Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քը ստեղ­ծա­րար մշա­կու­թա­յին, կր­թա­կան, զբո­սաշր­ջա­յին հան­գույց է, այ­սինքն՝ ստեղ­ծա­րար մի­ջա­վայր»

«Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քը ստեղ­ծա­րար մշա­կու­թա­յին, կր­թա­կան, զբո­սաշր­ջա­յին հան­գույց է, այ­սինքն՝ ստեղ­ծա­րար մի­ջա­վայր»
06.12.2019 | 01:22

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը Հա­յաս­տա­նի կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյան նա­խա­գա­հի գլ­խա­վոր խոր­հր­դա­կան Ա­ՐԱ­ՅԻԿ ՄԱ­ՆՈՒ­ԿՅԱՆՆ է:

-Պա­րոն Մա­նու­կյան, ՀԿՄ նա­խա­գահ Հա­րու­թյուն Խա­չատ­րյա­նի կարևո­րա­գույն տես­լա­կանն էր կր­թա­կան, մշա­կու­թա­յին, զբո­սաշր­ջա­յին կենտ­րո­նի՝ «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քի» ստեղ­ծու­մը, ո­րը կար­ծես միս ու ա­րյուն է սկ­սում ստա­նալ: Այն ներ­կա­յումս ձևա­կերպ­ված է այս կերպ՝ «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տեք կոն­ցեպտ» ստեղ­ծա­րար կր­թա­կան-մշա­կու­թա­յին-զբո­սաշր­ջա­յին մի­ջա­վայր»: Ի՞նչ փու­լում է այս գոր­ծըն­թա­ցը:
-Ե­թե հի­շում եք, գրե­թե եր­կու տա­րի ա­ռաջ Հա­րու­թյուն Խա­չատ­րյա­նը Հա­յաս­տա­նի կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյան նա­խա­գա­հի պաշ­տո­նում ըն­տր­վեց՝ ներ­կա­յաց­նե­լով «Պետք է բաց­վեն Կի­նո­յի տան բո­լոր դռ­նե­րը» հա­յե­ցա­կար­գը: Դա խոր­քա­յին մո­տե­ցում էր այն ի­րա­վի­ճա­կին, որ ստեղծ­ված էր հայ­կա­կան կի­նո­մի­ջա­վայ­րում մինչ այդ ընտ­րու­թյուն­նե­րը: Միայն ամ­նե­զիա ախ­տո­րոշ­մամբ մար­դիկ կա­րող են մո­ռա­նալ ի­րո­ղու­թյու­նը, որ կար: Կի­նոմ­շա­կույթ, կի­նո­մի­ջա­վայր այդ ժա­մա­նակ կար­ծես թե գո­յու­թյուն չու­ներ, թե­պետ «Ոս­կե Ծի­րա­նը» շատ ո­րո­շա­կիո­րեն ու շատ հետևո­ղա­կա­նո­րեն կոտ­րել էր սա­ռույ­ցը տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում, տա­րեց­տա­րի նոր նա­խադ­րյալ­ներ էր ստեղ­ծել: Կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյան դռ­նե­րը փակ էին հան­դի­սա­տե­սի ա­ռաջ, Հա­յաս­տա­նի ա­մե­նա­մեծ կի­նո­դահ­լի­ճը՝ Կի­նո­յի տան մեծ դահ­լի­ճը, դան­դաղ մահ­վան ճի­րա­նում էր, կեն­դա­նու­թյուն չկար եր­բեմ­նի այդ հրա­շա­լի մի­ջա­վայ­րում:
-Ե­րի­տա­սար­դու­թյունն այ­սօր, ի տար­բե­րու­թյուն իմ սերն­դա­կից­նե­րի, պար­զա­պես տե­ղյակ չէ, թե ինչ է ի­րե­նից ներ­կա­յաց­րել Կի­նո­յի տու­նը 1970-80-ա­կան թվա­կան­նե­րին:
-Ա­յո՛, նրանք չգի­տեն, թե ինչ հրա­շա­լի կի­նո­մի­ջա­վայր ու կի­նոմ­շա­կույթ է ե­ղել այդ տա­րի­նե­րին: Այդ ա­մե­նը վե­րաց­ված էր: Փոք­րա­թիվ թի­մը, որ Հա­րու­թյուն Խա­չատ­րյա­նի հետ սկ­սեց աշ­խա­տել, փոր­ձեց շատ կարճ ժա­մա­նա­կում իս­կա­պես բա­ցել Կի­նո­յի տան բո­լոր դռ­նե­րը, կի­նո­մի­ջա­վայր ձևա­վո­րել: Գի­տե՞ք, ե­թե ու­սում­նա­սի­րեք, կտես­նեք, որ մեր բո­լոր լա­վա­գույն ֆիլ­մե­րը նկա­րա­հան­վել են հենց այն ժա­մա­նակ­նե­րում, երբ կի­նո­մի­ջա­վայր ու կի­նոմթ­նո­լորտ է ե­ղել: ՈՒ երբ ա­սում ենք, որ մեր բո­լոր գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ուղղ­ված են հայ­կա­կան կի­նո­յի զար­գաց­մա­նը, նկա­տի չու­նենք, որ կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյու­նը պետք է ներդ­րում­ներ ա­նի կի­նոար­տադ­րու­թյու­նում և այլն: Նկա­տի ու­նենք, որ պետք է ստեղ­ծենք այն մի­ջա­վայ­րը, ո­րում կի­նոն կա­րող է զար­գա­նալ: Ցա­վոք, շա­տե­րը չեն պատ­կե­րաց­նում, շա­տերն էլ հաշտ­վում այն ի­րա­վի­ճա­կի հետ, որ ան­կախ Հա­յաս­տա­նում կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյու­նը չի կա­րող ու­նե­նալ և չու­նի այն գոր­ծա­ռույթ­նե­րը, որ ու­նե­ցել է խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նակ­նե­րում՝ վե­րահս­կել կի­նոն, գրաքն­նել, ո­րո­շել լավն ու վա­տը, ար­գե­լել կամ թույ­լատ­րել, գնա­հա­տա­կան տալ, փա­ռա­բա­նել կամ ոչն­չաց­նել ար­վես­տա­գե­տին, կո­լեկ­տիվ նա­մակ­ներ գրել մինչև Մոսկ­վա և այլն: Այ­սօր միայն ու միայն մեկ գոր­ծա­ռույթ ու­նի միու­թյու­նը՝ ստեղ­ծել կի­նո­մի­ջա­վայր ու նպաս­տել կի­նոմ­շա­կույ­թի զար­գաց­մա­նը, ո­րի հետ են կապ­ված հայ­կա­կան կի­նո­յի բո­լոր ե­րա­զանք­նե­րը: Վեր­ջին եր­կու տար­վա ըն­թաց­քում կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյու­նում մենք ի­րա­կա­նաց­րել ենք տաս­նյակ նա­խագ­ծեր, ո­րոնք մեր կի­նո­դահ­լիճ­ներ ու մեր կի­նո­մի­ջա­վայր անվ­ճար բե­րել են ա­վե­լի քան 24 հա­զար հան­դի­սա­տե­սի: Եվ հու­րա­խու­թյուն մեզ՝ այդ հան­դի­սա­տես­նե­րի գե­րակ­շիռ մա­սը ե­րի­տա­սարդ­ներ են: Նրանք մաս­նակ­ցում են ազ­գա­յին ֆիլ­մե­րի, հա­մաշ­խար­հա­յին կի­նո­յի, ի­րենց տա­րե­կից­նե­րի նկա­րա­հա­նած ֆիլ­մե­րի ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րին, կի­նոքն­նար­կում­նե­րին, կի­նո­բա­նա­վե­ճե­րին: Ման­կա­կան ծրագ­րեր ենք ի­րա­կա­նաց­րել, ո­րի շր­ջա­նակ­նե­րում մի քա­նի հա­զար դպ­րո­ցա­կան է ե­ղել կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյու­նում, դի­տել հայ­կա­կան մուլտ­ֆիլ­մեր, հան­դի­պել, շփ­վել դրանք ստեղ­ծած մարդ­կանց հետ: Եվ այս ա­մե­նը դռ­նե­րը բա­ցե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեկ բա­ղադ­րիչն էր միայն: Երկ­րորդ բա­ղադ­րի­չը «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քի» ստեղ­ծումն էր, ո­րի գա­ղա­փա­րը և մտահ­ղա­ցու­մը Հա­րու­թյուն Խա­չատ­րյա­նինն էր: Այն ոգևո­րեց բո­լո­րիս, և մենք սկ­սե­ցինք աշ­խա­տել «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քի» կոն­ցեպ­տի վրա: Ինքս ան­ձամբ հե­ղի­նա­կել եմ գա­ղա­փա­րի ստեղ­ծա­րար կոն­ցեպ­տը՝ աշ­խա­տե­լով շատ ե­րի­տա­սարդ ու ստեղ­ծա­րար ճար­տա­րա­պետ Ա­նա­հիտ Հով­հան­նի­սյա­նի հետ, որն աշ­խա­տում է Հո­լան­դիա­յում, մաս­նակ­ցու­թյուն է ու­նե­ցել մի շարք կարևոր նա­խագ­ծե­րի, ու­սում­նա­սի­րել է Ամս­տեր­դա­մի կի­նո­թան­գա­րանն ու այլ կի­նո­մի­ջա­վայ­րեր: Ստեղ­ծա­րար կոն­ցեպ­տի մշակ­ման ըն­թաց­քում Ա­նա­հի­տի գոր­ծու­նեու­թյան շնոր­հիվ մենք կա­րո­ղա­ցանք խոր­հր­դատ­վա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն ստա­նալ Ամս­տեր­դա­մի կի­նո­թան­գա­րա­նի տնօ­րի­նու­թյու­նից, Ռո­տեր­դա­մի մի­ջազ­գա­յին կի­նո­փա­ռա­տո­նի մաս­նա­գետ­նե­րից, Ռո­տեր­դա­մի քա­ղա­քա­յին մի­ջա­վայ­րի և հա­սա­րա­կա­կան տա­րած­քի ձևա­վոր­ման մաս­նա­գետ­նե­րից: Շատ նպաս­տա­վոր ե­ղավ նաև Հա­րու­թյուն Խա­չատ­րյա­նի մի­ջազ­գա­յին հե­ղի­նա­կու­թյունն ու ճա­նա­չու­մը, այ­լա­պես մեծ ծախ­սեր կպա­հանջ­վեին նման խոր­հր­դատ­վու­թյուն­նե­րի հա­մար: Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հի մո­տե­ցում­նե­րից անհ­նար է հետ մնալ, և մենք ու­սում­նա­սի­րե­ցինք նաև Եվ­րո­պա­յում, մաս­նա­վո­րա­պես՝ Լոն­դո­նում, Գեր­մա­նիա­յում գոր­ծող նշա­նա­վոր կի­նո­թան­գա­րան­նե­րի, ա­սիա­կան կի­նո­թան­գա­րան­նե­րի փոր­ձը: Ա­նա­հի­տը ե­ղավ նաև շատ թան­գա­րան­նե­րում՝ տե­ղում ու­սում­նա­սի­րե­լով թե՛ ճար­տա­րա­պե­տա­կան, թե՛ դի­զայ­նե­րա­կան մո­տե­ցում­նե­րը, թե՛ զուտ թան­գա­րա­նա­յին ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րը: «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քը» ստեղ­ծա­րար մշա­կու­թա­յին, կր­թա­կան, զբո­սաշր­ջա­յին հան­գույց է, այ­սինքն՝ ստեղ­ծա­րար նոր մի­ջա­վայր, և մենք պետք է կա­րո­ղա­նա­յինք ստեղ­ծել ժա­մա­նա­կա­կից այն­պի­սի կոն­ցեպտ, ո­րը թույլ կտար մար­դուն այդ մի­ջա­վայ­րում անց­կաց­նել իր ժա­մա­նա­կը՝ լա­վա­գույնս հա­ղոր­դակց­վե­լով «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քի» կոն­ցեպ­տի հիմ­քում դր­ված բո­լոր՝ կր­թա­կան, մշա­կու­թա­յին, զբո­սաշր­ջա­յին, թան­գա­րա­նա­յին, ժա­ման­ցա­յին բա­ղադ­րիչ­նե­րի հետ: «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քը» նա­խագծ­ված է նաև որ­պես կի­նո­փա­ռա­տո­նա­յին կենտ­րոն: Այ­սօր Հա­յաս­տա­նում գոր­ծում են տար­բեր ձևա­չա­փե­րի մի­ջազ­գա­յին բազ­մա­թիվ կի­նո­փա­ռա­տո­ներ, ո­րոնք բազ­մա­թիվ խն­դիր­ներ ու­նեն՝ կապ­ված և՛ տա­րածք­ներ չու­նե­նա­լու, և՛ ֆի­նանս­նե­րի, և՛ տեխ­նի­կա­կան կող­մե­րի հետ: Իսկ «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տեքն» իր մեջ նե­րա­ռե­լու է թե՛ Կի­նո­յի տան 510-տե­ղա­նոց մեծ դահ­լի­ճը, թե՛ 125-տե­ղա­նոց փոքր դահ­լի­ճը, թե՛ 50-տե­ղա­նոց կի­նոս­րա­հը, թե՛ մնա­ցած են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րը՝ միա­նա­լով 1219 քմ ընդ­հա­նուր մա­կե­րե­սով ե­ռա­հարկ հատ­վա­ծին, ո­րը եր­ջա­նիկ պա­տա­հա­կա­նու­թյամբ փրկ­վել է վա­ճառք­նե­րից, և մենք ու­նե­նա­լու ենք յոթ-ութ տար­բեր չա­փե­րի վե­րա­փոխ­վող դահ­լիճ­ներ, ո­րոնք ցան­կա­ցած ձևա­չա­փի կի­նո­փա­ռա­տո­նի հա­մար կս­տեղ­ծեն ա­ռանձ­նա­հա­տուկ մի­ջա­վայ­րե­րեր և հնա­րա­վո­րու­թյուն կտան, օգտ­վե­լով ար­դեն փա­ռա­տո­նա­յին տրա­մա­բա­նու­թյամբ ձևա­վոր­ված կենտ­րո­նից, խնա­յե­լու շատ ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­ներ ա­մե­նա­տար­բեր ա­ռում­նե­րով: Իսկ ա­մե­նա­կարևոր բա­ղադ­րի­չը մենք հա­մա­րում ենք կր­թա­կան բա­ղադ­րի­չը: Ա­ռանց ժա­մա­նա­կա­կից կր­թու­թյան՝ մենք ոչ մի ա­պա­գա ու­նե­նալ չենք կա­րող: Ա­ռանց ժա­մա­նա­կա­կից մո­տե­ցում­նե­րի դե­պի ե­րե­խան, նրա մտա­վոր զար­գա­ցու­մը, նրա ա­պա­գա մաս­նա­գի­տա­կան կողմ­նո­րո­շում­նե­րը մենք ոչ մի բա­նի հաս­նել չենք կա­րող: Եվ օ­րե­ցօր ա­ճող ման­կա­կան ժա­ման­ցա­յին մի­ջա­վայ­րե­րի կող­քին մենք ու­նե­նա­լու ենք նո­րա­գույն կր­թա­կան մի­ջա­վայր՝ «5+» տա­րի­քից սկ­սած: Այն լի­նե­լու է կողմ­նո­րո­շու­մա­յին կր­թա­կան մի­ջա­վայ­րի լա­վա­գույն ժա­մա­նա­կա­կից մո­դել­նե­րից մե­կը: Այդ մի­ջա­վայ­րում ե­րե­խան կա­րո­ղա­նա­լու է շփ­վել ար­վես­տի՝ կի­նո­յի, թատ­րո­նի, գրա­կա­նու­թյան, ե­րաժշ­տու­թյան հետ: Նո­րա­գույն ծրագ­րե­րի ու մե­թո­դա­բա­նու­թյան մի­ջո­ցով կա­րո­ղա­նա­լու է ստեղ­ծել իր սցե­նա­րը, ի­րա­կա­նաց­նել սե­փա­կան բե­մադ­րու­թյու­նը, նկա­րա­հա­նում­նե­րը, մոն­տա­ժը և ստա­նալ իր ստեղ­ծա­րար ար­դյուն­քը:
-Ըստ նախ­նա­կան հաշ­վար­կի՝ 680 մլն ՀՀ դրամ է հար­կա­վոր այս մեծ գա­ղա­փա­րը կյան­քի կո­չե­լու հա­մար: Ի­րա­տե­սա­կա՞ն է այս գու­մա­րը հայ­թայ­թե­լու հե­ռան­կա­րը, թե՞ ե­րա­զան­քի մա­կար­դա­կում է:
-Ա­յո՛, ի­րա­տե­սա­կան է: Շա՛տ ի­րա­տե­սա­կան: Ի­րա­տե­սա­կան չէր լի­նի, ան­շուշտ, ե­թե նոր կա­ռա­վա­րու­թյունն էլ չու­նե­նար այն­պի­սի մո­տե­ցում, որ ժա­մա­նա­կա­կից կր­թա­կան, մշա­կու­թա­յին մի­ջա­վայ­րե­րի ստեղ­ծու­մը ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նի սերն­դի հա­մար, և իր ծրագ­րե­րում շա­րու­նա­կեր չու­նե­նալ այդ սերն­դին կեր­տե­լու ե­րա­զան­քը: Շա­րու­նա­կեր չու­նե­նալ ար­վես­տի մի­ջո­ցով այդ սերն­դից քա­ղա­քա­ցի կեր­տե­լու ե­րա­զան­քը և շա­րու­նա­կեր ու­նե­նալ այդ սերն­դին հնա­ցած հա­մա­կար­գե­րով «կռ­տե­լու» «վեհ» նպա­տա­կը: Բայց, բա­րե­բախ­տա­բար, նոր մո­տե­ցում­ներն այլ են: Նա­խա­գիծն ի­րա­կա­նաց­վե­լու է փու­լա­յին տար­բե­րա­կով: Ե­րեք տա­րի կպա­հանջ­վի դրա հա­մար: Ա­յո, այն մաս­նակ­ցա­յին նա­խա­գիծ է: Բո­լոր մաս­նա­կից­ներն ու­նե­նա­լու են ի­րենց ներդ­րու­մը: Ա­ռա­ջի­կա 2 տար­վա ըն­թաց­քում կա­ռա­վա­րու­թյու­նը նա­խա­տե­սում է ներդ­նել մոտ 280 մլն ՀՀ դրամ, ո­րի մի մա­սը՝ 80 մլն-ը, հույս ու­նենք, որ կս­տա­նանք այս տար­վա ըն­թաց­քում՝ մինչև տա­րե­վերջ: Կի­նո­միու­թյու­նը շուրջ 200 մլն ՀՀ դրա­մի ներդ­րում է նա­խա­տե­սում: Շուրջ 200 մլն ՀՀ դրա­մի չա­փով ներդ­րում էլ ակն­կա­լում ենք մաս­նա­վոր հատ­վա­ծից: Սա ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հում ըն­դուն­ված մո­դել է, ո­րը նաև հա­մա­հունչ է Հա­յաս­տա­նի նոր կա­ռա­վա­րու­թյան քա­ղա­քա­կա­նու­թյա­նը: Ես հաս­կա­նում եմ, որ «մաս­նա­վոր հատ­ված» հաս­կա­ցու­թյու­նը կա­րող է շա­տե­րին նե­տել թյու­րի­մա­ցու­թյան գիր­կը, բայց թյու­րի­մա­ցու­թյուն­նե­րին տր­վե­լու կա­րիք չկա: Բա­ցա­ռու­թյամբ կի­նոսր­ճա­րան, կի­նոգ­րա­խա­նութ, կի­նո­պա­րա­գա­նե­րի խա­նութ և այլն ներդ­նե­լուց, մենք նա­խա­տե­սում ենք նաև կի­նոար­տադ­րու­թյամբ զբաղ­վող­նե­րի հա­մար շա­հա­վետ գրա­սե­նյա­կա­յին, փոք­րիկ ար­տադ­րա­կան և այլ տա­րածք­նե­րի հա­մա­կարգ, ո­րը թույլ կտա, բա­ցի փա­ռա­տո­նա­յին կենտ­րո­նից, նաև նույն հար­կի տակ մեկ­տե­ղել կի­նոար­տադ­րող­նե­րին, ին­չը նույն­պես կի­նո­մի­ջա­վայր ստեղ­ծե­լու գա­ղա­փա­րի բա­ղադ­րիչն է: Ա­սեմ, որ այս տա­րի ակն­կալ­վող կա­ռա­վա­րու­թյան ա­ռա­ջին ներդ­րու­մով նա­խա­տե­սում ենք ի­րա­կա­նաց­նել ժա­մա­նա­կա­կից կաթ­սա­յա­տան կա­ռու­ցու­մը, ջե­ռուց­ման և հո­վաց­ման նոր հա­մա­կար­գե­րի տե­ղադ­րու­մը և կո­մու­նի­կա­ցիոն մի քա­նի խն­դիր­նե­րի լու­ծու­մը, ո­րը թույլ կտա ամ­բողջ ներ­դրու­մա­յին տա­րած­քը կա­հա­վո­րել այդ հա­մա­կար­գե­րով, ինչն էլ թույլ կտա հենց ի­րա­կա­նաց­վող աշ­խա­տանք­նե­րի ըն­թաց­քում լա­վա­գույնս շա­հա­գոր­ծել ար­դեն իսկ առ­կա են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րը, ո­րոնք մենք նո­րո­գել ենք մեր մի­ջոց­նե­րով, բայց տար­վա 8 ա­մի­սը մատն­ված են պա­րա­պուր­դի հենց այդ հա­մա­կար­գե­րի բա­ցա­կա­յու­թյան պատ­ճա­ռով, ինչ­պես նաև գե­նե­րաց­նել այն նա­խագ­ծե­րը, հատ­կա­պես կր­թա­կան նա­խագ­ծե­րը, ո­րոնք դր­ված են «Ազ­գա­յին սի­նե­մա­տե­քի» կոն­ցեպ­տի հիմ­քում:
Զրույ­ցը վա­րեց
Կա­րի­նե ՌԱ­ՖԱ­ՅԵ­ԼՅԱ­ՆԸ

Դիտվել է՝ 4895

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ