Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » «Ինք­նան­պա­տակ փո­փո­խու­թ­յուն­նե­րի պա­րա­գա­յում քա­ղա­քա­ցուն դժ­վար է հա­մո­զել հան­րաք­վեի մաս­նակ­ցել»

«Ինք­նան­պա­տակ փո­փո­խու­թ­յուն­նե­րի պա­րա­գա­յում քա­ղա­քա­ցուն դժ­վար է հա­մո­զել հան­րաք­վեի մաս­նակ­ցել»

«Ինք­նան­պա­տակ փո­փո­խու­թ­յուն­նե­րի պա­րա­գա­յում քա­ղա­քա­ցուն դժ­վար է հա­մո­զել հան­րաք­վեի մաս­նակ­ցել»
11.02.2020 | 03:15

«Ի­րա­տե­սի» զրու­ցա­կիցն է ի­րա­վա­բան ՌՈ­ԲԵՐՏ ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵՏ­ՅԱ­ՆԸ:

-Ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի նա­խագ­ծի մա­սին, որն ԱԺ իշ­խող խմ­բակ­ցու­թյու­նը ո­րո­շել է հան­րաք­վեի դնել։ Ընդ ո­րում, ա­սում են, թե դա կա­րող են ա­նել ա­ռանց ՍԴ դի­մե­լու։ Ճի՞շտ ճա­նա­պարհ է ըն­տր­վել Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի «վե­ճը» լու­ծե­լու հա­մար։
-Կար­ծում եմ` բա­ցար­ձակ տե­ղին չէ կի­րա­ռել «Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի վեճ» ձևա­կեր­պու­մը։ Ե­թե նկա­տի ու­նեք աբ­սուր­դի այն թատ­րո­նը, ո­րը գոր­ծող իշ­խա­նու­թյան կող­մից բե­մադր­վում է Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի շուրջ, ա­պա պետք է ա­սեմ, որ դա ար­հես­տա­կան ու մեկ ան­ձի օ­րա­կարգ է: Թե ինչ կար­ծիք ու­նեմ Սահ­մա­նադ­րու­թյան փո­փո­խու­թյան նա­խագ­ծի վե­րա­բե­րյալ, ա­սեմ՝ խիստ բա­ցա­սա­կան։ Նախ` չի կա­րե­լի մայր օ­րեն­քը գոր­ծիք դարձ­նել իշ­խա­նու­թյան ձեռ­քին ու այն օգ­տա­գոր­ծել ոչ ցան­կա­լի ան­ձան­ցից ա­զատ­վե­լու հա­մար, երկ­րորդ՝ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի այդ նա­խա­գի­ծը ակն­հայ­տո­րեն հա­կա­սահ­մա­նադ­րա­կան է՝ սկ­սած տեքս­տից, մինչև փո­փո­խու­թյունն ի­րա­կա­նաց­նե­լու բուն նպա­տա­կը։ Ինչ վե­րա­բե­րում է հար­ցին` հնա­րա­վո՞ր էր դա ի­րա­կա­նաց­նել ա­ռանց Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րան դի­մե­լու, ա­պա նշեմ՝ օ­րեն­քը հս­տակ սահ­մա­նում է՝ նա­խա­գի­ծը ա­ռա­ջին ըն­թեր­ցու­մից հե­տո կար­ծի­քի հա­մար պետք է ու­ղարկ­վեր Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րան, ին­չը չի­րա­գոր­ծելն ինք­նին խո­սում է այն մա­սին, որ նա­խա­գի­ծը հա­կա­սահ­մա­նադ­րա­կան ըն­թա­ցա­կար­գով է ան­ցել:
-Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը պն­դում են, որ ՍԴ-ում ճգ­նա­ժամ կա, դրա հա­մար էլ գնում են այդ ճա­նա­պար­հով:
-ՍԴ-ում ճգ­նա­ժամ չկա և չի ե­ղել։ ՍԴ միակ ճգ­նա­ժա­մա­յին դրսևո­րումն իշ­խող խմ­բակ­ցու­թյան կող­մից ՍԴ գոր­ծուղ­ված Վա­հե Գրի­գո­րյանն է, որն ակն­հայ­տո­րեն յու­րաց­նում է պե­տա­կան մի­ջոց­նե­րը: Աշ­խա­տան­քա­յին պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը չկա­տա­րե­լով՝ վճար­վում է դրա դի­մաց։
-Որ­քա­նո՞վ է տրա­մա­բա­նա­կան 1-2 տար­վա ըն­թաց­քում եր­կու հան­րաք­վե ի­րա­կա­նաց­նել: Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը վեր­ջերս հայ­տա­րա­րե­ցին, որ նաև սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի հանձ­նա­ժո­ղով է ձևա­վոր­վել, ո­րը պետք է շտ­կի Սահ­մա­նադ­րու­թյան «ծուռ» կող­մե­րը:
-Առ­հա­սա­րակ ըն­դուն­ված է հա­մա­րել, որ կա­յուն է ոչ թե այն Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը, ո­րը փո­փո­խու­թյուն­նե­րի չի են­թարկ­վում, այլ այն, ո­րում կա­տար­վող փո­փո­խու­թյուն­նե­րը չեն խարխ­լում Սահ­մա­նադ­րու­թյան հիմ­քում ըն­կած հիմ­նա­րար սկզ­բունք­ներն ու ար­ժեք­նե­րը։ Մի բան ա­ներկ­բա է՝ Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը չպետք է են­թարկ­վի երկ­րի քա­ղա­քա­կան վի­ճա­կի յու­րա­քան­չյուր փո­փո­խու­թյան կամ «շտկ­վի» նոր քա­ղա­քա­կան մե­ծա­մաս­նու­թյան ճա­շա­կով։ Սահ­մա­նադ­րու­թյունն ի­րա­վա­կան, քա­ղա­քա­կան և ծրագ­րա­յին փաս­տա­թուղթ է, և Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վը բազ­միցս բա­ցա­սա­կան է անդ­րա­դար­ձել Սահ­մա­նադ­րու­թյան հա­ճա­խա­կի փո­փո­խու­թյուն­նե­րին՝ դրանք հա­մա­րե­լով սահ­մա­նադ­րա­կան և քա­ղա­քա­կան կա­յու­նու­թյան խա­թար­ման հիմք։ Օ­րի­նակ՝ Խոր­վա­թիա­յի սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի առն­չու­թյամբ Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վը ցա­վով նշել է, որ կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը փո­փոխ­վել է եր­կու ան­գամ՝ հնա­րա­վո­րու­թյուն չտա­լով լիար­ժեք ար­դյու­նա­վե­տու­թյամբ օգտ­վե­լու ա­ռա­ջին փո­փո­խու­թյամբ ըն­ձեռ­ված հնա­րա­վո­րու­թյու­նից։ Վս­տահ եմ, որ հան­րաք­վե­նե­րի հա­ճա­խա­կի ի­րա­կա­նա­ցու­մը բա­ցա­սա­բար է ազ­դում նաև երկ­րի ֆի­նան­սա­կան վի­ճա­կի վրա, հատ­կա­պես երբ այդ­պի­սիք ի­րա­կա­նաց­վում են չհիմ­նա­վոր­ված և ի­րա­վուն­քի գե­րա­կա­յու­թյամբ կամ այլ կեն­սա­կան կարևո­րա­գույն սկզ­բունք­նե­րի կո­պիտ ոտ­նա­հար­մամբ։ Ե­թե ամ­փո­փե­լու լի­նեմ, ա­պա պետք է ա­սեմ, որ ոչ միայն այս, այլև ա­պա­գա­յում սպաս­վե­լիք սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը որևէ կերպ հիմ­նա­վոր­ված չեն: Հս­տակ չէ՝ ինչ նպա­տա­կով են ի­րա­կա­նաց­վում, ինչ ի­րա­վա­կան ու­ղե­նի­շեր ու­նեն, որ հատ­վա­ծի ի­րա­վա­կան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­մա­նը պետք է ուղղ­ված լի­նեն և այլն։
-Իշ­խա­նու­թյուն­ներն ա­սում են նաև, որ հան­րու­թյունն է պա­հան­ջում լու­ծել ՍԴ-ի շուրջ ստեղծ­ված ճգ­նա­ժա­մը: Ըստ Ձեզ՝ մարդ­կանց առ­հա­սա­րակ հե­տաք­րք­րու՞մ է՝ ով կլի­նի ՍԴ-ի կազ­մում, ով՝ ոչ:
-Մարդ­կանց պետք է հե­տաք­րք­րի Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նը, քա­նի որ հենց ՍԴ-ն է ստեղ­ծում այն ի­րա­վա­կան հս­տա­կու­թյու­նը, ո­րը շատ դեպ­քե­րում էա­կա­նո­րեն բա­րե­լա­վում է մարդ­կանց ոչ միայն ի­րա­վա­կան այլև սո­ցիա­լա­կան կյան­քի ո­րա­կը։ Վս­տահ եմ՝ ինչ­պես, օ­րի­նակ, ԱԺ-ի շր­ջա­փակ­ման պա­րա­գա­յում, այն­պես էլ այս դեպ­քում հան­րու­թյու­նը չի գի­տակ­ցում իր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հա­կաի­րա­վա­կա­նու­թյունն ու չի հաս­կա­նում, թե ին­չի հա­մար է պայ­քա­րում։ Այս դեպքն ուղ­ղա­կի մի փոքր այլ կլի­նի։ Ե­թե հաշ­վի առ­նենք, որ է­մո­ցիո­նալ ֆոնն ու էյ­ֆո­րիան մե­ծա­պես նվա­զել են, ա­պա շատ դժ­վար կլի­նի ար­դեն իսկ հու­սա­հատ­ված ժո­ղովր­դին ստի­պել շարժ­վե­լու մեկ ան­ձի քիմ­քին հա­ճո ճա­նա­պար­հով։ Այս­տեղ հս­կա­յա­կան աշ­խա­տանք ու­նենք կա­տա­րե­լու նաև մենք՝ ի­րա­վա­բան­ներս, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նանք քա­ղա­քա­ցուն բա­ցատ­րել, թե ի­րեն առ­հա­սա­րակ ինչ կտան սահ­մա­նադ­րա­կան այս փո­փո­խու­թյուն­նե­րը, ինչ հետևանք­նե­րի կա­րող են հան­գեց­նել հե­տա­գա­յում և ինչ ան­դառ­նա­լի վտանգ­ներ պա­րու­նա­կել մե­զա­նից յու­րա­քան­չյու­րի հա­մար։
-Հե՞շտ է լի­նե­լու իշ­խող ու­ժի հա­մար մոտ 650 հա­զար քվե հա­վա­քել, որ կյան­քի կոչ­վի փո­փո­խու­թյու­նը:
-Վս­տահ չեմ, թե հեշտ կլի­նի։ Նման ինք­նան­պա­տակ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի պա­րա­գա­յում քա­ղա­քա­ցուն դժ­վար է հա­մո­զել հան­րաք­վեի մաս­նակ­ցել։ Ե­թե քա­ղա­քա­ցուն չես կա­րո­ղա­նում բա­ցատ­րել, թե հան­րաք­վեից հե­տո ինչն է փո­փոխ­վե­լու ՍԴ-ում դի­մե­լու իր ի­րա­վուն­քի մեջ, կր­ճատ­վե­լու՞ են ար­դյոք ՍԴ քնն­վող գոր­ծե­րի ժամ­կետ­նե­րը և այլն, ա­պա դժ­վար կլի­նի նրան ստի­պել մաս­նակ­ցե­լու հան­րաք­վեին։ Իսկ այս պա­րա­գա­յում քա­ղա­քա­ցուն չես կա­րող ա­սել գնա և քվեար­կիր` ա­յո, ո­րով­հետև իշ­խա­նու­թյուն­ներն ու­զում են, որ Հրայր Թով­մա­սյա­նին փո­խա­րի­նի Վա­հե Գրի­գո­րյա­նը:
-Սա իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ վս­տա­հու­թյան հան­րաք­վե է լի­նե­լու, թե՞ սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի:
-Սա առ­հա­սա­րակ սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ դի­տար­կել չի կա­րե­լի, այս­պես Սահ­մա­նադ­րւ­թյուն չեն փո­խում։ Ե­թե նման փո­փո­խու­թյուն­ներն ար­վում են, որ­պես­զի մեկ ան­գամ ևս հաս­կա­նան կամ ա­պա­ցու­ցեն ի­րենց վս­տա­հու­թյան քվեն, ա­պա այդ հույ­սե­րը դա­տա­պարտ­ված են չար­դա­րաց­ման, քա­նի որ մար­դիկ հաս­կա­ցել են, որ Հրայր Թով­մա­սյա­նի կամ ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րի ան­ձե­րի փո­փո­խու­թյամբ ի­րենց սո­ցիա­լա­կան կյան­քը չի բա­րե­լավ­վե­լու։ Չմո­ռա­նանք նաև՝ փոր­ձը ցույց է տա­լիս, որ հան­րաք­վե­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյան տո­կոսն ա­վե­լի քիչ է, քան հա­մա­պե­տա­կան մնա­ցած ընտ­րու­թյուն­նե­րի, այն­պես որ լե­գի­տիմ գոր­ծըն­թա­ցի կամ վս­տա­հու­թյան քվեի մա­սին հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, մեղմ ա­սած, վա­ղա­ժամ են:
-ՍԴ-ի խնդ­րին առ­նչ­վող բազ­մա­թիվ հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ լռե­ցինք. խոս­քը ԵԽԽՎ հա­մա­զե­կու­ցող­նե­րի և Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գա­հի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի մա­սին է։ Ա­վե­լին՝ ԵԽԽՎ-ն կոչ է ա­րել մեր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին նա­խա­գի­ծը Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղով ու­ղար­կել, ա­պա նոր կյան­քի կո­չել: Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կա­նե՞ն նման քայլ:
-Կան­խա­տե­սում­ներ ա­նելն անշ­նոր­հա­կալ գործ է, հատ­կա­պես այ­սօր և հատ­կա­պես այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյան վե­րա­բե­րյալ։ Հա­մե­նայն դեպս, ար­դեն հաս­տատ­ված փաստ ու­նենք առ այն, որ նա­խա­գիծն ու­ղարկ­վել է հան­րա­պե­տու­թյան նա­խա­գա­հին` ա­ռանց Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղով ու­ղար­կե­լու։ Սա ար­դեն լուրջ քայլ է և լուրջ խն­դիր­ներ կա­րող է ստեղ­ծել գոր­ծող իշ­խա­նու­թյան հա­մար։
-Ի­րա­կա­նում ի՞նչ ազ­դակ են տա­լիս եվ­րո­պա­ցի­նե­րը, ու ե­թե իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, չան­սան ԵԽԽՎ-ին, դա ինչ­պե՞ս կա­րող է ազ­դել պե­տու­թյան մի­ջազ­գա­յին վար­կա­նի­շի վրա:
-Մի­ջազ­գա­յին պար­տա­վո­րու­թյուն­նե­րի չկա­տա­րու­մը հղի է լուրջ վտանգ­նե­րով, ըստ ո­րում, այդ վտանգ­նե­րը կա­րող են արժևոր­վել ոչ միայն մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վա­կան հար­թու­թյան մեջ, այլև տն­տե­սա­կան և մի շարք այլ ո­լորտ­նե­րում։ Առ­հա­սա­րակ, Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վի և ԵԽԽՎ հա­մա­զե­կու­ցող­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներն ինք­նին խո­սում են տե­ղի ու­նե­ցող երևույթ­նե­րի նկատ­մամբ նրանց բա­ցա­սա­կան վե­րա­բեր­մուն­քի մա­սին, և ե­թե դրա­նից հե­տո հն­չած հոր­դոր­նե­րը նույն­պես ան­տես­վեն, վա­խե­նամ, որ կա­րող ենք ան­դառ­նա­լի հետևանք­նե­րի ա­կա­նա­տե­սը լի­նել, քա­նի որ ար­դեն գտն­վում ենք սահ­մա­նագ­ծի վրա, ո­րից մի մի­լի­մետր շե­ղումն ար­դեն իսկ կոր­ծա­նա­րար է լի­նե­լու։
-Ի դեպ, ԱԺ-ում նա­խագ­ծի քն­նար­կու­մից ու իր ե­լույ­թից հե­տո Փա­շի­նյա­նը գրել էր` կեց­ցեն իր պատ­գա­մա­վոր­նե­րը, լավ մաս­տեր-կլաս ցույց տվե­ցին: Դուք, որ­պես ի­րա­վա­բան, տե­սա՞ք վար­պե­տու­թյան դաս:
-Ի­րա­վի­ճա­կը բա­վա­կա­նին զվար­ճա­լի կլի­ներ, ե­թե այս­քան տխուր չլի­ներ: Դա ուղ­ղա­կի զա­վեշտ էր, ո­րով­հետև այդ­տեղ պառ­լա­մեն­տա­րիզ­մի զրո դրսևո­րում կար։ Պառ­լա­մեն­տա­րիզ­մը նշա­նա­կում է իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի տա­րան­ջատ­ման սկզ­բուն­քի, սո­ցիա­լա­կան տար­բեր շեր­տե­րի և խմ­բե­րի շա­հե­րի պաշտ­պան­վա­ծու­թյան, քա­ղա­քա­կան բազ­մա­կար­ծու­թյան, մար­դու և քա­ղա­քա­ցու ի­րա­վունք­նե­րի ու ա­զա­տու­թյուն­նե­րի ե­րաշ­խա­վոր­ված պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կարգ։ Կա՞ որևէ մե­կը, որ թվար­կած­նե­րից որևէ սկզ­բուն­քի դրսևո­րում է նկա­տել այդ օր­վա ԱԺ նիս­տում։ Խիստ կաս­կա­ծում եմ։ Ա­վե­լին, մենք տե­սանք, թե իշ­խող մե­ծա­մաս­նու­թյունն ինչ ագ­րե­սիվ կեց­վածք էր ըն­դու­նել խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյան հան­դեպ և որ­քան ցած­րա­կարգ ե­լույթ­նե­րով էր հան­դես գա­լիս։ Պատ­ճա­ռը մեկն է` ի­րա­վա­կան որևէ փաս­տարկ չու­նեին ներ­կա­յաց­նե­լու, ամ­բողջ գոր­ծըն­թա­ցը վե­րա­ծել են քա­ղա­քա­կան թատ­րո­նի։
Զրույ­ցը`
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 9747

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.