«Լավ գուսանի վրա շունը չի հաչի»

Շատ տարիներ, տասնամյակներ են անցել… Աչքերիս առաջ, ասես, լինեն իմ ծննդավայր Ջավախքի ձյունառատ ու ցրտաշունչ ձմեռները, որ այդ հեռու հեռվից այսօր ինձ անկրկնելի հեքիաթային ու խորհդավոր գույներով են պատկերանում:

Հայրս` Հովհաննես Ծատուրյանը, գյուղի կուլտուրայի տան տնօրենը լինելով, թե՛ ի պաշտոնե, թե՛ զուտ մարդկայնորեն իրեն պարտավորված էր զգում առանձնակի վերաբերվելու Ալաստան եկած համերգային խմբերին, էլ չեմ ասում առանձին կատարողների, երգիչ-երգչուհիների հանդեպ նրա ցուցաբերած հոգատարության մասին: Առհասարակ, մշակույթի, գիր-գրականության հանդեպ յուրահատուկ սեր ու պաշտամունք ուներ, բառիս ուղղակի իմաստով` խենթության աստիճանի հասնող իր գործի նվիրյալն ու մշակն էր: Մի այդպիսի մշակութախառը պատմություն առանձնակի տպավորվել է մեջս, քանի որ խոսքը հանրահայտ Հավասու մասին է:

…Ձմեռային մի օր, երբ գյուղի ակումբում հյուրընկալված գուսանն ավարտում է ելույթը, հայրս պատվիրում է Թագուհի մորս.
-Վարպետին տուն տար…
Այսինքն, նրան մեր տուն ուղեկցիր, մինչև ինքը կավարտեր գործը կուլտուրայի տանը և կգար: Երբ ակումբից դուրս են գալիս, արդեն մութ է լինում, և շների հաչոց է լսվում: Մայրս գուսանին խնդրում է հետևել իրեն.
-Վարպետ, չնայած մենք ներքևի թաղում ենք ապրում, բայց գնանք վերևի ճամփով:
Հավասին զարմանում է, թե ինչու ուղիղ, կարճ ճանապարհը թողած, ոլոր-մոլոր, երկար ճանապարհով գնան: Մայրս բացատրում է, որ այդ փողոցում երկու կատաղած շուն կա, կարող է հարձակվեն իրենց վրա: Հավասին հանգստացնում է նրան.
-Քուր ջան, մի վախենա, լավ գուսանի վրա շունը չի հաչի…

Մայրս, բնականաբար, հետևում է Հավասու խոսքին, և նրանք կարճ ճանապարհով տուն են հասնում: Եվ պատկերացրեք, ինչպես երջանկահիշատակ մայրս է ինձ շատ անգամ պատմել, այդպես էլ լինում է` շների ոչ մի հաչոց:
Քիչ անց գալիս է հայրս և անհանգստացած հարցնում.
-Վերևի՞ թաղով եկաք, թե՞ ներքևի…
Մայրս բազմանշանակ ժպտում է` նայելով հյուրի կողմը: Դե, հորիցս «գաղտնիք» պահել չէր լինի: Հետո բոլորը միասին իրիկնահացի են նստում…
Դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչպիսի՜ հրճվանք և ուրախություն էր մեր տանեցիներից մեծի ու փոքրի համար գուսան Հավասուն սեփական հարկի տակ տեսնելը, հյուրասիրելը, բայց դա արդեն բոլորովին ուրիշ պատմություն է…

Գրիգոր ԾԱՏՈՒՐՅԱՆ
Բանաստեղծ

Մեկնաբանություններ