Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Երբ ո­րո­շա­կի հար­թու­թ­յան մեջ փոր­ձում ես տա­րա­ծու­թ­յուն ու աշ­խարհ ցույց տալ

Երբ ո­րո­շա­կի հար­թու­թ­յան մեջ փոր­ձում ես տա­րա­ծու­թ­յուն ու աշ­խարհ ցույց տալ
21.01.2020 | 01:13

Ի՞նչ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյան մեջ են նկար­չի աշ­խարհն ու դր­սի աշ­խար­հը: Ինչ­պե՞ս են երկ­խո­սում ար­վես­տա­գետն ու ար­վես­տա­սե­րը: Այս և այլ հար­ցե­րի շուրջ է մեր զրույ­ցը նկա­րիչ, քան­դա­կա­գործ Ա­ՆԱ­ՆԻԱ ՔՈ­ՉԱ­ՐՅԱ­ՆԻ հետ:

-«Դա­տարկ պատ­մու­թյուն», «Հա­յացք». սրանք այս պա­հին Ձեր ֆեյս­բու­քյան է­ջում հրա­պա­րակ­ված ա­մե­նա­թարմ գոր­ծերն են: Ո­մանք ա­սում են՝ նկա­րը չենք վեր­նագ­րում, որ ա­մեն մարդ տես­նի-գտ­նի ի­րե­նը: Ե­թե վեր­նագ­րում ես, ու­րեմն ա­սե­լիքդ հս­տակ է, և ու­զում ես, որ այն նույ­նու­թյամբ տե՞ղ հաս­նի:
-Երբ վեր­նագ­րում ես, դի­տոր­դին ուղ­ղոր­դում ես՝ ինչ ուղ­ղու­թյամբ նա­յի, ա­ռա­ջին ըն­կա­լումն ինչ­պի­սին լի­նի, որ նկա­րում դր­ված միտ­քը, զգա­ցո­ղու­թյու­նը տեղ հաս­նեն:
-Նկա­րը նաև հո­գե­վի­ճակ է: Դի­տո­ղը տես­նում է ապ­րու՞մ, ձև՞, թե՞ բո­վան­դա­կու­թյուն: Տար­բեր գոր­ծե­րի դեպ­քում տար­բե՞ր է շեշ­տադ­րու­մը:
-Շեշ­տադ­րու­մը տար­բեր է, բայց նկա­րի­չը ո­րո­շա­կի ապ­րում­նե­րով ու մտ­քե­րով է կտա­վը ստեղ­ծում: Ե­թե դի­տո­ղը դա վե­րապ­րում է, ու­րեմն աշ­խա­տան­քը հա­ջող­ված է՝ ան­կախ ձևից ու բո­վան­դա­կու­թյու­նից:
-Նկա­րի­չը նմա՞ն է իր ստեղ­ծած աշ­խար­հին: Կա­րո՞ղ եք ա­սել` ա՛յ այս նկա­րը ես եմ:
-Ե­թե հա­մա­րենք, որ ես ստա­տիկ եմ ու չեմ փոխ­վում, ա­յո: Բայց, սո­վո­րա­բար, մար­դիկ փոխ­վում են, տար­բեր մտ­քեր, տար­բեր է­մո­ցիա­ներ են ու­նե­նում. այդ պա­հի՛ն է նկա­րի­չը այդ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը, դրա­նից հե­տո էլ ին­քը չէ: Հա­ջորդ գոր­ծում ու­րիշ ձևով է նա շա­րու­նակ­վում:
-Ինք­նան­կար­ներ ու­նե՞ք. ա­սում են` նկա­րիչ­նե­րը սի­րում են նկա­րել ի­րենց, ո­րով­հետև ոչ բնոր­դի կա­րիք է լի­նում, ոչ էլ` նկա­րից դժ­գո­հող:
-Մի ժա­մա­նակ ես էլ էի հա­ճախ ինքս ինձ նկա­րում, բայց դա շատ վա­ղուց էր: Ինք­նան­կա­րը նկար­չին հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս ա­վե­լի խոր վեր­լու­ծե­լու, հաս­կա­նա­լու, կեր­պար­վես­տով ցույց տա­լու, տվյալ դեպ­քում, հենց իր կեր­պա­րը: Բայց դա չպետք է հաս­նի ինք­նա­սի­րա­հար­վա­ծու­թյան: Ի վեր­ջո, շատ ա­վե­լի հե­տաքր­քիր բա­ներ կան, որ կա­րե­լի է նկա­րել:
-Մեր ի­րա­կա­նու­թյու­նը, հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան խն­դիր­ներն ի՞նչ ազ­դե­ցու­թյուն կա­րող են ու­նե­նալ այ­սօր ստեղծ­վող ար­վես­տի գոր­ծե­րի վրա: Ինչ­քան էլ նկա­րի­չը ար­վես­տա­նո­ցում, իր աշ­խար­հում փակ­ված նկա­րի, այդ տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րից ան­մասն չի մնում:
-Ինձ վրա ար­տա­քին աշ­խարհն անդ­րա­դառ­նում է այն­քա­նով, որ­քա­նով առ­նչ­վում է իմ ան­ձին ու գոր­ծու­նեու­թյա­նը: Ի­րա­կան ար­վես­տը շատ ա­վե­լի բարձր է սո­ցիա­լա­կան կամ քա­ղա­քա­կան ի­րա­վի­ճակ­նե­րից: Դրանց հա­տուկ ու­շադ­րու­թյուն չեմ դարձ­նում: Ի­հար­կե, նույն քա­ղա­քա­կա­նու­թյան, սո­ցիու­մի մեջ կան երևույթ­ներ, ո­րոնց կա­րե­լի է անդ­րա­դառ­նալ, բայց ոչ հս­տակ կեր­պա­րայ­նու­թյամբ ու ա­նուն­նե­րով:
-Ի՞նչ ազ­դե­ցու­թյուն կա­րող է ու­նե­նալ ար­վես­տը ի­րա­կա­նու­թյան վրա:
-Որ­քան ար­վես­տի գոր­ծը դի­տոր­դին հու­զում է կամ հե­տաք­րք­րում, ազ­դե­ցու­թյան շր­ջա­նա­կը հենց այդ­քան է:
-Բայց նախ պետք է հա­ղոր­դակց­վեն ար­վեստն ու ար­վես­տա­սե­րը…
-Դա էլ կա: Ժա­մա­նա­կա­կից ար­վես­տում թան­գա­րա­նա­յին մո­տե­ցում­նե­րը փոխ­վել են: Հի­մա ա­վե­լի շատ ար­վես­տա­գետն է գնում դե­պի հան­րու­թյուն, ա­վե­լի շատ ձևեր կան ներ­կա­յա­նա­լու, ար­վես­տը տա­րա­ծե­լու:
-Ի՞նչ է տա­լիս ցու­ցա­հան­դե­սը նկար­չին:
-Նկա­րի­չը ար­վես­տի գործն իր հա­մար չի ստեղ­ծում, այն պետք է հաս­նի դի­տոր­դին: ՈՒ որ­պես­զի շա­րու­նա­կես նկա­րել, նոր գոր­ծեր ստեղ­ծել, շատ կարևոր է ի­մա­նալ, թե ինչ­պես է ըն­կալ­վում, ըն­դուն­վում ու քն­նա­դատ­վում աշ­խա­տանքդ:
-Մեծ մա­սամբ նկար­չի գոր­ծե­րը գա­լիս են դի­տե­լու նրան ճա­նա­չող­նե­րը և մարդ­կանց այն նեղ շր­ջա­նա­կը, որ հետևում է մշա­կու­թա­յին ան­ցու­դար­ձին: Հնա­րա­վոր չէ՞ հան­րա­յին հե­տաք­րք­րու­թյուն ա­ռա­ջաց­նել, որ­պես­զի շար­քա­յին քա­ղա­քա­ցին գա, տես­նի, ճա­նա­չի՝ ինչ է ստեղ­ծում իր կող­քին ապ­րող նկա­րի­չը:
-Մեզ մոտ այդ մշա­կույ­թը նոր է սկ­սում զար­գա­նալ, դա ա­վե­լի շատ ոչ թե ար­վես­տա­գե­տի խն­դիրն է, այլ այն պատ­կե­րաս­րա­հի կամ գո­վազ­դա­յին մաս­նա­գե­տի, որ ներ­կա­յաց­նում է ար­վես­տա­գե­տին: Մենք չու­նենք ար­վես­տի գոր­ծա­կալ­ներ, անձ­նա­կան բրեն­դով զբաղ­վող մաս­նա­գետ­ներ, ո­րոնց գոր­ծա­ռույթն է ար­վես­տա­գե­տի գոր­ծը հասց­նել դի­տորդ­նե­րին, գնորդ­նե­րին, քն­նա­դատ­նե­րին ու լայն զանգ­ված­նե­րին:
-Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, հա­ճա՞խ եք ցու­ցա­հան­դես­ներ կազ­մա­կեր­պում:
-Տա­րին գո­նե մեկ ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դես ու­նե­նում եմ: Մաս­նակ­ցում եմ նաև խմ­բա­կա­յին ցու­ցա­հան­դես­նե­րի, սիմ­պո­զիում­նե­րի, մր­ցույթ­նե­րի:
-Նկա­րիչ ըն­կեր­նե­րիցս մեկն ա­սաց, որ հայտ­նի դառ­նա­լը մեկ օր­վա գործ է. մեկ օ­րում քեզ կա­րող են դարձ­նել հայտ­նի, մեկ օ­րում՝ ոչ հայտ­նի: Հայտ­նի լի­նե­լը կարևո՞ր է:
-Կար­ծում եմ` կարևոր է տե­սա­նե­լի լի­նե­լը, որ գոր­ծերդ անն­կատ չմ­նան:
-Ին­չո՞վ է տար­բեր­վում նկար­չու­թյու­նը ար­վես­տի մյուս տե­սակ­նե­րից և ին­չո՞վ է նման:
-Այլ տե­սան­կյու­նից նա­յենք հար­ցին: Ին­չու՞ են միշտ ա­սում՝ գրա­կա­նու­թյուն և ար­վեստ, ին­չու՞ են ա­ռանձ­նաց­նում գրա­կա­նու­թյու­նը ար­վես­տից: Խն­դի­րը լե­զուն է: Ար­վես­տը հա­մա­մարդ­կա­յին է ու սահ­ման­ներ չի ճա­նա­չում, ցան­կա­ցած մարդ կա­րող է տես­նել-լսել ար­վեստն ու միան­գա­մից վե­րապ­րել, թարգ­մա­նու­թյան, լեզ­վի խն­դիր չկա: Իսկ նկար­չու­թյու­նը ար­վես­տի մյուս ճյու­ղե­րից տար­բեր­վում է, երևի թե նրա­նով, որ ո­րո­շա­կի հար­թու­թյան մեջ փոր­ձում ես տա­րա­ծու­թյուն ու աշ­խարհ ցույց տալ: Ազ­դե­ցու­թյան գոր­ծիք­ներն ի­րա­կա­նում այն­քան էլ մեծ չեն՝ գույ­ներ, գծեր ու է­լի մի քա­նի բան:
-Ի՞նչ նյու­թե­րով եք աշ­խա­տում:
-Յու­ղա­ներկ, տուշ, քար, բրոնզ...
-Որ­տե՞ղ է փոքր քան­դակ­նե­րի տե­ղը:
-Դրանք ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ ցու­ցադր­վում են ցու­ցա­հան­դես­նե­րում, առ­ցանց վա­ճառ­քի են ներ­կա­յաց­ված: Փոքր քան­դա­կի տեղն այն­տեղ է, որ­տեղ այն գնա­հատ­վում է՝ լի­նի պատ­կե­րաս­րահ, մաս­նա­վոր մի վայր, թե բնա­կա­րան:
-Իսկ ի՞նչ կա­սեք մո­նու­մեն­տալ քան­դակ­նե­րի մա­սին, որ դր­վում են մեր քա­ղա­քում ու քն­նա­դատ­վում:
-Նա­յած` քան­դակ: Դր­վում են նաև քան­դակ­ներ, ո­րոնց մա­սին ոչ ոք ո­չինչ չի խո­սում, ո­րով­հետև, կա­րե­լի է ա­սել, ա­մեն ինչ նոր­մալ է: Քն­նա­դատ­վում են այն քան­դակ­նե­րը, ո­րոնք ու­նեն ո­րո­շա­կի թե­րու­թյուն­ներ, կամ հան­րու­թյու­նը չի ըն­կա­լում: Սա բարդ ու նուրբ թե­մա է, պետք է կոնկ­րետ քան­դա­կի մա­սին խո­սել: Ա­ռաջ նույն­պես դր­վում էին վատ քան­դակ­ներ, ուղ­ղա­կի չէին քն­նա­դատ­վում: Այ­սօր մարդ­կանց ձայնն ա­վե­լի լսե­լի է: Մի կող­մից՝ լավ է, որ կան տար­բեր կար­ծիք­ներ, բայց վատ է, երբ դա անձ­նա­վոր­ված է ու ոչ օ­բյեկ­տիվ: Ե­թե բաց մր­ցույթ է հայ­տա­րար­վում, աշ­խա­տան­քեր են ներ­կա­յաց­վում, ու հանձ­նա­խումբն ընտ­րում է մի աշ­խա­տանք, նաև վս­տա­հում է այդ ար­վես­տա­գե­տի պրո­ֆե­սիո­նա­լիզ­մին, ան­ցած ու­ղուն: Ո­մանք կա­րող են դեմ լի­նել այս կամ այն քան­դա­կին, ո­րով­հետև այլ կերպ են պատ­կե­րաց­նում լու­ծում­նե­րը: Բայց տվյալ ար­վես­տա­գետն իր պատ­կե­րա­ցում­նե­րով է ստեղ­ծում քան­դա­կը, հաշ­վի է առ­նում նաև, որ հե­տա­գա­յում սե­րունդ­ներ են նա­յե­լու, ինչ­պե՞ս է ու­զում, որ սե­րունդ­նե­րը ճա­նա­չեն տվյալ կեր­պա­րը:
-Ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան դա­դա­րը անհ­րա­ժե՞շտ է, թե՞ վտան­գա­վոր:
-Միան­շա­նակ անհ­րա­ժեշտ է, ե­թե ար­վես­տա­գե­տը ժա­մա­նա­կա­վո­րա­պես ա­սե­լիք չու­նի, պետք է լց­վի ինչ-որ բա­նով, որ շա­րու­նա­կի ստեղ­ծա­գոր­ծել:
-Իսկ ե­թե չշա­րու­նա­կի՞:
-ՈՒ­րեմն այդ­քան էր վերջ­նա­սահ­մա­նը իր ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան: Դա օ­րի­նա­չա­փու­թյուն է, ե­թե ա­սե­լիք չու­նես, պետք է չա­սես: Ե­թե պետք է կեղ­ծես, ա­վե­լի լավ է ու­րիշ գոր­ծով զբաղ­վես:
-Ա­սում են՝ ար­վես­տի գոր­ծը պետք է ազ­գա­յին դի­մա­գիծ ու­նե­նա, որ հե­տաքր­քիր լի­նի հատ­կա­պես դր­սի աշ­խար­հին: Ձեր դեպ­քում, կար­ծես, հայ­կա­կա­նու­թյուն աս­վածն այն­քան էլ ակ­նա­ռու չէ:
-Ես այդ­պես չեմ մտա­ծում. ե­թե ար­վես­տա­գե­տը հայ է, քրիս­տո­նյա, դա իր ար­վես­տում ինչ-որ ձևով ար­տա­հայտ­վե­լու է: Բայց ե­թե շեշ­տը դր­վում է նրա վրա, որ պետք է ազ­գա­յի­նը գե­րակշ­ռի, դա ա­վե­լի շատ ֆոլկ­լո­րի է նման­վում, քան ի­րա­կան ար­վես­տի:
-Խո­սե­ցինք նկար­չա­կան շու­կա­յի մա­սին, հա­մա­պա­տաս­խան մաս­նա­գետ­նե­րի պա­կա­սի: Իսկ պե­տա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն պե՞տք է ու­նե­նան նկա­րիչ­նե­րը:
-Չեմ կար­ծում, գո­նե չխան­գա­րեն ի­րենց հո­վա­նա­վո­րու­թյամբ, երբ ինչ-որ մե­կին ա­մեն կերպ ա­ջակ­ցում են, մյուս­նե­րին աչ­քա­թող ա­նում: Ա­վե­լի լավ է ընդ­հան­րա­պես ա­ջակ­ցու­թյուն չլի­նի, քան լի­նի հաս­ցեա­կան:
-Ա­ռա­ջի­կա ծրագ­րե­րի մա­սին ի՞նչ կա­սեք:
-Ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դես եմ նա­խա­տե­սում ժա­մա­նա­կա­կից ար­վես­տի թան­գա­րա­նում: Մտա­ծում ենք նաև Ար­ցա­խում գե­ղան­կար­նե­րի շարք ստեղ­ծել ու ցու­ցադ­րել թե՛ այն­տեղ, թե՛ Երևա­նում: Դա ար­դեն` գար­նա­նը:
Զրույ­ցը՝
Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Լուսանկարներ

. .
Դիտվել է՝ 5720

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ