Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Քա­ղա­քի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լը կախ­ված է ի­րեն նա­յող աչ­քե­րի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լուց»

«Քա­ղա­քի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լը կախ­ված է ի­րեն նա­յող աչ­քե­րի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լուց»
31.01.2020 | 12:07

Մեր քա­ղա­քի, քա­ղա­քում ապ­րող մարդ­կանց, հա­սա­րա­կա­կան ան­ցու­դար­ձի, ըն­թեր­ցա­նու­թյան պա­կա­սի ու կարևո­րու­թյան մա­սին է մեր զրույ­ցը ար­ձա­կա­գիր ԳՐԻ­ԳԻ հետ: Գրի­գը եր­կու գր­քի հե­ղի­նակ է: Կան նաև ըն­թա­ցիկ ու սպաս­վող նո­րու­թյուն­ներ՝ թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րի, վե­րա­հրա­տար­կու­թյան ու նոր գր­քի տես­քով:

-«Ինձ ա­սում են՝ լե­զուն այն­պի­սին է, կար­ծես դու ու հարևա­նիդ տղան նս­տած զրու­ցում եք: Ես ու­րա­խա­նում եմ, ո­րով­հետև իմ նպա­տա­կը հենց դա է` պար­զա­պես զրու­ցել»։ Այս քաղ­ված­քը մեր նա­խորդ զրույ­ցից է: Ե­թե գրո­ղը միառ­ժա­մա­նակ գրե­թե չի ներ­կա­յա­նում նոր գոր­ծե­րով, նոր գր­քով, ու­րեմն զրույ­ցը չի՞ ստաց­վում, ընդ­հատ­վե՞լ է, թե՞ ըն­թաց­քի մեջ է:
-Մեր նա­խորդ զրույ­ցից շատ ժա­մա­նակ է ան­ցել, այս պա­հին ինձ հա­մար զրույ­ցի լե­զուն փոխ­վել է, հի­մա նպա­տա­կը այլ կերպ պատ­մելն է, այն­պես, որ ա­ռաջ­նա­յի­նը լե­զուն լի­նի, հե­տո միայն՝ այն, ինչ պատ­մում եմ:
-Մե՞ծ, թե՞ փոքր ըն­թեր­ցո­ղի հետ է ա­վե­լի հեշտ զրու­ցե­լը:
-Չեմ կա­րող ա­սել, եր­կուսն էլ հե­տաքր­քիր են:
-«Հի­սու­սի կա­տուն» պատմ­վածք­նե­րի ժո­ղո­վա­ծու է, «Առևան­գում, որ ցն­ցեց կա­տու­նե­րի քա­ղա­քը»՝ պա­տա­նե­կան դե­տեկ­տիվ: Հա­ջոր­դիվ ի՞նչ է սպաս­վում:
-Հա­ջոր­դիվ՝ ինք­նա­կեն­սագ­րա­կան վեպ, որ պատ­մում է հետ­պա­տե­րազ­մյան տար­բեր եր­կր­նե­րից բուժ­ման նպա­տա­կով Գեր­մա­նիա մեկ­նած ե­րե­խա­նե­րի մա­սին:
-Գրա­դաշ­տի մա­սին ի՞նչ կա­սեք: Գր­քի բիզ­նես աս­վա­ծը ո՞ր փու­լում է Հա­յաս­տա­նում: Իբրև գրող ին­չի՞ց եք գոհ, ին­չի՞ց դժ­գոհ:
-Գր­քի բիզ­նե­սի մա­սին ո­չինչ չեմ կա­րող ա­սել, այդ մա­սին պետք է հարց­նել հրա­տա­րա­կիչ­նե­րին կամ գրա­վա­ճառ­նե­րին, բայց գիրք կար­դա­ցող­նե­րը շա­տա­ցել են, ա­վե­լի շատ են ըն­թեր­ցում հայ ժա­մա­նա­կա­կից գրող­նե­րին, վեր­ջին­նե­րիս գր­քե­րը վե­րահ­րա­տա­րակ­վում են, իմ «Հի­սու­սի կա­տուն» էլ շու­տով նո­րից կվե­րահ­րա­տարկ­վի, բայց միայն գիրք գրե­լով սե­փա­կան ապ­րուս­տը հո­գա­լը մնում է ե­րա­զանք, հույս ու­նեմ՝ մոտ ա­պա­գա­յում դա էլ կլի­նի, ես հա­վա­տում եմ:
-Դր­սում ներ­կա­յա­նա­լու ծրագ­րեր կա՞ն:
-ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյան «Հայ գրա­կա­նու­թյու­նը թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րում» դրա­մաշ­նոր­հով ար­դեն տար­բեր լե­զու­նե­րով թարգ­ման­վել-տպագր­վել են Գուր­գեն Խան­ջյա­նի, Հրա­չյա Սա­րի­բե­կյա­նի, Սու­սան­նա Հա­րու­թյու­նյա­նի և ու­րիշ գրող­նե­րի գր­քեր: Անգ­լե­րեն Լոն­դո­նում տպագր­վել է նաև «Հի­սու­սի կա­տուն», այլ լե­զու­նե­րով թարգ­մա­նե­լու ա­ռա­ջարկ­ներ էլ կան, տես­նենք՝ ոնց կլի­նի, սա­կայն մի բան ակն­հայտ է՝ ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյան այս ծրա­գի­րը կարևոր է և ող­ջու­նե­լի:
-Գիրք, որ կար­դա­ցել եք ու խոր­հուրդ կտա­յիք կար­դալ մեր ըն­թեր­ցո­ղին, գու­ցե նաև ա­սեիք՝ ին­չի հա­մար:
-Որևէ գիրք ա­ռանձ­նաց­նել չեմ ցան­կա­նում, խոր­հուրդ կտամ կար­դալ ժա­մա­նա­կա­կից գրող­նե­րի գոր­ծե­րը, ո­րով­հետև վեր­ջին­ներս, ի տար­բե­րու­թյուն դա­սա­կան­նե­րի, փո­ղի կա­րիք ա­վե­լի շատ ու­նեն։ Իսկ ե­թե ա­վե­լի լուրջ, ա­պա խոր­հուրդ կտամ կար­դալ ու շատ կար­դալ, ինչ ու­զում է լի­նի:
-Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, կա՞ մեր ժա­մա­նա­կա­կից­նե­րի մեջ նոր ա­նուն, որ կա­ռանձ­նաց­նեիք:
-Ջե­սահ ու Գրիշ Սար­դա­րյան, ո­րոնք դեռ գր­քեր չու­նեն, բայց նրանց գր­վածք­նե­րը կա­րե­լի է գտ­նել է­լեկտ­րո­նա­յին գրա­կան հար­թակ­նե­րում:
-Որ­պես­զի մար­դը ե­րե­կո­յան գիրք վերց­նի ու ըն­թեր­ցա­նու­թյան մեջ ընկ­ղմ­վի, պետք է ըն­թեր­ցա­սի­րու­թյու՞ն, լավ գի՞րք, թե՞ ժա­մա­նակ, գու­մար՝ լավ գիրք գնե­լու հա­մար, տրա­մադ­րու­թյուն:
-Կար­ծում եմ՝ պետք է ցան­կու­թյուն:
-Պե՞տք է զա­տել ին­ֆոր­մա­ցիան, որ հաս­նում է մեզ ա­մեն վայր­կյան (հա­մա­ցան­ցից, փո­ղո­ցից): Կա՞ն վեր­նագ­րեր, հոդ­ված­ներ, գրա­ռում­ներ, ո­րոնց չեք հետևում սկզ­բուն­քո­րեն: Ինչ­պե՞ս եք դա­սա­կար­գում կարևորն ու ան­կարևո­րը:
-Ցա­վոտ հարց է. ին­ֆոր­մա­ցիա­յի բազ­մա­զա­նու­թյու­նը, պարզ­վեց, այդ­քան էլ լավ բան չէ ինձ նման մար­դու հա­մար։ Կեն­ցա­ղա­յին օ­րի­նակ բե­րեմ. հի­մա ֆիլմ չեմ կա­րո­ղա­նում նա­յել, այն­քան եր­կար եմ փնտ­րում՝ ինչ նա­յել, կար­դում ֆիլ­մի մա­սին, նա­յում, թե ինչ­պի­սի վար­կա­նիշ ու­նի և այլն, և այլն, որ այդ­պես էլ ո­չինչ չեմ նա­յում: Հի­մա փոր­ձում եմ փախ­չել սոց­ցան­ցե­րից, բայց դեռ չի ստաց­վում:
-Հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան բուռն զար­գա­ցում­նե­րը, մեր երկ­րում ու դր­սի աշ­խար­հում կա­տար­վող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը սնու՞մ են գրո­ղին, թե՞ սպա­ռում են նրան: Ո­րով­հետև, ու­զես թե չու­զես այդ ա­մե­նի մի մասն ես:
-Կար­ծում եմ՝ և՛-և՛, կարևո­րը ծայ­րա­հե­ղու­թյան մեջ չընկ­նելն է, ին­չը շատ դժ­վար է մեր այս ժա­մա­նակ­նե­րում:
-Մեր ժա­մա­նա­կի պատ­մու­թյու­նը տա­րի­ներ հե­տո դա­սագր­քե­րում է լի­նե­լու: Ի՞նչ է սո­վո­րե­լու ա­պա­գա­յի ե­րե­խան այ­սօր­վա մեր պատ­մու­թյու­նից: Եվ ո՞րն է այս­տեղ գրա­կա­նու­թյան դե­րը, ինչ­պես ըն­դուն­ված է ա­սել՝ պատ­մու­թյու­նը ա­զա­տե՞լ կեղ­ծի­քից:
-Լավ գրա­կա­նու­թյու­նը հա­զա­րա­դեմ է, սա­կայն ինձ թվում է, որ այն, ինչ­պի­սին էլ լի­նի, միշտ այլ կերպն է, միշտ՝ ու­րի­շը, հետևա­բար այն ոչ թե ա­զա­տում է պատ­մու­թյու­նը կեղ­ծի­քից, այլ հնա­րա­վո­րու­թյուն է ըն­ձե­ռում վաղ­վա մար­դուն տար­բեր դի­տան­կյուն­նե­րից տես­նե­լու այ­սօր­վա ի­րա­կա­նու­թյու­նը: Սա ինչ-որ տեղ ճշ­մար­տու­թյուն գտ­նե­լու և պատ­մու­թյան հետ ա­ռե­րես­վե­լու ճա­նա­պարհ է:
-Մենք խո­սում ենք թա­վի­շից, սի­րուց, ա­տե­լու­թյու­նից, սևից, սպի­տա­կից: Ա­սում ենք՝ ինչ-որ բան է փոխ­վել:
-Զար­մա­նա­լի է, բայց ինձ թվում է, որ խո­սել փո­փո­խու­թյան կարևո­րու­թյան մա­սին և պատ­րատ լի­նել այն ըն­դու­նե­լու, տար­բեր բա­ներ են, չգի­տեմ, բարդ հարց է:
-Ա­սում էիք, որ հաղ­թե­լու հա­մար ներ­սում պի­տի թշ­նա­մի չու­նե­նանք: Ինչ­պե՞ս: Ի՞նչն է պատ­ճա­ռը թշ­նա­ման­քի, գու­ցե բազ­մա­կար­ծու­թյու­՞նը, շա­հե­րի բա­խու­՞մը, կամ գու­ցե սոց­ցան­ցե­րը սրու՞մ են մարդ­կանց թշ­նա­ման­քը: Մյուս կող­մից էլ՝ նույն սոց­ցան­ցե­րը կար­ծես թույլ չեն տա­լիս նրանց, ով­քեր ուժ և իշ­խա­նու­թյուն ու­նեն, ա­նել սր­տի ու­զա­ծը:
-Դե, սոց­ցան­ցե­րը նման են դա­նա­կի. մե­կը դա­նա­կով մարդ է սպա­նում, մյու­սը՝ հաց կտ­րում, իսկ իմ կար­ծի­քը այս պա­րա­գա­յում չի փոխ­վել՝ հաղ­թե­լու հա­մար ներ­սում պի­տի թշ­նա­մանք չու­նե­նանք:
-Պաշտ­պան­վա՞ծ է ՀՀ քա­ղա­քա­ցին:
-Դրա­կան տե­ղա­շարժ կա, սա­կայն դեռ շատ գործ կա ա­նե­լու:
-Երևա­նը տխու՞ր քա­ղաք է:
-Քա­ղա­քի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լը կախ­ված է ի­րեն նա­յող աչ­քե­րի ու­րախ կամ տխուր լի­նե­լուց, մենք դեռ տխուր աչ­քեր ու­նենք, չնա­յած ինձ շատ են դուրս գա­լիս մեր, այս­պես ա­սած, թի­նեյ­ջեր­նե­րը՝ գու­նա­վոր ու պայ­ծառ, բայց հա­ճախ նրանց այդ կեր­պարն էլ ցա­վի, ցա­վը թաքց­նե­լու և ցա­վին հա­կազ­դե­լու ար­դյունք է:
-Ի՞նչն է ապ­րեց­նում և ի՞նչն է հիաս­թա­փեց­նում մեր քա­ղա­քում:
-Ապ­րեց­նում են մար­դիկ, և հիաս­թա­փեց­նող­ներն էլ մար­դիկ են, ինձ հա­մար հի­մա, ա­ռա­վել քան երբևէ, դժ­վար է սո­ցիու­մի հետ հաշտ ապ­րե­լը:
-Իսկ աշ­խար­հու՞մ:
-Նույ­նը. դժ­վար է ապ­րել մի աշ­խար­հում, ուր կյանքն այդ­քան ան­սո­վոր է, իսկ մա­հը՝ այդ­քան սո­վո­րա­կան:
-Ավ­ստ­րա­լիա­յի հր­դեհ­նե­րի ժա­մա­նակ հու­զիչ տե­սա­րան­ներ կա­յին, մար­դիկ փր­կում էին կեն­դա­նի­նե­րին՝ վտան­գե­լով սե­փա­կան կյան­քը: Նույն մար­դը սպա­նում է իր նմա­նին, եր­րորդ հա­մաշ­խար­հա­յին է հրահ­րում: Ըստ Ձեզ՝ ու՞ր է գնում քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հը:
-Չգի­տեմ, ես իմ բա­ժին հողն եմ մշա­կում:
-Է­լեկտ­րո­նա­յին գիրք աս­վա­ծին ինչպե՞ս եք վե­րա­բեր­վում:
-Շատ լավ, ես հա­ճույ­քով եմ կար­դում է­լեկտ­րո­նա­յին գր­քեր և երբ հա­վա­նում եմ գիր­քը, ան­պայ­ման գնում եմ թղ­թա­յին տար­բե­րա­կը:
-Մենք ըն­թեր­ցա­սե՞ր չենք, թե՞ ժա­մա­նակ, գու­մար, տրա­մադ­րու­թյուն չու­նենք գր­քե­րով կյան­քը զար­դա­րե­լու: Գիր­քը և գրո­ղը սկ­սել են հե­տին պլա­նից դուրս գալ, դա ակն­հայտ է, բայց այն, ինչն ան­վա­նում ենք «բում», ի­րա­կա­նում փոքր տե­ղա­շարժ է ու նեղ շր­ջա­նակ­նե­րի հա­մար:
-Ես հա­վա­տում եմ, որ գիրք կար­դալ չսի­րող մարդ չկա, կա գիրք կար­դալ չկա­րո­ղա­ցող մարդ, պետք է սո­վո­րեց­նել՝ ինչ­պես կար­դալ և ինչ­պես կի­րա­ռել կար­դա­ցա­ծը, իսկ գր­քի մա­սին խո­սե­լը, ան­գամ չա­փա­զանց­ված խոսք ա­սելն այ­սօր կարևոր է, ո­րով­հետև ա­մեն ինչ սկս­վում է խոս­քից, ես հա­վա­տում եմ:
Զրու­ցեց
Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԸ

Դիտվել է՝ 6321

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ