Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ինչո՞ւ չի կա­յա­նում զի­նա­դա­դա­րը

Ինչո՞ւ չի կա­յա­նում զի­նա­դա­դա­րը
20.10.2020 | 00:06

ա) Ո­րով­հետև որ­քան էլ ցա­վա­լի, մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյու­նը հա­մա­պա­տաս­խան ջան­քեր չի ներդ­նում, հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րից այն կողմ չի անց­նում, քայ­լեր չի ձեռ­նար­կում, սանկ­ցիա­ներ չի կի­րա­ռում նա­խա­հար­ձակ կող­մի, հրա­դա­դա­րի ու զի­նա­դա­դա­րի պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րը դե­ֆակ­տո խախ­տող կող­մի նկատ­մամբ: Ա­վե­լին, շատ լավ ի­մա­նա­լով, որ խախ­տո­ղը հենց Ադր­բե­ջանն է, չի նշում մե­ղա­վո­րի ա­նու­նը` կի­րա­ռում է հա­վա­սա­րու­թյան սկզ­բուն­քը, ինչն է՛լ ա­վե­լի ա­հա­վոր է դարձ­նում այս պա­տե­րազ­մը:


բ) Իսկ չի նշում մե­ղա­վո­րին (սանկ­ցիա­նե­րի մա­սին խո­սե­լը շռայ­լու­թյուն է), ո­րով­հետև «մի­ջազ­գա­յի­նը» մտ­քում գաղտ­նի պլան «բ» ու­նի. այն է` թող հա­կա­մար­տող կող­մե­րը հյուծ­վեն, որևէ մե­կը մեծ ա­ռա­վե­լու­թյան չհաս­նի, հո­գե­բա­նո­րեն` ռազ­մա­կան, կո­րուստ­նե­րի բե­ռի ներ­քո կքած` հյու­ծող պատ­րաստ­վեն բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի սե­ղա­նի շուրջ նս­տե­լու, այն է` փոխ­զի­ջում­նե­րի… Մինչ այդ էլ «մի­ջազ­գա­յի­նը» լիար­ժեք կկողմ­նո­րոշ­վի:


գ) Կա­րող է պա­րա­դոք­սալ թվալ, սա­կայն բանն այն է, որ, բո­լոր դեպ­քե­րում, դա­ժան այս գո­յա­մար­տը ձգձգ­վում է նաև ա­մե­րի­կյան ընտ­րու­թյուն­նե­րին «ըն­դա­ռաջ»: Հաս­կա­նա­լի է, չէ՞, որ նո­յեմ­բե­րի 3-ին ա­վե­լի հս­տակ­ված աշ­խարհ կու­նե­նանք` գլո­բա­լիստ­ներ-պատ­րիոտ­ներ` Բայ­դեն-Թրամփ պայ­քա­րում (չնա­յած ի տար­բե­րու­թյուն գլո­բա­լիստ Բայ­դե­նի, որն ՈՒկ­րաի­նա­յում ու­նի «ակ­տիվ­ներ», «պատ­րիոտ» Թրամփն ակ­տիվ­ներ ու­նի հենց Ադր­բե­ջա­նում): Գաղտ­նիք չէ` ա­մե­րի­կյան խա­ղա­ցող­նե­րը, ա­ռանց ցու­ցա­նե­լու` միան­շա­նա­կո­րեն թուրք-ա­զե­րիա­կան հա­մակ­րանք­նե­րի ծի­րում են. հենց միայն ա­մեն ինչ ար­ժեին պետ­քար­տու­ղար Պոմ­պեո­յի վեր­ջին բարձ­րա­ձայ­նում­նե­րը Ղա­րա­բա­ղյան պա­տե­րազ­մի, չկա­յա­ցած հրա-զի­նա­դա­դար­նե­րի ա­ռու­մով. ին­չը մեղմ ա­սած` ա­մե­րի­կյան «ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան», այն է` ցի­նիզ­մի ար­տա­հայ­տու­թյան կոչ­նակ էր` նա­խորդ դա­րում Էր­դո­ղա­նի ու Ա­լիևի նախ­նի­նե­րի կող­մից ցե­ղաս­պա­նու­թյուն ապ­րած հայ ժո­ղովր­դի հան­դեպ:
Կա­րե­լի էր նշել նաև Թրամ­փին, որն ԱՄՆ-ում ու­նի պատ­կա­ռե­լի քա­նա­կով հայ ընտ­րող­ներ, նրան նույն­պես չի հու­զում Ղա­րա­բա­ղյա­նը, բա­ցի հա­տու­կենտ ո­չինչ չա­սող նա­խա­դա­սու­թյուն­նե­րից, նա գրե­թե չի անդ­րա­դառ­նում հու­մա­նի­տար այդ ա­ղե­տին: Սա­կայն այս­տեղ իր մեղ­քի բա­ժինն ու­նի նաև ա­մե­րի­կյան հայ հա­մայն­քը, ո­րը փո­ղոց փա­կե­լու, հայտ­նի լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի դեմ բո­ղո­քի ակ­ցիա­ներ կազ­մա­կեր­պե­լու փո­խա­րեն, պետք է շատ հս­տակ պա­հան­ջի թե՛ Թրամ­փի վար­չա­կազ­մից, թե՛ դե­մոկ­րատ Բայ­դե­նից. քվե` Ղա­րա­բա­ղի նկատ­մամբ ճշգ­րիտ, դա­տա­պար­տող մո­տեց­ման դի­մաց: Էլ ա­ռա­վել չկա­յա­ցած` հրա-զի­նա­դա­դար­նե­րի մա­սով:


դ) Նուրբ ի­րա­վի­ճա­կում է նաև Ռու­սաս­տա­նը: Հա­յաս­տա­նյան լանդ­շաֆ­տում Ռու­սաս­տա­նի նկատ­մամբ վե­րա­բեր­մուն­քը ակն­հայ­տո­րեն փոխ­վել է վեր­ջին օ­րե­րին. հա­յոց մեծ սպա­սում­նե­րը «մայր-Ռու­սիա­յից» են, չնա­յած այս­տեղ ևս սա­ռույ­ցը չի հալ­վում: Ռու­սաս­տանն իր հեր­թին խիստ նր­բա­գեղ է վա­րում խա­ղը` ռազ­մա­կան, դի­վա­նա­գի­տա­կան հար­թակ­նե­րում` փոր­ձե­լով պահ­պա­նել պա­րի­տե­տը Հա­յաս­տա­նի և Ադր­բե­ջա­նի միջև. նա­խորդ օ­րը ռու­սաս­տա­նյան ա­ռաջ­նա­կարգ լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի վեր­լու­ծա­կան­նե­րից եզ­րա­կա­ցու­թյան էիր հան­գում, որ Ռու­սաս­տա­նը ա­ռա­վել «խա­ղա­ղու­թյան» կողմ­նա­կիցն է, քան ի անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն, որ­պես ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կեր, մի­ջամ­տո­ղի, որ­պես ՀԱՊԿ ան­դամ, ին­չի մա­սին հի­շեց­րել է ան­ձամբ Վ. Պու­տի­նը: Ի դեպ, ըստ հայ-ռու­սա­կան մեծ պայ­մա­նագ­րի, Ռու­սաս­տա­նը ստանձ­նում­ներ ու­նի Հա­յաս­տա­նի զեն­քի մա­տա­կա­րար­ման, անվ­տան­գու­թյան պահ­պան­ման: Այս­տեղ բազ­մա­կե­տեր դնենք` ա­ռաջ չգ­նա­լու հա­մար, սա­կայն ար­ձա­նագ­րենք, որ Վ. Պու­տի­նի խոս­քը` Ռու­սաս­տանն ի անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն կկա­տա­րի իր պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը, լուրջ զգու­շա­ցում էր Ղրի­մը ռու­սա­կան տա­րածք չհա­մա­րող Էր­դո­ղա­նին ռու­սա­կան խա­ղա­քար­տե­րը չխառ­նել, մա­նա­վանդ երբ ին­քը` Ռու­սիան, մի ձեռ­քով Կաս­պից ծո­վում լուրջ զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի է, մյուս ձեռ­քով Իդ­լի­բում Ղա­րա­բաղ տե­ղա­փոխ­վե­լիք ա­հա­բե­կիչ­նե­րին է վե­րաց­նում:


Ռու­սաս­տա­նը խիստ նր­բա­գեղ Ա­լիևին ու յուր «պատ­րո­նին» հաս­կաց­նում է` մտք­նե­րովդ չանց­նի տա­րա­ծաշր­ջա­նի հետ կապ­ված մեզ հետ փա­թե­թով խո­սել, էլ ա­ռա­վել` Գոբ­լի ա­մե­րի­կյան ծրա­գի­րը` Մեղ­րիով Նա­խիջևան «մտ­նե­լու» մա­սին իսկ մտա­ծել:
Իսկ որ փա­թե­թով տա­րա­ծաշր­ջա­նը վերց­նե­լու ի­դեա-ֆիքս ու­նե­ցող Էր­դո­ղա­նը իր պու­ճուր բա­լա Ա­լիևի ձեռ­քով փոր­ձում է խա­ղա­քար­տե­րը խառ­նել, նոր պար­տիա սկ­սել, մա­նա­վանդ որ ոչ կայ­ծակ­նա­յին պա­տե­րազ­մը հա­ջող­վեց, ոչ էլ Նա­խիջևան «մտ­նե­լը» (իսկ նա­խորդ օրն էլ փոր­ձեց Ի­րանը ներ­քա­շել գոր­ծըն­թա­ցի մեջ` Ար­ցա­խի և Ի­րա­նի սահ­մա­նա­յին Խու­դա­ֆե­րի­նի ջրամ­բա­րի ուղ­ղու­թյամբ), ինք­նին հաս­կա­նա­լի է:


Նյու-ցե­ղաս­պան­ներ` «հայր ու որ­դի»` Էր­դո­ղանն ու Ա­լիևը հաս­կա­նում են, որ այս­պես եր­կար շա­րու­նակ­վել չի կա­րող, փոր­ձում են ի­րենց գե­նե­տիկ ստո­րու­թյա­նը հա­վա­տա­րիմ` հրա­դա­դա­րի-զի­նա­դա­դա­րի քո­ղի տակ, հաս­նել ի­րենց այդ­պես էլ բլիցկ­րի­գով (կայ­ծակ­նա­յին պա­տե­րազ­մով) ի­րա­կա­նու­թյուն չդար­ձող նպա­տակ­նե­րին, ին­չը ցայս անհ­նար էր ու հե­տայ­սու ևս կլի­նի անհ­նար:
Ա­հա թե ին­չու չի կա­յա­նում զի­նա­դա­դա­րը:


Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 7675

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ