Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Քա­ղա­քա­կիրթ կա­ռա­վար­ման հա­մար փո­փո­խու­թ­յան է են­թա­կա ոչ թե ընտ­րա­կար­գը, այլ բնա­գա­վա­ռի ինս­տի­տու­ցիո­նա­լա­ցու­մը»

«Քա­ղա­քա­կիրթ կա­ռա­վար­ման հա­մար փո­փո­խու­թ­յան է են­թա­կա ոչ թե ընտ­րա­կար­գը, այլ բնա­գա­վա­ռի ինս­տի­տու­ցիո­նա­լա­ցու­մը»
02.06.2020 | 00:52

Զրու­ցում ենք Գե­ղար­քու­նի­քի նախ­կին փոխ­մարզ­պետ, «Ա­ռա­ջի­նը՝ Հա­յաս­տան» նա­խա­ձեռ­նու­թյան հա­մա­հիմ­նա­դիր ԿԱ­ՐԵՆ ՀԱ­ԿՈ­ԲՅԱ­ՆԻ հետ:

-Պա­րոն Հա­կո­բյան, ա­ռա­ջին ըն­թերց­մամբ ԱԺ-ն ըն­դու­նել է «Ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քում» և հա­րա­կից նա­խագ­ծե­րում փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լու մա­սին նա­խա­գի­ծը։ Ըստ այդմ՝ մինչև 4000 ընտ­րող ու­նե­ցող հա­մայ­նք­նե­րում կպահ­պան­վի ընտ­րու­թյուն­նե­րի անց­կաց­ման մե­ծա­մաս­նա­կան հա­մա­կար­գը, իսկ 4000 և ա­վե­լի ընտ­րող ու­նե­ցող հա­մայ­նք­նե­րում տե­ղի կու­նե­նան հա­մա­մաս­նա­կան ընտ­րու­թյուն­ներ, ո­րոնց կա­րող են մաս­նակ­ցել կու­սակ­ցու­թյուն­ներն ու դա­շինք­նե­րը: Ին­չու՞ իշ­խա­նու­թյու­նը ամ­րագ­րեց այս փո­փո­խու­թյու­նը, և ի՞նչ կտա այն հա­մայ­նք­նե­րին։
-Նախ` ու­զում եմ նշել, որ ՀՀ օ­րեն­սդ­րու­թյու­նը հի­մա հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս ընտ­րա­կան գոր­ծըն­թաց­ներ կազ­մա­կեր­պե­լու եր­կու տար­բեր ընտ­րա­կար­գե­րով: ՀՀ վար­չա­տա­րած­քա­յին ո­րոշ միա­վոր­նե­րում ուղ­ղա­կի, իսկ ո­րոշ դեպ­քե­րում ա­նուղ­ղա­կի ընտ­րա­կար­գե­րի մա­սին է խոս­քը: Այն դեպ­քե­րում, երբ խոսքն ուղ­ղա­կի ընտ­րա­կար­գի մա­սին է, ըն­տր­վում է հա­մայն­քի ա­վա­գա­նի և ղե­կա­վար` ան­մի­ջա­կան քվեար­կու­թյամբ: Ստաց­վում է, որ հա­մայն­քի ա­վա­գա­նին և ղե­կա­վարն ըն­տր­վում են ան­ջատ: Շատ հնա­րա­վոր է, որ հա­մայն­քի ղե­կա­վարն ու ա­վա­գա­նին ըն­տր­վեն տար­բեր քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից, իսկ հնա­րա­վոր է, որ ընդ­հան­րա­պես քա­ղա­քա­կան ներ­կա­յաց­վա­ծու­թյուն չլի­նի (ան­կու­սակ­ցա­կան): Ներ­կա­յաց­ված փո­փո­խու­թյուն­նե­րը միտ­ված են փո­խե­լու այս հա­մա­կար­գը: 4000 և ա­վե­լի ընտ­րող ու­նե­ցող հա­մայ­նք­նե­րում, ըստ ներ­կա­յաց­ված նա­խագ­ծի, ա­ռանց քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ներգ­րավ­ման ընտ­րու­թյուն­նե­րի անց­կա­ցու­մը դառ­նում է անհ­նար: Այ­սինքն, պետք է լի­նեն հս­տակ կու­սակ­ցա­կան ո­րո­շում­ներ կու­սակ­ցու­թյան ան­դա­մին/նե­րին ընդ­գր­կե­լու կու­սակ­ցու­թյան կամ դա­շին­քի ցու­ցակ­նե­րում և հե­տա­գա­յում ըն­տր­վե­լու հա­մայն­քի ա­վա­գա­նու կամ ղե­կա­վա­րի պաշ­տոն­նե­րում: Հա­մա­կար­գը, ինչ­պես և ցան­կա­ցած ընտ­րա­կան հա­մա­կարգ, ու­նի և՛ դրա­կան, և՛ բա­ցա­սա­կան կող­մեր: Որ­պես դրա­կան ար­ձա­նագ­րում կա­րող ենք նշել կու­սակ­ցա­կան հա­մա­կար­գի և տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րում քա­ղա­քա­կան է­լե­մենտ­նե­րի ա­վե­լա­ցու­մը: Ես այս ըն­տր­ված բա­ժա­նու­մը` մինչև 4000 և 4000-ից ա­վե­լի պայ­մա­նա­վո­րում եմ մեկ հան­գա­ման­քով: ՈՒ­զում եմ չան­տե­սենք այն հան­գա­ման­քը, որ այժմ, այս փո­փո­խու­թյուն­նե­րին զու­գա­հեռ, ըն­թա­նում է հա­մայ­նք­նե­րի խո­շո­րա­ցում, ու ե­թե գնա­հա­տենք ընդ­հա­նուր գծե­րով, ա­պա ՀՀ-ում կա՛մ չեն լի­նի, կա՛մ կլի­նեն շատ քիչ թվով հա­մայ­նք­ներ, ո­րոնք կու­նե­նան մինչև 4000 ընտ­րող­ներ: Ստաց­վում է, որ խո­շո­րաց­ման ծրագ­րերն ամ­բողջ ծա­վա­լով ի­րա­կա­նաց­նե­լու դեպ­քում ՀՀ ողջ տա­րած­քում ընտ­րա­կան հա­մա­կար­գը կլի­նի հա­մա­մաս­նա­կան: Կա­ռա­վա­րու­թյան կող­մից մեկ այլ հան­գա­մանք, որ մեջ­բեր­վում է այս գոր­ծըն­թա­ցը հիմ­նա­վո­րե­լու հա­մար, գոր­ծող հա­մա­կար­գի շր­ջա­նակ­նե­րում ընդ­դի­մու­թյան հաղ­թա­նա­կի հնա­րա­վո­րու­թյան իս­պառ բա­ցա­կա­յու­թյունն է: Սա­կայն ան­ցյա­լի պրակ­տի­կան ցույց է տա­լիս, որ գոր­ծող մե­ծա­մաս­նա­կան հա­մա­կար­գի շր­ջա­նակ­նե­րում ևս օ­բյեկ­տիվ հն­արա­վո­րու­թյուն է ե­ղել ընդ­դի­մա­դիր թեկ­նա­ծուի հաղ­թա­նա­կի ա­պա­հով­ման հա­մար (օ­րի­նակ՝ Ա­րա­րա­տի մարզ, Նոր կյանք հա­մայնք):
-Այս հա­մա­կար­գը որ­քա­նո՞վ է կի­րառ­վում այլ եր­կր­նե­րում։
-Եվ­րո­պա­կան եր­կր­նե­րում հա­մա­մաս­նա­կան ընտ­րա­կար­գի կի­րա­ռե­լիու­թյու­նը բա­վա­կա­նին ըն­դար­ձակ է, բայց սա չի կա­րե­լի հա­մա­րել ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան ցու­ցիչ, ո­րով­հետև ընտ­րա­կան հա­մա­կար­գի ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյու­նը պի­տի պայ­մա­նա­վոր­վի կոնկ­րետ երկ­րի և դրա օ­րեն­սդ­րու­թյան ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րով: Այն­պես որ, մեր կա­ռա­վա­րու­թյան պն­դում­ներն առ այն, որ սա ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան ամ­րապ­նդ­ման ճա­նա­պարհ է, այդ­քան էլ միան­շա­նակ հա­մա­րել չենք կա­րող: Չնա­յած ՏԻՄ-ի ինք­նու­րույ­նու­թյան չա­փո­րո­շիչն ըն­դուն­ված է հա­մա­րել հենց ընտ­րու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ցով ձևա­վոր­վե­լու սկզ­բուն­քը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, ՏԻՄ-ի հիմ­նա­կան նպա­տա­կը ոչ թե քա­ղա­քա­կան իշ­խա­նու­թյան ի­րա­կա­նա­ցումն է, այլ հա­մայն­քի բնա­կա­նոն զար­գաց­ման և կեն­սա­գոր­ծու­նեու­թյան ա­պա­հով­ման խթա­նու­մը: ՈՒս­տի ան­հար­կի քա­ղա­քա­կան պրո­ցես­ներ հրահ­րե­լը հնա­րա­վոր է և խա­թա­րի հա­մայն­քի խն­դիր­նե­րի լուծ­ման նկատ­մամբ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան չա­փա­բա­ժի­նը: Սա որևէ դեպ­քում չի նշա­նա­կում, որ հա­մա­մաս­նա­կան ընտ­րա­կար­գը կի­րա­ռե­լի կամ գոր­ծու­նակ չէ, բայց այս նա­խագ­ծի հնա­րա­վոր ռիս­կե­րը ևս անհ­րա­ժեշտ է քն­նար­կել՝ դրանք հե­տա­գա­յում բա­ցա­ռե­լու նպա­տա­կով:
-Այս հա­մա­կար­գը ար­դեն գոր­ծում է Երևա­նում, Գյում­րիում, Վա­նա­ձո­րում. ներ­դր­ված փոր­ձը դի­տար­կե՞լ եք, այն ի­րեն ար­դա­րաց­րե՞լ է։
-Գոր­ծող օ­րեն­սդ­րու­թյան ներդ­րու­մը միայն Երևան, Գյում­րի, Վա­նա­ձոր հա­մայ­նք­նե­րում պայ­մա­նա­վոր­ված էր վեր­ջին­նե­րիս բնակ­չու­թյան թվա­քա­նա­կով, ՀՀ-ի հա­մար իր բնույ­թով և քա­ղա­քա­կան նշա­նա­կու­թյամբ տա­րան­ջա­տու­մը հաս­կա­նա­լի էր: Սա­կայն այդ նույն հա­մա­կար­գով անց­կաց­ված վեր­ջին մեկ-եր­կու ընտ­րու­թյուն­նե­րը ե­կան ա­պա­ցու­ցե­լու, որ այն ևս զերծ չէ թե­րու­թյուն­նե­րից (օ­րի­նակ՝ Վա­նա­ձո­րի ընտ­րու­թյուն­նե­րը) և ա­վե­լի մե­ծաց­նե­լով քա­ղա­քա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը` հնա­րա­վո­րու­թյուն է ստեղ­ծում քա­ղա­քա­կան ար­հես­տա­կան լա­րում­նե­րի ու վայ­րի­վե­րում­նե­րի հա­մար, ինչն էլ շատ հա­ճախ առ­ժա­մա­նակ խա­թա­րում է հա­մայն­քի բնա­կա­նոն կյանքն ու գոր­ծու­նեու­թյու­նը:
-Իշ­խա­նու­թյու­նը բա­ցատ­րում է, որ այս հա­մա­կար­գը կն­պաս­տի տե­ղե­րում քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի ամ­րապ­նդ­մա­նը, գյու­ղա­պե­տե­րի ա­վան­դա­կան ինս­տի­տուտն իր տե­ղը կզի­ջի ա­վե­լի քա­ղա­քա­կիրթ կա­ռա­վար­ման։
-Այս պն­դումն իս­պառ չի կա­րող հա­մար­վել հիմ­նա­վոր­ված, քա­նի որ քա­ղա­քա­կիրթ կա­ռա­վար­ման հա­մար փո­փո­խու­թյան է են­թա­կա ոչ թե ընտ­րա­կար­գը, այլ բնա­գա­վա­ռի ինս­տի­տու­ցիո­նա­լա­ցու­մը: Այս դեպ­քում տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րում աշ­խա­տան­քի ո­րա­կի բարձ­րա­ցու­մը պի­տի պայ­մա­նա­վո­րել տե­ղե­րում հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի, հա­մայն­քի ինք­նու­րույ­նու­թյան մե­ծաց­ման հան­գա­մանք­նե­րով: Ոչ մի ընտ­րա­կարգ աշ­խար­հի որևէ երկ­րում չի ե­րաշ­խա­վո­րում դրա մի­ջո­ցով ըն­տր­ված ան­ձանց քա­ղա­քա­կիրթ կա­ռա­վար­ման կամ այդ կա­ռա­վար­ման բա­ցա­կա­յու­թյու­նը: Ե­թե իշ­խա­նու­թյու­նը հա­մա­մաս­նա­կան ընտ­րա­կարգն ու քա­ղա­քա­կիրթ մի­ջա­վայ­րը կա­պում է «բա­րե­կամ­նե­րով» ընտ­րու­թյան գնա­լու և հա­րա­զա­տին ձայն տա­լու պրակ­տի­կա­յի հետ, ա­պա նշեմ , որ դրանք փոխ­կա­պակց­ված չեն: Ընտ­րա­կան հա­մա­մաս­նա­կան հա­մա­կարգն էլ չի բա­ցա­ռում վե­րոն­շյալ պրակ­տի­կա­յով ընտ­րու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու հա­վա­նա­կա­նու­թյու­նը:
-Իշ­խող կու­սակ­ցու­թյան հա­մար նպաս­տա­վոր պայ­ման­ներ չի՞ ստեղ­ծում այս հա­մա­կար­գը` փոքր կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րը թող­նե­լով լու­սանց­քում։
-Նո­րից ու­զում եմ այս հար­ցը դի­տար­կենք ընտ­րա­կար­գի տե­սան­կյու­նից: Ե­թե խոս­քը վար­չա­կան լծակ­նե­րի կի­րառ­մամբ ընտ­րու­թյուն­նե­րի անց­կաց­ման մա­սին է, ա­պա ցան­կա­ցած իշ­խա­նու­թյուն գտն­վում է գե­րա­կա դիր­քում: Իսկ ե­թե խոս­քը հա­վա­սար պայ­ման­նե­րով և օ­բյեկ­տիվ ընտ­րա­պայ­քա­րի հնա­րա­վո­րու­թյամբ ընտ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին է, ա­պա թե՛ մե­ծա­մաս­նա­կան, թե՛ հա­մա­մաս­նա­կան հա­մա­կար­գերն էլ կա­րող են լի­նել անձ­նա­վոր­ված, և ընտ­րու­թյուն­ներն էլ անց­կաց­վեն անձ­նա­կենտ­րոն իշ­խա­նու­թյուն ձևա­վո­րե­լու ուղ­ղու­թյամբ:
Զրու­ցեց Լի­լիթ ԳԱԲ­ՐԻԵ­ԼՅԱ­ՆԸ
Դիտվել է՝ 8638

Մեկնաբանություններ