«Մենք խրախուսում ենք կողմերի միջև խաղաղության գործընթացը և հուսով ենք հասնել կայուն խաղաղության Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև: Հարավային Կովկասում խաղաղությունը կարևոր է տարածաշրջանի բնակիչների, սևծովյան տարածաշրջանի և ընդհանրապես անդրատլանտյան անվտանգության համար»,- Բաքվում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ մամուլի ասուլիսում ասել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Սթոլտենբերգը:                
 

«Ա­ռանց տն­տե­սա­կան կա­ցու­թաձև ու Սահ­մա­նադ­րու­թ­յուն փո­խե­լու ի­րա­կա­նաց­վող բա­րե­փո­խում­նե­րը կոս­մե­տիկ բնույթ կկ­րեն»

«Ա­ռանց տն­տե­սա­կան կա­ցու­թաձև ու Սահ­մա­նադ­րու­թ­յուն փո­խե­լու ի­րա­կա­նաց­վող բա­րե­փո­խում­նե­րը կոս­մե­տիկ բնույթ կկ­րեն»
01.10.2019 | 00:35

Այս տար­վա հուն­վար-փետր­վար ա­միս­նե­րին ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան 10-ից ա­վե­լի ու­ժեր «Նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն» նա­խա­ձեռ­նու­թյունն էին ստեղ­ծել, ին­չի նպա­տա­կը ոչ թե փո­փոխ­ված, այլ բո­լո­րո­վին նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն գրելն ու կյան­քի կո­չելն էր: Նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը, սա­կայն, չկա­յա­ցավ ու կյան­քի չկոչ­վեց: Թե ին­չու նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն պա­հան­ջող ու­ժե­րը հետ կանգ­նե­ցին բռ­նած ճա­նա­պար­հից, «Ի­րա­տե­սը» փոր­ձեց պար­զել «Հա­մա­հայ­կա­կան ազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյուն» նա­խա­ձեռ­նու­թյան պա­տաս­խա­նա­տու քար­տու­ղար ՀՐԱՅՐ Ա­ՂԻ­ՆՅԱ­ՆԻՑ:

-«Նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն» նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը ինչ­պես ա­րագ ստեղծ­վեց, նույն­քան ա­րագ կազ­մա­քանդ­վեց, ին­չու՞:
-Տա­րես­կզ­բին 14 ու­ժեր ո­րո­շում կա­յաց­րին հա­մա­տե­ղել ու­ժե­րը «Նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն» նա­խա­ձեռ­նու­թյուն ստեղ­ծե­լու, բաց, հան­րա­յին լայն քն­նարկ­մամբ ՀՀ սահ­մա­նադ­րու­թյուն կազ­մե­լու նպա­տա­կով, սա­կայն, ցա­վոք, մաս­նա­կից քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րը չկա­րո­ղա­ցան մի կողմ դնել տա­րա­ձայ­նու­թյուն­ներն ու հա­մա­տեղ աշ­խա­տել պե­տու­թյան հա­մար կարևո­րա­գույն օ­րա­կար­գի վրա։
-Ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ու­ժերն այ­լընտ­րանք լի­նե­լու հրա­շա­լի տար­բե­րակ ու մար­տա­վա­րու­թյուն էին ա­ռա­ջար­կում. ո՞ր պա­հից սկ­սած կամ ի՞նչ մի­ջա­դե­պից հե­տո այդ ու­ժե­րը չկա­րո­ղա­ցան հա­մա­գոր­ծակ­ցել մի­մյանց հետ, լսել ի­րար:
-Այս երևույ­թը ե­զա­կի չի, քա­ղա­քա­կան դաշ­տում բա­վա­կան հա­ճախ են ստեղծ­վում ա­մե­նա­տար­բեր հա­մա­տեղ նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­ներ, ո­րոնք այդ­պես էլ չեն կա­յա­նում կամ է­ֆեկ­տիվ գոր­ծու­նեու­թյան ար­դյունք չեն տես­նում։ Պատ­ճա­ռը քա­ղա­քա­կան դաշ­տի չկա­յա­ցած լի­նելն է, որ­տեղ կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րը ոչ պե­տա­կա­նա­շի­նու­թյանն են լծ­ված, այլ մր­ցակ­ցում են իշ­խա­նա­կան լծակ «փախց­նե­լու», ի­րենց թի­մա­յին շա­հը ա­ռաջ տա­նե­լու հա­մար։ Մե­ղադ­րել մաս­նա­կից որևէ ու­ժի այդ հար­ցում դժ­վար է, քա­նի որ նա­խորդ իշ­խա­նու­թյան շր­ջա­նում Հա­յաս­տա­նը վե­րած­վեց կու­սակ­ցա­պե­տու­թյան, և քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րը ստիպ­ված են «կռիվ տալ» ի­րենց տե­ղը արևի տակ պա­հե­լու հա­մար։ Քա­ղա­քա­կան նոր մշա­կույթ ձևա­վո­րե­լու նպա­տա­կը մեկն է այն բա­զում պատ­ճառ­նե­րից, ին­չի հա­մար ստեղծ­վել է «Հա­մա­հայ­կա­կան ազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյու­նը»: Աշ­խա­տում ենք միա­վո­րել ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյամբ ու­ժե­րին և կյան­քի կո­չել ի շահ պե­տու­թյան նեղ թի­մա­յի­նը մի կողմ դնե­լու, հա­մա­տեղ աշ­խա­տե­լու մշա­կույ­թը։
-Խոր­հր­դա­րա­նում մեկ­նար­կել են «Ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քի» ու «Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին օ­րեն­քի» բա­րե­փոխ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը: Դուք որ­քա­նո՞վ ենք հե­տաքր­քր­ված դրան­ցով:
-Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կառ­քը ձիուց ա­ռաջ են դնում, նախ պետք էր ձևա­վո­րել սահ­մա­նա­դիր ժո­ղով, կազ­մել ժո­ղովր­դի կող­մից ըն­դուն­ված Սահ­մա­նադ­րու­թյուն, այ­նու­հետև, ել­նե­լով լե­գի­տիմ Մայր օ­րեն­քից, անց­նել օ­րենք­նե­րի մշակ­մանն ու բա­րե­փո­խում­նե­րին։ ՈՒ­շա­դիր հետևում ենք «Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին օ­րեն­քի» և ԸՕ բա­րե­փո­խում­նե­րի շուրջ քն­նար­կում­նե­րին, մաս­նակ­ցել եմ ԱԺ հանձ­նա­ժո­ղո­վի կազ­մա­կեր­պած կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ֆի­նան­սա­վոր­ման բա­րե­փո­խում­նե­րի քն­նարկ­մա­նը, այ­նու­հետև հրա­վեր ստա­ցա «Իմ Քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վո­րից, ո­րի հետ եր­կար ա­ռանձ­նազ­րույց ու­նե­ցանք, քն­նար­կե­ցինք գոր­ծող օ­րենք­ներն ու անհ­րա­ժեշտ փո­փո­խու­թյուն­նե­րը։ ՈՒ­րա­խա­լի է, որ ու­զում են բաց աշ­խա­տել, բո­լոր շա­հագր­գիռ կա­ռույց­նե­րի հետ, բայց ա­ռանց տն­տե­սա­կան կա­ցու­թաձև, Սահ­մա­նադ­րու­թյուն փո­խե­լու, ա­ռանց հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թյուն­նե­րի գնա­լու` ի­րա­կա­նաց­վող բա­րե­փո­խում­նե­րը կոս­մե­տիկ բնույթ կկ­րեն, լուրջ ա­ռա­ջըն­թաց դժ­վար է սպա­սել։
-Իշ­խող ու­ժը քա­ղա­քա­կան կամք կու­նե­նա ստեղ­ծելու վեր­ջա­պես այն­պի­սի ԸՕ, ո­րը ոչ միայն իր, այլև քա­ղա­քա­կան դաշ­տի մյուս խա­ղա­ցող­նե­րի շա­հե­րից բխի:
-Իշ­խող ու­ժը նա­խորդ ապ­րի­լին իշ­խա­նու­թյան ե­կավ ժո­ղովր­դա­կան բո­ղո­քի ա­լի­քի վրա՝ խոս­տա­նա­լով փո­խել «սու­պեր­վար­չա­պե­տա­կան» հա­մա­կար­գը, վերջ դնել վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գին։ Սա­կայն այս մե­կու­կես տար­վա գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը ցույց տվե­ցին, որ քա­ղա­քա­կան կամք չու­նեն կտ­րուկ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի գնա­լու: Այժմ ես ինչ­պե՞ս կա­րող եմ լա­վա­տես լի­նել ու հու­սալ, որ կու­նե­նան նման կամք։ Կար­ծում եմ՝ ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան տար­բե­րակն այն է, որ ԸՕ-ն բա­րե­փո­խե­լիս թի­մա­յին շա­հե­րի ա­ռաջ­նայ­նու­թյամբ կա­ռաջ­նորդ­վեն։
-Քա­ղա­քա­գետ­նե­րից ո­մանք ա­սում են, որ ե­թե ան­գամ վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն ըն­դու­նի կամ սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նի, դա միտ­ված է լի­նե­լու նրան, որ պահ­պա­նի իր իշ­խա­նու­թյու­նը: Ձեր կար­ծի­քը:
-«Սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ» ար­տա­հայ­տու­թյունն ար­դեն ճիշտ չէ, ՀՀ-ում եր­բեք լե­գի­տիմ Սահ­մա­նադ­րու­թյուն չի ե­ղել, որ խո­սենք փո­փո­խու­թյուն­նե­րի մա­սին, պետք է խո­սել նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյան մա­սին։ Ե՛վ 1995, և՛ 2005, և՛ 2015 թթ. այդ պա­հին իշ­խող ու­ժը ի­րեն հար­մար, բայց Հա­յաս­տա­նին ան­հա­մա­պա­տաս­խան տար­բե­րակ է պար­տադ­րել՝ կոպ­տա­գույն խախ­տում­նե­րով։ Պար­զա­բա­նեմ. ՀՀ ա­ռա­ջին, ա­մե­նա­մեծ լե­գի­տի­մու­թյամբ փաս­տա­թուղթն Ան­կա­խու­թյան հռ­չա­կա­գիրն է, ո­րի 12-րդ հոդ­վա­ծը շեշ­տում է՝ ՀՀ բո­լոր օ­րենք­նե­րը պետք է հա­մա­պա­տաս­խա­նեն Հռ­չա­կագ­րին, սա­կայն ե­րեք տար­բե­րակ­ներն էլ ու­նեն ա­ռանց­քա­յին հա­կա­սու­թյուն­ներ Ան­կա­խու­թյան Հռ­չա­կագ­րի հետ։ Մաս­նա­վո­րա­պես՝ ԱՀ 7-րդ հոդ­վածն ա­սում է, որ ՀՀ բո­լոր ռե­սուրս­նե­րը, հո­ղը, ջու­րը, ըն­դեր­քը ժո­ղովր­դի, ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի սե­փա­կա­նու­թյունն են, իսկ բո­լոր ե­րեք սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րով մար­դիկ աս­տի­ճա­նա­բար զրկ­վել են սե­փա­կա­նու­թյան ի­րա­վուն­քից, ա­սել է թե՝ «իշ­խա­նու­թյու­նը ժո­ղովր­դինն է» ար­տա­հայ­տու­թյունն այժմ միֆ է, քա­նի որ ի­րա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը տվյալ երկ­րի հարս­տու­թյուն­նե­րի տե­րը լի­նելն է։ Ա­սա­ծիցս հետևում է, որ ե­թե Փա­շի­նյա­նը գնա Սահ­մա­նադ­րա­կան ժո­ղով կազ­մե­լու, հան­րա­յին, բաց քն­նարկ­մամբ նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյուն գրե­լու գոր­ծըն­թա­ցի, դա նրա կող­մից, երևի թե, ա­մե­նա­հայ­րե­նան­վեր քայ­լը կլի­նի, և ան­ձամբ ես կտ­րուկ կփո­խեմ կար­ծիքս ներ­կա իշ­խա­նու­թյան մա­սին։ Իշ­խա­նու­թյու­նը պա­հե­լու հա­մար Սահ­մա­նադ­րու­թյուն փո­խե­լուն մա­սին մտա­ծե­լը Փա­շի­նյա­նի կող­մից լուրջ սխալ կլի­նի։ Հա­յաս­տա­նի միակ ճիշտ ու­ղին իշ­խա­նու­թյունն ի­րա­պես ժո­ղովր­դին վե­րա­դարձ­նե­լը և Ազ­գա­յին պե­տու­թյուն կա­ռու­ցելն է, ին­չին օր ա­ռաջ պի­տի գնա իշ­խա­նու­թյու­նը, այդ դեպ­քում եր­կար պաշ­տո­նա­վա­րե­լու շան­սերն էլ կա­վե­լա­նան։
Զրույ­ցը`
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 9080

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ