Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ո՞վ ենք մենք, որ­տե­ղի՞ց ենք գա­լիս և ու՞ր ենք գնում»

«Ո՞վ ենք մենք, որ­տե­ղի՞ց ենք գա­լիս և ու՞ր ենք գնում»
10.12.2019 | 02:35
ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյու­նը մշա­կում է նոր նա­խա­գիծ, ո­րով «հա­յոց լե­զու», «հայ գրա­կա­նու­թյուն» և «հա­յոց պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վան­դու­մը բու­հե­րում դա­դա­րում է պար­տա­դիր լի­նե­լուց:
Այս­պի­սի կարևոր խնդ­րին վե­րա­բե­րող հար­ցը, չգի­տեմ՝ մեկ, թե մի խումբ մարդ­կանց մտահ­ղա­ցումն է, բայց մի բան պարզ է, որ ե­թե այն չի դար­ձել ամ­բողջ մտա­վո­րա­կա­նու­թյան, բու­հա­կան հա­մա­կար­գի և վեր­ջա­պես ամ­բողջ ժո­ղովր­դի մտա­հո­գու­թյան ա­ռար­կան, ա­ռա­վել քան մտա­ծե­լու ա­ռիթ է տա­լիս: Ան­տար­բե­րու­թյու­նը մեծ չա­րիք է, ո­րը սկիզբն է գո­յա­պահ­պան­ման վե­րաց­ման:
Դա­րեր շա­րու­նակ պե­տա­կա­նու­թյու­նը կորց­րած մեր ժո­ղո­վուր­դը ա­ռաջ­նորդ­վել և դի­մա­կա­յել է ար­հա­վիրք­նե­րին պատ­մա­հայր Խո­րե­նա­ցու. «Ով ենք մենք, որ­տե­ղից ենք գա­լիս և ուր ենք գնում» հիմ­նա­րար ու­ղե­ցույ­ցով, ո­րը հայ­րե­նա­սի­րու­թյան, հայ ո­գու ամ­րապ­նդ­ման, ազ­գա­պահ­պան­ման ու բո­լոր ա­ռա­ջադր­ված խն­դիր­նե­րի լուծ­ման բա­նա­լին է։
Օ­րի­նագ­ծի ա­ռաջ քաշ­ած խն­դի­րը շատ ա­վե­լի խոր է և խոր­քա­յին, քան ներ­կա­յաց­վում է: Հարցն այն է, որ ոչ մի լուրջ բա­ցատ­րու­թյուն չի տր­վում նման օ­րի­նա­գիծ ըն­դու­նե­լու հա­մար։
Ա­ռա­ջին, վե­րո­հի­շյալ ա­ռար­կա­նե­րը դա­սա­վանդ­վում են դպ­րո­ցում և անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն չկա այն շա­րու­նա­կե­լու բու­հում:
Նախ, մի՞­թե ըն­կալ­ման և վեր­լուծ­ման աս­տի­ճա­նը ե­րե­խա­յի մոտ և ար­դեն չա­փա­հաս տա­րի­քում նույնն է: Օ­րի­նագ­ծի հե­ղի­նակ­նե­րը հե­ռու են հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վանդ­ման նպա­տա­կի անհ­րա­ժեշ­տու­թյան գի­տակ­ցու­մից, այն է՝ ազ­գա­յին լեզ­վամ­տա­ծո­ղու­թյան և ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյան հս­կա­յա­կան դե­րը ոչ միայն ե­րի­տա­սարդ սերն­դի ձևա­վոր­ման, այլև գլո­բալ ա­ռու­մով՝ գի­տու­թյան զար­գաց­ման գոր­ծում; Եվ երկ­րորդ, դպ­րո­ցում այդ ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վանդ­ման խո­րու­թյան աս­տի­ճանն ու ո­րա­կը բա­վա­րա­րում են ի­րենց պա­հանջ­նե­րը:
Ե­թե ի­րոք նպա­տա­կը բա­րե­նո­րո­գում­նե­րի խն­դիր ի­րա­կա­նաց­նելն էր, պետք է սկս­վեր դպ­րո­ցից: Դպ­րո­ցը մշակ­ված գի­տա­կան ծրագ­րե­րով, ճիշտ մե­թո­դա­բա­նու­թյամբ, ոչ միայն գի­տե­լիք­ներ տվող, այլև սե­փա­կան վեր­լու­ծա­կան միտք արթ­նաց­նող դա­սագր­քե­րով, բա­նի­մաց ու կիրթ ման­կա­վարժ­նե­րով միայն, կա­րող է երկ­րին տալ շր­ջա­հա­յաց, կար­դա­ցած, դպ­րո­ցում դա­սա­վանդ­վող բո­լոր ա­ռար­կա­նե­րի ի­մա­ցու­թյամբ ¥և ոչ թե մեկ-եր­կու ա­ռար­կա կրկ­նու­սույ­ցի մոտ պա­րա­պած¤ շր­ջա­նա­վարտ: Դպ­րո­ցի փո­փո­խու­թյուն­նե­րը կպա­հան­ջեն բու­հի ար­մա­տա­կան փո­փո­խու­թյուն, ծրագ­րա­յին և դա­սա­վանդ­ման ժա­մա­նա­կա­կից մե­թո­դա­բա­նու­թյամբ։
Հետևա­բար, նա­խա­րա­րու­թյան ա­ռա­ջին խն­դի­րը դպ­րո­ցի և բու­հի հա­մար նոր գի­տա­կան ծրագ­րե­րի ու դա­սա­վանդ­ման մե­թո­դա­բա­նու­թյան մշա­կումն է: Ծրագ­րեր կազ­մե­լիս պետք է հաշ­վի առ­նել բնա­կան և հու­մա­նի­տար ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վանդ­ման ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­ներն ու նմա­նու­թյուն­նե­րը: Տար­բեր մաս­նա­գի­տու­թյուն­ներ ու­սու­ցա­նող բու­հե­րում դա­սա­վանդ­ման մե­թո­դը և թե­մա­տի­կան, բնա­կա­նա­բար տար­բեր են, բայց մե­կը՝ ձևա­վո­րել ազ­գա­յին լեզ­վամ­տա­ծո­ղու­թյուն և ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյուն, նույնն է:
Երկ­րորդ, խո­շոր եր­կր­նե­րի հայտ­նի հա­մալ­սա­րան­նե­րում մայ­րե­նի լե­զու և ազ­գա­յին պատ­մու­թյուն չեն դա­սա­վանդ­վում:
Նախ, փոքր եր­կր­նե­րի խն­դիր­նե­րը մեծ եր­կր­նե­րը չու­նեն, բնա­կա­նա­բար, կա­րիք չու­նեն նաև դի­մե­լու մայ­րե­նի լեզ­վի և ազ­գա­յին պատ­մու­թյան օգ­նու­թյա­նը: Կամ, ԱՄՆ-ի նման եր­կի­րը իր ան­ցած ու­ղիով ո՞ր ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյան վրա պետք է հեն­վի: Իս­րա­յե­լի նման փոքր, բայց հզոր եր­կիրն ան­գամ ե­րեք ամ­սով վե­րա­պատ­րաստ­ման մեկ­նած օ­տա­րերկ­րյա մաս­նա­գետ­նե­րին պար­տա­դիր ու­սու­ցա­նում է սե­փա­կան պատ­մու­թյունն ու հիբ­րա­յե­րեն լե­զուն. վե­րա­բեր­մուն­քը սե­փա­կան պատ­մու­թյան և լեզ­վի նկատ­մամբ՝ անգ­նա­հա­տե­լի է: ՈՒ­րեմն, օ­տար եր­կր­նե­րի փոր­ձի վրա հեն­վե­լիս անհ­րա­ժեշտ է հաշ­վի առ­նել տվյալ երկ­րի աշ­խար­հագ­րա­կան դիր­քը, քա­ղա­քա­կան ի­րա­վի­ճա­կը, ազ­գա­յին պատ­մու­թյան ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյու­նը։
Հա­յի պատ­մա­կան ան­ցյա­լը նրան շատ զգա­յուն է դարձ­րել ազ­գա­յին խն­դիր­նե­րի նկատ­մամբ: Հա­յը, բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րում, իր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին նե­րում է կա­տա­րած սխալ­նե­րը բա­ցի ազ­գա­յին խն­դիր­նե­րի ու հայ­րե­նի հո­ղի անվ­տան­գու­թյա­նը վե­րա­բե­րող սխալ­նե­րից։ Այդ ժա­մա­նակ նա նման­վում է ա­ռյու­ծի, և նրան հետ պա­հե­լը սպառ­նա­ցող վտան­գի դեմ պայ­քա­րից դառ­նում է անհ­նա­րին:
Եր­րորդ պատ­ճա­ռը իբր ֆի­նան­սա­կան խն­դիրն է: Մի՞­թե այդ մեկ­ժա­մյա դա­սըն­թաց­նե­րը վե­րաց­նե­լով այն­քան ֆի­նանս­ներ կտն­տես­վեն, որ հե­ղաշր­ջող դեր կխա­ղան բնա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի զար­գաց­ման գոր­ծում: Հա­մա­զո՞ր է ար­դյոք տն­տե­սած ֆի­նան­սի օ­գու­տը աշ­խա­տան­քը կորց­րած մարդ­կանց կե­ցու­թյա­նը… Ան­գամ «ընդ­դի­մա­դիր» կեց­վածք ըն­դու­նող մտա­վո­րա­կա­նը հան­գիստ խղ­ճով հայ­տա­րա­րում է. «Ե­թե հա­յոց լեզ­վի մեկ ժա­մը տրա­մադր­վի բնա­կան գի­տու­թյուն ու­սում­նա­սի­րող ու­սա­նո­ղին, նա ա­վե­լի լավ մաս­նա­գետ կդառ­նա», նաև՝ «հա­յոց լե­զու» և «հա­յոց պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կա­նե­րի ու­սու­ցու­մը բու­հե­րում լի­նի ոչ պար­տա­դիր, այլ պայ­մա­նա­կան հի­մունք­նե­րով: Ա­ռա­ջար­կը նույնն է՝ վե­րաց­նել այդ ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վան­դու­մը:
ԽՍՀՄ-ում ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյան հե­ռա­հար նպա­տա­կը ազ­գե­րի ձու­լումն էր: Իսկ նպա­տա­կին հաս­նե­լու մի­ջո­ցը՝ մայ­րե­նի լեզ­վի և ազ­գա­յին պատ­մու­թյան ի­րա­վուն­քի ոտ­նա­հա­րու­մը: Այդ տո­տա­լի­տար երկ­րում ան­գամ, ՀԽՍՀ շատ պե­տա­կան այ­րեր ազ­գա­պահ­պան­ման խն­դի­րը հա­մա­րում էին գե­րա­կա նպա­տակ, ո­րի միակ զեն­քը ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րի պահ­պա­նումն էր: Ազ­գա­յին ար­ժեք­ներ են հա­մար­վում նաև մայ­րե­նի լե­զուն և հա­յոց պատ­մու­թյու­նը: Մեծ դժ­վա­րու­թյամբ, օ­տա­րի իշ­խա­նու­թյան պայ­ման­նե­րում, հնա­րա­վո­րինս աշ­խա­տում էին ինչ-որ ձևով պահ­պա­նել ու զար­գաց­նել ազ­գի գո­յու­թյան հիմ­նա­քա­րե­րը՝ մայ­րե­նի լե­զուն և հա­յոց պատ­մու­թյու­նը: Կա­յին նաև պաշ­տո­նյա­ներ, ո­րոնք «նախ կո­մու­նիստ էին, հե­տո հայ» ¥հայ­րի­կիս սահ­մա­նումն է¤ և նրանց գոր­ծու­նեու­թյան ար­դյուն­քում կորց­րինք ոչ միայն տա­րածք­ներ, այլև հայ­րե­նի­քի խն­դիր­նե­րին հե­տա­մուտ ե­ղող ան­հատ­նե­րի, ու շատ հար­ցեր մնա­ցին ան­լու­ծե­լի: Այ­սօր ար­դեն՝ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան այս լար­ված պայ­ման­նե­րում, մենք սխալ­վե­լու ի­րա­վունք չու­նենք: Այ­լա­պես ստաց­վում է, որ տո­տա­լի­տար երկ­րում հա­յոց լե­զուն և հա­յոց պատ­մու­թյունն ազ­գա­յին ար­ժեք էին հա­մար­վում, իսկ ան­կա­խա­ցած երկ­րում իշ­խա­նու­թյան շատ մտահ­ղա­ցում­ներ հա­կա­դարձ հա­մե­մա­տա­կան են ժո­ղովր­դի նպա­տակ­նե­րին ու ձգ­տում­նե­րին: Ծա­ռա­յեց­նե­լով ազ­գան­վեր խն­դիր­նե­րը ինչ-որ նեղ շա­հե­րի (կամ չգի­տեմ ին­չին)՝ դրա­նով իսկ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հար­վա­ծում են հենց ի­րենց կա­տա­րած շատ դրա­կան քայ­լե­րի: Ցա­վա­լի և վի­րա­վո­րա­կան է, որ ան­կա­խու­թյան ե­րեք տաս­նա­մյա­կում սե­փա­կան բո­լոր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ոչ թե հեն­վե­ցին, փայ­փա­յե­ցին ու զար­գաց­րին, այլ ոտ­նա­հա­րե­ցին ազ­գա­յին տար­բեր ար­ժեք­նե­րի ի­րա­վունք­նե­րը: Պատ­ճա­ռը մեկն է՝ գե­րա­դա­սե­ցին ԵՍ-ի գա­ղա­փա­րը ՄԵՆՔ-ից:
Մենք աշ­խար­հին ներ­կա­յա­նում ենք որ­պես «ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան դրո­շա­կա­կիր եր­կիր», իսկ պա­րոն Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նը հայ­տա­րա­րում է. «ժո­ղովր­դա­վար լի­նել դեռ չի նշա­նա­կում, թե հա­կա­ռակ կար­ծիք ու­նե­ցող ա­ռա­ջար­կու­թյուն­նե­րի պա­հան­ջով մենք հրա­ժար­վե­լու ենք ներ­կա­յաց­վող ծրագ­րից»: Կամ մեկ­նա­բան­վում է. «Ե­թե փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյուն չս­տաց­վի, հար­ցը կլուծ­վի կա­ռա­վա­րու­թյան մա­կար­դա­կով»: ՈՒ՞ր մնաց ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյու­նը, երբ փաս­տո­րեն նա­խա­գի­ծը ար­դեն իսկ դիտ­վում է որ­պես վերջ­նա­կան ծրա­գիր: Պա­րոն նա­խա­րա­րը հայ­տա­րա­րում է, թե «օ­րեն­քում կա ո­րո­շա­կի տրա­մա­բա­նու­թյուն և պետք է հետևել այդ տրա­մա­բա­նու­թյա­նը. Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ հա­յոց լե­զու, հայ գրա­կա­նու­թյուն և հա­յոց պատ­մու­թյուն ա­ռար­կա­նե­րը բու­հե­րում պար­տա­դիր չէին դա­սա­վանդ­վում, բայց մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րը պա­կաս հայ­րե­նա­սի­րու­թյուն չդրսևո­րե­ցին»: Նախ, պա­տե­րազ­մում մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րի հայ­րե­նա­սի­րա­կան կեց­ված­քը եր­բե՛ք չպետք է կա­պել որևէ գոր­ծըն­թա­ցի հետ, այդ ժա­մա­նակ հայ զին­վո­րի մեջ հա­յի ո­գին ու հայ­կա­կան գենն է խո­սում, և երկ­րորդ, ո՞րն է օ­րեն­քի տրա­մա­բա­նու­թյու­նը, ե­թե բա­րե­նո­րո­գում­նե­րի հա­ջո­ղու­թյու­նը պայ­մա­նա­վոր­վում է նրա­նով, որ ա­ռա­ջին հեր­թին պար­տա­դիր դա­սա­վանդ­վող ա­ռար­կա­նե­րի շար­քից հան­վում են հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րը, իսկ բու­հի ինք­նա­վա­րու­թյան մե­ծա­ցում է հա­մար­վում այն, որ դե­կա­նի ցան­կու­թյամբ է հար­ցին լու­ծում տր­վում: Ե­թե ի­րոք, այս գլո­բա­լի­զա­ցիա­յի և տեխ­նո­լո­գիա­յի զար­գաց­ման դա­րում նա­խա­րա­րու­թյու­նը դրա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լու հա­վակ­նու­թյուն ու­ներ, պետք է սկ­սեր դա­րի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նող նոր գի­տա­կան ծրագ­րե­րի մշա­կու­մից, ո­րի հիմ­քում պար­տա­դիր պետք է դր­ված լի­նի հայ­րե­նի­քին նվիր­ված սե­րունդ ա­ճեց­նե­լը: Այս սկզ­բուն­քա­յին խն­դի­րը լու­ծե­լով է միայն, որ մենք կա­րող ենք ու­նե­նալ ի­րոք մր­ցու­նակ հայ մաս­նա­գետ­ներ:
Երբ հե­ռուս­տա­տե­սու­թյամբ լսե­ցի օ­րի­նագ­ծի մա­սին, ա­կա­մա հի­շե­ցի 1988 թ. դեկ­տեմ­բե­րին Մոսկ­վա­յում կր­թու­թյան և գի­տու­թյան աշ­խա­տող­նե­րի հա­մա­գու­մա­րում իմ ե­լույ­թում բարձ­րաց­ված հար­ցը՝ ին­չու՞ կենտ­րո­նա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը չի թույ­լատ­րում, որ մենք դպ­րո­ցում ա­վե­լաց­նենք հա­յոց պատ­մու­թյան դա­սա­վանդ­ման ժա­մե­րը, ինչ­պես նաև անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն է, որ հա­յոց պատ­մու­թյու­նը դա­սա­վանդ­վի ոչ միայն մաս­նա­գի­տա­կան, այլև բո­լոր բու­հե­րում (սա խո­սակ­ցու­թյան այլ նյութ է): Նիս­տից հե­տո ինձ մո­տե­ցավ ուկ­րաի­նու­հի մի պատ­վի­րակ և ցածր ձայ­նով ա­սաց.
-Ես նա­խան­ձե­ցի ձեզ (մտ­քումս ու­րա­խա­ցա, որ մեզ էլ նա­խան­ձող կա, 1988 թ. դեկ­տեմ­բերն էր) Կիևում ազ­գա­յին լեզ­վով մի քա­նի դպ­րոց է մնա­ցել, բո­լո­րը ռու­սա­կան են՛:
-Ին­չու՞ չեք բարձ­րա­ձայ­նում,- իմ հար­ցից հե­տո հուզ­վեց և հե­ռա­ցավ: Իշ­խող վա­խի մթ­նո­լոր­տը բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րում ի վեր­ջո դառ­նում է տվյալ ռե­ժի­մի կոր­ծան­ման պատ­ճառ: Ան­ցել են գր­չի մի հար­վա­ծով հար­ցեր լու­ծե­լու ժա­մա­նակ­նե­րը: Աշ­խա­տան­քի այդ ո­ճի ժա­ռան­գու­մը ան­հե­ռան­կա­րա­յին է: Հար­ցը պետք է դի­տար­կել ոչ թե մե­խա­նի­կա­կան, այլ հա­մընդ­հա­նուր հար­թութ­յան մեջ:
Բնա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի ու­սում­նա­սիր­ման ա­ռար­կան կոնկ­րետ է և տե­սա­նե­լի, ինչը հեշ­տաց­նում է դա­սա­վան­դու­մը, ըմ­բռ­նումն ու եզ­րա­հան­գում­ներ կա­տա­րե­լը: Պատ­մու­թյան ու­սում­նա­սիր­ման ա­ռար­կան ա­ռա­վել քան լայն է, բայց տե­սա­նե­լի չէ, ինչը դժ­վա­րաց­նում է վե­րո­հի­շյալ խն­դիր­նե­րի լու­ծու­մը: Հար­ցը պետք է դի­տար­կել ոչ թե մե­խա­նի­կա­կան, այլ հա­մընդ­հա­նուր հար­թու­թյան մեջ:
Ես աշ­խա­տել եմ և՛ բու­հում, և՛ դպ­րո­ցում: Դպ­րո­ցում դա­սա­վան­դել եմ հա­սա­րա­կա­գի­տու­թյուն և պատ­մու­թյուն։ Դա­սա­վանդ­ման ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը կախ­ված է նրա­նից, թե որ­քա­նով ու­սու­ցան­վող նյու­թը տե­սա­նե­լի կդառ­նա դպ­րո­ցա­կա­նի և ու­սա­նո­ղի հա­մար: Մե­թոդ­նե­րը տար­բեր են. մա­նա­վանդ տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի զար­գա­ցած դա­րում հնա­րա­վո­րու­թյու­նը մե­ծա­նում է:
Բարձ­րաց­նե­լով տե­սա­նե­լիու­թյան մա­կար­դա­կը` ոչ միայն հեշ­տա­նում է նյու­թի ըմ­բռ­նու­մը, այլև նպաս­տում է սե­փա­կան տրա­մա­բա­նա­կան մտա­ծո­ղու­թյան խո­րաց­մա­նը: Անհ­րա­ժեշտ է կոնկ­րետ մտա­ծո­ղու­թյու­նից դե­պի ընդ­հա­նու­րը և ընդ­հա­նու­րից դե­պի կոնկ­րե­տը դի­տար­կել մեկ միաս­նու­թյան մեջ: Այդ ին­տեգ­րալ մո­տե­ցու­մից է կախ­ված և՛ բնա­կան, և՛ հու­մա­նի­տար գի­տու­թյուն­նե­րի զար­գա­ցու­մը: Պատ­մա­փի­լի­սո­փա­յա­կան բարդ խն­դիր­նե­րի մեկ­նա­բա­նու­մը ա­ռա­վել տե­սա­նե­լի դարձ­նե­լու հա­մար դի­մում էի մա­թե­մա­տի­կա­կան մո­դուլ­նե­րի օգ­նու­թյա­նը, ո­րում ինձ օգ­նում էր մա­թե­մա­տի­կա­յի ի­մա­ցու­թյու­նը (մե­թո­դի մա­սին լս­վեց լու­սա­վո­րու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կո­լե­գիա­յի նիս­տում, իսկ փոր­ձը կի­րառ­վում էր նաև Մոսկ­վա­յի մի քա­նի դպ­րոց­նե­րում):
Ե­թե ան­գամ դպ­րո­ցը զին­ված լի­նի մշակ­ված գի­տա­կան ծրագ­րե­րով ու ճիշտ մե­թո­դա­բա­նու­թյամբ, 11 և 12-րդ դա­սա­րան­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րը ա­զատ­վեն պա­րա­պուր­դից, հա­յոց լեզ­վի ու հա­յոց պատ­մու­թյան ու­սու­ցու­մը ո­րա­կա­պես փոխ­վի, նույ­նիսկ այդ պայ­ման­նե­րում հա­յոց լեզ­վի ու հա­յոց պատ­մու­թյան դա­սա­վան­դու­մը անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն է և՛ մաս­նա­գի­տա­կան և՛ ոչ մաս­նա­գի­տա­կան բու­հե­րում: Նպա­տակն ա­ռա­վել քան պարզ է. բարդ հաս­կա­ցու­թյուն­նե­րի՝ ազ­գա­յին լեզ­վամ­տա­ծո­ղու­թյան և ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյան սեր­մա­նումն է ե­րի­տա­սարդ սերն­դի մեջ:
Ազ­գա­յին լեզ­վամ­տա­ծո­ղու­թյու­նը պար­տա­դիր պայ­ման է խն­դիր­նե­րի ճիշտ լու­սա­բան­ման ու մեկ­նա­բան­ման հա­մար բո­լոր մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րի գծով: Պատ­մու­թյան ու­սում­նա­ռու­թյու­նը լոկ փաս­տե­րի, թվե­րի, ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ի­մա­ցու­թյուն չէ, այլ ճիշտ կողմ­նո­րոշ­վե­լու ու­նա­կու­թյուն: Բա­վա­կան է միայն մեկ օ­րի­նակ բե­րել. ինչ­պի­սին կլի­նի դի­վա­նա­գե­տի աշ­խա­տան­քի ո­րա­կը, ե­թե նա զին­ված չլի­նի ազ­գա­յին լեզ­վամ­տա­ծո­ղու­թյամբ և ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյամբ:
Ազ­գա­յին պատ­մա­կան մտա­ծո­ղու­թյունն է, որ ձևա­վո­րում է ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյուն:
Նոր միայն կա­րող ենք պա­տաս­խա­նել. «Ո՞վ ենք մենք, որ­տե­ղի՞ց ենք գա­լիս և ու՞ր ենք գնում» պատ­մա­հայր Խո­րե­նա­ցու ծրագ­րա­յին դրույ­թին:
Լուի­զա ՄԿՐՏ­ՉՅԱՆ
Դիտվել է՝ 5088

Մեկնաբանություններ