Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

ՍԴ-ի նկատմամբ «հաղ­թա­նա­կը» ժա­մա­նա­կա­վոր և վտան­գա­վոր է

ՍԴ-ի նկատմամբ «հաղ­թա­նա­կը» ժա­մա­նա­կա­վոր և վտան­գա­վոր է
26.06.2020 | 00:09
«Ի­րա­տե­սի» զրու­ցա­կիցն է «Այ­լընտ­րան­քա­յին նա­խագ­ծե­րի խումբ» նա­խա­ձեռ­նու­թյան ներկա­յա­ցու­ցիչ, ԱԺ նախ­կին պատ­գա­մա­վոր ՎԱ­ՀԵ ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱ­ՆԸ:
-Հա­մա­վա­րա­կի, ար­տա­կարգ ռե­ժի­մի պայ­ման­նե­րում իշ­խա­նու­թյու­նը վեր­ջա­պես, մեկ տա­րի տա­նել-բե­րե­լուց հե­տո Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի մա­սով ո­րո­շում է ըն­դու­նել, ըստ ո­րի՝ ՍԴ կազ­մում կա­րող են փո­փո­խու­թյուն­ներ տե­ղի ու­նե­նալ: Ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում տե­ղի ու­նե­ցած գոր­ծըն­թա­ցը:
-Հու­նի­սի 22-ը Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­թյան մեջ այ­սու­հետ իր ա­ռանձ­նա­հա­տուկ տեղն է ու­նե­նա­լու։ Վս­տահ եմ, որ ա­պա­գա­յում թե՛ այս քվեար­կու­թյունն է հա­մար­վե­լու ա­նօ­րի­նա­կան, թե՛ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան են կանչ­վե­լու շա­տե­րը։ Բայց ա­մե­նա­կարևոր հետևու­թյու­նը, որ պետք է ար­վի, այլ է. ինչ­պե՞ս ա­նել, որ երբևէ, որևէ պա­րա­գա­յում պե­տու­թյու­նը չդառ­նա մեկ մար­դու ցան­կու­թյուն­նե­րի գե­րին։ Ինչ­պե՞ս ա­նել, որ ամ­բող­ջա­կան խմ­բակ­ցու­թյուն­ներ չեն­թարկ­վեն քա­ղա­քա­կան թրա­ֆի­քին­գի, և գոր­ծեն ա­ռողջ դի­մադ­րու­թյան մե­խա­նիզմ­նե­րը։ Քա­նի այս հար­ցե­րը չեն ստա­ցել ի­րենց ինս­տի­տու­ցիո­նալ լու­ծում­նե­րը, ռիս­կե­րը շատ մեծ են։
Եր­կու տա­րի ա­մեն ինչ ժո­ղովր­դի ա­նու­նից ա­նող իշ­խա­նու­թյու­նը պե­տու­թյան սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը փո­խում է 89 հո­գով։ Փո­խում է մեկ օր­վա մեջ, ար­տա­կարգ դրու­թյան պայ­ման­նե­րում։ Սա շատ ժա­մա­նա­կա­վոր և շատ վտան­գա­վոր հաղ­թա­նակ է իշ­խա­նու­թյան հա­մար։ Իմ տպա­վո­րու­թյամբ՝ այս ա­մե­նի հե­ղի­նա­կը չի պատ­կե­րաց­նում իր ա­րա­ծի ծա­վալ­նե­րը, ամ­բող­ջու­թյամբ չի պատ­կե­րաց­նում հար­ցի խո­րու­թյու­նը։
-ՍԴ կազ­մի փո­փո­խու­թյու­նը կամ Հրայր Թով­մա­սյա­նի՝ որ­պես ՍԴ նա­խա­գա­հի լի­ազո­րու­թյան դա­դա­րե­ցու­մը ի՞նչ է փո­խե­լու ՀՀ քա­ղա­քա­ցու կյան­քում: Մար­դիկ ա­վե­լի քի՞չ են կո­րո­նա­վի­րու­սով վա­րակ­վե­լու, թե՞ նրանց վի­ճակն է լա­վա­նա­լու:
-Իսկ ո՞վ է ա­սել, թե ՍԴ փո­փո­խու­թյուն­նե­րը ժո­ղովր­դի հա­մար են ար­վում։ Կա­րե­լի է ցան­կա­ցած բան ներ­կա­յաց­նել ցան­կա­ցած կերպ. ե­թե այդ­պես աս­վում է, դա ա­մենևին չի նշա­նա­կում, որ այդ­պես էլ կա։ Խոս­քը, ձևա­կեր­պում­նե­րը մեզ մոտ վա­ղուց, ցա­վոք, ար­ժեզ­րկ­վել են։ ՍԴ փո­փո­խու­թյուն­ներն ար­վել են մեկ մար­դու ո­րոշ­մամբ, մեկ մար­դու իշ­խա­նու­թյան հա­մար, և ցա­վում եմ, որ 89-ը դար­ձան մեկ մար­դու շա­հե­րը սպա­սար­կող հա­մա­կարգ։ Ընդ­հան­րա­պես, իշ­խա­նու­թյան գոր­ծու­նեու­թյան գո­նե վեր­ջին փու­լում, վեր­ջին ա­միս­նե­րին, քա­ղա­քա­ցին՝ որ­պես նպա­տակ, բա­ցա­կա­յում է։ Քա­ղա­քա­ցուն մե­նակ են թո­ղել՝ հի­վան­դու­թյան դեմ, սո­ցիա­լա­կան դժ­վա­րու­թյուն­նե­րի դեմ։ Սրան զու­գա­հեռ՝ իշ­խա­նու­թյու­նը նաև մե­ղադ­րում է քա­ղա­քա­ցուն՝ հի­վան­դա­նա­լու և գոր­ծա­զուրկ դառ­նա­լու մեջ։ Ես մի ա­ռի­թով ա­միս­ներ ա­ռաջ ա­սել եմ, որ այն, ին­չը կա­տար­վում է Հա­յաս­տա­նում, մեծ էքս­պե­րի­մենտ է։ Հի­մա մենք դրա ըն­թաց­քի մեջ ենք։
-Իշ­խա­նու­թյու­նը ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րի լի­զո­րու­թյուն­նե­րը դա­դա­րեց­նե­լը սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ է ան­վա­նում: Իսկ ու՞ր մնա­ցին սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը, ո­րոնց մա­սին այդ­քան հայ­տա­րա­րում էր իշ­խա­նու­թյու­նը: Եվ ոչ միայն Սահ­մա­նադ­րու­թյան, այլ նաև՝ ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քի, կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին օ­րեն­քի փո­փո­խու­թյուն­նե­րը:
-Հա­յաս­տա­նում այ­սօր գոր­ծում է «իշ­խա­նու­թյուն՝ իշ­խա­նու­թյան հա­մար» բա­նաձևը։ Բո­լոր քայ­լե­րը այս ցի­նիկ տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ են։ Ես ցա­վով եմ ա­սում, բայց այս իշ­խա­նու­թյու­նը կորց­րել է որևէ բա­րե­փո­խում ա­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նը։ Մենք կորց­նում ենք ար­դյու­նա­վետ ժա­մա­նա­կա­կից պե­տու­թյուն դառ­նա­լու հա­մար շատ կարևոր ժա­մա­նակ։ Եր­կու տա­րի ա­ռաջ հա­սա­րա­կու­թյան մեջ կա­յին մեծ սպա­սում, դրա­կան լից­քեր, նոր, թարմ գա­ղա­փար­նե­րի հնա­րա­վո­րու­թյուն։ Այ­սօր դրա հա­վա­նա­կա­նու­թյու­նը մոտ է զրո­յին։ Եր­կի­րը մտել է ա­վան­տյու­րա­յի փուլ, մեր կյան­քում ա­մեն ինչ նման է ա­վան­տյու­րա­յի՝ սկ­սած հա­մա­ճա­րա­կի դեմ պայ­քա­րից մինչև ըն­դուն­վող օ­րենք­ներ։
-«Լու­սա­վոր Հա­յաս­տա­նը» խու­սա­փում է միա­նա­լուց խոր­հր­դա­րա­նա­կան գոր­ծըն­կե­րոջ՝ «Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տա­նի» նա­խա­ձեռ­նած ստո­րագ­րա­հա­վա­քին՝ ՍԴ հար­ցը ՍԴ ու­ղար­կե­լու մա­սին: Նրանք նո­րից եր­րորդ ճա­նա­պա՞րհն են ընտ­րում:
-«Լու­սա­վոր Հա­յաս­տա­նի» մա­սով ա­մեն ինչ պարզ է։ Կար­ծում եմ՝ ճիշտ չէ այդ թե­մա­յի վրա շատ կենտ­րո­նա­նալ։ Այլ հարց է ԼՀԿ ան­դամ մի շարք պար­կեշտ գոր­ծիչ­նե­րի խն­դի­րը։ Ին­չո՞ւ նրանք ուժ չգ­տան ա­ռար­կե­լու մեկ հո­գու «կի­սա­լու­սա­վոր» գոր­ծար­քին։ Հի­մա շատ կարևոր է, որ այդ մար­դիկ ի­րենց քա­ղա­քա­կան և անձ­նա­կան կեն­սագ­րու­թյու­նը շա­րու­նա­կեն ա­ռանց այդ ա­մո­թա­լի է­ջի։
-Այլ օ­րա­կար­գի գա­լով՝ ԲՀԿ ա­ռաջ­նորդ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյանն ա­սում է, թե գնա­լու է մինչև վերջ ու հա­վե­լում՝ կա­ռա­վա­րա­կան կա­բի­նե­տի ամ­բող­ջա­կան փո­փո­խու­թյան անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն կա: Դրան հա­ջոր­դում է նրան ան­ձեռ­նմ­խե­լիու­թյու­նից զր­կե­լու դա­տա­խա­զի միջ­նոր­դու­թյու­նը: Ո՞րն է ձեր գնա­հա­տա­կանն այս դեպ­քե­րին:
-Գի­տե՞ք՝ տպա­վո­րու­թյուն կա, որ Հա­յաս­տա­նում հա­սա­րա­կու­թյան և քա­ղա­քա­կան դաշ­տի մի մեծ զանգ­ված մշ­տա­պես սպա­սում է ԲՀԿ-ի «մինչև վերջ» գնա­լուն։ Դա ճիշտ չէ. ե­թե հա­մա­րում ենք, որ ԲՀԿ-ն ճիշտ է, ա­պա պետք է սա­տա­րել։ Դի­տորդ լի­նելն ազ­նիվ կար­գա­վի­ճակ չէ։ Այն, ինչ կա­տար­վում է Ծա­ռու­կյա­նի հան­դեպ, ի­րա­վա­կան տե­ռո­րիզմ է։ Սա զենք է, որն իշ­խա­նու­թյու­նը կա­րող է ցան­կա­ցած պա­հի բա­նեց­նել իր ցան­կա­ցած ընդ­դի­մա­խո­սի դեմ՝ ան­մի­ջա­պես նա­խա­ձեռ­նել քր­գործ, ստի­պել խոր­հր­դա­րա­նին՝ քվեար­կել, պար­տադ­րել դա­տա­րա­նին՝ պատ­ժել։ Սա միջ­նա­դար է, ինկ­վի­զի­ցիոն պատ­կե­րա­ցում­ներ են։ Սա, ի­հար­կե, չի կա­րող եր­կար շա­րու­նակ­վել, բայց ճիշտ էլ չէ՝ նս­տել սպա­սել, թե երբ կա­վարտ­վի։ Մար­դը կա­րող է չլի­նել Ծա­ռու­կյա­նի հա­մա­խո­հը, կա­րող է եր­բեք ձայն տված չլի­նել Ծա­ռու­կյա­նին, կա­րող է լի­նել նրա գա­ղա­փա­րա­կան և տե­սա­կա­յին ընդ­դի­մա­խո­սը, բայց երբ տես­նում ես, որ օ­րենք է ոտ­նա­հար­վում, չի կա­րե­լի լռել։ Պետք է մեր­ժել ա­նար­դա­րու­թյու­նը՝ ան­կախ քա­ղա­քա­կան հա­մակ­րու­թյուն­նե­րից։
-Կա­ռա­վա­րու­թյան ամ­բող­ջա­կան կազ­մի փո­փո­խու­թյան մա­սով ի՞նչ կա­սեք: Ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ո­րոշ ու­ժեր նույն­պես հայ­տա­րա­րում են Փա­շի­նյա­նի հրա­ժա­րա­կա­նի մա­սին: Ի՞նչ օ­րա­կար­գով է դա հնա­րա­վոր, և ար­դյո՞ք պա­հը հա­սու­նա­նում է:
-Եր­կար դա­տո­ղու­թյուն­նե­րի, հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի, քա­ղա­քա­կան պրո­ցես­նե­րի ֆո­նին մենք միշտ պետք է հի­շենք օ­բյեկ­տիվ ի­րա­կա­նու­թյու­նը։ Հա­յաս­տանն այ­սօր հա­մա­ճա­րա­կա­յին և տն­տե­սա­կան լր­ջա­գույն ի­րա­վի­ճա­կում է։ Հա­մա­ճա­րա­կը և օր օ­րի ա­ճող սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րը բա­վա­կան բարդ հե­ռան­կար են մեզ խոս­տա­նում ա­ռա­ջի­կա ա­միս­նե­րին։ Եվ մեր քա­ղա­քա­ցին մնա­ցել է մե­նակ։ Կա­ռա­վա­րու­թյունն ապ­րում է իր հո­րի­նած ի­րա­կա­նու­թյան մեջ։ Մի օր օ­բյեկ­տիվ ի­րա­կա­նու­թյու­նը և վար­չա­պե­տի ի­րա­կա­նու­թյու­նը բախ­վե­լու են։ Քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի և պա­տաս­խա­նա­տու գոր­ծիչ­նե­րի խն­դիրն է՝ այդ բա­խու­մը պե­տու­թյան հա­մար հնա­րա­վո­րինս սա­հուն դարձ­նել։
-Իշ­խա­նու­թյունն ընդ­դի­մա­դիր բո­լոր ու­ժե­րի մա­սով ռու­սաս­տա­նյան «ա­կանջ­ներ» է տես­նում: Սա ինչ­քա­նո՞վ է տրա­մա­բա­նա­կան:
-Դա պար­զու­նակ պատ­կե­րա­ցում­նե­րի շար­քից է։ Ռու­սաս­տա՞նն է մե­ղա­վոր, որ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը տա­պա­լել է հա­մա­ճա­րա­կի դեմ պայ­քա­րը, Ռու­սաս­տա՞նն է մե­ղա­վոր, որ երկ­րում թես­տեր չկան, Ռու­սաս­տա՞նն է մե­ղա­վոր, որ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը չկա­րո­ղա­ցավ սո­ցիա­լա­կան թի­րա­խա­յին օգ­նու­թյուն տրա­մադ­րել և 100 մլրդ գու­մարն ար­դյու­նա­վետ ծախ­սել։ Մյուս կող­մից, երկ­րում մեծ թափ է առ­նում 5-րդ շա­րա­սյու­նը, որն ա­մեն կերպ հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րու­թյուն­ներ է փոր­ձում սեր­մա­նել։ Ընդ­հան­րա­պես, որ­քան էլ մեծ լի­նի գայ­թակ­ղու­թյու­նը ու­ղիղ կապ տես­նե­լու տե­ղա­կան ու­ժե­րի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի և տար­բեր գեր­տե­րու­թյուն­նե­րի ազ­դե­ցու­թյան միջև, ան­կախ նրա­նից՝ արևմտյան, հյու­սի­սա­յին թե այլ ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին է խոս­քը, ես հակ­ված չեմ երբևէ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը որևէ դր­սի ու­ժի վրա գցե­լու։ Ի վեր­ջո, դր­սի ու­ժերն ան­զոր են, ե­թե ներ­սում քա­ղա­քա­կան իքս ու­ժը կամ գոր­ծի­չը տրա­մադր­ված է գոր­ծե­լու հա­նուն Հա­յաս­տա­նի։
Զրույ­ցը՝ Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԻ
Դիտվել է՝ 10324

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ