Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Շուտ մեռ­նել, թե ոչ, կարևոր չէ, պատ­վով, թե ան­պա­տիվ, դա է էա­կա­նը»

«Շուտ մեռ­նել, թե ոչ, կարևոր չէ, պատ­վով, թե ան­պա­տիվ, դա է էա­կա­նը»
06.03.2020 | 00:08
ՎԱԶ­ԳԵՆ ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ ԽՈՍ­ՔԵ­ՐԻՑԷլ չեմ խո­սում տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին մեն­թա­լի­տե­տի հա­մա­րում ստա­ցած կա­շա­ռա­կե­րու­թյան մա­սին: Եվ ե­թե մեր հարևան­նե­րից յու­րա­քան­չյու­րը մեծ աշ­խար­հի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում այս ա­մե­նը կոմ­պեն­սաց­նող որևէ ծան­րակ­շիռ խա­ղա­քարտ ու­նի՝ ծա­վա­լա­յին, քա­նա­կա­յին, ռե­սուր­սա­յին, ա­պա մեզ մնում է մյուս­նե­րից ուղ­ղա­կի մի գլուխ ա­վե­լի կազ­մա­կերպ­ված, նպա­տա­կաս­լաց, բա­րո­յա­կան լի­նել վեր­ջա­պես: Ակն­հայտ ճշ­մար­տու­թյուն է, որ լավ հա­վաք­ված փոք­րը, քի­չը հա­ճախ ա­վե­լի ու­ժեղ են, քան վատ հա­վաք­ված մեծն ու շա­տը՝ լի­նի պե­տու­թյուն, բա­նակ թե ըն­տա­նիք:
Մենք ի­րա­վունք չու­նենք թույլ տա­լու այն­պի­սի շռայ­լու­թյուն, ինչ­պի­սին է տաս­նյակ կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի և հո­սանք­նե­րի գո­յու­թյու­նը: Այս քա­ղա­քա­կան դաշ­տը պետք է կա­նո­նա­վոր­վի, ինչ­պես հա­տուկ է քա­ղա­քա­կիրթ եր­կր­նե­րին: Հա­յաս­տա­նում էլ պետք է գոր­ծեն 3-4 դա­սա­կան ու­ժեր, ա­վան­դույթ­ներ ու­նե­ցող և ա­վան­դույթ­ներ ձևա­վո­րող, քա­ղա­քա­կան հս­տակ դեմք ու նկա­րա­գիր ու­նե­ցող և իր հետևից ժո­ղո­վուրդ տա­նող կու­սակ­ցու­թյուն­ներ: Այ­լա­պես այս բզկտ­վա­ծու­թյու­նը կբե­րի նաև հա­սա­րա­կու­թյան բզկտ­վա­ծու­թյան:
Միաս­նու­թյու­նը կա­րող է սա­րեր շուռ տալ:
Կա­րող է աշ­խարհ զար­գաց­նել: Նաև դառ­նալ փաս­տարկ նույն աշ­խար­հի հա­մար: 21-րդ դար հաղ­թա­նա­կած, պատ­վով մտ­նե­լու մեր միակ ե­րաշ­խիքն է միաս­նու­թյու­նը:
Ե­րա­նի մեր բո­լոր քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թյուն­ներն ու ան­հատ­նե­րը այդ գի­տակ­ցու­թյամբ ա­ռաջ­նորդ­վեն: Ե­րա­նի նրանց օ­րի­նակ ծա­ռա­յի, ոգևո­րի պարզ ու պինդ տղա­նե­րի՝ ի­րենց հին ու նոր ըն­կեր­նե­րի օ­րի­նա­կը:
Հա­յաս­տա­նը գտն­վում է մի տա­րա­ծաշր­ջա­նում, որ­տեղ ա­վե­լի շատ լուրջ ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան հիմ­քեր-սկզ­բունք­ներ մենք ու­նենք. դա մեր հաղ­թա­կան խա­ղա­քար­տե­րից մեկն է, և ե­թե մենք կա­րո­ղա­նանք ճիշտ աշ­խա­տանք­ներ տա­նել ու դառ­նալ իս­կա­պես ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան պե­տու­թյուն, այդ­պես ա­վե­լի հեշտ կկա­րո­ղա­նանք հաղ­թել մեր հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին ու մր­ցա­կից­նե­րին:
Ա­ՄԵՆ ԲԱՆ ԷԼ ՄԱՐ­ԴՈՒ ՀԱ­ՄԱՐ Է
Ող­բեր­գա­կան հոկ­տեմ­բե­րի 27-ից հե­տո, ՊՆ աշ­խա­տա­կազ­մի հրա­տա­րակ­չա­կան բաժ­նում խմ­բագ­րի պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը կա­տա­րե­լուն զու­գըն­թաց, սկ­սե­ցի գրա­ռել Վազ­գեն Սարգ­սյա­նի մա­սին զի­նա­կից­նե­րի հու­շե­րը՝ օգ­տա­գոր­ծե­լով աշ­խա­տան­քա­յին ընդ­մի­ջում­նե­րի սուղ ժա­մա­նա­կը: 2013 թ. մա­յի­սի կե­սին էր: ՎՏՎ վար­չու­թյան պե­տին խնդ­րե­ցի, ընդ­միջ­ման մեկ ժա­մից բա­ցի, լրա­ցու­ցիչ տրա­մադ­րել ևս 30-40 րո­պե, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նամ ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան շեն­քից հաս­նել Հաղ­թա­նա­կի զբո­սայ­գու դի­մաց գտն­վող ԶՈՒ գլ­խա­վոր շտա­բի նախ­կին շեն­քը, որ­տեղ այդ ժա­մա­նակ տե­ղա­վոր­ված էր ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րին ա­ռըն­թեր բարձ­րա­գույն սպա­յա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վը և գրա­ռեմ հանձ­նա­ժո­ղո­վի ան­դամ, Շու­շիի ա­զա­տագր­ման ռազ­մա­գոր­ծո­ղու­թյան շտա­բի պետ, գե­նե­րալ-մա­յոր ՖԵԼԻՔՍ ԳԶՈ­ՂՅԱ­ՆԻ հու­շե­րը Վազ­գեն Սարգ­սյա­նի մա­սին: Այդ օ­րը գե­նե­րա­լը պատ­մեց Ար­ցա­խյան ա­զա­տա­մար­տի ըն­թաց­քում Վազ­գեն Սարգ­սյա­նի հետ հա­մա­տեղ գոր­ծու­նեու­թյան ու­շագ­րավ դր­վագ­ներ: Մեր զրույ­ցի վեր­ջում նա խոս­տա­ցավ ինձ հանձ­նել դժ­վա­րին օ­րե­րին իր՝ Շա­հու­մյա­նի շր­ջա­նում գտն­ված ժա­մա­նակ Վազ­գե­նի ի­րեն ուղղ­ված նա­մակ­նե­րը: Քա­նի որ ինձ տր­ված ժա­մա­նա­կը չէր սպառ­վել, պա­րոն Գզո­ղյա­նի ան­մի­ջա­կան, ջերմ ըն­դու­նե­լու­թյու­նից քա­ջա­լեր­ված, հարց­րի՝ ար­դյոք կա­րո՞ղ է ա­ջակ­ցել, որ­պես­զի հան­դի­պեմ սպա­յա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ, գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ ՍՏԵ­ՓԱՆ ՎԱ­ՀԱ­ՆԻ ՄԻՐ­ԶՈ­ՅԱ­ՆԻՆ՝ Սպա­րա­պե­տի մա­սին նրա խոս­քը ևս գրա­ռե­լու հա­մար: Գզո­ղյա­նը ժպ­տաց՝ ա­սե­լով, որ իր ա­ջակ­ցու­թյան կա­րի­քը չկա, պար­զա­պես թա­կեմ դի­մա­ցի սե­նյա­կի կող­քի դու­ռը, որ­տեղ գե­նե­րա­լի աշ­խա­տա­սե­նյակն է: Իմ կա­մա­ցուկ թա­կո­ցի վրա դուռն ան­մի­ջա­պես բաց­վեց: Ե­րի­տա­սարդ սպան ան­ծա­նո­թու­հուս այ­ցից ակն­հայ­տո­րեն զար­մա­ցած՝ հար­ցա­կան հա­յացքն ուղ­ղեց գրա­սե­ղա­նի առջև նս­տած գե­նե­րա­լի կող­մը: Շտա­պե­ցի ներ­կա­յա­նալ. «Հրա­տա­րակ­չու­թյան խմ­բա­գիր, կա­պի­տան Ծա­ռու­կյան», և հայտ­նե­ցի այ­ցե­լու­թյանս նպա­տա­կը:
-Հիշ­վող ա­նուն-ազ­գա­նուն ու­նեք,- ա­սաց գե­նե­րա­լը,- Դու՞ք եք խմ­բագ­րում մեր պաշ­տո­նա­կան գրու­թյուն­նե­րը: Ճիշտն ա­սած, սպա­սում էի ձեզ պես մե­կին՝ խո­սե­լու, հա­ղոր­դակց­վե­լու հա­մար: Եվ ա­հա՛, Դուք ե­կաք:
Գրա­սե­ղա­նի վրա թղ­թա­պա­նակ­ներ էին, գր­քեր, ի­րար կող­քի դարս­ված փաս­տաթղ­թեր: Ա­սես մո­ռա­ցած իմ ներ­կա­յու­թյու­նը՝ դեմ­քի կենտ­րո­նա­ցած ար­տա­հայ­տու­թյամբ նա շա­րու­նա­կեց դա­րակ­նե­րից նոր թղ­թեր հա­նել, մտազ­բաղ աչ­քի անց­կաց­նել... Հաս­կա­ցա, որ մեր զրույ­ցը հեշտ չի լի­նե­լու, և աշ­խա­տան­քից ու­շա­նա­լու մտ­քից լար­վե­ցի. պայ­մա­նա­վոր­ված ժա­մից ան­գամ հինգ րո­պե ու­շաց­ման հա­մար ղե­կա­վա­րու­թյան կող­մից կա­րող էի գրա­վոր «նկա­տո­ղու­թյուն» ստա­նալ, մի բան, որ 16 տար­վա ծա­ռա­յու­թյան ըն­թաց­քում երբևէ չէր ե­ղել, ո­րի հա­մար ներ­քուստ հպարտ էի: Ի վեր­ջո, գե­նե­րա­լը թո­ղեց փաս­տաթղ­թե­րի կույ­տը և հա­յաց­քը սա­հեց­նե­լով սե­նյա­կի ի­րե­րի վրա­յով ՝ ան­սո­վոր ե­րան­գով ա­սաց.
-Գնում եմ բարդ վի­րա­հա­տու­թյան, հա­վա­նա­բար այլևս չվե­րա­դառ­նամ այս աշ­խա­տա­սե­նյակ: Պետք է հա­մա­կերպ­վել, ա­մեն բան էլ մար­դու հա­մար է...
Անս­պա­սե­լի այդ խոս­քե­րից այ­լայլ­ված՝ լուռ կանգ­նել էի: Ձեռ­քիս պատ­րաստ պա­հած ստ­վա­րա­թերթ տետրն ու գրի­չը մի տե­սակ ա­վե­լորդ ու ան­պա­տեհ էին թվում: Ա­սես դրա­մա­տի­կա­կան կի­նոն­կա­րի կադ­րում լի­նեի ու չգի­տեի խոս­քերս: Զգա­լով վի­ճակս՝ գե­նե­րա­լը հան­կարծ ժպի­տով նա­յեց ինձ, սե­նյա­կի ան­կյու­նում պատ­րաս­տա­կամ կանգ­նած լել­տե­նան­տին և խո­սեց գրե­թե պա­տա­նե­կան զվարթ ձայ­նով ու վա­վե­րագ­րո­ղին վա­յել սա­հուն, հան­դարտ պա­տու­մով ներ­կա­յաց­րեց իր կյան­քի պատ­մու­թյու­նը՝ ա­սես վերս­տին վե­րապ­րե­լով հի­շար­ժան ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ման­րա­մաս­նե­րը: Սկ­սեց ոչ թե կեն­սագ­րու­թյան սկզ­բից, այլ զին­ծա­ռա­յու­թյան վաղ շր­ջա­նի մի դր­վա­գից, որ այդ պա­հին արթ­նա­ցել էր մտա­պատ­կե­րում: Իս­կույն, ա­ռանց թույ­լտ­վու­թյան, նս­տե­ցի գրա­սե­ղա­նի շա­րու­նա­կու­թյուն սե­ղա­նի ա­ռա­ջին պա­տա­հած ա­թո­ռին, բա­ցե­ցի տետրն ու սկ­սե­ցի գրա­ռել՝ ո­րոշ բա­ռե­րի միայն ա­ռա­ջին տա­ռե­րը նշե­լով, որ­պե­զի հասց­նեմ ոչ մի բառ բաց չթող­նել, հար­ցով չընդ­հա­տել գե­նե­րա­լի խոս­քը: Այդ նյու­թում, թեր­թի հնա­րա­վո­րու­թյան նկա­տառ­մամբ, խոս­քի ո­րոշ հատ­ված­ներ հա­մա­ռո­տել եմ՝ պա­հե­լով ա­մե­նաէա­կա­նը, հի­շա­տա­կե­լին:
ԱՆՀ­ՐԱ­ԺԵՇՏ ՏԵ­ՂԵ­ԿԱՆՔ
Գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ Ստե­փան Միր­զո­յա­նը 1968 թ. ա­վար­տել է Բաք­վի հա­մա­զո­րա­յին բարձ­րա­գույն ու­սում­նա­րա­նը: 1974 թ. ե­ղել է Մոսկ­վա­յի Ֆրուն­զեի ան­վան ռազ­մա­կան ա­կա­դե­միա­յի ուն­կն­դիր: 1976-1979 թթ. ծա­ռա­յել է Մի­ջի­նա­սիա­կան զին­վո­րա­կան օկ­րու­գում՝ որ­պես գն­դի շտա­բի պետ: 1979-1984 թթ. ԽՍՀՄ զին­ված ու­ժե­րում զբա­ղեց­րել է մի շարք պաշ­տոն­ներ: 1984 թ. նշա­նակ­վել է Պան­ֆի­լո­վյան դի­վի­զիա­յի շտա­բի պետ-հրա­մա­նա­տա­րի տե­ղա­կալ և որ­պես ազ­գա­յին դի­վի­զիա­յի հրա­մա­նա­տա­րի խոր­հր­դա­տու՝ զին­ծա­ռա­յու­թյան է գոր­ծուղ­վել Աֆ­ղանս­տա­նի Դե­մոկ­րա­տա­կան Հան­րա­պե­տու­թյուն, ա­կա­նա­տես ու մաս­նա­կից ե­ղել այն­տեղ ըն­թա­ցող մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին: Նրա ծա­ռա­յու­թյու­նը բարձր է գնա­հատ­վել ԽՍՀՄ զին­ված ու­ժե­րի և Աֆ­ղանս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րու­թյան կող­մից:
1990 թ. Լե­հաս­տա­նում տե­ղա­բաշխ­ված զո­րա­մա­սի մար­տա­կան պատ­րաս­տու­թյան գծով պե­տի տե­ղա­կալ Միր­զո­յանն իր խնդ­րան­քով տե­ղա­փոխ­վել է Հա­յաս­տան, նշա­նակ­վել հան­րա­պե­տա­կան զին­կո­մի­սա­րիա­տի զո­րա­հա­վա­քա­յին բաժ­նի պետ-զին­կո­մի տե­ղա­կալ: 1994-1997 թթ. ղե­կա­վա­րել է ՀՀ ՊՆ կադ­րե­րի վար­չու­թյու­նը: 1997-2000 թթ. ե­ղել է ՀՀ ՊՆ 3-րդ բա­նա­կա­յին զո­րա­միա­վոր­ման հրա­մա­նա­տար: 2000 թ. մար­տի 16-ին նշա­նակ­վել է ՀՀ ՊՆ Վ. Սարգ­սյա­նի ան­վան ռազ­մա­կան ինս­տի­տու­տի պետ, ծա­ռա­յել մինչև 2007-ը: 2009-2012 թթ. ե­ղել է ՀՀ Հան­րա­յին խոր­հր­դի պաշտ­պա­նու­թյան, ներ­քին գոր­ծե­րի և ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան հար­ցե­րի հանձ­նա­ժո­ղո­վի պաշտ­պա­նու­թյան հար­ցե­րի են­թա­հանձ­նա­ժող­վի նա­խա­գահ: 2012 թ. նշա­նակ­վել է ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րին ա­ռըն­թեր բարձ­րա­գույն սպա­յա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ:
ՀՀ ԶՈՒ ծա­ռա­յու­թյան ա­ռա­ջին իսկ ա­միս­նե­րից ակ­տի­վո­րեն մաս­նակ­ցել է Ար­ցա­խի և ՀՀ սահ­ման­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան մար­տե­րին:
Ան­մի­ջա­կա­նո­րեն մաս­նակ­ցել է Քար­վա­ճա­ռի ա­զա­տագր­ման հա­մար մղ­վող մար­տե­րին:
Խոր­հր­դա­յին բա­նա­կի և ՀՀ ԶՈՒ շի­նա­րա­րու­թյան գոր­ծում մեծ ա­վան­դի, ՀՀ սահ­ման­նե­րի պահ­պա­նու­թյան և պաշտ­պա­նու­թյան մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյան, եր­կա­րա­մյա ան­բա­սիր, բա­րե­խիղճ ծա­ռա­յու­թյան հա­մար պարգևատր­վել է ԽՍՀՄ, ՀՀ և Աֆ­ղանս­տա­նի պե­տա­կան շքան­շան­նե­րով, բազ­մա­թիվ գե­րա­տես­չա­կան մե­դալ­նե­րով, շնոր­հա­կա­լագ­րե­րով, ան­վա­նա­կան զեն­քով:
Պարգևատր­վել է ՀՀ «Մար­տա­կան խաչ» 2-րդ աս­տի­ճա­նի շքան­շա­նով, «Հայ­րե­նի­քին մա­տու­ցած ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հա­մար» 1-ին աս­տի­ճա­նի մե­դա­լով:
1998 թ. Ստե­փան Միր­զո­յա­նին շնորհ­վել է գե­նե­րալ-մա­յո­րի, 2004 թ.՝ գե­նե­րալ-լեյ­տե­նան­տի կո­չում:
«ՎԱԶ­ԳԵ­ՆԻ ԿՈ­ՉԸ` ՈՒՂՂ­ՎԱԾ ՀԱՅ ՍՊԱ­ՆԵ­ՐԻՆ՝ ՎԵ­ՐԱ­ԴԱՌ­ՆԱԼ ՀԱՅ­ՐԵ­ՆԻՔ, ԱՐ­ՁԱ­ԳԱՆ­ՔԵՑ ԻՄ ՀՈ­ԳՈՒՄ»
Գե­նե­րա­լը պատ­մում էր հան­դարտ, անշ­տապ, վաս­տա­կած մար­դու խա­ղա­ղու­թյամբ, եր­բեմն միայն ձայ­նում, հա­յաց­քում ա­լե­կո­ծում էր նկատ­վում, հատ­կա­պես երբ անդ­րա­դառ­նում էր կյան­քում հան­դի­պած ա­նար­դա­րու­թյան, դա­ժա­նու­թյան դր­վագ­նե­րի:
-Աֆ­ղա­նա­կան պա­տե­րազ­մի վեր­ջին վե­րա­դար­ձա Լե­հաս­տա­նում տե­ղա­բաշխ­ված խոր­հր­դա­յին զոր­քեր, զբա­ղեց­րի մար­տա­կան պատ­րաս­տու­թյան գծով պե­տի տե­ղա­կա­լի իմ պաշ­տո­նը: Վազ­գեն Սարգ­սյա­նի կո­չը` ուղղ­ված հայ սպա­նե­րին՝ վե­րա­դառ­նալ հայ­րե­նիք, ար­ձա­գան­քեց իմ հո­գում: Դի­մում գրե­ցի և 1990 թ. հուն­վա­րի կե­սին ար­դեն Հա­յաս­տա­նում էի: Ինձ նշա­նա­կե­ցին հան­րա­պե­տա­կան զին­կո­մի­սա­րիա­տի զո­րա­հա­վա­քա­յին բաժ­նի պետ-զին­կո­մի տե­ղա­կալ: Շատ աշ­խա­տանք կար ա­նե­լու: Պա­տե­րազմ էր, մութ ու ցուրտ ժա­մա­նակ: Կա­մա­վո­րա­կան ջո­կատ­նե­րը պա­տե­րազ­մը չէին կա­րող հաղ­թա­հա­րել, դժ­վար էր հրո­սակ­նե­րին դի­մա­կա­յե­լը, ա­նընդ­հատ նա­հան­ջում էին, մարդ­կա­յին նե­րուժ էր պետք: 1990 թ. իմ նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ ստեղ­ծե­ցինք ինք­նա­պաշտ­պա­նա­կան գու­մար­տակ­ներ: Դա ար­վում էր շատ գաղտ­նի պայ­ման­նե­րում: ԽՍՀՄ-ը դեռ կար: K-1991. շատ քչե­րը գի­տեն, թե սա ինչ էր նշա­նա­կում: 1991 թ. ապ­րի­լի կե­սե­րին Մոսկ­վա­յից մի խումբ ե­կավ ստուգ­ման՝ ծո­վա­կալ, 6-7 գե­նե­րալ, գն­դա­պետ­ներ: Նրանց պատ­մե­ցի հա­յոց պատ­մու­թյան հի­շա­տա­կե­լի դր­վագ­ներ և պար­տադ­րե­ցի ապ­րի­լի 24-ին այ­ցե­լել Ծի­ծեռ­նա­կա­բերդ, խո­նարհ­վել ցե­ղաս­պա­նու­թյան զոհ դար­ձած ան­մեղ հա­յե­րի հի­շա­տա­կը հա­վեր­ժաց­նող ան­մար կրա­կի առջև: Այ­ցե­լե­ցին և ծաղ­կեպ­սակ դրե­ցին: Ապ­րի­լի 25-ին նրանց հետ կան­չե­ցին: Մա­յի­սի 3-ին թե 4-ին այդ խմ­բից 4 գն­դա­պետ վե­րա­դար­ձան: Իմ տե­ղա­կալն էր նրանց տե­ղե­կաց­րել, թե ես ու Ա­րա­րա­տի զին­կոմ Սու­րիկ Մի­քա­յե­լյանն ի՛նչ ենք կազ­մա­կեր­պել, թե այդ ինք­նա­պաշտ­պա­նա­կան գու­մար­տակն ինչ նպա­տա­կի է ծա­ռա­յե­լու: Սու­րի­կը մեղ­րե­ցի էր, ա­մե­նա­պատ­րաստ­ված, ա­մե­նաակ­տիվ սպան (հե­տո նա նշա­նակ­վեց Ա­րա­րա­տի զին­կոմ): Մո­տա­վո­րա­պես 600 մարդ էինք հա­վա­քել: ՈՒ այս գն­դա­պետ­նե­րը Մոսկ­վա­յից ե­կել էին մեզ տա­նե­լու: Շարժ­վե­ցինք դե­պի Ա­րա­րատ: Ա­ռանց հա­մա­րա­կալ­ման, կան­չագ­րե­րի՝ զգու­շաց­րի Սու­րի­կին. «Ե­կել են, ինձ ու քեզ ու­զում են տա­նել»: Նրանց ա­սած­նե­րը Սու­րի­կը ևս կտ­րա­կա­նո­րեն ժխ­տեց՝ ա­սե­լով. «Մենք խոր­հր­դա­յին սպա­ներ ենք»: Շա­րու­նա­կու­թյունն այն ե­ղավ, որ այդ մար­դիկ շա­տա­խո­սե­ցին, և մենք ա­մեն մե­կի հետ մի-մի արկղ կո­նյակ դրե­ցինք ու ճա­նա­պար­հե­ցինք Մոսկ­վա: Այդ­պի­սով՝ վտան­գա­վոր պահն ան­ցավ: Հե­տո ան­կա­խու­թյուն ե­ղավ: Մենք այլևս պետք չէինք ռուս­նե­րին:
Մեր կազ­մա­վո­րած այդ գն­դե­րից իմ տե­ղա­կալ Հա­րու­թյու­նո­վի հետ մո­տա­վո­րա­պես 8 հա­զար 600 մարդ եմ ճա­նա­պար­հել ճա­կա­տա­գիծ: Նրան­ցից 5 000-ը զոհ­վեց: Ցա­վա­լի, դժ­վա­րին, սր­տա­մաշ օ­րեր էին:
Կենտ­կո­մի շեն­քի ա­ռա­ջին հար­կի վեր­ջին՝ 106 սե­նյա­կում էր Վազ­գե­նի աշ­խա­տա­սե­նյա­կը: Այն­տե­ղից էր նա ղե­կա­վա­րում պաշտ­պա­նու­թյան գոր­ծը: Դի­մա­ցի սե­նյա­կում նս­տում էր Սեր­գեյ Մար­տի­րո­սյա­նը, ո­րը թի­կուն­քի գծով տե­ղա­կալն էր: Վազ­գե­նի հանձ­նա­րա­րու­թյամբ Քա­նա­քե­ռում՝ ներ­կա­յիս կա­պի գն­դում, ստեղ­ծե­ցինք պատ­րաս­տու­թյան բա­զա: Ջա­նա­դիր աշ­խա­տանքն ար­դյունք տվեց: Այն­տեղ էինք վե­րա­պատ­րաս­տում, հան­դեր­ձա­վո­րում, զի­նում և ճա­նա­պար­հում ռազ­մա­ճա­կատ՝ Վազ­գեն Սարգ­սյա­նի ան­մի­ջա­կան գլ­խա­վո­րու­թյամբ: Նա էր ո­րո­շում՝ ում հրա­մա­նա­տա­րու­թյան ներ­քո, ու՛ր պի­տի գնան: Սպա­յա­կան կազ­մը ձևա­վո­րե­ցինք Սի­սիա­նում: Ա­ռա­ջին սպա­յա­կան հրա­մա­նա­տա­րա­կան կազ­մը ես եմ ներ­կա­յաց­րել Վազ­գեն Սարգ­սյա­նին:
1992 թ. ծանր ժա­մա­նա­կա­հատ­ված էր մեր ժո­ղովր­դի հա­մար: Ապ­րել-մեռ­նե­լու օ­րեր էին: Եվ այդ վի­ճա­կից դուրս գա­լու ու­ղին կա­նո­նա­վոր բա­նա­կի կազ­մա­վո­րումն ու հզո­րա­ցումն էր: Ար­դեն լավ զին­ված էինք: Վազ­գեն Սարգ­սյա­նը մեր ա­ռա­ջին պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րարն էր, պաշ­տո­նա­վա­րեց 1991-1992 թթ., 1993 թ. պաշ­տո­նը թո­ղեց: Նրա փո­խա­րեն նշա­նակ­վեց Սերժ Սարգ­սյա­նը: Հե­տո ո­րոշ ժա­մա­նակ անց Սերժ Սարգ­սյա­նը նշա­նակ­վեց ՀՀ պե­տա­կան անվ­տան­գու­թյան վար­չու­թյան պետ, ա­պա ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան նա­խա­րար, 1996-1999 թթ.՝ ՀՀ ներ­քին գոր­ծե­րի և ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան նա­խա­րար, այ­նու­հետև՝ ՀՀ նա­խա­գա­հին ա­ռըն­թեր ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան խոր­հր­դի քար­տու­ղար:
(շարունակելի)
Ասպ­րամ ԾԱ­ՌՈՒ­ԿՅԱՆ
Դիտվել է՝ 17104

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

follow">Արժեհամակարգ
Օրախնդիր
  • Տեսանյութ
  • Այլ
  • 19.04.2024