաստ է Հայաստանում ռուսերենը երկրորդ պետական լեզու հայտարարել՝ այդքան ռուս չկա միատարր բնակչությամբ մեր երկրում, ի տարբերություն, ասենք, Ղազախստանի, որտեղ, ռուսները մեծ տոկոս են, թեպետ հեռանում են՝ տնտեսական պատճառներով: Կամ՝ որքա՞ն կարելի է գրել աղբի մասին: «Սանիթեքի» սագան նման է մերժված սիրո պատմության, երբ երկուսն էլ մեղադրում են միմյանց ձախողված ճակատագրի համար՝ չընդունելով սեփական սխալները: Փոխադարձ սիրո ու պատերազմի այս փուլում «Սանիթեքը» դադարեցրել է աղբահանությունը ու հայտարարել, որ իրեն վճարվող գումարից պահվել է 300 միլիոն ՀՀ դրամ: Քաղաքապետարանը հարցի լուծումը տեսնում է «Սանիթեքի» հետ պայմանագրի լուծարման մեջ: Իրականում՝ այս լուծումը կար ի սկզբանե, բայց նորին մեծություն ընթացակարգը պահանջում էր, որ քաղաքում մշտական տոն լինի կատուների ու առնետների համար՝ գարնանը, ամռանը, աշնանը: Գուցե նաև ձմռանը:
Աղբը՝ Երևանի այցեքարտ: Ինչո՞վ զբոսաշրջային գովազդ չէ: Նոու հաու: Տարիներ առաջ աղբի մեջ կորած Նեապոլը չմոռացածները կվկայեն, որ լավ աշխատող գովազդ է՝ բոլոր երկրների լրատվամիջոցների առաջին լուրը լինելու համար: Նրանց բախտը բերեց՝ քաղաքապետը դերասան չէր, ոչ էլ վարչապետն էր քաղաքապետի ընտրության քարոզարշավը վարել: ՈՒ ընդհանրապես՝ աղբի մշակույթ սովորեք, դուք դեռ երկար եք ապրելու աղբի հետ:
Կամ՝ ձեր ականջները չե՞ն նվվում Ամուլսար լսելիս: Իմոնք տնքում են: Պետական կառավարման համակարգի կաթվածահարությունն ու որոշում կայացնելու անկարողությունը ողջ հմայքով ամեն օր ներկայացվում են ՀՀ հպարտ ու շարքային քաղաքացիներին իբրև վարչապետի հրավիրած խորհրդակցություն, հանդիպում, քննարկում: Գրողը տանի՝ ի՞նչ եք այդքան քննարկում: Կամ՝ հանքը աշխատում է: Կամ՝ չի աշխատում: Կիսահղի չեն լինում՝ երեխա կամ կունենաս, կամ չես ունենա: Հերթը հասավ Ամուլսարի գործով քննչական խմբի ղեկավար Յուրա Իվանյանի նկատմամբ ծառայողական քննություն սկսելուն՝ Իվանյանի ոչ անաչառ լինելու տեղեկությունը ստուգելու համար: Դե լավ, էլի: Շրջակա միջավայրի նախարարությունը նորից վարչապետին է ներկայացրել Ամուլսարի՝ Շրջակա միջավայրի ազդեցության նոր գնահատման անհրաժեշտության եզրակացությունը։ Բա այսքան ժամանակ որտե՞ղ էիք, ի՞նչ էիք անում: Տեղա՞նքն է փոխվել, տարերային աղե՞տ է եղել, նոր իրավիճա՞կ է ստեղծվել, ի՞նչ նոր ՇՄԱԳ: ՈՒ՞մ համար: Դեռ ինչքա՞ն ենք լսելու, որ վերջնական որոշում չկա, քննարկումները շարունակվում են: Չկա լուծում, երբ գայլերը կուշտ կլինեն, ոչխարները՝ ողջ: Ինչքա՞ն կարելի է բնապահպաններին դնել պատվանդանին ու երկրպագել: Պատկերացնու՞մ եք որևէ ժողովրդավարական պետություն, որտեղ բնապահպանները թույլ չեն տալիս հանք շահագործել՝ փակելով ճանապարհը, ինչի՞ համար են իրավապահները: Ոստիկանություն չկա՞ երկրում: Այդ հայրենասեր բնապահպանները ինչու՞ չեն փակում Սոտքի ճանապարհը, ինչու՞ չեն բողոքում աղբի ու հրդեհների հետևանքներից: Որովհետև փողը կոնկրետ գործի համա՞ր են տվել: Այլ խնդրի պատվեր չունե՞ն: Անցած շաբաթ Ամուլսարի գործում ձեռքերը տաքացրեց նաև ՍԾԿ-ն: Ինչու՞ չօգտվի ձրի ինքնագովազդի շանսից: Ժիրայր Սէֆիլյանը իրեն դրեց Պուտինի խոսնակի տեղը ու Կրեմլի խոհանոցի գիտակությամբ բացատրեց, որ Ռուսաստանը օր առաջ ուզում է ձերբազատվել Փաշինյանից: Պարզ է, որ մինչև հիմա քաղաքական դաշտ մտնելու սողանցք ՍԾԿ-ն չէր գտնում: Հին մարգարեությունները չգործեցին, հասարակությունը չունի ՍԾԿ-ի կարիքը: Ո՞վ, եթե ոչ Ժիրայր Սէֆիլյանը պիտի հայտարարեր՝ Ամուլսարի շահագործման որոշման դեպքում կլինի քաղաքական ցնցում. նախկին իշխանությունը սպասում է շահագործման որոշմանը, որ Ռուսաստանի օգնությամբ գնա ցնցումների: ՈՒ՞մ է վախեցնում: Եթե ոչ իր նմաններին, որ ռուսների պոչը բռնած՝ ուզում են իրենց բաժինը ստանալ: Հույժ հայրենասիրական կուսակցության համար անվայել պահվածք է, եթե ընդհանրապես, ՍԾ-ն կարելի է կուսակցություն անվանել: ԱՆ-ի գրանցումը ոչինչ չի նշանակում՝ կուսակցությունը պիտի առաքելություն ու պահանջարկ ունենա: Ամուլսարի չշահագործման դեպքում, միանշանակ, «Լիդիանը» կդիմի միջազգային արբիտրաժ: Տանուլ կտա՞, թե՞ կշահի Հայաստանը, հարցի մի կողմն է: Ավելի կարևոր է հարցը, որ Հայաստանը կորցնում է տնտեսությունը զարգացնելու ռեալ ճանապարհ, փակում է արտասահմանյան ներդրումների մուտքը ու ինքնահռչակվում անհուսալի գործընկեր: Արտաքին քաղաքական ցնցումները վերաճելու են ներքաղաքական ցնցումներին: Սա հասկանալու համար Պուտինի քարտուղար պետք չէ լինել: Ամուլսարը վճռում է Հայաստանի ինքնիշխանության և Նիկոլ Փաշինյանի՝ իբրև վարչապետի, փորձառության ու ռիսկի հարցը: Եթե կուլ գնաց պոպուլիզմին ու կայացրեց հանքը չշահագործելու որոշում, դա լինելու է քաղաքական ու տնտեսական պարտությունների սկիզբ: Եթե վարկանիշի ժամանակավոր անկումով կայացրեց հանքը շահագործելու որոշում, նոր հեռանկարներ է բացելու Հայաստանի ու ՔՊ-ի առաջ՝ նաև հաջորդ ընտրություններում հաղթելու շանսով: Նիկոլ Փաշինյանի զրույցն էլ քաղաքացու հետ Ամուլսարի հարցով իրավիճակային խոսք էր։
Խորհրդարանը կարող է 2 պատգամավոր կորցնել. ՔՊ պատգամավոր Էդգար Առաքելյանը ԱԺ նախագահին մանդատը վայր դնելու դիմում է ներկայացրել: ԼՀԿ-ն նույնն է ակնկալում Արման Բաբաջանյանից, որ դուրս է եկել խմբակցությունից՝ ընդարձակ ու հուզառատ բացատրություններով: Ի՞նչ է ասում Արման Բաբաջանյանը: Նոր՝ ոչինչ: Նա թե իբրև լրագրող, թե քաղաքական գործիչ՝ ծնունդն ու արդյունքն է քաղաքական այն համակարգի, որ պիտի քանդեր հեղափոխությունը, բայց դեռ մտմտում է: Ի հետևանս հայտնվում են անհատներ, որ ամեն ինչ մերժելու ու ժխտելու արտոնությունն են իրենց վերագրում՝ մատնացուցելով այլոց ու անտեսելով սեփական սխալները: Չի բացառվում, որ Արման Բաբաջանյանը ևս մի տնաբույծ կուսակցություն բացի: Հայաստանում նոր տրենդ է՝ կուսակցությունները սնկերի պես են աճում: Իսկ կուսակցապետերը տեր են փոխում՝ ինչպես հանքափորը՝ ձեռնոցները: Երեկ Սերժն ու Միշիկն էին, ձեռքի հետ էլ սնուցում էին Հովիկ Աբրահամյանն ու Գագիկ Ծառուկյանը, այսօր կլինեն ուրիշները: Սկզբունք չունենալը սկզբունք դարձրած՝ կլինեն նաև այլք, որ հանձն կառնեն այլ պետության շահեր պաշտպանել վարձավճարով, բայց ներկայանալ խստիվ ազգասեր ու ապագայամետ: Նրանց կենսունակության պարարտ հողը մթնոլորտն է, որտեղ ոչինչ չի փոխվել: Էդմոն Մարուքյանը ակնկալում է, որ ԼՀԿ-ով ԱԺ մտած պատգամավորը վայր կդնի մանդատը՝ ԱԺ կանոնակարգով անկախ պատգամավոր հասկացություն չկա: Հետո ի՞նչ: Իսկ ինքը, ինչպես Արման Բաբաջանյանը, ընտրություններից առաջ տեսակետ չփոխե՞ց՝ արևմտյան արժեքների փոխարեն, որ դավանում էր մինչ այդ, շեշտը դնելով… Նիկոլ Փաշինյանի փառաբանության վրա: Այլ արժեք այդ ժամանակ չկար: Քանի դեռ հասարակությունը ընդունում է քաղաքական կերպարանափոխությունը ու չի պատժում գաղափարներին դավաճանելու համար, իրավիճակ չի փոխվելու: ՈՒ դեռ շատերն են նույն դոփապարը պարելու՝ հավակնելով մենապարողի դերին:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ. Գ. Նույն շարքից է ՍԴ որոշումը: Արդեն մեղվապահ Գագիկ Հարությունյանը բոլոր իրավունքներն ունի Հրայր Թովմասյանին հարցնելու՝ դու՞ էլ ես Սողոմոն արքայի դափնիներին հավակնում: ՍԴ-ն սեպտեմբերի 4-ին հրապարակեց Ռոբերտ Քոչարյանի դիմումի վերաբերյալ որոշումը: ՍԴ որոշումից հետո վերսկսվեցին հակասական մեկնաբանություններ: ՈՒ՝ ի՞նչ: Ոչինչ: Մենք ընտելացել ենք տարաբնույթ մեկնաբանություններին, մեզ դժվար է զարմացնել: Զարմանալի է, սակայն, որ դադարել ենք հարցեր տալ: Օրինակ՝ ինչու՞ են երկրորդ նախագահին զրկում տասնամյակներով իրեն ուղղված մեղադրանքները հերքելու հնարավորությունից: Նրա իսկ պաշտպանները: Նա կարող է անձեռնմխելի լինել օրենքի առաջ, իսկ ժողովրդի՞: Ե՞րբ ենք դուրս գալու կիսատ-պռատության ինքներս մեզ շնորհած կարգավիճակից: Աշխարհի վրա կա՞ մի հարց, որին Հայաստանը հստակ պատասխան տա: Թե՞ կիսատ-պռատության հմայքներն են այն միջակայքը, որտեղ գերադասում ենք ապրել ու գործել՝ համարելով մեզ պաշտպանված: Չհարցնեմ, չէ՞, ո՞րն է Արցախի հարցում մեր կոնկրետ տեսակետը: Թե՞ հարցնեմ, որ արձանագրեմ՝ չկա, կա ներքին ու արտաքին օգտագործման հայտարարությունների դայջեստ, որի միակ հմայքը հակասությունների կծիկն է: Հիմա Արցախը Հայաստան է, և վե՞րջ: Թե՞ մադրիդյան սկզբունքների շուրջ բանակցում ենք, ու՝ առանց Արցախի: Նման դիվանագիտություն իրենց թույլ են տալիս գերտերությունները, ուրեմն ինչու՞ մենք գերտերություն չենք: Թե՞ ենք, բայց միայն մենք գիտենք:
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
