Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Այս իշ­խա­նու­թ­յան դեմ ոչ միայն քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցե­լու ա­ռիթ­ներ կան, այլև ցուց­մունք­ներ ան­գամ պետք չեն»

«Այս իշ­խա­նու­թ­յան դեմ ոչ միայն քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցե­լու ա­ռիթ­ներ կան, այլև ցուց­մունք­ներ ան­գամ պետք չեն»
01.10.2019 | 00:20

Վեր­ջին մե­կու­կես տա­րում ա­մեն օր սպա­սում ենք, թե վաղն ում են ձեր­բա­կա­լե­լու։ Քրեա­կան գոր­ծե­րի տա­րափ է, իսկ թե դրան­ցից քա­նի­սը տրա­մա­բա­նա­կան ա­վարտ կու­նե­նան, դժ­վար է ա­սել։ Ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կի առն­չու­թյամբ իր դի­տար­կում­ներն է ներ­կա­յաց­նում ի­րա­վա­բան, Ար­ցա­խի մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի նախ­կին պաշտ­պան ՌՈՒ­ԲԵՆ ՄԵ­ԼԻ­ՔՅԱ­ՆԸ։

-Հան­րու­թյան դա­տին ներ­կա­յաց­վեց դա­տաի­րա­վա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի նոր ռազ­մա­վա­րու­թյու­նը։ Ի՞նչ վե­րա­պա­հում­ներ ու­նեք այս փաս­տաթղ­թի առն­չու­թյամբ և ի՞նչ խն­դիր­ներ եք տես­նում։
-Ռազ­մա­վա­րու­թյուն աս­վա­ծը բա­վա­կա­նին ծա­վա­լուն փաս­տա­թուղթ է են­թադ­րում, ու­նի բազ­մա­թիվ շեր­տեր, ինչ­պես նեղ մաս­նա­գի­տա­կան տի­րույ­թին վե­րա­բե­րող, այն­պես էլ լայն քա­ղա­քա­կան բնույթ ու­նե­ցող հար­ցե­րին։ Փաս­տաթղ­թին միան­շա­նակ գնա­հա­տա­կան տա­լը ճիշտ չէ, պետք է այն տար­բեր մա­սե­րի բա­ժա­նել և քն­նար­կել։ Ե­թե խոս­քը վե­րա­բե­րում է պե­տու­թյան դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի շա­րու­նա­կա­կա­նու­թյունն ա­պա­հո­վող հատ­ված­նե­րին, դրանք ող­ջու­նե­լի են, քա­նի որ նախ­կի­նում ՀՀ-ի ի­րա­կա­նաց­րած ռազ­մա­վա­րու­թյուն­նե­րի տրա­մա­բա­նա­կան և սա­հուն շա­րու­նա­կու­թյունն են։ Միևնույն ժա­մա­նակ նույն փաս­տաթղ­թում առ­կա են դրույթ­ներ, մաս­նա­վո­րա­պես` սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի, ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյան գոր­ծիք հան­դի­սա­ցող հայտ­նի հանձ­նա­ժո­ղո­վի ձևա­վոր­ման վե­րա­բե­րյալ, ո­րոնց մա­սով, բնա­կա­նա­բար, վե­րա­պա­հում­ներ կան։
-Հրա­պա­րա­կի վրա են ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյան և վե­թին­գ անե­լու վի­ճա­հա­րույց թե­մա­նե­րը, այս փաս­տաթղ­թով դրանց ի­րա­գործ­ման ի՞նչ ու­ղի­ներ են մատ­նանշ­ված։
-Ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյու­նը, լի­նե­լով լայն հաս­կա­ցու­թյուն, կենտ­րո­նա­ցել է մի հանձ­նա­ժո­ղով ձևա­վո­րե­լու վրա՝ ան­տե­սե­լով մի շարք կարևոր հար­ցեր, ո­րոնք քն­նարկ­ման ա­ռար­կա պետք է դառ­նան։ Այդ հար­ցե­րից են 1991-ից ի վեր անց­կաց­ված ընտ­րու­թյուն­նե­րը, բա­նա­կում ոչ մար­տա­կան հեր­թա­պա­հու­թյան ժա­մա­նակ զին­վոր­նե­րի մահ­վան պատ­ճառ­նե­րի քն­նու­թյու­նը և կա­ռու­ցա­պատ­ման հետ կապ­ված խն­դիր­նե­րը։ Ինչ վե­րա­բե­րում է վե­թին­գին, իշ­խա­նու­թյու­նը վե­թինգ է հա­մա­րում մի բան, որն ա­մենևին էլ վե­թինգ չէ։ Տեր­մի­նա­բա­նու­թյան մեջ չեմ ցան­կա­նում մտ­նել, բայց այն փո­փո­խու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ծրագր­վել են, դեռ նա­խա­գա­հի կող­մից պետք է ստո­րագր­վեն։ Հույս ու­նենք, որ չեն ստո­րագր­վի։ Այս ա­ռու­մով լուրջ խն­դիր­ներ ենք տես­նում ինչ­պես սահ­մա­նադ­րա­կա­նու­թյան, այն­պես էլ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան ար­դյու­նա­վե­տու­թյան ա­ռու­մով։ Անդ­րա­դառ­նա­լով ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյան հանձ­նա­ժո­ղո­վին, այն հա­մոզ­մանն եմ, որ այդ գոր­ծիքն ար­դյու­նա­վետ գոր­ծել չի կա­րող այն պարզ պատ­ճա­ռով, որ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի մեղ­քով մեր հա­սա­րա­կու­թյունն այ­սօր թշ­նա­ման­քի խո­րաց­ման փու­լում է։ Այս պայ­ման­նե­րում խո­սել հաշ­տեց­ման մա­սին մե­թո­դա­կան տե­սան­կյու­նից առն­վազն սխալ է։ Իսկ ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյու­նը հաշ­տեց­ման տա­նող մի­ջոց է։ Այս ի­րա­վի­ճա­կը բե­րում է այն հա­մոզ­ման, որ սա իշ­խա­նու­թյան հա­մար հեր­թա­կան գոր­ծիքն է լի­նե­լու՝ ի­րա­կա­նաց­նե­լու իր քա­ղա­քա­կան նպա­տակ­նե­րը։ Մենք տես­նում ենք, որ իշ­խա­նու­թյու­նը ան­գամ սո­վո­րա­կան գոր­ծի­քա­կազմն է դարձ­րել իր քա­ղա­քա­կան նպա­տակ­նե­րին ծա­ռա­յեց­նե­լու մի­ջոց։ Քրեա­կան դա­տա­վա­րու­թյու­նը ոչ թե ար­դա­րա­դա­տու­թյուն նպա­տակ ու­նե­ցող գոր­ծըն­թաց է, այլ մարդ­կանց հն­չեղ ա­նուն­նե­րով, գու­նեղ պատ­կեր­նե­րով կե­րակ­րե­լու մի­ջոց։ Միշտ ինչ-որ մե­կի դեմ քրեա­կան գործ է հա­րուց­վում, մե­ղադ­րանք է ա­ռա­ջադր­վում, մինչ­դեռ հա­ճախ շատ կաս­կա­ծե­լի են այդ հրա­պա­րա­կում­նե­րը։ Դրան հետևում է սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րով մեծ ար­շավ, իսկ մեր քա­ղա­քա­ցի­ներն էլ դրա­նից կար­ճատև եր­ջան­կու­թյան պա­շար են ստա­նում։ Սա ոչ մի տեղ չտա­նող, ոչ մի ար­ժեք չս­տեղ­ծող ու­ղի է։ Այս ա­մե­նը հաշ­վի առ­նե­լով, պետք է ար­ձա­նագ­րել, որ այդ ռազ­մա­վա­րու­թյան հիմ­նա­կան ուղ­ղու­թյու­նը, ցա­վոք, այս մի­ջոց­ներն են։ Այս տե­սան­կյու­նից փաս­տա­թուղ­թը են­թա­կա է քն­նա­դա­տու­թյան։
-Ա­մեն օր հան­րու­թյու­նը սպա­սում է հեր­թա­կան հն­չեղ քրեա­կան գոր­ծին, ո­րի հրա­պա­րա­կու­մից ան­մի­ջա­պես հե­տո հա­կա­դիր կող­մից հն­չում է գնա­հա­տա­կան, թե ի­րա­վա­կա­նո­րեն խիստ թույլ կազմ­ված գոր­ծեր են։ Այս ա­մե­նը հան­րու­թյան ցան­կու­թյուն­նե­րին տուրք տա­լում ձև՞ է, թե՞ ա­մեն դեպ­քում կան ծան­րակ­շիռ փաս­տե­րով կազմ­ված գոր­ծեր։
-Մաս­նա­գետ­ներս չենք կա­րող հա­լած յու­ղի տեղ ըն­դու­նել ոչ մե­ղադ­րող, ոչ էլ պաշտ­պա­նա­կան կող­մե­րի ար­տա­հայ­տած կար­ծիք­նե­րը։ Եր­բեք չպետք է մո­ռա­նալ, որ քրեա­կան հե­տապ­նդ­ման մար­մին­նե­րը մե­ղադ­րան­քի կողմ են ներ­կա­յաց­նում ու այդ տե­սան­կյու­նից շա­հագր­գիռ են, իսկ պաշտ­պա­նող կողմն էլ իր շա­հագ­րգ­ռու­թյուն­նե­րի տի­րույթն ու­նի։ Սա­կայն ե­թե վեր­լու­ծենք պատ­կան մար­մին­նե­րի հրա­պա­րա­կած տեքս­տե­րը և հաշ­վի առ­նենք նաև դրանց հրա­պա­րակ­ման ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծը, թե ինչ բնույ­թի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հա­մար են մարդ­կանց մե­ղադ­րանք­ներ ներ­կա­յաց­վում, վս­տա­հու­թյամբ կա­րե­լի է ա­սել, որ դրանք քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­ներ են։ Սրա նպա­տա­կը հա­սա­րա­կու­թյան ցածր խա­վի շր­ջա­նում ու­նե­ցած ա­ջակ­ցու­թյու­նը պահ­պա­նելն է, նրանց եր­ջան­կու­թյան պա­հե­րի ա­պա­հո­վու­մը։ Երբ փոր­ձում ենք հաս­կա­նալ, թե մե­ղադ­րանքն ի­րե­նից ինչ է ներ­կա­յաց­նում, ինչ-որ պար­զու­նակ, ան­հա­վա­նա­կան բա­նե­րի մա­սին է լի­նում խոս­քը։ Ցան­կա­ցած քրեա­կան դա­տա­վա­րու­թյան մաս­նա­գետ կհա­վաս­տի, որ դրանց ա­պա­ցու­ցու­մը անհ­նա­րին կամ գրե­թե անհ­նա­րին է հե­տա­գա փու­լե­րում։ Կար­ծում եմ, որ մեր ի­րա­վա­պահ մար­մին­ներն ար­դեն չեն էլ մտա­ծում այս գոր­ծե­րի դա­տա­կան հե­ռան­կա­րի մա­սին, նրանց պետք է այս­րո­պեա­կան ար­ձա­գանք հա­սա­րա­կու­թյան կող­մից՝ մի կում եր­ջան­կու­թյան ձևով։ Չգի­տեմ, թե որ­քան ժա­մա­նակ կա­րող է այս մե­խա­նիզմն աշ­խա­տել։
-Դուք կապ տես­նու՞մ եք քրեա­կան գոր­ծե­րի հրա­պա­րակ­ման և իշ­խա­նու­թյան վար­կա­նի­շի անկ­ման միջև։
-Միանշ­նակ այդ կա­պը կա։ Ա­վե­լին, այդ փոխ­պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նը շատ հս­տակ երևաց, երբ ան­ցյալ տա­րի հայտ­նի գաղտ­նալ­սում­նե­րը հրա­պա­րակ­վե­ցին, հետևեց ՀՔԾ-ի և ԱԱԾ տնօ­րե­նի մաս­նակ­ցու­թյամբ ա­սու­լի­սը, հն­չե­ցին այն­պի­սի տե­ղե­կու­թյուն­ներ, ո­րոնք մեկ տա­րի անց էլ զար­գա­ցում­ներ չու­նե­ցան։ Կա­րե­լի է ա­սել, որ դրանք էլ քա­րոզ­չա­կան գոր­ծիք­ներ էին: Ար­դեն մար­դիկ մո­ռա­ցել են, որ հու­նի­սի սկզ­բին ձեր­բա­կալ­վեց ոս­տի­կա­նու­թյան սպա Գե­ղամ Պետ­րո­սյա­նը, երբ մեծ շու­քով հայ­տա­րար­վեց, որ Մար­տի 1-ի զո­հե­րից մե­կի սպա­նո­ղը նա է։ Հե­տո շատ ցած­րա­ձայն, ա­նաղ­մուկ նրան ա­զատ ար­ձա­կե­ցին, ու կար­ծես բո­լո­րը մո­ռա­ցան այդ մա­սին։ Այս ա­մե­նը փաս­տում է, որ ե­ղած վի­ճա­կը վա­ղուց դուրս է ե­կել ի­րա­վա­կան շր­ջա­նակ­նե­րից և վե­րած­վել է քա­ղա­քա­կան գոր­ծա­ռույթ­նե­րի։ Ինձ մոտ եր­բեմն տպա­վո­րու­թյուն է ստեղծ­վում, որ սա ոչ միայն մեր պե­տու­թյան թիվ մեկ, այլև միակ գոր­ծա­ռույթն է։ Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կար­ծում են, որ մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րը պատ­րաստ են ի­րենց ակն­կա­լիք­նե­րի բա­վա­րա­րում հա­մա­րել ոչ թե ի­րենց կեն­սա­մա­կար­դա­կի բարձ­րա­ցու­մը, այլ գու­նեղ տե­սա­րան­նե­րով և հն­չեղ ա­նուն­նե­րով քրեա­կան գոր­ծե­րը։
-Ամիս­ներ առաջ Փաշ­ին­յա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ Մար­տի 1-ի գործն ամ­բող­ջո­վին բա­ցա­հայտ­ված է: Քրեա­կան գոր­ծե­րի առն­վազն կե­սը Մար­տի 1-ի շուրջ է պտտ­վում։ Ձեր կար­ծի­քով, ի՞նչ չա­փով է այդ գոր­ծը բա­ցա­հայտ­ված, և ինչ­պի­սի՞ ար­դա­րա­դա­տու­թյուն է ի­րա­կա­նաց­վում այս ա­ռու­մով։
-Բազ­մա­թիվ գոր­ծեր կան Մար­տի 1-ի առն­չու­թյամբ։ Դա­տա­րա­նում է հիմ­նա­կան գոր­ծը, բայց դա էլ ան­ջատ­ված է մայր գոր­ծից, ո­րը դեռ նա­խաքն­նու­թյան փու­լում է։ Բա­ցա­հայտ­ված լի­նել-չլի­նե­լը ոչ թե կար­ծի­քի հարց է, այլ փաս­տի։ Ե­թե բա­ցա­հայտ­ված է, բա ու՞ր է բա­ցա­հայ­տու­մը։ Ե­թե բա­ցա­հայտ­ված է, ու­րեմն քրեա­կան գործ նա­խաքն­նու­թյու­նում չէր լի­նի։ Վար­չա­պե­տի այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նը հեր­թա­կան հիմ­նա­վո­րում­նե­րից մեկն է, որ մեր քա­ղա­քա­կան իշ­խա­նու­թյուն­ներն ու­նեն վար­կած (չմո­ռա­նանք, որ նրանք Մար­տի 1-ի հա­կա­մար­տու­թյան կողմ էին), ո­րը ոչն­չով չի տար­բեր­վում Մար­տի 1-ի հա­կա­մար­տող կող­մե­րից մե­կի ժա­մա­նա­կին ձևա­վոր­ված, հե­տո ա­նընդ­հատ քա­րոզ­վող վար­կա­ծից։ Սրա­նից կա­րե­լի է եզ­րա­կաց­նել, որ այս ողջ գոր­ծըն­թա­ցի նպա­տակն այդ վար­կա­ծի լե­գի­տի­մա­ցումն ու պաշ­տո­նա­կա­նա­ցումն է։ Բո­լոր տե­քս­տե­րը, որ քրեա­կան հե­տապ­նդ­ման մար­մին­ներն են հրա­պա­րա­կում, այս կամ այն չա­փով փոր­ձում են հիմ­նա­վո­րել այդ մո­տե­ցում­նե­րը՝ հաշ­վի չառ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ ի­րա­վա­կան լուրջ խն­դիր­ներ կան, ո­րոնք որ­քան ուշ աշ­խա­տեն, այն­քան ցա­վոտ կլի­նեն պե­տու­թյան հա­մար։ Ե­թե մեր ընդ­հա­նուր ի­րա­վա­սու­թյան դա­տա­կան հա­մա­կարգն ի զո­րու չլի­նի խն­դիր­ներ լու­ծել, ա­պա ՍԴ-ին կփո­խանց­վի այն, ե­թե վեր­ջինս էլ ի զո­րու չե­ղավ լու­ծել այն, այդ գոր­ծե­րը կտե­ղա­փոխ­վեն Եվ­րո­պա­կան դա­տա­րան։ Յու­րա­քան­չյուր հա­ջորդ փու­լը մեր պե­տու­թյան հա­մար շատ ա­վե­լի ցա­վոտ է լի­նե­լու, ո­րով­հետև այս մա­կար­դա­կի և ո­րա­կի խն­դիր­ներ, մեղմ ա­սած, հազ­վա­դեպ են պա­տա­հում եվ­րո­պա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նում։
-Ի՞նչ ա­սել է՝ հազ­վա­դեպ են պա­տա­հում։
-Երբ տար­բեր եր­կր­նե­րի իմ գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ եմ խո­սում և ներ­կա­յաց­նում, թե ինչ է կա­տար­վել, օ­րի­նակ, մա­յի­սի 20-ին, երբ վար­չա­պե­տի հանձ­նա­րա­րու­թյամբ դա­տա­րան­նե­րի մուտ­քերն ար­գե­լա­փակ­վե­ցին, նրանք չեն հա­վա­տում։ Հե­տո հա­մա­ցան­ցում փնտ­րում են, ա­սում՝ կնե­րես, չէինք հա­վա­տում քեզ։ Չեմ էլ պատ­կե­րաց­նում այս խն­դիր­նե­րին, թե ինչ խս­տու­թյամբ կա­րող են ար­ձա­գան­քել եվ­րո­պա­կան կա­ռույց­նե­րը։ Մի­ջազ­գա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը նաև բա­նակ­ցա­յին տարր ու­նի, հնա­րա­վոր է մեր եվ­րո­պա­ցի և այլ գոր­ծըն­կեր­ներ ի­րենց գնա­հա­տա­կան­նե­րի խս­տու­թյու­նը պայ­մա­նա­վո­րում են նաև այլ հար­ցե­րով։ Իսկ մեր պե­տու­թյունն ին­չու՞ պի­տի հեր­թա­կան ան­գամ հայ­տն­վի ցա­վա­լի ի­րա­վի­ճա­կում և ստիպ­ված լի­նի զի­ջում­ներ ա­նել այլ հար­ցե­րում, ինչ է, թե մի քիչ մեղմ ձևա­կեր­պում­ներ ստա­նա Արևմուտ­քից։ Մենք տես­նում ենք այդ­պի­սի գոր­ծըն­թաց­ներ Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի շուրջ, ին­չը հի­մա սա­ռեց­վել է, բայց մի օր այդ հար­ցը կր­կին բարձ­րաց­վե­լու է, այլ հար­ցեր էլ են բարձ­րաց­վե­լու, ո­րոնց մա­սին մենք կա­րող ենք գա­ղա­փար ան­գամ չու­նե­նալ։
-Ընդ­դի­մա­խոս­նե­րը հա­ճախ են շեշ­տում, որ իշ­խա­նու­թյու­նից զրկ­վե­լուց հե­տո Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի կա­ռա­վա­րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի դեմ շատ քրեա­կան գոր­ծեր կհա­րուց­վեն։ Այս 1,5 տար­վա ըն­թաց­քում նրանք հասց­րե՞լ են այդ­քան օ­րենք ու սահ­մա­նադ­րա­կան նորմ խախ­տել։
-Ոչ միայն քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցե­լու ա­ռիթ­ներ կան, այլև ցուց­մունք­ներ ան­գամ պետք չեն։ Միայն հա­մա­ցան­ցից վերց­ված տե­ղե­կու­թյու­նը, մարդ­կանց հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը բա­վա­րար են տաս­նյակ քրեա­կան գոր­ծե­րի հա­մար։ Ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թյունն այն­քան կար­միր գծեր է հա­տել, որ ա­մենևին անհ­րա­ժեշտ չի լի­նի ցուց­մունք­ներ ո­րո­նել։ Հա­մա­ցան­ցում ե­ղած տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը ոչ միայն բա­վա­րար են քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցե­լու, այլև դա­տավ­ճիռ­ներ կա­յաց­նե­լու կամ գոր­ծը դա­տա­րան փո­խան­ցե­լու հա­մար։ Սա շատ ցա­վա­լի է։ Սա լրա­ցու­ցիչ լա­րում է ստեղ­ծում մեր երկ­րում։
-Ա­սել է՝ մենք դա­տա­պարտ­ված ենք ա­նընդ­հատ քրեա­կան գոր­ծե­րի մե՞ջ հայ­տն­վե­լու։
-Ես քրեա­կան դա­տա­վա­րու­թյան մաս­նա­գետ եմ, բայց չեմ ցան­կա­նում, որ մեր երկ­րում իմ մաս­նա­գի­տու­թյու­նը լի­նի ա­մե­նա­պա­հանջ­վա­ծը։ Իսկ ի­րա­կա­նու­թյու­նը, ցա­վոք, այդ­պի­սին է։ Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կա­րիք ու­նեն հի­շե­լու, թե ին­չի հա­մար էին հա­վաք­վել։ Նրանք հաս­տա­տա­պես քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցե­լու հա­մար չէին հա­վաք­վել, այլ լու­ծե­լու բա­զում խն­դիր­ներ։ Մեր քա­ղա­քա­ցի­ներն ու­նեն լավ ապ­րե­լու ցան­կու­թյուն, ին­չի փո­խա­րեն նրանք ստա­նում են հն­չեղ ա­նուն­նե­րով հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ։ Սե­րունդ­նե­րի նկատ­մամբ մեր պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը, սա­կայն, մեզ թույլ է տա­լիս ա­սե­լու, որ դա չէ մեր պե­տու­թյան ճա­նա­պար­հը։
-Իշ­խա­նու­թյունն այ­սօր էլ կենտ­րո­նա­ցել է ՍԴ նա­խա­գա­հին հե­ռաց­նե­լու հար­ցի վրա։ Մշակ­ված է նա­խա­գիծ, ո­րը պետք է ներ­կա­յաց­վի ՍԴ, ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րարն էլ հայտ­նեց, որ դա­տաի­րա­վա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի ռազ­մա­վա­րու­թյու­նում սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի շուրջ ստեղծ­ված վի­ճա­կի առն­չու­թյամբ լու­ծում­ներ տր­վում են։ Իշ­խա­նու­թյունն այս պա­րա­գա­յու՞մ էլ կհա­տի Ձեր նշած կար­միր գի­ծը։
-Ար­դեն իսկ ա­նօ­րի­նա­կա­նու­թյուն­ներ կա­տար­վել են։ Ինչ վե­րա­բե­րում է հար­ցին, թե մեր իշ­խա­նու­թյու­նը ին­չի է պատ­րաստ, մեր բա­րե­բախ­տու­թյունն է, որ շատ ենք ին­տեգր­վել մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը. ե­թե մի­ջազ­գա­յին այդ պար­տա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րը չլի­նեին, պե­տա­կա­նու­թյու­նը քան­դող մո­տե­ցում­նե­րը վա­ղուց ի­րա­կա­նու­թյուն էին դար­ձել։ Այ­սօր մենք դեռ հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նենք ա­մուր պա­հել ի­րա­վա­կան պե­տու­թյան մեր դրո­շը, ո­րը սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի, որ­պես ինս­տի­տու­տի, ձեռք­բե­րումն է։ Այն փաս­տա­թուղ­թը, որ ԱԺ-ն ներ­կա­յաց­րել է, ոչ միայն ի­րա­վուն­քից է հե­ռու, այլև, ա­ռան­ձին դեպ­քե­րում, է­թի­կա­յի կա­նոն­նե­րից։
-Խոս­քը Հրայր Թով­մա­սյա­նի քա­վոր-սա­նի­կա­կան կա­պե­րի մա­սի՞ն է։
-Ա­յո։ Իմ հա­մոզ­մամբ, ե­թե որևէ չա­փա­նիշ ես սահ­մա­նում, պար­տա­վոր ես ա­ռա­ջին հեր­թին ի ցույց դնել քո հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյունն այդ չա­փա­նի­շին։ Մենք չենք տես­նում ԱԺ պատ­գա­մա­վոր­նե­րի քա­վոր-սա­նիկ­նե­րի հայ­տա­րա­րագ­րու­մը, այ­սինքն՝ հրա­պա­րա­կում, թե ով­քեր են ի­րենց քա­վոր­ներն ու սա­նիկ­նե­րը, որ­պես­զի հան­րու­թյու­նը հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նա ստու­գե­լու` նրանց ար­տո­նու­թյուն տրա­մադ­րե՞լ են, թե՞ ոչ։ Մենք ու­նենք բազ­մա­թիվ փաս­տաթղ­թեր, որ­տեղ խոս­քը ազ­գակ­ցա­կան կա­պե­րի, ա­մու­սին­նե­րի մա­սին է։ Մեր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը բո­լոր հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներն ու­նեին օ­րենք­նե­րում փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րել այս ա­ռու­մով, ին­չու ժա­մա­նա­կին չա­րե­ցին ու հի­մա են այդ հար­ցե­րը բարձ­րա­ձայ­նում։ Այս ա­մե­նի լույ­սի ներ­քո հիմք ու­նենք կար­ծե­լու, որ այն, ինչ տե­ղի է ու­նե­նում, ոչ թե ի­րա­վա­կան, այլ քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց է։
-Այ­սօր շա­տերն են բարձ­րա­ձայ­նում, որ դա­տա­վոր­նե­րի վրա մեծ ճն­շում­ներ կան։ Մտա­վա­խու­թյուններ չու­նե՞ք, որ ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րի վրա էլ ճն­շում­ներ կլի­նեն։
-Ոչ միայն մտա­վա­խու­թյուն­ներ ու­նեմ, այլև վս­տահ եմ, որ այդ ճն­շում­նե­րը գոր­ծադր­վում են։
-Փա­շի­նյա­նի հայտ­նի ո­րակ­ման հան­գույն՝ այ­սօր դա­տա­վոր­նե­րին եր­կու տե­սա­կի են բա­ժա­նում՝ «վնգս­տա­ցող­ներ» և «չվնգս­տա­ցող­ներ»։
-Այս բա­ռա­պա­շա­րը ոչ միայն պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րին, այլև քա­ղա­քա­վա­րի մար­դուն ան­հա­րիր է։ Չէի ցան­կա­նա ան­գամ այդ քն­նար­կում­նե­րի մեջ մտ­նել։ Ինչ վե­րա­բե­րում է ճն­շում­նե­րին, դրանք մեծ են։ Բո­լոր կա­յա­ցած պե­տու­թյուն­նե­րը դրա մի­ջով ան­ցել են, և այս­տեղ է, որ ձևա­վոր­վում են այն­պի­սի մար­դիկ, ո­րոնք օ­րի­նակ են դառ­նում սե­րունդ­նե­րի հա­մար։ Գու­ցե սա մեր հնա­րա­վո­րու­թյունն է հաս­կա­նա­լու՝ ով էր ա­մուր, ով ոչ, ով է ար­ժա­նի, օ­րի­նա­կե­լի սե­րունդ­նե­րի հա­մար, ով է մո­ռաց­վե­լու։ Հույսս այն է, որ սա այն քա­վա­րանն է, ո­րի մի­ջով մեր պե­տու­թյու­նը պետք է անց­ներ՝ հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նա­լով դառ­նա­լու աշ­խար­հի դի­նա­միկ զար­գա­ցող, իս­կա­պես եր­ջա­նիկ քա­ղա­քա­ցի­ներ ու­նե­ցող պե­տու­թյուն։
Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 4709

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ