Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Բրա­բիոն ծա­ղիկն այն փոք­րիկ հո­ղակ­տորն է, ո­րի վրա հա­յութ­յան բե­կոր­նե­րը պե­տա­կա­նու­թ­յուն կեր­տե­ցին և որ­տե­ղից էլ 90-ա­կա­նե­րին ա­զա­տագր­վեց Ար­ցա­խը՝ որ­պես Բրա­բիո­նի մի ցո­ղա­կաթ ծաղ­կա­թեր­թիկ»

«Բրա­բիոն ծա­ղիկն այն փոք­րիկ հո­ղակ­տորն է, ո­րի վրա հա­յութ­յան բե­կոր­նե­րը պե­տա­կա­նու­թ­յուն կեր­տե­ցին և որ­տե­ղից էլ 90-ա­կա­նե­րին ա­զա­տագր­վեց Ար­ցա­խը՝ որ­պես Բրա­բիո­նի մի ցո­ղա­կաթ ծաղ­կա­թեր­թիկ»
14.04.2020 | 00:47

Ե­ղի­շե Չա­րեն­ցի ան­վան գրա­կա­նու­թյան և ար­վես­տի թան­գա­րա­նի տնօ­րեն, գրող, գրա­կա­նա­գետ ԿԱ­ՐՈ ՎԱՐ­ԴԱ­ՆՅԱ­ՆԻ հետ զրույ­ցի թե­ման նրա` վեր­ջերս լույս տե­սած «Կո­րու­սյալ երկ­րի բա­նա­սա­ցը» մե­նագ­րու­թյունն է, ո­րը Խա­չիկ Դաշ­տեն­ցի կյան­քին ու գոր­ծին նվիր­ված ա­ռա­ջին և ա­ռայժմ միակ ամ­փոփ ու­սում­նա­սի­րու­թյունն է:

-Ին­չու՞ «Կո­րու­սյալ երկ­րի բա­նա­սա­ցը»:
-Սա երկ­րորդ հրա­տա­րա­կու­թյունն է: Ա­ռա­ջի­նը լույս տե­սավ 2000-ին, կոչ­վում էր «Սա­սուն աշ­խար­հի բա­նա­սա­ցը»: Ա­սեմ՝ ին­չու դարձ­րի «Կո­րու­սյալ երկ­րի բա­նա­սա­ցը»: Նախ՝ Դաշ­տեն­ցի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան մեջ ար­տա­հայտ­ված է ամ­բողջ Արևմտյան Հա­յաս­տա­նը՝ Սա­սուն, Տա­րոն, Վաս­պու­րա­կան, Կա­րին... Ա­ռա­ջին վեր­նագ­րով ես նկա­տի էի ու­նե­ցել, որ նա տոհ­միկ սա­սուն­ցի է: ՈՒ մի զար­մա­նա­լի բան ա­սեմ: Ա­նըն­թեր­ցա­սեր ժա­մա­նակ­ներ էին, ա­վե­լի, քան հի­մա, սա­կայն 1500 տպա­քա­նա­կը շատ ա­րագ սպառ­վեց: Հե­տո պարզ­վեց, որ գնորդ­նե­րի մեծ մա­սը արևմտա­հայ գաղ­թա­կան­նե­րի ժա­ռանգ­ներ են: Մի զրույ­ցի ժա­մա­նակ մե­կը նեղ­ված հարց­րեց՝ ին­չու՞ եք Սա­սու­նը շեշ­տել, չէ՞ որ Դաշ­տեն­ցը ողջ Արևմտա­հա­յաս­տա­նի բա­նա­սացն է: Մտ­քիցս դուրս չէր գա­լիս դա, ու հարկ հա­մա­րե­ցի երկ­րորդ հրա­տա­րա­կու­թյան վեր­նա­գի­րը վե­րա­նա­յել:
-Մե­նագ­րու­թյու­նը վե­րահ­րա­տա­րակ­վել է գրո­ղի հո­բե­լյա­նի ա­ռի­թո՞վ, թե՞ կար նաև անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն, պա­հան­ջարկ այս անդ­րա­դար­ձի հա­մար:
-Լրա­նում է Խա­չիկ Դաշ­տեն­ցի ծնն­դյան 110-ա­մյա­կը: Հո­բե­լյա­նա­կան տա­րին հա­մա­րենք ըն­դա­մե­նը ա­ռիթ ու պատր­վակ անդ­րա­դար­ձի: Դաշ­տեն­ցը մեր ա­մե­նա­սիր­ված գրող­նե­րից է: Կա­րող են հարց տալ՝ ին­չու՞ այդ մե­նագ­րու­թյու­նը, ոչ թե որևէ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան վե­րահ­րա­տա­րա­կում: Դրա պա­տաս­խանն էլ ու­նեմ: 2010-ին, երբ դեռ մշա­կույ­թի նա­խա­րա­րու­թյու­նում էի աշ­խա­տում, միան­գա­մից մի քա­նի գր­քի ա­ռա­ջարկ ներ­կա­յաց­րի նա­խա­րա­րին՝ պետ­պատ­վե­րում ընդ­գր­կե­լու հա­մար: Ար­դյուն­քում՝ 2010-ին Դաշ­տեն­ցի ծնն­դյան 100-ա­մյա­կին լույս տե­սան «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չը» վի­պաս­քը, «Տիգ­րան Մեծ» պատ­մա­կան դրա­ման (ցա­վոք, այ­սօր ոչ ոք չի հի­շում, որ այդ­պի­սի դրա­մա է գրել Դաշ­տեն­ցը) և «Ֆայ­տոն Ա­լե­քը» ան­զու­գա­կան պոե­մը, նաև կից սկա­վա­ռակ՝ Ժան Է­լո­յա­նի ռա­դիո­բե­մա­կա­նաց­ման ձայ­նագ­րու­թյամբ: Ե­րեք գր­քերն էլ իմ ա­ռա­ջա­բա­նով են լույս ըն­ծայ­վել: Իսկ մե­նագ­րու­թյու­նը Դաշ­տեն­ցի կյան­քի և ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան մա­սին միակ գիրքն է, երկ­րորդ անդ­րա­դարձ չի ե­ղել, ուս­տի և հարկ հա­մա­րե­ցի այս տա­րի վե­րահ­րա­տա­րա­կել:
-Ա­ռա­ջա­բա­նում նշում եք, որ Խա­չիկ Դաշ­տեն­ցի լսա­րա­նը նաև գա­լիք սե­րունդ­ներն են: Վս­տա՞հ եք, որ գիր­քը կգտ­նի իր ըն­թեր­ցո­ղին հենց այ­սօր, մեր օ­րե­րում: Ի դեպ, որ­պես ըն­թեր­ցող փաս­տեմ, որ կար­դաց­վում է մեկ շն­չով:
-Մի քիչ ան­հա­մեստ եմ գտն­վել, ո­րով­հետև չեմ մո­ռա­ցել քսան տա­րի ա­ռաջ լույս տե­սած ա­ռա­ջին տպա­քա­նա­կի ար­ձա­գանք­նե­րը: Բո­լորն էլ ա­սում էին, որ մի շն­չով կար­դա­ցել են, ա­վե­լին՝ այդ գր­քից դրդ­ված ի­րենց հա­մար բա­ցա­հայ­տել են նաև բա­նաս­տեղծ Դաշ­տեն­ցին, թարգ­մա­նիչ Դաշ­տեն­ցին, բայ­րո­նա­գետ Դաշ­տեն­ցին: Չմո­ռա­նանք, որ Դաշ­տեն­ցը ա­ռա­վե­լա­պես հայտ­նի է որ­պես «Խո­դե­դա­նի» և «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չի» հե­ղի­նակ: Բայց, տե­սեք, մե­նագ­րու­թյու­նը գրե­լու ըն­թաց­քում (մոտ 25 տա­րի ա­ռաջ էր, աս­պի­րանտ էի) եր­կար ու­սում­նա­սի­րել եմ ար­խիվ­նե­րը (ազ­գա­յին գրա­դա­րան, ազ­գա­յին ար­խիվ, հե­տո նաև ԳԱԹ-ի ար­խիվ­ներ) և մի քա­նի հո­բե­լյա­նա­կան հոդ­վա­ծից բա­ցի գրե­թե ո­չինչ չեմ գտել: Բայց միևնույն է, ես գի­տեի, որ կար­դում են Խա­չիկ Դաշ­տեն­ցին: 1950 թվա­կա­նին, երբ «Խո­դե­դա­նը» լույս տե­սավ որ­պես վի­պակ, ըն­տա­նիք­նե­րը ձեռ­քից ձեռք էին խլում, ո­րով­հետև ի­րենց պատ­մու­թյունն էր: Ա­ռա­ջին ան­գամ գրա­կա­նու­թյան նյութ էր դառ­նում ա­մեն ինչ կորց­րած գաղ­թա­կա­նը՝ վե­րապ­րե­լու, ցե­ղի շա­րու­նա­կու­թու­նը ա­պա­հո­վե­լու կր­քով ու ա­վյու­նով: Այդ բուռն ըն­դու­նե­լու­թյունն էր, որ դր­դեց Դաշ­տեն­ցին մշա­կել և տա­րի­ներ անց՝ 1956-ին «Խո­դե­դա­նը» հրա­տա­րա­կել որ­պես ծա­վա­լուն վեպ: Էլ չեմ ա­սում, որ 1979-ին, երբ «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չը» լույս տե­սավ, տաս­նյակ հա­զա­րա­վոր տպա­քա­նա­կը մեկ օ­րում սպառ­վեց: 1984-ին 30-40 հա­զար տպա­քա­նա­կով վե­րահ­րա­տա­րակ­վեց: Այ­սինքն, ան­կախ նրա­նից` գրա­կա­նա­գի­տու­թյու­նը կանդ­րա­դառ­նա, թե չի անդ­րա­դառ­նա, Դաշ­տեն­ցը բո­լոր ըն­տա­նիք­նե­րում կար ու այ­սօր էլ կա: Մեր օ­րե­րում գու­ցե հե­ռա­ցել ենք Դաշ­տեն­ցից: Հույս ու­նեմ, որ այս գիր­քը կօգ­նի նոր սերն­դին իր հա­մար բա­ցա­հայ­տե­լու Խա­չիկ Դաշ­տեն­ցին:
-Չա­րեն­ցի խոր­հուր­դը՝ ա­ռաջ անց­նել ներ­կա­յից, Դաշ­տեն­ցին հա­ջող­վե՞լ է ի­րա­կա­նաց­նել:
-Ի­հար­կե: Դաշ­տեն­ցը հա­ճախ էր անդ­րա­դառ­նում իր ու­սուց­չի խոր­հուրդ-խրատ­նե­րին: Կոնկ­րետ այդ խոր­հուր­դը նաև Չա­րեն­ցի պոե­զիա­յում կա՝ թե ու­զում ես խոսքդ լսեն, ժա­մա­նա­կի շուն­չը դար­ձիր կամ՝ ա­պա­գա­յից նա­յիր քո այ­սօր­վա ստեղ­ծա­ծին: «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չը» է­պո­սին հա­մար­ժեք մի բան է, և որևէ սե­րունդ չի կա­րող ա­սել, թե հնա­ցել է կամ կորց­րել իր հմայ­քը:
-«Ռանչ­պար­նե­րի կան­չը» ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան հիմ­քում Ռու­բեն Տեր-Մի­նա­սյա­նի «Հայ հե­ղա­փո­խա­կա­նի մը հի­շա­տա­կա­րա­նը» հու­շագ­րու­թյու՞նն է:
-Ոչ միայն: Սփյուռ­քի ո­րոշ շր­ջա­նակ­նե­րում միայն դա նկա­տե­ցին և փոր­ձե­ցին ստ­վե­րել վի­պաս­քի ար­ժե­քը, քան­զի դաշ­նակ­ցա­կան մտա­վո­րա­կա­նու­թյա­նը քաջ ծա­նոթ էր Ռու­բե­նի այդ աշ­խա­տու­թյու­նը: Հայտ­նի է նաև, որ այս հու­շագ­րու­թյու­նից շա­տերն են նյութ քա­ղել, օ­րի­նակ՝ Հա­մաս­տե­ղը («Սպի­տակ ձիա­վո­րը»), Կոս­տան Զա­րյա­նը («Տատ­րա­գո­մի հար­սը») և այլն: Բայց Դաշ­տենցն օգտ­վել է նաև տաս­նյակ այլ աղ­բյուր­նե­րից՝ կու­սակ­ցա­կան և չե­զոք: Ես մե­կիկ-մե­կիկ բա­ցա­հայ­տել եմ դրանք և ցույց տվել, որ դրանք ըն­դա­մե­նը վի­պաս­քի տե­ղե­կատ­վա­կան հենքն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար էին: Ա­վե­լին ա­սեմ. ինչ­պե՞ս կա­րող էր Դաշ­տենցն իր ա­ռանց­քա­յին հե­րոս­նե­րի՝ Անդ­րա­նի­կի և Մախ­լու­տո­յի (Սմ­բատ Բո­րո­յան) կեր­պար­նե­րը ստեղ­ծե­լիս ա­պա­վի­նել Ռու­բե­նին, երբ Ռու­բե­նը, նեղ կու­սակ­ցա­կան դր­դա­պատ­ճառ­նե­րով ան­նե­րե­լիո­րեն նսե­մաց­րել է նրանց: Նկա­տի ա­ռեք, որ խոս­քը նաև ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րի ող­նա­շա­րի՝ Զո­րա­վար Անդ­րա­նի­կի մա­սին է: Ա­հա այս հան­գա­մանքն է ինձ հու­շել բա­ցա­հայ­տե­լու վի­պաս­քի մյուս աղ­բյուր­նե­րը: Բայց աղ­բյուր­նե­րը թող­նենք մի կողմ, քան­զի «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չի» գլ­խա­վոր ար­ժե­քը է­պո­սա­յին-վի­պաս­քա­յին պա­տումն է, ո­րը նոր ո­րակ էր մեր գրա­կա­նու­թյան մեջ: Վս­տա­հա­բար այ­սօր էլ, վաղն էլ գրա­կա­նու­թյան այս տե­սակն ըն­թեր­ցո­ղը սի­րե­լու է:
-Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Սփյուռ­քում հն­չած քն­նա­դա­տու­թյու­նը ին­չո՞վ էր պայ­մա­նա­վոր­ված: Դաշ­տեն­ցին մե­ղադ­րում էին Ռու­բե­նից բա­ռա­ցի օգտ­վե­լու մե՞ջ:
-Նախ պետք է հաշ­վի առ­նել, թե ինչ ի­րա­վի­ճակ էր տի­րում Սփյուռ­քում: Կու­սակ­ցա­կան ա­նա­ռողջ մթ­նո­լոր­տը դրսևոր­վեց ու ա­հագ­նա­ցավ մեր հա­մայ­նք­նե­րի ստեղծ­ման հենց ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րից: Բա­ցի այդ, Սփյուռ­քում ար­գելք չկար, և ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քարն իր հե­րոս­նե­րով հա­ճախ էր գրա­կա­նու­թյան նյութ դառ­նում: Ա­հա թե ին­չու Դաշ­տեն­ցի այս գիր­քը նույն ըն­դու­նե­լու­թյու­նը չպետք է ու­նե­նար, ինչ Խոր­հր­դա­յին Հա­յաս­տա­նում: Սփյուռ­քում գրում էին, խո­սում, այլ հարց է՝ բո­լո՞րն էին ա­նա­չառ: Ցա­վոք, միշտ պետք է նա­յես, թե հե­ղի­նակն ո՞վ է՝ դաշ­նակ­ցա­կա՞ն, հն­չա՞կ, կո­մու­նի՞ստ… Ռու­բեն Տեր-Մի­նա­սյա­նը հե­ղա­փո­խա­կան գոր­ծիչ էր, ֆի­դա­յա­պետ, Ա­ռա­ջին Հան­րա­պե­տու­թյան ռազ­մա­կան նա­խա­րա­րը: Նաև փայ­լուն գրիչ ու­ներ, յոթ հա­տոր կազ­մող նրա հու­շագ­րու­թյու­նը ար­ժա­նա­վոր աշ­խա­տու­թյուն է: Սա­կայն, այս ա­մե­նով հան­դերձ, նա ա­ռա­վե­լա­պես իր կու­սակ­ցու­թյան գա­ղա­փա­րա­խոսն է, և հա­ճախ է կեղ­ծել ի­րա­կա­նու­թյու­նը: Ցա­վոք, այս ա­րա­տա­վոր երևույ­թին տուրք են տվել նաև սփյուռ­քա­հայ շատ գրող­ներ՝ հա­ճախ կու­սակ­ցա­կա­նաց­նե­լով ի­րենց այս կամ այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը: Դաշ­տեն­ցը վեր է այս ա­մե­նից: Նա ձեռ­քի տակ ու­նե­ցել է նաև Սար­գիս և Մի­սակ Բդե­յան­նե­րի «Հա­րա­զատ պատ­մու­թիւն Տա­րօ­նոյ» աշ­խա­տու­թյու­նը, որ­տեղ վեր են հան­ված Դաշ­նակ­ցու­թյան և հատ­կա­պես Ռու­բե­նի ար­կա­ծախ­նդ­րու­թյու­նը, բնա­կա­նա­բար լիա­բուռն օգտ­վել է Անդ­րա­նի­կի, Սմ­բա­տի և այ­լոց հու­շե­րից, բայց այդ ա­մե­նը, կրկ­նում եմ, նրա հա­մար նպա­տակ չեն ե­ղել: Ե­ղել են մի­ջոց՝ վի­պաս­քի պատ­մա­կան հենքն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար:
-Դաշ­տեն­ցի կյան­քը նու՞յ­նպես նյութ էր գրա­կա­նու­թյան հա­մար:
-Դաշ­տեն­ցը հինգ տա­րե­կան էր, երբ 1915-ին հայ­րը նրան շա­լակն ա­ռած բռ­նեց գաղ­թի ճամ­փան: Ճա­նա­պար­հին՝ Մու­շում, հայ­րը մա­հա­ցավ, և ման­կա­նը Արևե­լյան Հա­յաս­տան հասց­րեց հո­րեղ­բայ­րը՝ Ծա­ղիկ Համ­բար­ձու­մը: Նա մե­ծա­ցավ որ­բա­նոց­նե­րում, հե­տա­գա­յում Թա­լի­նի և այլ տա­րա­ծաշր­ջան­նե­րի գյու­ղե­րում մշ­տա­պես շփ­վում էր արևմտա­հայ գաղ­թա­կան­նե­րի հետ, նրան­ցից ա­ռատ նյութ հա­վա­քում, ինչն էլ և նրա ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան հիմ­նա­կան ա­տաղձն է հան­դի­սա­նում: Իսկ գաղ­թա­կան­նե­րը, որ­քան էլ որ ար­գել­ված էր, բո­լորն էլ ի­րենց եր­դիկ­նե­րի տակ ծա­ծուկ էրգ­րից, Անդ­րա­նի­կից ու նրա զի­նա­կից­նե­րից էին խո­սում:
-Մե­նագ­րու­թյան վեր­ջա­բա­նում ա­սում եք, որ Ղա­րա­բա­ղը Բրա­բիո­նի ա­ռա­ջին ցո­ղա­կաթ ծաղ­կա­թեր­թիկն է: Բրա­բիո­նի ո­րո­նում­նե­րը շա­րու­նակ­վու՞մ են:
-Կար­ծում եմ՝ թա­փան­ցիկ գրել եմ, մի փոքր էլ բա­նա­վի­ճել եմ մեր երևե­լի գրա­կա­նա­գետ­նե­րից մե­կի՝ ե­րա­նե­լի Սու­րեն Ա­ղա­բա­բյա­նի հետ, որն անդ­րա­դար­ձել է «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չին», ա­ռա­ջա­բան գրել:
Դաշ­տեն­ցը վե­պի ա­ռանց­քում դրել է Բրա­բիոն ծաղ­կի գա­ղա­փա­րը: Այդ սե­րուն­դը ոտ­քի ե­լավ Բրա­բիոն ծա­ղի­կը գտ­նե­լու: Ին­չու՞ Բրա­բիոն: Հին հռո­մեա­ցի­նե­րը մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյու­ննե­րի ար­դյուն­քում հաղ­թո­ղին մի ծա­ղիկ էին տա­լիս, և դա կոչ­վում էր Բրա­բիոն՝ հաղ­թու­թյան մր­ցա­նակ: Ըստ Սու­րեն Ա­ղա­բա­բյա­նի, Դաշ­տեն­ցի նկա­րագ­րած սե­րուն­դը Բրա­բիոն ծա­ղի­կը գտավ Սար­դա­րա­պա­տի ճա­կա­տա­մար­տում: Ես իմ գր­քում հիմ­նա­վո­րա­պես անդ­րա­դար­ձել եմ այդ հար­ցին: Տե­սեք, Սար­դա­րա­պա­տը, Ղա­րա­քի­լի­սան, Բաշ Ա­պա­րա­նը 19-րդ դա­րա­վեր­ջին ծա­գած մեր ա­զա­տագ­րա­կան շար­ժում­նե­րի վեր­ջա­բանն էին, վեր­ջին հե­րո­սա­կան ա­կորդ­նե­րը, ո­րոնք փր­կե­ցին մեր ժո­ղովր­դի վեր­ջին բե­կոր­նե­րը: Բայց իր ընդ­հան­րա­կան ար­դյուն­քով ա­զա­տագ­րա­կան շար­ժում­նե­րը ա­վարտ­վե­ցին ազ­գա­յին ահ­ռե­լի ող­բեր­գու­թյամբ: Մենք կորց­րինք բո­վան­դակ Հա­յաս­տա­նի 9-10-րդ մա­սը, ժո­ղովր­դի կե­սից ա­վե­լին: Ինչ­պե՞ս կա­րող էր Սար­դա­րա­պա­տը հա­մար­վել Բրա­բիոն ծա­ղիկ: Ես այն տե­սա­կետն եմ զար­գաց­րել, որ «Ռանչ­պար­նե­րի կան­չում» Բրա­բիոն ծա­ղի­կը չկա, կա այն ու­ղին, հե­նա­կե­տը, որ­տե­ղից սե­րունդ­նե­րը պետք է շա­րու­նա­կեն այդ ծաղ­կի ո­րո­նում­նե­րը: Դա մեր պատ­մա­կան հայ­րե­նի­քի այն փոք­րիկ հո­ղակ­տորն է, ո­րի վրա հա­յու­թյան բե­կոր­նե­րը պե­տա­կա­նու­թյուն կեր­տե­ցին և որ­տե­ղից էլ 90-ա­կա­ննե­րին ա­զա­տագր­վեց Ար­ցա­խը՝ որ­պես Բրա­բիո­նի մի ցո­ղա­կաթ ծաղ­կա­թեր­թիկ: Վի­պաս­քում չկա Բրա­բիոն ծա­ղիկ, այն ոչ մի տեղ չկա: Բայց կա մեր հե­րո­սա­կան պա­պե­րի կան­չը՝ ռանչ­պար­նե­րի կան­չը՝ ո­րո­նե­լու և գտ­նե­լու Բրա­բիոն ծա­ղի­կը՝ մեր կո­րու­սյալ եր­կի­րը:
-Ձեր մե­նագ­րու­թյու­նը կա­րո՞ղ է ա­ռիթ դառ­նալ նոր ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րի հա­մար:
-Վերևում նշե­ցի, որ երբ ու­սում­նա­սի­րում էի ար­խիվ­նե­րը, Դաշ­տեն­ցին առ­նչ­վող շատ քիչ բան գտա: Այ­սինքն, ձեռ­քի տակ շատ բան չեմ ու­նե­ցել: Մի կող­մից լավ է, որ ա­զատ եմ ե­ղել, մյուս կող­մից էլ՝ պետք է նյու­թեր ու­նե­նաս: Ես ինչ-որ գրել եմ, իմ վեր­լու­ծու­թյունն է և ա­վե­լի շատ ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րին վե­րա­բե­րող աղ­բյուր­ներ են, որ փոր­ձել եմ հա­մադ­րել, վեր­լու­ծել: Այ­սօր Դաշ­տեն­ցով հե­տաքր­քր­վո­ղը շատ ա­վե­լի շա­հե­կան վի­ճա­կում կլի­նի, քա­նի որ կա այս գիր­քը, բա­ցի այդ վեր­ջին տա­րի­նե­րին գրո­ղի դուստ­րը՝ Ա­նա­հիտ Դաշ­տեն­ցը, ո­րոշ ձե­ռագ­րեր բե­րեց-հանձ­նեց թան­գա­րան: Լավ կլի­ներ, որ այս գոր­ծը շա­րու­նակ­վեր. Դաշ­տեն­ցի դե­րա­կա­տա­րու­մը ա­ռանց­քա­յին է մեր գրա­կա­նու­թյան մեջ, մեր ի­րա­կա­նու­թյան մեջ ու նաև հա­սա­րա­կա­կան կյան­քում:
- Գր­քում տեղ գտած լու­սան­կար­ներն ըն­տա­նե­կան ար­խի­վի՞ց են:
- Եվ ըն­տա­նե­կան, և Դաշ­տեն­ցի ժա­մա­նա­կա­կից­նե­րի ար­խիվ­նե­րից, ո­րոնք պահ­պան­վում են մեր թան­գա­րա­նում: ԳԱԹ-ում ու­նենք լու­սան­կար­նե­րի պատ­կա­ռե­լի շտե­մա­րան:
Զրույ­ցը՝
Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 7760

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ