Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ա­լիևը խոս­տո­վա­նեց՝ Դու­շան­բեում Նի­կոլ Փա­շի­ն­յանն ի­րեն խնդ­րել է չկ­րա­կել, որ նախ­կին­նե­րը չվե­րա­դառ­նան»

«Ա­լիևը խոս­տո­վա­նեց՝ Դու­շան­բեում Նի­կոլ Փա­շի­ն­յանն ի­րեն խնդ­րել է չկ­րա­կել, որ նախ­կին­նե­րը չվե­րա­դառ­նան»
25.09.2020 | 00:30
«Ադր­բե­ջա­նի բռ­նա­պետ նա­խա­գա­հը խո­սել է դի­վան­գի­տա­կան բա­ռա­պա­շա­րին ոչ հա­րիր, ներ­քին լսա­րա­նին ուղղ­ված ձևա­կեր­պում­նե­րով»-, «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում, անդ­րա­դառ­նա­լով Ադր­բե­ջա­նի նա­խա­գահ Իլ­համ Ա­լիևի սեպ­տեմ­բե­րի 19-ի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րին, թե Ար­ցա­խի հար­ցով բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չկան, և դրա մե­ղա­վո­րը Հա­յաս­տանն է, նշեց «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ՏԱԹԵՎԻԿ ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱ­ՆԸ:
Ըստ նրա՝ հա­յա­տյաց հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րով, ռազ­մա­տենչ ե­լույթ­նե­րով և ա­պա­կա­ռու­ցո­ղա­կան դիր­քո­րոշ­մամբ աչ­քի ըն­կած Ա­լիևը փոր­ձում է ստեղ­ծել բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի՝ «փա­կու­ղա­յին» լի­նե­լու ի­մի­տա­ցիա, մինչ­դեռ չկա փա­կու­ղի ո՛չ ձևա­չա­փի, ո՛չ էլ գոր­ծըն­թա­ցի ա­ռու­մով: «Հայ­կա­կան կող­մը մշ­տա­պես հան­դես է ե­կել կա­ռու­ցո­ղա­կան դիր­քե­րից՝ շեշ­տե­լով, որ չկա խնդ­րի ռազ­մա­կան լու­ծում և միակ լու­ծու­մը պետք է փնտ­րել խա­ղաղ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի շր­ջա­նակ­նե­րում: Այ­դու­հան­դերձ, մենք շեշ­տել ենք, որ անվ­տան­գու­թյու­նը զիջ­ման են­թա­կա չէ, իսկ ան­հիմն, միա­կող­մա­նի զի­ջում­նե­րի մա­սին խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը՝ ա­նըն­դու­նե­լի: Հի­շեց­նեմ Բաք­վի բռ­նա­պե­տին, որ և՛ ին­քը, և՛ իր հայ­րը բազ­միցս հա­մա­ձայ­նու­թյուն են տվել ա­ռա­ջարկ­վող այն լու­ծում­նե­րին, ո­րոն­ցում ամ­րագր­ված է Ար­ցա­խի ժո­ղովր­դի ա­զատ ինք­նո­րոշ­ման ի­րա­վուն­քը, և դա ևս ան­քն­նե­լի է: Ակն­հայտ է, որ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի ըն­թաց­քի և ար­դյու­նա­վե­տու­թյան հա­մար ա­մե­նա­մեծ սպառ­նա­լիքն Ադր­բե­ջա­նի ագ­րե­սիվ կեց­վածքն է, սադ­րիչ գոր­ծե­լաո­ճը, հա­կա­հայ քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն ու ռազ­մա­տենչ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը: Բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի շուրջ աշ­խա­տան­քը պետք է սկ­սել ու­ժի և ու­ժի սպառ­նա­լի­քի բա­ցա­ռու­մը շեշ­տե­լով, ինչ­պես նաև Ադր­բե­ջա­նում առ­կա հա­կա­հայ տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րը փո­խե­լու հս­տակ նպա­տա­կով,- ա­սում է պատ­գա­մա­վո­րը։ -Հայ­կա­կան կող­մե­րը բազ­միցս են շեշ­տել՝ խա­ղաղ բա­նակ­ցու­թյուն­ներն այ­լընտ­րանք չու­նեն: Այ­դու­հան­դերձ, ե­թե Ա­լիևի նման ե­լույթ­նե­րին հա­ջոր­դեն սադ­րիչ քայ­լեր Հա­յաս­տա­նի կամ Ար­ցա­խի հետ սահ­մա­նի ուղ­ղու­թյամբ, ա­պա հայ­կա­կան կող­մե­րի ար­ձա­գան­քը լի­նե­լու է ա­վե­լի քան հա­մար­ժեք: Ա­լիևը լավ կա­նի օր ա­ռաջ դա­սեր քա­ղի տա­վու­շյան դեպ­քե­րից և վե­րա­դառ­նա բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի շուրջ՝ հե­տա­գա քն­նար­կում­նե­րը շա­րու­նա­կե­լու նպա­տա­կով»:
Իլ­համ Ա­լիևի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը «Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան քար­տու­ղար ԱՐ­ՄԱՆ Ա­ԲՈ­ՎՅԱ­ՆԻ հա­մար մեկ «մե­սիջ ու­նի»՝ իր քայ­լե­րով և հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րով Ա­լիևն ա­նում է ա­մեն ինչ՝ տա­պա­լե­լու բա­նակ­ցա­յին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը բո­լոր ւկղ­ղու­թյուն­նե­րով։ Այդ մա­սին են վկա­յում ա­մե­նօ­րյա բնույթ կրող հա­կա­հայ­կա­կան կա­տա­ղի ա­պա­տե­ղե­կատ­վու­թյան տա­րա­ծու­մը, պա­հես­տա­զո­րա­յին­նե­րի հրա­տապ հա­վաք­նե­րը, թուր­քա­կան բա­նա­կի ներ­կա­յաց­վա­ծու­թյունն Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քում և այլն: ԲՀԿ-ա­կան պատ­գա­մա­վո­րը վս­տահ է՝ Ա­լիևը ի­րա­կա­նում հի­մար չէ, և նա հս­տակ ճա­նա­պա­րով, հետևո­ղա­կա­նո­րեն ու մի­տում­նա­վոր ի­րա­վի­ճա­կը դե­պի լուրջ լար­վա­ծու­թյան է տա­նում: Իսկ թե ին­չու՞ է այդ ռիս­կե­րին գնում, ԲՀԿ խմ­բակ­ցու­թյան քար­տու­ղա­րը դա եր­կու հան­գա­ման­քով է բա­ցատ­րում: Ա­ռա­ջինն Ա­լիևնե­րի ըն­տա­նի­քի իշ­խա­նու­թյան պահ­պահն­ման «ռազ­մա­վա­րու­թյունն է», ին­չի շր­ջա­նակ­նե­րում նա իր լիա­զո­րու­թյուն­ներն ինչ-որ մի պա­հի նախ կնո­ջը՝ Մեհ­րի­բան Փա­շաևա-Ա­լիևա­յին կփո­խան­ցի՝ այդ­պի­սով երկ­րի «ըն­տա­նե­կան կա­ռա­վա­րու­մը» եր­կա­րաց­նե­լով տա­սը տա­րով, ա­պա գա­հը կրտ­սեր Հեյ­դար Ա­լիևը կժա­ռան­գի. «Այս մեխ­նիզ­մը, սա­կայն, կաշ­խա­տի այն դեպ­քում միայն, ե­թե ներ­քա­ղա­քա­կան դաշ­տի ու հա­սա­րա­կու­թյան միջև փո­խըմբ­ռն­ման կոն­սե­սուս կա: Բայց ադր­բե­ջա­նա­կան հա­սա­րա­կու­թյու­նում այ­սօր կոն­սեն­սուա­յին միակ թե­ման հա­կա­հայ­կա­կա­նու­թյունն ու հա­յա­տա­ցու­թյունն է: Երկ­րորդ կարևո­րա­գույն գոր­ծո­նը Թուր­քիա­յի պան­թու­րա­նա­կան նկր­տում­ներն են: Թուր­քիան ցան­կա­նում է ներգ­րավ­ված լի­նել ար­ցա­խյան հա­կա­մար­տու­թյան լուծ­ման բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցում, քան­զի հաս­կա­նում է, որ ար­ցա­խյան ուղ­ղու­թյամբ ռազ­մա­կան լար­վա­ծու­թյուն գե­նե­րաց­նե­լով՝ փաս­տա­ցի հա­կա­մար­տու­թյան կողմ կդառ­նա: Դա էլ իր հեր­թին նրան են­թադ­րե­լու տե­ղիք է տա­լիս, թե նման քայ­լե­րով կկա­րո­ղա­նա ա­ռանց­քա­յին դե­րա­կա­տա­րում ու­նե­նալ տա­րա­ծաշր­ջա­նի քա­ղա­քա­կան բո­լոր գոր­ծըն­թացք­նե­րում: Այս հա­մա­տեքս­տում մեզ հա­մար թիվ մեկ խն­դի­րը ոչ թե Ա­լիևին զս­պա­շա­պիկ հագց­նե­լը, այլ թուր­քա­կան գոր­ծո­նի չե­զո­քա­ցու­մը պետք է լի­նի»:
Ար­ման Ա­բո­վյա­նի վեր­լու­ծու­թյամբ՝ մեր եր­կու հարևան­ներն ա­մե­նայն լր­ջու­թյամբ լայ­նա­ծա­վալ պա­տե­րազ­մի են նա­խա­պատ­րաստ­վում, հատ­կա­պես տա­վու­շյան ռազ­մա­կան բա­խում­նե­րից հե­տո հս­տա­կո­րեն նշ­մար­վում է ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի վերս­կս­ման հնա­րա­վո­րու­թյու­նը։ Որ­պես աս­վա­ծի ա­պա­ցույց, պատ­գա­մա­վո­րը մի քա­նի ի­րո­ղու­թյուն է թվար­կում. «Զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ անց­կաց­նե­լու պատր­վա­կով օ­գոս­տո­սին Թուր­քիան մի քա­նի հա­զար թուրք զին­վո­րա­կան­ներ և հար­ձակ­վո­ղա­կան դա­սի զի­նա­տե­սակ­ներ էր տե­ղա­կա­յել Նա­խիջևա­նի տա­րած­քում, և մինչ օրս մեկ թուրք զին­վոր կամ ռազ­մա­կան տեխ­նի­կա­յի միա­վոր դուրս չի բեր­վել Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քից։ Վեր­ջին ամս­վա ըն­թաց­քում ան­նա­խա­դեպ ակ­տիվ հան­դի­պում­ներ են տե­ղի ու­նե­նում ադր­բե­ջան­ցի և թուրք բարձ­րաս­տի­ճան զին­վո­րա­կան­նե­րի միջև, ընդ ո­րում, ա­ռանց ա­վե­լորդ տե­ղե­կատ­վա­կան աղ­մու­կի։ Թուր­քիա­յի ռազ­մա­կան և քա­ղա­քա­կան վեր­նա­խա­վը շատ հս­տակ հայ­տա­րա­րում է, որ պատ­րաստ է «կի­սել» Ադր­բե­ջա­նի խն­դիր­ներն ամ­բողջ ծա­վա­լով, ո­րոնք վե­րա­բե­րում են հայ­կա­կան գոր­ծո­նին: Այ­սինքն, թուր­քե­րը բա­ցա­հայ­տո­րեն հայ­տա­րա­րում են՝ պա­տե­րազ­մի վերս­կս­ման դեպ­քում պատ­րաս­տա­կամ են օ­ժան­դա­կե­լու փոքր եղ­բո­րը: Ար­դեն տևա­կան ժա­մա­նակ է մի­ջազ­գա­յին հե­ղի­նա­կա­վոր վեր­լու­ծա­կան կենտ­րոն­նե­րը լու­րեր են շր­ջա­նա­ռում այն մա­սին, որ Թուր­քիան ծայ­րա­հեղ իս­լա­միս­տա­կան ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վո­րում­նե­րի ան­դամ­ներ է հա­վա­քագ­րում՝ Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի դեմ հնա­րա­վոր պա­տե­րազ­մում ներգ­րա­վե­լու հա­մար: Սրան զու­գա­հեռ՝ թուր­քա­կան և ադր­բե­ջա­նա­կան մա­մու­լում ա­պա­տե­ղե­կատ­վու­թյուն է տա­րած­վում, թե, իբր, Ար­ցա­խում քուրդ զի­նյալ­ներ են տե­ղա­կայ­ված, որ պատ­րաստ­վում են ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նել Թուր­քիա­յի և Ադր­բե­ջա­նի ուղ­ղու­թյամբ։ Կարևոր է նշել նաև Իլ­համ Ա­լիևի հայ­տա­րա­րու­թյունն առ այն, թե բա­նակ­ցու­թյուն­ներն Ար­ցա­խի հար­ցի շուրջ փաս­տա­ցի տա­պալ­ված են, և դա բա­ցատ­րում է այն չե­ղած հան­գա­ման­քով, թե Հա­յաս­տա­նը պատ­րաստ­վում է պա­տե­րազմ հրահ­րել, հետևա­բար նպա­տա­կա­հար­մար չի հա­մա­րում բա­նակ­ցու­թյուն­ներ վա­րել զուտ բա­նակ­ցու­թյու­նե­րի փաս­տը ար­ձա­նագ­րե­լու հա­մար»:
ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գահ ԱՐ­ՄԵՆ Ա­ՇՈ­ՏՅԱ­ՆԻ՝ թե­մա­յի վե­րա­բե­րյալ դիր­քո­րո­շու­մը հե­տևյալն է. Ա­լիևը բաց տեքս­տով խոս­տո­վա­նեց՝ Դու­շան­բեում Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ի­րեն խնդ­րել է չկ­րա­կել, որ նախ­կին­նե­րը չվե­րա­դառ­նան: Նա կաս­կած ան­գամ չու­նի՝ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն իր իշ­խա­նու­թյունն ամ­րապն­դե­լու հա­մար պատ­րաստ է ոտ­նա­տակ տալ ազ­գա­յին-պե­տա­կան օ­րա­կար­գը, Դու­շան­բեում նա «խուր­դել» է Վիեն­նա­յի և Սանկտ Պե­տեր­բուր­գի պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րը, և սա հաս­կա­նա­լու հա­մար Ա­լիևի «խոս­տո­վա­նու­թյու­նը» պետք չէ, պար­զա­պես Ա­լիևը հաս­տա­տեց այն, ինչն ի­րա­կա­նու­թյուն է: Ադր­բե­ջա­նի նա­խա­գա­հի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը հս­տակ քա­ղա­քա­կան նպա­տակ ու­նեն և ընդ­հա­նուր քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մի մասն են. «Դրան գու­մա­րենք թուր­քա­կան կող­մի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, և կհաս­կա­նանք, որ ոչ թե Ադր­բե­ջանն է Ղա­րա­բաղ ու­զում, այլ Ադր­բե­ջանն ու Թուր­քիան ու­զում են Հա­յաս­տանն ու Ղա­րա­բա­ղը: Նկա­տի ու­նե­նա­լով աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը՝ ա­խոր­ժա­կը մի մա­կար­դակ ա­վե­լի է բարձ­րա­ցել: Պան­թուր­քիս­տա­կան շր­ջա­նակ­նե­րի ա­խոր­ժա­կը շատ ա­վե­լին է, քան պար­զա­պես Ար­ցա­խը: Այս ի­րա­վի­ճա­կում ունկ­նդ­րել Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի չս­տաց­ված դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­րը, երբ նա պետք է դրա փո­խա­րեն հա­կա­դար­ձեր Ա­լիևին, լսել ԱԳ նա­խա­րա­րի խոս­քը, որ չի մեկ­նա­բա­նում Ա­լիևի ե­լույ­թը, քա­նի որ այն հու­զա­կան էր, և թող­նել թե­ման իշ­խա­նա­կան ադր­բե­ջա­նա­գետ­նե­րի վրա, պար­զա­պես զա­վեշ­տա­լի է: Ա­լիևի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի հետևում հս­տակ երևում են տան­կերն ու թն­դա­նոթ­նե­րը»:
Մենք չենք վա­խե­նում պա­տե­րազ­մից, ըն­դգ­ծում է Ա­շո­տյա­նը, քան­զի այն մշ­տա­պես ե­ղել է Ար­ցա­խի և Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կա­նու­թյու­նը ա­պա­ցու­ցե­լու ձևե­րից մե­կը: «Խն­դի­րը շատ խորն է. ե­թե պա­տե­րազմ լի­նի, Հա­յաս­տա­նը չպետք է պի­տա­կա­վոր­վի, որ­պես մե­ղա­վոր այդ պա­տե­րազ­մում: Ինչ վե­րա­բե­րում է տե­ղե­կատ­վա­կան հար­թա­կին, այս­տեղ մենք ակն­հայտ պարտ­վում ենք: Պե­տա­կան քա­րոզ­չա-մե­քե­նան մնա­ցել է մր­ցա­կից­նե­րին սևաց­նե­լու դաշ­տում»:
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ
Դիտվել է՝ 8088

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ