Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

ՈՒ՞ր ես, չկաս, չէ՞ որ կա­յիր

ՈՒ՞ր ես, չկաս, չէ՞ որ կա­յիր
24.07.2020 | 00:08

«Դու­խով» Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը շատ պրի­մի­տիվ որ­դեգ­րում­նե­րի աս­պետ է: Երբ անհ­րա­ժեշտ է հա­ղոր­դակց­վել «հպարտ ժո­ղովր­դի» հետ, որ­պես յու­րո­վի պա­տաս­խան ըն­թա­ցող զար­գա­ցում­նե­րի, նա չկա:
Նա չկար Տա­վու­շում տե­ղի ու­նե­ցող ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի գրե­թե ողջ ըն­թաց­քում, մի պահ ան­գամ մո­ռա­ցել էինք նրա գո­յու­թյան մա­սին, զբաղ­ված էինք շփ­ման գո­տու, մեր բա­նա­կի շարժն ու գոր­ծո­ղու­թյոն­նե­րը «դի­տե­լով», թա­քուն ու­րա­խա­նա­լով, որ լավ է` չկա, թե չէ հաս­տատ իր գլո­բա­լիս­տա­կան մի­ջու­կից հա­նած ա­նա­ռողջ ա­վել­ցուկ­նե­րով փսո­րե­լու էր մեր հաղ­թա­կան օ­րը, են­թա­գի­տակ­ցա­կան մա­կար­դա­կում վնա­սե­լու էր բա­նա­կին: Ի դեպ, նա լուռ էր նաև ծխա­խո­տի, ա­դա­ման­դի, զենքի, մե­տա­ղի ջար­դո­նի ու մնա­ցյա­լի հետ կապ­ված պատ­մու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ:


Դա լավ մշակ­ված տեխ­նո­լո­գիա՞ է, գյու­ղա­ցու խո­րա­ման­կու­թյու՞ն, թե՞ փայ­լուն ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյուն: Բո­լո­րը` միա­սին:
Այ­նու­հան­դերձ, փոր­ձենք հաս­կա­նալ` ին­չու Տա­վու­շի դեպ­քե­րի ժա­մա­նակ «չէին խայ­տար յուր այ­լակք»:
ա. Սույն ան­ձը, ո­րը հմ­տա­ցած է ինտ­րիգ­նե­րի, շան­տա­ժի, պո­պու­լիզ­մի, է­ժան սադ­րան­քի տեխ­նո­լո­գիա­նե­րում և այդ­պես է գո­յաց­նում իր քա­ղա­քա­կան կա­պի­տա­լը, նախ ֆի­զի­կա­պես կորց­րեց ա­ռի­թը (կի­րա­կի օր էր, և կա­րե­լի է կար­ծել, թե ինչ վի­ճա­կում էր նա, մա­նա­վանդ, որ ա­ռիթ էլ ու­ներ` որ­դին վե­րա­դար­ձել էր բա­նա­կից, չնա­յած դա լուրջ ար­գու­մենտ լի­նել չի կա­րող), բա­ցի այդ, ե­թե այդ­պես էլ չլի­ներ, նա, միևնույն է, պա­հին հա­րիր ա­սե­լիք չէր ու­նե­նա­լու:
բ. Քան­զի չի տի­րա­պե­տում ոչ միայն ար­ցա­խյան բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին, նր­բու­թյուն­նե­րին, իսկ չի տի­րա­պե­տում, ո­րով­հետև իր գլո­բա­լիստ հայ­րիկ­նե­րը նրան վս­տա­հեց­րել են` դա քեզ պետք չէ, մենք մո­դե­րաց­նում ենք ող­ջը, հար­կա­վոր քայ­լե­րը ա­րա, բա­վա­րար են` նպա­տա­կա­կե­տին հաս­նե­լու հա­մար: Գի­տենք` ի­րենց դեպ­քում նպա­տա­կա­կե­տը Ար­ցա­խյան խնդ­րի փու­լա­յին լու­ծումն է, ընդ ո­րում, փախս­տա­կան­նե­րի վե­րա­դար­ձով (տես` ԱՄՆ-ի Կոնգ­րե­սի վեր­ջին ո­րո­շու­մը, ո­րի ներ­քո հենց այս սքող­ված փի­լի­սո­փա­յու­թյունն է դր­ված), տա­րա­ծաշր­ջա­նից Ռու­սաս­տա­նի դուրս­մղ­մամբ իր 102-րդ ռազ­մա­բա­զա­յով հան­դերձ:
Փա­շի­նյա­նը կենտ­րո­նա­ցած է այս «տեքս­տե­րի» վրա ու ե­թե ան­գամ ֆի­զի­կա­պես ի վի­ճա­կի լի­ներ, չէր կա­րո­ղա­նա­լու անհ­րա­ժեշտ մե­սիջ­նե­րը հղել Տա­վու­շի նյար­դի վրա հայ­տն­ված հայ հան­րու­թյա­նը, նաև` աշ­խար­հին, էլ չենք ա­սում` ՀԱՊԿ-Ռու­սաս­տա­նին, ուս­տի «լռու­թյու­նը ոս­կի էր»:


գ. Սույն շա­տա­խոս, լայ­վիստ պեր­սո­նը շա­րու­նա­կում է լռել, սա­կայն այլ խն­դիր­նե­րով լր­ջա­գույն «քու­ջուջ» ա­նել: Նրա ա­րա­գա­հաս, «ոս­կե­տառ» հրո­վար­տա­կու­մը Ա­րա­րատ Միր­զո­յա­նը ստո­րագ­րեց, ին­չը գա­լիս է ա­սե­լու, որ Փա­շի­նյա­նին ոչ միայն չի հե­տաք­րք­րում, թե ինչ է սպա­սում Հա­յաս­տա­նին, Ար­ցա­խին` ե­ռա­ցող տա­րա­ծաշր­ջա­նում, աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ծի­րում, այլև որ նա ու­նի մի սևե­ռում` ՍԴ, և եր­ջան­կու­թյու­նից վերջ­նա­կա­նա­պես հալ­վում է, ո­րով­հետև մո­տե­նում է իր ե­րա­զան­քի ի­րա­կա­նաց­մա­նը:
դ. Սա­կայն աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը ևս ու­նի իր կա­նո­նը. ե­թե դու ի­րե­նով չես զբաղ­վում, ինքն զբաղ­վում է քեզ­նով:
Տա­վու­շյան դեպ­քե­րը լյուստ­րա­ցիա­յի են­թար­կե­ցին ոչ միայն Փա­շի­նյան Նի­կո­լի ի­րա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը, այլև հայ-ռու­սա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը: Հա­մե­նայն դեպս, հաս­կաց­վեց, թե ինչ են մտա­ծում ի­րա­կա­նում այն­տեղ և ոչ այլևս` Տա­րա­սով-փոր­ձա­գետ­ներ մա­կար­դակ­նե­րում: Նույ­նիսկ` ոչ Մար­գա­րի­տա Սի­մո­նյա­նի «մա­կար­դա­կում», այլ նույն ՀԱՊԿ-ի, որ նույնն է թե` Ռու­սաս­տա­նի:
Ա­վե­լի աբ­սուր­դա­յին բան, քան ՀԱՊԿ-ի թվի­թե­րյան է­ջում Մար­գա­րի­տա Սի­մո­նյա­նի նա­մա­կի տե­ղադ­րու­մը, երևա­կա­յել հնա­րա­վոր չէր: Էլ ա­վե­լի ան­հե­թեթ էր, որ ՀԱՊԿ-ը նա­մա­կը հա­նեց է­ջից, տեխ­նի­կա­կան վրի­պակ ձևա­կերպ­մամբ, ոչ թե ինք­նա­կամ, այլ հայ­կա­կան կող­մի պա­հանջ-զան­գով:


Չենք անդ­րա­դառ­նա­լու ՀԱՊԿ-Փա­շի­նյան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րին, նաև այն ա­մե­նին, ինչ ա­րեց Փա­շի­նյա­նը յուր գլո­բա­լիստ­նե­րի հոր­դո­րով այդ ա­ռանձ­նա­պես չկա­յա­ցած կա­ռույ­ցի գլ­խին: Բայց մնաց հար­ցը. հայ­կա­կան կող­մը դի­մե՞լ է ՀԱՊԿ-ին: Կա­սեք` ոչ, ո­րով­հետև Արծ­րուն Հով­հան­նի­սյա­նը հայ­տա­րա­րել է, որ այս պա­հին մենք հար­ցե­րը կա­րո­ղա­նում ենք կար­գա­վո­րել մեր բա­նա­կա­յին ու­ժե­րով, և դի­մե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն չկա:
Այ­նու­հան­դերձ, ինչ-որ բաց այս հար­ցում ևս կա. այդ դեպ­քում ի՞նչ է նշա­նա­կում Ռու­սաս­տա­նի կող­մից նման հա­կազ­դե­ցու­թյու­նը. Նի­կոլ Փա­շի­նյանն իր ա­րած­նե­րից հե­տո բա­րո­յա­կան ի­րա­վունք չու­ներ դի­մե­լու ՀԱՊԿ-ին: Նշա­նա­կում է` ինչ-որ քայլ այ­նու­հան­դերձ ար­վել է: Հնա­րա­վոր է` նկա­տառ­վում է այն հան­գա­ման­քը, որ Զոհ­րապ Մնա­ցա­կա­նյա­նը շատ ա­րագ տե­ղե­կաց­րել էր կազ­մա­կեր­պու­թյա­նը, հե­ռա­խո­սազ­րույց ու­նե­ցել. դա՞ է նկա­տառ­վում:
Ի­րա­կա­նում, ՀԱՊԿ-ն ու Ռու­սաս­տա­նը Փա­շի­նյա­նին «ա­պա­գա­յի» մա­սով են զգու­շաց­նում: Բանն այն է, որ դի­տա­կե­տը, ո­րը հայ­կա­կան կող­մը գրա­վել է, չա­փա­զանց ռազ­մա­վա­րա­կան ու հան­գու­ցա­յին է տա­րա­ծաշր­ջա­նի է­ներ­գե­տիկ են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րի ա­ռու­մով. վաղ թե ուշ այն­տեղ ռազ­մա­կան լո­կալ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը կրկն­վե­լու են: Ա­ռան­ձին թե­մա է` ինչ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րի կամ չպայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նե­րի, ինչ «գնի» թե­լադ­րան­քով:
Ի ամ­փո­փումն այս ա­մե­նի` ՀԱՊԿ քան­դող, 102-րդ ռազ­մա­բա­զան Հա­յաս­տա­նից հա­նող Փա­շի­նյա­նին ՀԱՊԿ-ից ու Ռու­սաս­տա­նից աս­վեց` գլ­խիդ ճա­րը տես, խա­ղեր մի տուր. մեզ հետ չեն կա­տա­կում:


Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 10758

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ