Նորություններ » Մեր պոեզիան և արձակը նորից լսելի դարձան Գերմանիայում

Մեր պոեզիան և արձակը նորից լսելի դարձան Գերմանիայում

10.12.2019 | 02:43

Բանաստեղծ ԲԵՆԻԿ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆԸ օրերս է վերադարձել գերմանական Մագդեբուրգ քաղաքում կայացած գրական փառատոնից: Բանաստեղծը պատմեց իր տպավորությունների մասին, նաև պատասխանեց մեր մի շարք հարցերին:

-Փառատոնն ինչո՞վ է առանձնանում, ո՞ր երկրներն էին մասնակցում, ի՞նչ աշխատանքներով եք ներկայացել, և ինչպիսի՞ն էր արձագանքը:

-Մագդեբուրգ քաղաքի գրական փառատոնը միջազգային է, որն անցկացվում է ամեն տարի: Այս տարի Հայաստանը ներկայացնում էինք ես, Ագապի Մկրտչյանը և Անուշ Ասլիբեկյանը: Ներկայացված էին նաև Մակեդոնիան, Սլովակիան, Բոսնիան, Ավստրիան և Շվեյցարիան: Սովորաբար փառատոնին մասնակից են դառնում տարբեր երկրներից այն գրողները, որոնց ստեղծագործությունները թարգմանվել են գերմաներեն: Փառատոնի անցկացման հիմնական ձևաչափը գրական ընթերցումներն են. գրողները բնագրերով կարդում են իրենց ստեղծագործությունները, թարգմանիչները՝ գերմաներեն թարգմանությունները: Ես ընթերցեցի «Որպես տանջող հուշ» և «Հազարամյակներ անց» բանաստեղծություններս, որոնք ընդգրկվել էին 2017 թվականին Գերմանիայում՝ Մայնի Ֆրանկֆուրտում, «Գրոսենվահն» հրատարակչությունում լույս տեսած ժամանակակից հայ բանաստեղծների անթոլոգիայում (թարգմանիչներ՝ Ագապի Մկրտչյան, Հելմուտ Մալոնեկ): Նույն բանաստեղծություններս այս տարի էլ տպագրվեցին Գերմանիայի Զաքսեն-Անհալթ երկրամասի գերմանացի հայտնի գրողների անթոլոգիայում (նաև՝ Անուշ Ասլիբեկյանի և Ագապի Մկրտչյանի ստեղծագործությունները):

Բոլոր ընթերցումների ժամանակ նախապես ունկնդիրներին բաժանվել էին մեր ստեղծագործությունների գերմաներեն թարգմանությունների տեքստերը: Գերմանացիների ուշադրությունը գրավեց, շատերին հուզեց հատկապես «Որպես տանջող հուշ» բանաստեղծությունս:

-Գերմանիայում հասարակությունը հետաքրքրվո՞ւմ է նման միջոցառումներով, թե՞ ավելի շատ նեղ շրջանակի համար էր փառատոնը:

-Բնակչության տարբեր խավերի ներկայացուցիչներ էին ունկնդիրները: Ինձ ուրախացրեց, որ ներկա էին նաև այնպիսի գերմանացիներ, որոնք եղել էին Հայաստանում: Նրանք շատ բան գիտեին Հայաստանի, մեր պատմության, քաղաքական անցուդարձի մասին, նույնիսկ կարոտագին հիշողություններ ունեին Հայաստանից:

-Փառատոնի շրջանակում եղել եք նաև գերմանական դպրոցներից մեկում, ի՞նչ թեմաներ են հետաքրքրում նոր սերնդին գրականության մեջ և առհասարակ:

-Մեր գրական ընթերցումներից մեկը տեղի ունեցավ Բարլեբենի «Pierre Trudeau» միջազգային գիմնազիայում: Ավագ դասարանների աշակերտները նախապես կարդացել էին մեր ստեղծագործությունները գերմաներեն թարգմանված և ինձ ուղղված հարցերի մի մասը վերաբերում էր «Որպես տանջող հուշ» բանաստեղծությանս, որը մեծ ուշադրության արժանացավ: Նրանց հետաքրքրում էր ամեն ինչ մեր երկրի մասին՝ պատմություն, մշակույթ, գրականություն, թատրոն։ Հանդիպումից հետո 5-րդ դասարանի աշակերտները՝ ուսուցչուհու հետ, մեզ ծանոթացրին իրենց դպրոցին: Խելացի և ուշիմ աշակերտներ էին: Այդ տարիքում արդեն գիտեին՝ արվեստից ինչ են սպասում:

-Գրական 2 միջոցառման էլ մասնակցել եք գերմանական Վիսբադեն և Դյուսելդորֆ քաղաքներում, որոնց ներկա էին նաև գերմանաբնակ հայեր: Ի՞նչ տպավորություններ ունեք, կարոտո՞ւմ են հայ մշակույթին, հեռացե՞լ են, օտարացե՞լ:

-«InterLese-2019» գրական միջազգային փառատոնի փակման միջոցառումից հետո՝ հաջորդ օրը, Մագդեբուրգից ուղևորվեցինք Վիսբադեն, որտեղ արդեն երկար տարիներ ապրում և ուսուցչությամբ է զբաղվում մանկավարժ, գրող, թարգմանիչ և անչափ հյուրընկալ Ագապի Մկրտչյանը: Նա Վիսբադենի քաղաքային գրադարանում կազմակերպել էր գրական հանդիպում երեքիս՝ իր, Անուշ Ասլիբեկյանի և իմ մասնակցությամբ, որին ներկա էին նաև գերմանաբնակ հայեր: Հանդիպումն անցավ ջերմ մթնոլորտում: Ագապի Մկրտչյանին իրավամբ կարելի է անվանել հայ գրականության դեսպան Գերմանիայում: Նա թարգմանել, կազմել և գերմաներեն է հրատարակել ոչ միայն ժամանակակից հայ բանաստեղծների անթոլոգիան, այլ նաև Պարույր Սևակի բանաստեղծությունների ժողովածուն, Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթները, որոնց գերմաներեն թարգմանությունների ընթերցումները մեծ ոգևորությամբ ընդունվեցին և սիրվեցին:

Մեր վերջին գրական հանդիպումը տեղի ունեցավ Դյուսելդորֆում, որը կազմակերպել էր Անահիտ Կարապետյանը: Այն ինձ համար արժևորվեց Դյուսելդորֆում բնակվող հայերի ակտիվ մասնակցությամբ: Գերմանաբնակ հայերի մոտ կարոտն էր ամենաարտահայտիչը։

-Ի՞նչ տվեց փառատոնը շփումների, հեռանկարների, համագործակցության առումով:

-Ամենից առաջ՝ մեր պոեզիան և արձակը նորից լսելի դարձան Գերմանիայում: Մեկ անգամ ևս համոզվեցինք, որ Ագապի Մկրտչյանը հրաշալի է գերմաներեն թարգմանել մեր ստեղծագործությունները (թարգմանության որակը շատ կարևոր է), այդ պատճառով է, որ սիրվեցին դրանք: Ծանոթացանք օտարազգի գրողների հետ, իսկ հետագա համագործակցության հորիզոններ երկուստեք նշմարեցինք:

Զրույցը՝

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ