Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Քա­ղա­քա­կան որևէ ուժ չպետք է ցան­կա­նա հա­սա­րա­կու­թ­յա­նը բևեռ­նե­րի, «սևե­րի» ու «սպի­տակ­նե­րի» բա­ժա­նել»

«Քա­ղա­քա­կան որևէ ուժ չպետք է ցան­կա­նա հա­սա­րա­կու­թ­յա­նը բևեռ­նե­րի, «սևե­րի» ու «սպի­տակ­նե­րի» բա­ժա­նել»
25.02.2020 | 01:02
«Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» կու­սակ­ցու­թյան և խոր­հր­դա­րա­նա­կան խմ­բակ­ցու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ա­հա­զան­գում են՝ ա­տե­լու­թյան խոսքն ու ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թան մթ­նո­լորտն ա­հագ­նա­նում են: Սահ­մա­նադ­րա­կան հան­րաք­վեին ըն­դա­ռաջ՝ իշ­խող ու­ժը հա­սա­րա­կու­թյա­նը «ա­յո»-ա­կան­նե­րի ու «ոչ»-ա­կան­նե­րի, ա­սել է թե, սևե­րի ու սպի­տակ­նե­րի է բա­ժա­նել, ու բա­ցի հան­րաք­վեի` ի­րա­վա­կա­նու­թյան հետ կապ­ված հար­ցե­րից, դա է նաև պատ­ճառ­նե­րից մե­կը, որ ԼՀԿ-ն չի մաս­նակ­ցում ա­տե­լու­թյուն հրահ­րող «ա­յո»-ի ու «ոչ»-ի ընտ­րա­մար­տին:
«Ա­տե­լու­թյան խոս­քի դեմ պայ­քա­րը մեզ հա­մար օ­րա­կար­գա­յին հարց է, - «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում նշում է Երևա­նի ա­վա­գա­նու «Լույս» դա­շին­քի ղե­կա­վար ԴԱ­ՎԻԹ ԽԱ­ԺԱ­ԿՅԱ­ՆԸ,- գրգռ­վող իշ­խա­նա­կան ու­ժի խո­սույ­թում՝ վար­չա­պե­տից սկ­սած մինչև շար­քա­յին կու­սակ­ցա­կան, ա­տե­լու­թյան խոսք է, ին­չի դեմ պետք է պայ­քա­րել: Ի­հար­կե, պայ­քա­րը զսպ­ված պետք է լի­նի, ո­րով­հետև, ե­թե ա­տե­լու­թյան դեմ ա­տե­լու­թյամբ կամ վի­րա­վո­րան­քով ես պայ­քա­րում, այն ա­վե­լի մեծ ա­տե­լու­թյուն է գե­նե­րաց­նում: Ե­թե վար­չա­պետն ա­սում է, թե ի­րենք չեն թող­նում, որ ժո­ղո­վուր­դը «սա­մա­սուդ» ա­նի այս կամ այն խմ­բին, ա­պա պար­զից էլ պարզ է, որ հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար դա կա­րող է նոր­մալ հա­մար­վել: Կամ երբ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի բարձր ամ­բիո­նից շեշ­տում է, թե «ա­յո»-ի շտա­բին չմիա­ցող­նե­րին, այդ թվում՝ նաև մեզ, պետք է հա­կա­պե­տա­կան ու­ժեր հռ­չա­կել, դե պատ­կե­րաց­րե՛ք, թե դրա­նից հե­տո Facebook-ում ինչ է կա­տար­վում: Նույն բա­ռա­պա­շա­րով մեզ վի­րա­վո­րում են, ու իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը դրա դեմ որևէ քայլ չեն ձեռ­նար­կում»:
Խա­ժա­կյա­նը վս­տահ է՝ իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն այս ա­մե­նին վերջ տա­լու կամք չու­նեն, այս կամ այն գործ­չին թի­րա­խա­վո­րե­լը նրանց հիմ­նա­կան գործն է, կա­ռա­վար­ման ղե­կը ստանձ­նած­նե­րը տար­բեր ամ­բիոն­նե­րից ա­տե­լու­թյան խոսք են գե­նե­րաց­նում, ին­չը փո­խանց­վում է ի­րենց հա­մա­կիր­նե­րին. «Բազ­մա­թիվ գոր­ծիչ­նե­րի հետ՝ բա­րե­կամ, թե մր­ցա­կից, երբ զրու­ցում ենք կամ քն­նար­կում­ներ ու­նե­նում, ա­սում են` ինչ-որ բա­նի մա­սին ու­զում էին գրել, բայց չեն գրել, քա­նի որ սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րում իշ­խա­նու­թյան հա­մա­կիր­ներն անց­նե­լու էին հայ­հո­յա­խո­սու­թյան։ Դա է պատ­ճա­ռը նաև, որ ա­սում ենք՝ այս ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ընդ­դի­մու­թյուն լի­նե­լը բարդ է: Իշ­խա­նու­թյուն­ներն էլ ի­րենց հա­մե­մա­տում են նախ­կին­նե­րի հետ ու ա­սում, թե բա նախ­կի­նում լա՞վ էր, երբ ընդ­դի­մա­դիր­նե­րին դա­լան­նե­րում ծե­ծում էին: Բայց ե­թե նրանք այդ տրա­մա­բա­նու­թյամբ են ա­ռաջ­նորդ­վում, ա­պա մի գե­ղե­ցիկ օր ժո­ղո­վուր­դը չի կա­րո­ղա­նա­լու ընտ­րու­թյուն կա­տա­րել վա­տի ու վա­տա­գույ­նի միջև»:
«Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ԿԱ­ՐԵՆ ՍԻ­ՄՈ­ՆՅԱ­ՆԸ շեշ­տում է՝ ա­տե­լու­թյան դեմ պայ­քարն ա­ռաջ­նա­յին պետք է լի­նի ցան­կա­ցած քա­ղա­քա­կան ու­ժի հա­մար, ու որևէ կու­սակ­ցու­թյուն կամ միա­վոր չպետք է ցան­կա­նա, որ հա­սա­րա­կու­թյու­նը բևեռ­նե­րի, «սևե­րի» ու «սպի­տակ­նե­րի» բա­ժան­վի: Ե­թե սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի քա­րո­զար­շա­վը հան­րու­թյանն օ­տար­նե­րի ու յու­րա­յին­նե­րի բա­ժա­նե­լու սկզ­բուն­քով ըն­թա­նա, ա­պա բևե­ռա­ցու­մը տուր­բու­լեն­տու­թյան հիմք է հան­դի­սա­նա­լու ու թշ­նա­ման­քի նոր դո­զա է բե­րե­լու: «Նույն բանն է կա­տար­վում նաև հա­սա­րա­կու­թյան մաս կազ­մող բա­նա­կում: Այն, ինչ տե­ղի է ու­նե­նում հա­սա­րա­կու­թյան ներ­սում, ա­վե­լի խտաց­ված ձևով երևում է բա­նա­կում: Երբ մար­դու օր­գա­նիզ­մը հի­վան­դա­նում է կամ խն­դիր է ու­նե­նում, ա­պա ամ­բողջ օր­գան-հա­մա­կար­գի աշ­խա­տանքն է, չէ՞, խա­թար­վում: Նույնն էլ բա­նա­կի դեպ­քում է»,- ա­սում է պատ­գա­մա­վո­րը:
Այս տե­սա­կե­տին հա­մա­կար­ծիք է նույն խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ՏԱ­ՐՈՆ ՍԻ­ՄՈ­ՆՅԱ­ՆԸ: Ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան մթ­նո­լորտն ու կի­րառ­վող բա­ռամ­թեր­քը, նրա հա­մոզ­մամբ, բնա­կա­նա­բար նաև բա­նակ է տե­ղա­փոխ­վում: Դրա հետևանք­ներն ա­ռա­ջին հա­յաց­քից կա­րող են պատ­ճա­ռա­հետևան­քա­յին կապ չու­նե­նալ, բայց ե­թե խոր նա­յենք ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին, կտես­նենք, որ այն, ինչ ա­նում ենք հա­սա­րա­կու­թյան մեջ, ուղ­ղա­կիո­րեն ար­տա­հայտ­վում է բա­նա­կում: Ա­վե­լին, լա­րու­մը վաղ թե ուշ շատ ա­վե­լի փոքր սո­ցիում­նե­րում է ար­տա­հայտ­վե­լու. «Բայց չպետք է կորց­նել զգո­նու­թյունն ու թույլ տալ, որ հան­կարծ սո­ցիա­լա­կան բա­խում հրահր­վի: Մենք ու­նենք բարձ­րա­գույն ար­ժեք՝ ազ­գա­յին միաս­նա­կա­նու­թյու­նը, և այն որևէ ձևով չի կա­րե­լի խա­թա­րել, ան­գամ՝ սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի հան­րաք­վեով: Որևէ կերպ ըն­դու­նե­լի չէ ա­տե­լու­թյան խոս­քի տա­րա­ծու­մը. դա կա­րող է ան­կան­խա­տե­սե­լի հետևանք­նե­րի հան­գեց­նել: Չլի­նի թե անց­նենք բա­րո­յա­կան այն շե­մը, ո­րից այն կողմ սո­ցիա­լա­կան որևէ գոր­ծըն­թաց վե­րահս­կե­լի չէ: Բա­ցեք սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րը` վի­րա­վո­րանք­ներ են, լու­տանք­ներ, բա­րու­թյու­նից հե­ռու խոս­քեր, որ հա­սա­րա­կու­թյա­նը որևէ լավ տեղ չեն տա­նում: Ե­թե ան­գամ այդ խոս­քերն ուղղ­ված են նախ­կի­նում հան­ցա­գոր­ծու­թյուն կա­տա­րած ան­ձանց, դա որևէ ձևով չի ար­դա­րաց­վում: Մենք քա­ղա­քա­կիրթ հա­սա­րա­կու­թյուն ենք, որ­տեղ խն­դիր­նե­րը պետք է լուծ­վեն օ­րեն­քով սահ­ման­ված կար­գով»:
Խմ­բակ­ցու­թյան քար­տու­ղար ԳԵ­ՎՈՐԳ ԳՈՐ­ԳԻ­ՍՅԱ­ՆԸ բնա­կան է հա­մա­րում, որ ա­տե­լու­թյան խոսք տա­րա­ծող­նե­րը չեն խոս­տո­վա­նում, որ ա­տե­լու­թյան խոսք են տա­րա­ծում: Իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը աչք են փա­կում այն բո­լոր սպառ­նա­լիք­նե­րի վրա, որ տար­բեր քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­ներ ստա­նում են Facebook-ում կամ այլ հար­թակ­նե­րում, ին­չը կոչ­վում է ջայ­լա­մի քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն. «Հի­շեց­նում ենք՝ այդ­պես նաև հան­րա­պե­տա­կան­ներն էին ա­նում. սե­փա­կա­նաշ­նոր­հում էին ման­կա­պար­տեզ­ներ, հե­տո ա­սում, թե դա ա­րել են հա­նուն հայ­րե­նի­քի: Քա­ղա­քի կենտ­րո­նում ան­նոր­մալ շին­թույ­լտ­վու­թյուն­ներ էին տա­լիս, հե­տո ա­սում, թե ներդ­րում­ներ են բե­րում, քա­ղա­քա­շի­նու­թյուն զար­գաց­նում ու այդ­պես շա­րու­նակ: Ե­թե մեր նոր գոր­ծըն­կեր­նե­րը մեզ նույն բա­ռե­րով պետք է պա­տաս­խա­նեն, կա­սե՞ք՝ որն է տար­բե­րու­թյու­նը»:
Պատ­գա­մա­վոր Ա­ՆԻ ՍԱՄ­ՍՈ­ՆՅԱՆՆ ա­հա­զան­գում է՝ սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րից ա­տե­լու­թյան մթ­նո­լոր­տը վա­ղուց ար­դեն ի­րա­կան կյանք է տե­ղա­փոխ­վել: Հար­սա­նիք­նե­րի ժա­մա­նակ քա­ղա­քա­կան հո­ղի վրա մար­դիկ ի­րար են ծե­ծում, մտե­րիմ ըն­կեր­նե­րը բա­կում այդ նույն պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյամբ վի­ճա­բա­նում են, այս ի­րա­վի­ճակն ազ­դում է նաև բա­նա­կի վրա, ո­րով­հետև զին­վոր­ներն ի­րա­կա­նու­թյու­նից կտր­ված չեն: «Իշ­խա­նու­թյու­նը ա­տե­լու­թյան «պան­դո­րա­յի արկղ» է բա­ցել ու որևէ կերպ չի վե­րահս­կում, թե ինչ է կա­տար­վում: Չգի­տեմ՝ որ պա­հից են նրանք կանգ առ­նե­լու, բայց ինչ-որ պա­հից պետք է կանգ առ­նեն, այ­լա­պես ար­դեն իսկ հա­տում են բո­լոր սահ­ման­ներն ու կար­մի­րը գծե­րը: Երբ հայ­հո­յանքն ու վի­րա­վո­րան­քը պար­բե­րա­բար, մշ­տա­պես, հա­տուկ մե­թոդ­նե­րով ուղղ­վում են ո­րո­շա­կի ան­ձանց կամ խմ­բե­րի, ար­դեն ա­տե­լու­թյան խոսք է: Իսկ ե­թե մեր գոր­ծըն­կեր­նե­րը դա չեն նկա­տում, ու­րեմն ի­րա­կա­նու­թյունն ըն­կա­լե­լու լուրջ խն­դիր ու­նեն»։
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ
Դիտվել է՝ 5137

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ