Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Թե ինչ­պես ա­վե­լոր­դը դար­ձավ ա­ռաջ­նորդ

Թե ինչ­պես ա­վե­լոր­դը դար­ձավ ա­ռաջ­նորդ
22.12.2020 | 00:38

Մե­ծե­րին է տր­ված ժա­մա­նակ­նե­րի մի­ջով ա­ռաջ նա­յե­լու, ա­պա­գան կան­խա­տե­սե­լու ու­նա­կու­թյու­նը: 1998-ին, երբ ան­մո­ռաց Կա­րեն Դե­միր­ճյա­նը վե­րա­դառ­նում էր քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն, նրա ստեղ­ծած կու­սակ­ցու­թյան մի խումբ հա­մա­կիր­նե­րիս հար­ցին՝ ին­չու՞ է հի­շել նախ­կին զբաղ­մուն­քը, պա­տաս­խա­նեց. «Հա­յաս­տա­նի խո­րա­ցող հե­տըն­թա­ցը կան­խե­լու հա­մար»: Նա խո­սեց հրա­տապ լու­ծում պա­հան­ջող բազ­մա­զան խն­դիր­նե­րի մա­սին և դրանց մեջ ա­ռանձ­նաց­րեց ե­րի­տա­սարդ մաս­նա­գետ­նե­րի պատ­րաս­տու­մը, ո­րը մո­ռա­ցու­թյան էր մատն­վել տն­տե­սու­թյան շու­կա­յա­կան, իր խոս­քով՝ չար­չիա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի, անց­ման թո­հու­բո­հի մեջ: «Ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, - հա­վե­լեց մտա­հոգ, - հան­րա­պե­տու­թյու­նում հիմ­նա­վոր կր­թու­թյամբ, աշ­խա­տան­քա­յին անհ­րա­ժեշտ փորձ ու­նե­ցող, ազ­գա­յին նկա­րագ­րով կա­յա­ցած ե­րի­տա­սարդ կա­ռա­վա­րիչ­նե­րի «սով» կզ­գաց­վի: Պետք է սկ­սենք ա­ճեց­նել այդ­պի­սիք, այ­լա­պես ար­տադ­րու­թյուն­նե­րը «հրա­մա­նա­տար» չեն ու­նե­նա, իսկ վա­ղը կա­րող է մեր երկ­րի ղեկն անց­նել ան­կիրթ, ան­փորձ, ա­պազ­գա­յին մե­կի ձեռ­քը և ժո­ղովր­դին նե­տել ան­դուն­դի հա­տա­կը»: Այս միտ­քը մեծ հայն ա­սել է հենց մեր օ­րե­րի հա­մար:


Հի­մա ծանր է խոս­տո­վա­նել, որ հա­յու­թյու­նը կո­րո­նա­վի­րու­սից էլ ծանր նի­կո­լա­ցա­վի է ե­կել: Բզկտ­ված է մեր հայ­րե­նի­քի մար­մին հո­ղը և սգա­վոր՝ նրա հո­գին: Ե­րիցս ա­նի­ծյալ ա­ռաջ­նոր­դի դա­վա­ճա­նու­թյան պատ­ճա­ռով պարտ­վել ենք ռազ­մա­ճա­կա­տում, կորց­րել սե­րունդ­նե­րի ա­րյան գնով մեզ հասց­ված Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան մեծ մա­սը, տվել հա­զա­րա­վոր զո­հեր, վի­րա­վոր­ներ և մշա­կու­թա­յին ան­դառ­նա­լի կո­րուստ­ներ: Իսկ հաղ­թա­նա­կից խրոխ­տա­ցած հարևան ոճ­րա­գործ ցե­ղե­րը մեծ Թու­րա­նի ստեղծ­ման նպա­տա­կի ի­րա­կա­նաց­ման ճա­նա­պար­հին կանգ­նած Հա­յաս­տա­նը չգո­յու­թյան մատ­նե­լու հին ծրա­գիրն են ո­րո­ճում: Շփոթ­ված է հա­յը: Տան­ջում են «ին­չու՞ այս­պես ե­ղավ» և «ի՞նչ ա­նել» հար­ցե­րը: Իսկ թե ինչ կա մեր հայ­րե­նա­կան հո­ղե­րը թշ­նա­մուն նվի­րած Նի­կո­լի հո­գում, ան­հայտ է:
Կա միայն մեկ ճա­նա­պարհ՝ նրան պո­կել ա­ռաջ­նոր­դի ա­թո­ռից ու հանձ­նել ար­դա­րա­դա­տու­թյան ա­տյա­նին:


Ազ­գո­վին ո՛չ ա­սենք հու­սա­հա­տու­թյա­նը, սի­րե­լի հայ­րե­նա­կից, մե­զա­նից յու­րա­քան­չյու­րը պի­տի հա­վա­տա, որ սա վեր­ջը չէ, և լա­վա­տե­սու­թյամբ ու կամ­քով կա­րող ենք և պար­տա­վոր՝ ա­րագ ոտ­քի ել­նե­լու ծն­կած տե­ղից, աս­պա­րեզ բե­րել ազ­գի ա­րա­րիչ ե­ռանդն ու միտ­քը, կեր­տել նոր ա­պա­գա: Չէ՞ որ աշ­խար­հում ո՛չ ա­ռա­ջինն ենք և ո՛չ էլ վեր­ջի­նը, որ պարտ­վել ու հայ­տն­վել ենք նկուն վի­ճա­կում: Ծանր հար­ված­նե­րը, սո­վո­րա­բար, սթափ­վե­լու ազ­դակ­ներ են դառ­նում՝ ստի­պե­լով դժ­վա­րին կա­ցու­թյու­նից ելք գտ­նել՝ կյանքն ա­վե­լի խե­լա­միտ ու վս­տահ շա­րու­նա­կե­լու հա­մար: Մենք էլ պար­տա­վոր ենք գո­նե այս ան­գամ սե­փա­կան սխալ­նե­րից դա­սեր քա­ղել, շուտ սթափ­վել ծանր հար­վա­ծից, դի­մագ­րա­վել մեզ պա­տած չա­րի­քին ու հաղ­թել:


Մեր նախ­նյաց ա­սույթն է պատ­գա­մում՝ Աստ­ված ե­ղա­ծը պա­հի: Իսկ մեր հայ­րե­նի­քի ու­նեց­ված­քի այ­սօր­վա պա­հո­ղը բո­լոր հա­յերս պետք է լի­նենք: ՈՒս­տի ե­կեք միա­բան­վենք, ծո­վա­նանք փո­ղոց­նե­րում և հրա­պա­րակ­նե­րում, հա­յոց կյան­քի հո­րի­զո­նից իս­պառ վտա­րենք հայ­րե­նա­դավ, կռա­պաշտ ա­ռաջ­նոր­դին, դրսևո­րենք կամք ու նպա­տա­կաս­լա­ցու­թյուն, ազ­գի փր­կու­թյա­նը նվիր­ված հա­յոր­դի­նե­րի նշած ղե­կա­վա­րի ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ վե­րաց­նենք բո­լո­րիս մոր­մո­քող ա­մո­թա­լի պար­տու­թյան հետևանք­նե­րը, սե­րունդ­նե­րի հա­մար ստեղ­ծենք եր­ջա­նիկ հայ­րե­նիք: Կլի­նեն, ան­շուշտ, նոր և իս­կա­պես ազ­նիվ ընտ­րու­թյուն­ներ: Որ­պես­զի չկրկն­վի հին սխա­լը, պա­տա­հա­կան մի Նի­կոլ չդառ­նա պե­տու­թյան ա­թո­ռա­կալ, պի­տի հաս­կա­նանք, թե որ­տե­ղից է ծա­գել այ­սօր մեզ պա­տած ա­ղե­տը, ինչ­պես աս­պա­րեզ ե­կան հայ­րե­նա­դավ ազ­գըն­տիրն ու նրա հետ քայլ կա­տա­րած հա­վե­լուկ­նե­րը:


Ճու­տը ձվում է նշ­մար­վում: Ծնն­դա­վայր Իջևա­նում լա­վա­տե­ղյակ մար­դիկ ձեզ կա­սեն, որ Փաշ­նանց տղեն ման­կուց Սել­մա­գի թա­ղա­մա­սում խառ­նա­կիչ, հա­սա­կա­կից­նե­րին ի­րեն են­թար­կե­լու հի­վան­դոտ բնա­վո­րու­թյուն է ու­նե­ցել: Եվ դա ա­վե­լի ցայ­տուն դրսևոր­վել է դպ­րո­ցում սո­վո­րե­լիս, երբ իր­պես­նե­րի հետ սկ­սել է խան­գա­րել ի­րենց դուր չե­կած ու­սու­ցիչ­նե­րի դա­սե­րը: Ամ­բա­րիշ­տի «ձայ­նը կտ­րե­լու» հա­մար տնօ­րե­նը նրան դարձ­նում է ա­շա­կեր­տա­կան խոր­հր­դի նա­խա­գահ, ո­րի իշ­խե­լու «հա­մը մնաց բե­րա­նում»: Թե ու­սում­նա­ռու­թյան ըն­թացքն ինչ­պի­սին է ե­ղել Երևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նում, լավ հայտ­նի է հան­րու­թյա­նը: Դառ­նում է չդա­դա­րող սադ­րանք­նե­րի հե­ղի­նակ և դրանց պատ­ճա­ռով չի ստա­նում լրիվ բու­հա­կան կր­թու­թյուն: Սա­կայն այս տղա­մարդ կոչ­վա­ծը հասց­նում է… չծա­ռա­յել ազ­գա­յին բա­նա­կում: Իսկ նրա խոս­քե­րին խաբ­ված ամ­բո­խի կամ­քով ըն­տր­վում է վար­չա­պետ, դառ­նում հա­յոց զի­նու­ժի գե­րա­գույն գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տար: Սրանք էլ կհիշ­վեն՝ որ­պես մեր ա­մո­թա­լի ֆե­նո­մեն­ներ:


Բամ­բա­ռակ թե­րու­սը, օգտ­վե­լով հրա­պա­րա­կայ­նու­թյան և այ­լա­կար­ծու­թյան ըն­ձե­ռած հնա­րա­վո­րու­թյու­նից, ամ­բող­ջո­վին իր ան­ձին, իր ըն­տա­նի­քին և ի­րեն պատ­կա­նած խմ­բին ծա­ռա­յեց­րեց «Հայ­կա­կան ժա­մա­նակ» թեր­թը: Ա­նա­ռողջ հրա­պա­րա­կում­նե­րով պղ­տո­րեց հա­սա­րա­կա­կան կար­ծի­քը, հետևո­ղա­կա­նո­րեն հե­ղի­նա­կազր­կեց ոչ քիչ թվով ար­ժա­նա­պա­տիվ մարդ­կանց: Մեր­ժե­լով ու ծաղ­րե­լով ժո­ղովր­դի ան­ցյա­լի հե­րո­սա­կա­նու­թյու­նը՝ փաս­տո­րեն պն­դեց իր «ու­սուց­չի» այն միտ­քը, թե ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյու­նը կեղծ կա­տե­գո­րիա է: Նման դուրս­պր­ծու­կին հո­վա­նա­վոր­ներ ու հա­մա­խոհ­ներ էլ գտն­վե­ցին, ո­րոնք նրան քա­ղա­քա­կան դաշ­տում «ճիշտ» ու­ղու վրա դրե­ցին: Ար­դեն չա­փը կորց­րած այս փոր­ձան­քը նախ ի­րեն դրսևո­րեց մեծ սադ­րան­քի կարևոր դեմք: 2008 թ. մար­տի­մե­կյան դեպ­քե­րի ժա­մա­նակ նա, իր գա­ղա­փա­րա­կից ստա­հակ­նե­րի հետ, փո­ղոց դուրս ե­կած բոր­բոք­ված ժո­ղովր­դին տա­րավ հա­յի թե­կուզ մեկ կա­թիլ թափ­ված ա­րյուն տես­նե­լու հի­վան­դա­գին տեն­չան­քով և հա­սավ իր նպա­տա­կին: Այս­պի­սով պի­տի հե­ղի­նա­կազ­րկ­վեին գոր­ծող իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը և աս­պա­րեզ վե­րա­դառ­նար հայ­րե­նա­քանդ ՀՀՇ-ից ծն­ված կոնգ­րե­սա­կան­նե­րի ա­ռաջ­նոր­դը: Ա­րյու­նը թափ­վեց: Մինչև վեր­ջերս շա­րու­նակ­վում էին մե­ղա­վոր­նե­րի ո­րո­նում­նե­րը: Ի­րա­վա­պահ­նե­րի գործն է դրանք ա­վար­տին հասց­նե­լը, բայց ժո­ղո­վուրդն ի­րա­վունք ու­նի պա­հան­ջե­լու, որ մե­ղադ­րյա­լի ա­թո­ռին ան­պայ­ման նս­տած լի­նեն նաև մեծ սադ­րան­քի հե­ղի­նակ­նե­րը, որ­պի­սիք հան­րու­թյան հա­մար ա­վե­լի վտան­գա­վոր են, քան ա­հա­բե­կիչ­նե­րը:


Խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նակ­նե­րի միա­կու­սակ­ցա­կան հա­մա­կար­գին հար­մար, այ­լընտ­րանք չհան­դու­ժող, հօ­գուտ շրջ­կոմ­նե­րում նշա­նակ­ված թեկ­նա­ծու­նե­րի 99,9-տո­կո­սա­նոց քվեար­կու­թյու­նը դուրս մղե­լուց հե­տո, կարճ ժա­մա­նակ անց երևաց, որ նոր հա­մա­կար­գի հռ­չա­կած բազ­մա­կու­սակ­ցա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րը մե­զա­նում «կա­ղում են զույգ ոտ­քից», ո­րով­հետև իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի թողտ­վու­թյամբ դրանք ա­մեն ան­գամ ու­ղեկց­վում էին նո­րա­հայտ կեղ­ծում­նե­րով ու խախ­տում­նե­րով: Եվ վեր­ջա­պես հա­սանք այն սահ­մա­նին, որ 2017-ի հա­մա­պե­տա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ, իշ­խող ՀՀԿ-ի և նրա ա­ռաջ­նոր­դի գի­տու­թյամբ, «ունևոր» քա­ղա­քա­կան կա­ռույց­նե­րը ձայ­ներ ստա­նա­լու հա­մար աս­պա­րեզ բե­րե­ցին ընտ­րա­կա­շառ­քը: Սա ա­մե­նաս­տոր մի­ջոցն էր, որ նրանք կի­րա­ռե­ցին՝ ա­ռանց հաշ­վի առ­նե­լու, որ բա­րո­յազր­կում, ծա­խե­լու են­թա­կա կեն­դա­նի են դարձ­նում հայ­րե­նի­քի հիմ­քը պա­հո­ղին, ա­րա­րիչ աշ­խա­տա­վո­րին ու մեր ա­պա­գա­յի ե­րաշ­խա­վոր ե­րի­տա­սար­դու­թյա­նը: Ժո­ղո­վուր­դը նաև ի­րեն խաբ­ված զգաց ՀՀ նախ­կին նա­խա­գա­հի խոս­տու­մից, թե իբր՝ ութ տա­րի եր­կի­րը կա­ռա­վա­րե­լուց հե­տո չի ա­ռա­ջադր­վե­լու նման բարձր պաշ­տո­նում: Սա­կայն խոս­տու­մը դր­ժեց, քա­նի որ Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը հար­մա­րեց­րել էր ի­րեն: Մե­կը պի­տի ծա­ռա­նար այս ա­մե­նի դեմ:


Եվ այդ մե­կը հա­մար­ձա­կո­րեն գլուխ բարձ­րաց­րեց 2018-ի գար­նա­նը: Դա մեզ հայտ­նի Նի­կոլն էր՝ ար­դեն օժտ­ված հա­մար­ձա­կու­թյամբ, բազ­մա­մարդ լսա­րան­նե­րի ա­ռաջ, փո­ղոց­նե­րում ու բա­կե­րում հան­դես ե­կող հռե­տո­րի, դե­մա­գո­գի և դե­րա­սա­նի ձիր­քե­րով: Հի­մա նա կա­րող էր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին և ընդ­դի­մա­խոս­նե­րին մրո­տե­լու հա­մար հան­րու­թյա­նը լավ հայտ­նի մեր­ժե­լի մեկ փաս­տի կող­քին տա­սը սուտ մո­գո­նել և ան­վերջ ճղճ­ղալ: Իսկ ուն­կն­դիր­նե­րը հիա­ցած էին նրա­նով, և զար­մա­նա­լի չէ. նրանց վրա հա­վա­նա­բար կի­րառ­վել էր հե­ռու­նե­րում մշակ­ված զանգ­վա­ծա­յին գի­տակ­ցու­թյան ձևա­խեղ­ման տեխ­նո­լո­գիա: ՈՒս­տի վայ-հե­րո­սի պա­թո­սով աս­ված խոս­քե­րը ներ­թա­փան­ցում էին լսող­նե­րի հո­գի­նե­րը, քան­զի դա­տարկ մտ­քերն ա­վե­լի խոր ազ­դե­ցու­թյուն են ու­նե­նում խառ­նամ­բոխ դառ­նա­լու պատ­րաստ զանգ­վա­ծի վրա:
Դե­րա­սա­նա­կան ձիր­քի մա­սին: Հի­շու՞մ ես, հայ­րե­նա­կից, թե ինչ­պես ողջ մի ա­միս նա՝ ուզ­վո­րի պար­կը շա­լա­կին, ինչ-որ «ճա­կա­տա­մար­տում» վի­րա­վոր­ված ձեռ­քը վի­րա­կա­պի մեջ քայ­լում էր Հա­յաս­տա­նով և մե­կեն բուժ­վեց վար­չա­պետ դառ­նա­լուց հե­տո:


Իմ դի­տար­կու­մով, ՀՀ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի դեմ նի­կո­լա­կան անհ­նա­զան­դու­թյան շարժ­ման սկզ­բում չէին մաս­նակ­ցում տա­րի­քով քա­ղա­քա­ցի­ներն ու մտա­վո­րա­կան­նե­րը: Դա պարզ երևում էր Երևա­նի փո­ղոց­նե­րը փա­կե­լիս: Բա­րի­կադ­նե­րի մոտ, ա­ռա­ջին շար­քում նս­տում էին 10-12 տա­րե­կան դպ­րո­ցա­կան­ներ, ո­րոնց պար­տա­կա­նու­թյունն էր ա­նընդ­հատ շչակ­ներ փչե­լը: Նրանց գլ­խա­վերևում շար­ժում­ներ էին կա­տա­րում 13-16 տա­րե­կան­նե­րը, ո­րոնք պի­տի բարձր ձայ­նով գո­ռա­յին «Մեր­ժի՛ր Սեր­ժի՛ն» և նման այլ կար­գա­խոս­ներ: Եր­րորդ շար­քում ու­սա­նող­ներն էին՝ վեր պար­զած պաս­տառ­նե­րով: Հա­տու­կենտ էին մե­ծա­մար­դիկ, ո­րոնք ի­րենց ե­րե­խա­նե­րին ա­ջակ­ցե­լու ե­կան վեր­ջին տաս­նօ­րյա­կում: Պարզ երևում էր, որ փո­ղոց­նե­րը փա­կել-բա­ցե­լու գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը կա­նո­նա­կարգ­ված էին հս­տակ: Դրանք ի­րա­կա­նաց­վում էին բջ­ջա­յին հե­ռա­խո­սով՝ ինչ-որ տեղ գտն­վող կենտ­րո­նից: Կաս­կած չկար, որ նրանք գոր­ծում են մշակ­ված սցե­նա­րով և «ռե­ժի­սո­րի» գլ­խա­վո­րու­թյամբ:


Օ­րեր շա­րու­նակ հետևե­լով ծա­վալ­վող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին՝ հա­մոզ­վում էիր, որ ապ­րի­լյան անհ­նա­զան­դու­թյան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը տե­ղի են ու­նե­նում հան­րա­պե­տու­թյան բարձ­րա­գույն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հա­մա­ձայ­նու­թյամբ: Ե­թե այդ­պես չէր, ա­պա ին­չո՞ւ ան­մի­ջա­պես չմե­կու­սաց­րին Հան­րա­յին ռա­դիոն գրա­ված հան­ցա­գոր­ծին: Մի՞­թե կա­ռա­վա­րու­թյու­նը և ա­ռըն­թեր ու­ժա­յին կա­ռույց­ներն այն­քան էին ան­կա­րող, որ մեկ ա­միս շա­րու­նակ չէին կա­րո­ղա­նում կան­խել հան­րա­պե­տու­թյան մայ­րու­ղի­նե­րի և Երևա­նի փո­ղոց­նե­րի փա­կու­մը, ո­րով կազ­մա­լուծ­վում էին բնակ­չու­թյան տե­ղա­շար­ժը և հիմ­նարկ-ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րի նոր­մալ գոր­ծու­նեու­թյու­նը: Կաս­կած չկա, որ շարժ­մա­նը մաս­նակ­ցող ու­սա­նո­ղու­թյան մտ­քերն ուղ­ղորդ­վում էին չերևա­ցող կենտ­րո­նից: Ըն­դու­նենք, որ դա խե­լա­հաս մարդ­կանց ի­րա­վունքն էր, սա­կայն ի՞նչ կա­րե­լի է ա­սել ու­ղե­փա­կում­նե­րին դպ­րո­ցա­կան­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյան մա­սին: Այն տպա­վո­րու­թյունն էր ստեղծ­վում, որ վերևնե­րի կար­գադ­րու­թյամբ տնօ­րեն­նե­րը գլ­խա­քա­նակ ա­պա­հո­վե­լու հա­մար դպ­րո­ցա­կան­ներ էին տրա­մադ­րում ցույ­ցե­րին: Նաև Սերժ Սարգ­սյա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ Նի­կո­լը ճիշտ է, և հե­ռա­ցավ աս­պա­րե­զից, ռազ­մար­վես­տին բա­ցար­ձակ ան­տե­ղյակ, դի­վա­նա­գի­տու­թյու­նից տգետ մե­կին թող­նե­լով Ար­ցա­խի խնդ­րի լու­ծու­մը, ո­րը ե­ղավ ա­ղե­տա­լի:


Սա­կայն կա­րող էինք կոտ­րած տաշ­տա­կի ա­ռաջ չհայ­տն­վել, ե­թե չհաղ­թա­նա­կեր տգի­տու­թյու­նը, ե­թե նո­րա­հայտ «ա­ռա­քյա­լի» հետևից գնա­ցող­նե­րի դա­տո­ղու­թյու­նը լի­ներ տե­ղում և վա­րակ­ված չլի­ներ բնազ­դա­յին հա­մա­ռու­թյամբ: Նրանք մեկ­մե­կու հարց կտա­յին՝ կյան­քում ի՞նչ է ա­րել ի­րենց սի­րե­լին, ու­նի՞ երկ­րի ղե­կա­վար­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ որևէ մաս­նա­գի­տու­թյուն և փորձ, կամ գո­նե 5 տա­րի ղե­կա­վա­րած կա՞ 100 հո­գուց բաղ­կա­ցած աշ­խա­տան­քա­յին կո­լեկ­տիվ: Նրանք ուղ­ղա­կի ըն­կել էին ամ­բո­խի բոր­բո­քած էյ­ֆո­րիա­յի մեջ և մե­ծամ­տո­րեն չէին ցան­կա­նում լսել ե­կո­ղի կեր­պարն այլ լույ­սի տակ դի­տար­կել ցան­կա­ցո­ղի խոս­քը: Եվ այդ­պես ա­վե­լոր­դին դարձ­րին վար­չա­պետ: Զզ­վե­լի է մար­տն­չող տգի­տու­թյու­նը: Այս­պի­սիք ե­թե չցան­կա­ցան ան­սալ հայ մտա­վո­րա­կան­նե­րին, ա­պա այն հե­ռա­վոր օ­րե­րին գո­նե պետք է լսեին մեր բա­րե­կամ, բա­նի­մաց ռուս վեր­լու­ծա­բան­նե­րին, ո­րոնք անս­խալ կան­խա­տե­սե­ցին. «Փա­շի­նյանն ըն­դու­նակ է ոչն­չաց­նե­լու Հա­յաս­տա­նը»:
Շա­րադ­րան­քիս ա­վար­տին դի­մում եմ ոչ թե նվի­րյալ նի­կո­լա­կան­նե­րին, այլ ի­րենց օ­րի­նա­վոր հա­մա­րող հայ­րե­նա­կից­նե­րիս: Ե­ղա­ծը ե­ղած է, հետ չենք բե­րի Ար­ցա­խից գրավ­ված հո­ղե­րը, կյանք չենք պարգևի զո­հե­րին, բայց յու­րա­քան­չյուրս պար­տա­վոր է մեր թանկ ու­նեց­ված­քը պա­հե­լու, նկուն վի­ճա­կից դուրս գա­լու հա­մար զին­վո­րագր­վե­լու «Հայ­րե­նի­քի փր­կու­թյան» շարժ­մա­նը, որ հայ­րե­նա­դավ վար­չա­պե­տը բո­լո­րիս կամ­քով հե­ռա­նա պաշ­տո­նից: Սա է օր­վա պա­հան­ջը:

Ռու­բեն ՍԻ­ՄՈ­ՆՅԱՆ

Դիտվել է՝ 12263

Մեկնաբանություններ