1. Գնահատելով 2013 թվականը, դժվար չէ հասկանալ, որ ամենագլխավոր իրադարձությունը անկասկած նախագահական ընտրությունն էր։ Արդյունքն ամբողջ աշխարհին է հայտնի. Սերժ Սարգսյանը իշխանության ղեկին մնաց երկրորդ ժամկետով։ Այսպիսով, ժողովուրդը ստիպված պետք է լինի վերստին հանդուրժել մի կույտ մարդկանց սահման չճանաչող տիրապետությունը, ովքեր ամենից հաճախ առաջնորդվում են սեփական գրպանի և իրենց մերձավոր հարազատների բարգավաճման շահերով։

Ինձ ճանաչողներն առանց խղճի մեծ խայթի կվկայեն, որ ինչ մեղադրանքներ էլ ինձ ներկայացվեն, անլրջության, անհիմն լավատեսության ու նույնքան անհիմն հոռետեսության մեջ ինձ մեղադրելն անիմաստ է: Այնուհանդերձ, դեկտեմբերի վերջից հունվարի կես հայ քաղաքական ու վերլուծական ասպարեզի դեգերումների վրա միայն ծիծաղս է գալիս:

Տարին անչափ բուռն մեկնարկեց։ Բոլորը, մոռացած կոկորդիլոսին, արագ տեղավորվեցին ներքաղաքական «պլանշետի» առաջ` դիտելու բավականին «էկզոտիկ սերիալների» շարքը, որը հրամցրեց երկրորդ նախագահը` իրեն հատուկ «անբռնազբոս» ձևով: Չվերջացող հարցազրույցների հայտ-պահանջարկով: Փորձելով հոգեբանական ֆուրոր անել քաղաքական դաշտում` այն իր պատկերին ու նմանությանը վերադարձնելու համար:

Հինավուրց առևտրական ճանապարհներին նոր բովանդակություն ներշնչելու գաղափարը, և ոչ միայն Եվրասիական մայր ցամաքում տնտեսական կապերի ամրապնդման ու առավել ևս «հումանիտար նախագծերի» իրականացման համար, այլև որպես համընդհանուր աշխարհաքաղաքական վերակառուցման առանցք, անշեղորեն զբաղեցրել է շատ քաղգործիչների ու տարբեր փորձագետների մտքերը։

Բայց քրդերի ինչի՞ն է պետք Հյուսիսային Իրաքում անկախ Քրդստանը առանց նավթի, գազի և այլ պաշարների։ Չէ՞ որ Բարզանիի և Աթ-Թալաբանիի կլանները նույնպես չեն ուզում հավերժ կախման մեջ լինել ԱՄՆ-ից և Իսրայելից, հույս ունեն աստիճանաբար ավելի ինքնուրույն դառնալու տարածաշրջանային քաղաքականության հարցերում։

ՀՀԿ-ն տարին փակեց տխուր սոցիոլոգիայով: Այո, խոսքը «դարի պայմանագրի» մասին է: Գազի ողջ ակտիվները սկուտեղի վրա Ռուսաստանին հրամցնելու։

Առաջին հայացքից Չինաստանի և ԱՄՆ-ի հարաբերություններն այժմ նորից սրացման փուլ են մտել, ինչի մասին հերթական անգամ,՝ որը մտահոգությամբ, որն ուրախությամբ, ազդարարեցին լրատվամիջոցները և տարբեր կարգի փորձագետներ։ Խոսվում է թե՛ վիճելի կղզիների երկնքում չինական ՀՕՊ գոտու, թե՛ այն մասին, որ Պեկինն այդ գոտու վրայով թռչող ինքնաթիռներից պահանջել է նախապես ներկայացնել թռիչքների պլաններն ու այլ տեղեկություններ։ Միացյալ Նահանգներն ու նրա դաշնակիցները հրաժարվել են կատարել այդ պահանջը։

Ասեմ ի սկզբանե` հրապարակման խորագիրը վերաբերում է մեծամասնությանը, որ ապրում է Հայաստանում ու Հայաստանից դուրս ու ծագումով հայ է: ՈՒ բոլորովին չի վերաբերում փոքրամասնությանը, որ ապրում է Հայաստանում այսօր, իսկ վաղը գուցե և ինքն էլ հեռանա: Օրեցօր առավել հստակ մենք շարժվում ենք դեպի անկախության ինքնաոչնչացում, այս ընթացքով ընդամենն ընթացակարգային հարց է լինելու ՌԴ 83-րդ սուբյեկտի ինքնահռչակումը, որը, իհարկե, կարող է և չընդունվել, որովհետև քամված կիտրոնը նորից չես տնկի:

ԽՍՀՄ-ի ողջ պատմության ընթացքում կոմունիստական կուսակցության գլխավորությամբ ձեռք բերված հաջողություններն ակնառու դարձնելու համար համեմատության եզր էր վերցվում 1913 թվականը` Ռոմանովների դինաստիայի 300-ամյակը: Ռոմանովների մասին, իհարկե, չէր հիշատակվում: 1913-ը նաև Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեն էր, երբ ամենաբուռն ծաղկման մեջ էր արդյունաբերությունը` շնորհիվ 1906-ին վարչապետ դարձած Ստոլիպինի բարեփոխումների, թեպետ ինքը` Պյոտր Արկադևիչը, 1911-ին սպանվել էր: Իսկ նա ասում էր` «Լույսից վախենալ չի կարելի»:

ՀՀԿ-ի վարած արտաքին քաղաքականությունը բաժանվում է երկու մասի. մինչ Մաքսային միություն և «հետո»: «Մինչ» ժամանակահատվածը, եթե օբյեկտիվ, ապա կարելի է հաջողված համարել ոչ միայն լուրջ կորուստներ չունենալու, այլև ինչ-որ առումով պրոգրեսիվ առաջնահերթությունների: Այդ պատկերացումներից ելնելով կարող էր Թուրքիայի հետ «բանեցված» «ֆուտբոլային» դիվանագիտությունը համարվել նոնսենս և Սերժ Սարգսյանի կողմից` ընդամենը մարտի մեկի թնջուկից դուրս գալու պատվար: